NEOREALIZM WŁOSKI

DATY:

Początek nurtu- 1944/5 – film „Rzym miasto otwarte”reż R. Rossellini

Koniec nurtu- 1950/55 – film „Opuszczeni” reż F. Masell (schyłkowy neorealizm)

POWSTANIE NURTU:

- neorealizm był reakcją artystów na tragiczne doświadczenia narodu w tym okresie historycznym; był przejawem myślenia ludzi, którzy za cel postawili sobie rozładowanie kompleksów narodowych

- powstał spontanicznie, nie posiadał programu, rozwijał się w różnych kierunkach

- lata 50’- publikacje manifestów, planów działania, poetyka

- historyczne czynniki: faszyzm, wojna, ruch oporu, nędza, pobyt wojsk alianckich, niejednorodność polityczna

- u podstaw nurtu stoi osobowość zbiorowa, uniwersalna „ja, czyli inni”

CECHY:

- kategoria współuczestnictwa, czyli obserwowanie rzeczywistości poprzez współżycie, stworzenie najgłębszej więzi z innymi i z rzeczywistością; postawa twórcza- „ja, czyli inni”

- nazywany poetyką biedy

- rezygnacja z fikcji na rzecz realizmu, by być blisko życia

- eksploracja w filmach konsekwencji wojnny, biedy, rzeczywistości powojennej

- krytyczne ukazanie rzeczywistości

- ukazanie historii zwykłego człowieka z ulicy

- wyjście na ulicę z kamerą

- tematy zaczerpnięte z życia codziennego; ukazanie brutalnej rzeczywistości bez jej upiększania

- inna jakość filmów, bo kamera wyszła na ulice; praca w terenie, w naturalnych okolicznościach (brak wytwórni i studia)

- aktorzy niezawodowi

- poetyka bliska na wpół dokumentowi

- ważniejsza treść od formy (to o czym się mówi)

- w treści i fabule najważniejsza jest prawda, w centrum jest człowiek

- autentyzm

- proste ale dobitne historie

- surowość, niedopracowanie, zbliżenie do dokumentu

- filmy miały mieć wpływ na zmianę na lepsze poprzez akcentowanie tego co złe

- poetyka negacji- front przeciw temu co się działo w rzeczywistości

- zerwanie z kanonem hollywoodzkim- brak gwiazdorów, naturalizm gry aktorskiej

- wartości estetyczne odchodzą na drugi plan

- hasło „nowej moralności” głoszone przez reżyserów; poczuwali się w obowiązku do oddziaływania poprzez sztukę na życie społeczne kraju; artysta zmieniający świat

- realność jako zagadki i tajemnice, które należy rozszyfrować

- głoszenie nowej prawdy codzienności

OGÓŁY

- ludzie byli zmęczeni filmami neorealistycznymi, gdyż żyli oni przedstawianą w nich rzeczywistościa na co dzień; potrzebowali rozrywki, którą serwowały filmy amerykańskie we włoszech

- dumping- sprzedaż poniżej kosztów produkcji; spowodowali go amerykanie we włoszech, przez co kino włoskie miało poważne problemy finansowe; zarzucenie tanim amerykańskim produktem; główne zyski z kinematografii odnosiła ameryka; ekspancja kina amerykańskiego

- prawo Cappy- (1947) miało zabezpieczyć kinematografię włoską

- kościół niechętnie odnosił się do neorealizmu w filmie, bo nie przylegały one do wizji chrześcijańskiej (brak happy endu)

- cenzura (lata 50’)

- Julianno Androtti- polityk popierający kleraklizację, grunt chrześcijański; wg niego ten kto produkuje film musi się podporządkować rządowi; jeżeli film nie podobał się rządowi, to producent miał problem z jego emisjami; problem z rządem do 1953r.- później było lepiej

- „kino przy każdej dzwonnicy”- wiele kin

- wytwórnie były zniszczone, realizowano więc filmy na ulicy

- kluby filmowe np. „Klub rzymski”

- „bianco Nero”- pismo

- Luigi Chiarini i Umberto Barbaro- popierali neorealizm; kategoria współuczestnictwa

- sytuacja polityczna- podział Północ (uprzemysłowienie) i Południe (bieda)

- wielu twórców tworzyło po niekąd z przymusu dla faszyzmu np. Rossellini (upadek faszyzmu 1944)

- neorealizm został doceniony przez świat a nie we włoszech (oni nie oglądali swoich filmów)

- rząd nie popiera tworzenia filmów, które przedstawiają smutną rzeczywistość

- niektórzy reżyserzy poszerzali kategorię realizmu o ilustrację rzeczywistości duchowej

- nurt wciąż ewaluowaj, bo reżyserzy nieustannie szukali

- Cinema- czasopismo wokół redakcji którego skupieni byli twórcy radykalnego neorealizmu (przeciwnicy Rosselliniego i de Sica) związani z lewicą polityczną np. Luchin Visconti, Gianni Puccini, de Santis

NAJWAŻNIEJSZE FILMY:

- Rzym, miasto otwarte- 1944/5 R. Rossellini (współscenarzystą był Federico Fellini)

- Paisa- 1946 R. Rossellini (pierwszy neorealista)

- Niemcy orku zerowego- 1948 R. Rossellini (trylogia wojenna), rozgrzeszenie włochów ze współpracy z niemcami

- Złodzieje rowerów- reż V. de Sica, scen. C. Zarattini

- Cud- R. Rossellini; o braku tolerancji, degradacji, cud metafizyczny

- Dzieci ulicy- V. de Sica, C. Zavattini

- Cud w Mediolanie- zakończenie specyficzne, bo metafizyczne; bohaterowie odlatują na miotłach

NURTY POBOCZNE

- czerwona seria- kieunek neorealizmu, bardziej bojowy i radykalny; radykalizm w prezentowaniu rzeczywistości, temat optymistycznej walki klas, lewicy; odrzucenie melodramatyzmu i sentymentalizmu; propagował rewolucję; jaskrawe rozwiązania stylistyczne

Np. Rzym godzina 11- De Santis

Np. Czarci Żleb- De Santis

- ludowy neorealizm- twórczość De Santisa, Serade, Visconti

Np. Ziemia drży- Visconti; charakter etnograficznego dokumentu, antywidowiskowy

- różowy neorealizm- komedie sytuacyjne; twórczość Coco- komik włoski

Np. Amerykanin na wakacjach- L. Zampa

Np. Żyć w pokoju- L. Zampa

- dobroduszny neorealizm- kreślenie wizji świata opartej na schemacie walki dobra ze złem np. Zavattini, de Sica

Np. „Dzieci ulicy” 1946

MANIFEST FILMOWY 1953r

- deklaracja została przedstawiona podczas zjazdu

- zwrócenie uwagi na neorealizm jako nurt artystyczny

- określenie etyki estetyki

- sztuka ma oddziaływać na rzeczywistość

- poetyka odmowy- pdrzucenie amerykańskich form wymowy

- pokazywanie prawdy jako misja moralna

- konwencja filmowa oparta na prewentyźmie, a nie przeszłości

FEDERICO FELLINI

- początkowo tendencje neorealistyczne (skończyły się z filmem „La Strada”); później wypracował własny styl

- krytyka społeczeństwa konsumpcyjnego od lat 60’

- „Słodkie życie” 1960- desakralizacja świata, brak świętości i krytyka kościoła; org tytuł to La Dolce Vita; ukazanie świata pełnego grzechu, konsupcji społeczeństwa

- ukazuje dwoistość świata

- „w swoich filmach mówię o sobie”

- prezentuje filmy na granicy dwóch światów: świata rzeczywistego i fantastycznego; (który rozumiany jest jako wspomnienia, sny itp.), światy te się przenikają, zaciera się miedzy nimi granica (zręby kina onirycznego)

- krytykę rzeczywistości często ukrywał pod przykrywką historii np. w Casanovie; a jednocześnie czuł się częścią tej rzeczywistości

- „Osiem i pół”- o niezrealizowanym życiu, poczucie pustki twórczej, o reżyserze; film jest zlepkiem retrospekcji, introspekcji, oniryzmu, film autotematyczny (film o kręceniu filmów), zmagania z własną niemocą twórczą (kino wagnerowskie- synteza sztuk)

- bohaterami jego filmów są kobiety; sa przesycone naturą, pierwiastkiem kobiecym, duchowość, natura, balansowanie na granicy, typizacja

- jego kino to przeciwieństwo kina klasycznego

- różnorodność tematyczna jego filmów ( a także cała galeria różnorodnych postaci)

- reżyser intuicyjny, wyobraźnia plastyczna, obrazowanie, skupiony na emocjach

- kino wagnerowe- synteza sztuk

- często posługuje się techniką monologu wewnętrznego np. w „osiem i pół”

- ironizowanie i autoironia

- posądzany o kiczowatość ze względu na przesyt wszystkiego, oparte o synkretyzm sztuk; druga strona uważa, że posługuje się przesytem celowo

- kino autorskie

MICHAELANGELO ANTONIONI

- w przeciwieństwie do Felliniego, jego filmy są odludnione a nie przeludnione (zaledwie np. trzy osoby)

- bohater wysunięty na pierwszy plan (jeden bohater)

- psychologizm postaci

- ukazanie stagnacji i refleksyjność

- podkreśla znaczenie kobiety, wpisuje się w nurt konstentacji, kobieta chłodna i dystyngowana

- ukazuje pustkę świata, niezdolność ludzi do relacji, emocji

- „Blow up”- o egocentrycznym fotografiku mody; film autotematyczne ze względu na twórczość bohatera i traktowaniu filmu o sztuce

- pustkę świata ukazuje jako coś co staje się normalnością

ROBERTO ROSSELLINI

- jego sztuka posługiwała się skromnymi środkami, bo tak można najlepiej wyrazić ubóstwo samego życia

- odrzucił prawa tradycyjnej dramaturgii

- wyszedł z kamerą na ulicę dokumentując wydarzenia historyczne

- odtworzenie na ekranie klimatu zwykłego życia

- obserwowanie życia, a dopiero później artyzm

- niedoskonałość techniczna, brak reżyserii, bezosobowość narracji- jego styl

- techniki kronikarsko- reportażowe

- neutralne obserwowanie

- szukał prawdy a nie sztuki

- kino epifaniczne