MIERZENIE PRODUKTU KRAJOWEGO BRUTTO
Produkt Krajowy Brutto (PKB) można mierzyć za pomocą trzech równorzędnych metod:
- jako sumę wartości dodanej w procesie produkcji – metoda produktowa
- jako sumę dochodów czynników wytwórczych łącznie z zyskami otrzymywanymi przez przedsiębiorców – metoda dochodowa
- jako sumę wydatków na dobra finalne – metoda wydatkowa (popytowa)
DOCHÓD NARODOWY
-składniki PKB
PKB = C + I + G + NX
C – konsumpcja
I – inwestycje
G – wydatki państwa
NX – export netto
GDP = c + Inv + G + (Ex – iM)
2. METODA PRODUKTOWA
PKB jest sumą tzw. Wartości dodanej (va), wytworzonej we wszystkich sektorach instytucjonalnych, powiększonej o podatki pośrednie (Te) i pomniejszonej o dotacje do produkcji (Sb):
PKB = ∑ (va + Te – Sb)
WARTOŚĆ DODANA
to różnica między ceną towaru, a kosztami materiałów zużytych do produkcji,
to wartość produktów wytworzona przez rynkowe i nierynkowe jednostki krajowe pomniejszona o zużycie pośrednieu poniesione w związku z jej wytworzeniem
jest ona obliczana jako różnica między przychodem ze sprzedaży dóbr pośrednich od innych przedsiębiorstw
3.METODA DOCHODOWA
PKB obliczany metodą dochodową polega na dodawaniu dochodów (z pracy i od kapitału) powstających w procesie wytwarzania produktów i usług w danym rokyu, tj. płac, rent, procentów i zysków. Nie dolicza się tutaj transferów (emerytur, rent, stypendiów, itp.)
DO PKB NIE SĄ WLICZANE WIELKOŚCI
- nielegalnej działalności gospodarczej - do IX.2014r. !
- produkcji nierynkowej ze względu na trudność oszacowania jej wartości (np. pracy własnej w domu)
- dóbr używanych, ponieważ nie stanowią produkcji bieżącej,
- transakcji finansowych niemających związku z produkcją bieżącą: są to płatności transferowe, upominki, darowizny, spadki i sprzedaż papierów warościowych (akcje, obligacje, skrypty dłużne).
WARTOŚĆ GLOBALNA (Gross Value)
- stanowi ona sumę wartości produktów (dóbr i usług) materialnych i niematerialnych wytworzonych w danym kraju w ciągu roku
- jest ona liczona w pieniądzu krajowym lub światowym oraz w jednostkach rzeczowych i czasowych.
- wartość globalna zawiera w sobie PKB (sumę wartości dodanej brutto) i zużycie pośrednie dotyczące środków obrotowych.
- występuje w niej podwójne lub wielokrotne liczenie tej samej wartości.