TEORIE ŚRODOWISK WYCHOWAWCZYCH 15W
Prowadzący: dr Ewa Włodarczyk
e-mail: ewa.w@amu.edu.pl
dyżur: pokój 39 budynek AB
Zaliczenie:
Test (ok.10 pytań)+ 1 pytanie otwarte, zagadnienie które są podkreślone mogą znaleźć się na teście
Przedtermin:17.11.2014, egzamin w sesji
ŚRODOWISKO JAKO PODSTAWOWA KATEGORIA POJĘCIOWA DLA ROZWAŻAŃ NA TEMAT FUNKCJONOWANIA ŚRODOWISK WYCHOWAWCZYCH
Dlaczego zainteresowanie środowiskiem w pedagogice?
Od kondycji środowiska zależy rozwój jednostki
Środowisko może być pozytywne i negatywne
To, co jest elementem środowiska pozostawia w nas ślad
Znajomość środowiska jest ważna, bo w ten sposób możemy zrozumieć jednostkę
Teorie relacji: człowiek-środowisko (Aleksander Kamiński)
Determinizm
Coś lub ktoś determinuje kogoś
To człowiek jest determinowany, kształtowany przez środowisko a zwłaszcza kiedyś przez środowisko przyrodnicze
H. Spencer: zbiorowość ludzka jest jak organizm biologiczny, który ma swoją strukturę i funkcję, społeczeństwo jest częścią przyrody, więc jeśli przyroda podlega ewolucji to człowiek też
Jednostka- bierna, rola środowiska- nadrzędna
Idealizm pedagogiczny
Akcent na aktywność jednostki, która jest zdolna dokonywać zmian w środowisku, przekształcać je.
Te zasoby wynikają z tego, co jest typowe ludzkie (motywacje wyższego rzędu- światopoglądowe, estetyczne, moralne) i na ich podstawie kształtująca swój charakter jednostka jest zdolna przezwyciężyć niepożądane oddziaływania środowiska.
Dialektyczny związek środowiska i człowieka
Jednostka i środowisko funkcjonują w dialektycznym związku, czyli wzajemnie na siebie oddziaływają.
Ich wpływy są obustronne, dwukierunkowe.
Definicje środowiska w pedagogice:
Wg Heleny Radlińskiej: Zespół warunków, w którym bytuje jednostka i czynników przekształcających jej osobowość.
Wg Aleksandra Kamińskiego: To te elementy otaczającej struktury przyrodniczej, społecznej i kulturalnej,
które działają na jednostkę stale lub przez dłuższy lub krótszy czas, lecz ze znaczną siłą,
jako samorzutny lub zorganizowany system kształtujących ją bodźców,
jest to część otoczenia- szerszej struktury.
3 płaszczyzny środowiska (R.Wroczyński):
Naturalna/przyrodnicza: układ geograficzny, obejmuje elementy, które są dziełem natury, nie wymagało interwencji człowieka, ziemia, fauna, flora, wody, klimat, ukształtowanie terenu.
Kulturowa: obejmuje materialne i niematerialne (religia, obyczaje) wytwory człowieka, dobra kultury oraz sposoby ich przeżywania
Społeczna: ludzie i stosunki społeczne otaczające człowieka, te stosunki są nierozerwalne.
Jakie znaczenie w procesie wychowania ma każda z tych płaszczyzn środowiska?
Przyrodnicza wyznacza płaszczyznę kulturową i społeczną
Dychotomiczne rozumienie pojęcie środowiska
Subiektywistyczna (indywidualistyczna) koncepcja środowiska
Ujmujemy środowisko od strony jednostki jest więc szczególnie użyteczna na gruncie nauk psychologicznych.
Niepowtarzalna, odrębna, właściwa tylko sobie, indywidualne
Środowisko zawsze jest czyimś środowiskiem, jest postrzegane i odbierane indywidualnie. Rozumiane jest jako ciąg doświadczeń społecznych jednostki, których nigdy nie jest identyczny z ciągiem doświadczeń innej jednostki.
Każda jednostka żyje w swoim własnym, odrębnym środowisku, bo niemożliwa jest jednolitość, identyczność wpływów środowiskowych.
Obiektywistyczna koncepcja środowiska (tzw. typowe środowisko)
Koncepcja ujmuje środowisko od strony zbiorowości i dostrzega w nim sumę warunków tworzonych przez życie zbiorowe dla kształtowania się życia jednostek.
Przyjmuję się, że podobne warunki życia mogą stać się źródłem podobnych doświadczeń, postaw i dążeń.
Ta koncepcja jest przyjmowana na gruncie socjologii i pedagogiki społecznej.
Która z tych koncepcji środowisk- subiektywistyczna czy obiektywistyczna- jest/powinna być przyjmowana przez pedagogów w ich analizach środowisk wychowawczych?