Środki ochrony indywidualnej stosowane przy spawaniu
Środki ochrony indywidualnej spawacza są to środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu ochrony przed zagrożeniami, w związku z niebezpiecznymi lub szkodliwymi czynnikami, występującymi w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu, np. środki ochrony oczu i twarzy, obuwie ochronne, rękawice. Do środków ochrony indywidualnej nie zalicza się zwykłej odzieży roboczej, która nie jest specjalnie przeznaczona do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia spawacza.
Pracodawca nieodpłatne zaopatruje spawaczy w odzież ochronną i obuwie robocze oraz pozostałe środki ochrony indywidualnej, zabezpieczające ich przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych czynników w środowisku pracy.
Odpowiedzialność za właściwości ochronne i użytkowe dostarczonej spawaczowi odzieży ochronnej i pozostałych środków ochrony indywidualnej ponosi pracodawca.
Pracodawca nie może dopuścić do pracy spawacza bez środków ochrony indywidualnej, które przewidział do stosowania na tym stanowisku pracy
Oczy i twarz spawaczy narażone są na wiele zagrożeń. Technologiczne źródła promieniowania optycznego, stosowane w procesach spawalniczych: otwarty łuk elektryczny i płomień palnika gazowego, mogą być przyczyną wielu poważnych zagrożeń. Innym zagrożeniem dla spawaczy są gorące odpryski ciał stałych (metali i żużlu).
Ze względu na konstrukcję sprzęt ochrony oczu i twarzy spawaczy można podzielić na:
okulary ochronne spawafnicze,
gogle spawalnicze,
tarcze spawalnicze,
przyłbice spawalnicze.
Odzież ochronna powinna zabezpieczyć spawacza przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy lub wystarczająco osłabiać ich działanie. Czynniki te można pogrupować na:
termiczne,
mechaniczne,
chemiczne oraz pyły,
atmosferyczne.
Odzież ochronna spawacza powinna być niepalna, zabezpieczać go przed odpryskami ciekłego metalu, uniemożliwiać zatrzymywanie kropli stopionego metalu, chronić przed promieniowaniem podczerwonym i ultrafioletowym z łuku elektrycznego lub płomienia palnika gazowego, uniemożliwiać przewodzenie prądu elektrycznego z zewnątrz do wewnątrz.
Wymagania w zakresie odzieży ochronnej dla spawaczy zostały zawarte w normie PN-EN 470-1.
Ręce stanowią jedną z najbardziej narażonych na urazy części ciała spawacza. Według szacunkowych danych urazy rąk stanowią 30 % ogólnej liczby zdarzeń wypadkowych. Jest to związane z bezpośrednim kontaktem rąk ze źródłami czynników szkodliwych i niebezpiecznych, w szczególności z gorącymi i ostrymi przedmiotami. Rękawice ochronne są stosowane w celu zabezpieczenia ręki lub jej części przed zagrożeniami.
PN-EN 407: 1997 „Rękawice chroniące przed czynnikami termicznymi (gorąco i/lub ogień)”
Ochronę stóp zapewnia spawaczowi obuwie dostosowane do występujących zagrożeń. Obuwie spawacza powinno być wykonane ze skóry odpornej na działanie czynników gorących. Ważna jest jej odporność na przepalenie i skurcz powierzchniowy. Cholewki butów spawalniczych wymagają odporności na działanie iskier i odprysków gorących metali. Używa się butów z cholewkami sznurowanymi do końca, ale skuteczniej chronią buty z klapami zapinanymi na tzw. bezpieczne sprzączki, które otwierają się przy pociągnięciu za pasek zapinający. Buty te najlepiej chronią przed odpryskami gorących metali, a ponadto umożliwiają błyskawiczne zrzucenie buta, kiedy do cholewki dostanie się gorący odprysk. Dopasowując obuwie, należy brać pod uwagę jego szerokość, długość i wysokość. Przed otrzymaniem obuwia ochronnego do użytku spawacze powinni być zapoznani z zasadami prawidłowego ich użytkowania, przechowywania i konserwacji oraz otrzymać środki do utrzymania obuwia w czystości.