Wstęp do pedagogiki resocjalizacyjnej

1. Pedagogika resocjalizacyjna:

-samodzielna gałąź wiedzy o ludzkim patologicznym zachowaniu i jego naprawie

-wywodzi się z pedagogiki specjalnej

-jest dyscypliną teoretyczną i praktyczną

-przedmiotem badań pedagogiki resocjalizacyjnej jest tak tzw. rzeczywistość wychowawcza, czyli całokształt czynników – obiektów i faktów

- obiektami rzeczywistości wychowawczej są osoby wychowujące i nauczające, które są do tego specjalnie przygotowane, obiektami są jednocześnie osoby wychowywane i uczące się, obiektami są też warunki (czynniki) warunkujące przebieg procesu socjalizacji

2. Trzy działy pedagogiki resocjalizacyjnej:

a) teleologia wychowania- określa cele oddziaływań wychowawczych

b) teoria wychowania – określa metody oddziaływań wychowawczych

c) metodyka wychowania – określa środki oddziaływań wychowawczych

3.Podstawowe pojęcia pedagogiki resocjalizacyjnej:

-socjalizacja

-wychowanie

-norma

-reedukacja

-zachowania aspołeczne

-zachowania antyspołeczne

-resocjalizacja

-nieprzystosowanie społeczne

-niedostosowanie społeczne

-wykolejenie społeczne

4.Dziedziny z których korzysta pedagogika resocjalizacyjna:

1. pedagogika rozwojowa- nauka o fazach rozwojowych człowieka

2. psychologia kliniczna- nauka o chorobach psychicznych

3. psychiatria – nauka o zaburzeniach osobowości

4. kryminologia – sposób mówienia przestępców, przyczyny przestępczości,

profilaktyka kryminalna

1. socjologia - nauka o funkcjonowaniu jednostki w grupie społecznej

2. prawo – ustawy + kodeks karny

5. Kryteria przystosowania (normy):

1. biologiczne – dążenie do przetrwania

2. medyczno - psychiatryczne – doskonałe zdrowie psychiczne + doskonałe zdrowie fizyczne

3. psychologiczne - umiejętność akceptowanej społecznie redukcji napięć, która niesie pozytywne skutki

4. interakcyjne – adekwatne reakcje na odpowiednie bodźce

5. społeczne - zgodność postępowania z powszechnie akceptowanymi normami i wzorami

6. pedagogiczne - dążenie do samodoskonalenia

6.Zachowania aspołeczne - izolowanie się, to takie zachowania podmiotu, które mają na względzie głownie lub wyłącznie jego interes własny, powstaje w widocznej sprzeczności z interesami i obowiązującymi zasadami obyczajowymi i moralnymi współżycia społecznego i, które mogą wchodzić ( choć zwykle nie wchodzą) w konflikt z prawem

7.Zachowania antyspołeczne - zachowania szkodzące drugiej osobie, czyli takie zachowania, które mają na względzie głównie lub wyłącznie interes własny, ale w odróżnieniu od zachowań aspołecznych naruszają normy obyczajowe, moralne i związane z prawem

8.Reedukacja - ponowne uczenie się czegoś; w pedagogice resocjalizacyjnej ponowne wyuczenie zachowań obejmuję uczenie się unikania zachowań, sytuacji, blokowanie pewnych sytuacji, wytwarzanie struktur nawykowych

9.Trzy mechanizmy reedukacji:

a) zapominanie - następuje wówczas, gdy przez odpowiednio długi czas organizm nie powtarza określonej reakcji, następuje wówczas, gdy bodźce wywołujące określoną reakcje przestają działać, następnie intensywność bodźców powinna wzrastać

b) wygaszanie – następuje wówczas, gdy powtarzanie jakiejś reakcji nie przynosi korzyści , prawdopodobieństwo jej wystąpienia maleje

c) nagroda i kara - kara wykonywana zaraz po czynie, brak kary to nie nagroda, w resocjalizacji powinna wystąpić nagroda, wzmacnia bowiem określoną reakcje na bodziec

10.Niedostosowani społecznie - to dzieci i młodzież , u których na skutek zaburzeń wewnętrznych lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone, powtarzające się zaburzenia w zachowaniu

11.Zagrożeni niedostosowaniem - dzieci i młodzież wychowujący się w niekorzystnych warunkach środowiskowych (rodzina, szkoła i rówieśnicy nie działają prawidłowo)

Uspołecznienie

1.Uspołecznienie = socjalizacja = akulturacja

2. Uspołecznienie – wchodzenie w kulturę, nabywanie wartości i norm danego społeczeństwa, celem uspołecznienia jest dojrzała osobowość, będą na to wpływać agendy socjalizacji: rodzina, szkoła, rówieśnicy

3.Elementy uspołecznienia:

A) role społeczne:

-trzy definicje roli społecznej:

1. rola społeczna jako system wymogów (obowiązki osoby uspołeczniającej)

2. rola społeczna jako indywidualna koncepcja (pomysły osoby uspołeczniającej)

3. rola społeczna jako system działań jednostki rozpatrywanych w stosunku do systemu wartości (norm) (kontrola osoby uspołeczniającej)

-komponenty wzoru osobowego i roli społecznej:

1. jaźń odzwierciedlona – jednostka ujęta tak jak przedstawia się siebie, gdy uświadamia sobie lub wyobraża, że jest przedmiotem zainteresowania grupy, znajduje się tu obraz siebie widzianego przez innych i obraz swój własny powstały na podstawie pierwszego

2. stan socjalny - ogół praw, które przysługują jednostce z tytułu przynależności grupy

3. funkcja społeczna – pełniona funkcja wpływająca na prawa i obowiązki

4. znaczenie życiowe - to co będzie zrobione, zostanie ocenione

B) odruch warunkowy i kanalizacja:

a) kanalizacja – jednostka zaspokaja swoje potrzeby za pomocą rozmaitych środków i sposobów, ale stosuje tylko te środki i sposoby, które są charakterystyczne dla jej otoczenia

b) motywy i aspiracje:

-motyw - stan organizmu, w którym jego energia zmobilizowana jest ku czemuś, co tkwi w otoczeniu, charakterystyczne cechy stanu organizmu będącego motywem to napięcie i niepokój wynikający z barku zaspokojenia potrzeby

-aspiracje – różnią się od motywów jedynie stopniem realności

Podtrzymywanie aktywności:

1. impet

2. mechanizm segmentyzacji i zwielokrotnionej gratyfikacji

3. mechanizm magicznej połowy

4. przekonanie o swobodzie wyboru

5. przekonanie o wpływie na zdarzenia

6. zwrotny wpływ informacji np. pochwała

C) identyfikacja i internalizacja

1. identyfikacja – poczucie przynależności do jakiejś grupy, upodabnianie się do niej, utożsamianie własnych interesów lub wartości z interesami i wartościami grupy, identyfikacje odnosimy do stosunku jednostki do grupy

2. internalizacja – uznanie społecznych wartości bądź norm za własne przez jednostkę

4.Teoria rozwoju psychicznego (Erikson):

1. I etap: wczesnodziecięca nieufność: (wiek: 0-1)

2. II etap: wstyd i wątpliwość : (wiek: 2-3)

3. III etap: poczucie winy: (wiek: 4-5)

4. IV etap: poczucie niższej wartości: (wiek: 6- 11)

5. V etap: niesamodzielność (wiek: 12-18)

5.Mechanizmy uspołecznienia:

A) mechanizm nacisku zewnętrznego – wyjaśnia przyswajanie przez dziecko wartości, norm, zasad, przekonań i sposobów zachowania się starszego pokolenia. Opiera się na nagrodach i karach

B) mechanizm naśladownictwa – nabieranie przekonań z najbliższego otoczenia, realizowany dzięki procesom: identyfikacji, imitacji modela i odgrywania ról związanych z własną płcią

C) mechanizm nacisku wewnętrznego – system zintegrowanych informacji dotyczących reguł postępowania i współżycia społecznego uznanych przez jednostkę za zasady własne

6. Asocjacja i dysocjacja:

a) asocjacja – prawidłowy przebieg procesu uspołecznienia, dzięki któremu jednostka pełni społecznie użyteczne role, wchodząc w role nie szkodzi sobie ani społeczeństwu, konflikty posiadają charakter przejściowy (np. bunt nastolatka), asocjacja przebiega fazami,

1. Faza przedszkolna – bez większych konfliktów

2. Faza szkoły podstawowej i gimnazjum – okres dojrzewania, bunty

3. Faza szkoły średniej - kształtuje się tożsamość

trzy płaszczyzny fazy:

1. funkcjonowanie w formalnych grupach (szkoła, rodzina)

2. funkcjonowanie w półformalnych grupach, związanych z hobby

3. funkcjonowanie w nieformalnych grupach, niezbędnych by funkcjonować w społeczeństwie,

1. Faza szkoły wyższej – świadomość swoich praw, możliwość uniezależnienia

b) dysocjacja – nieprawidłowy przebieg procesu uspołecznienia, dysocjacja przebiega fazami

Etapy dysocjacji według Kupisiewicza:

1. I etap – utrata wiary w siebie, jednostka przestaje się interesować pełnieniem swoich ról (na tym etapie można jeszcze przeciwdziałać dysocjacji)

2. II etap – kłamstwa, bunty, arogancja, wagary, jednostka poznała dobry smak

życia (na tym etapie nie można już przeciwdziałać dysocjacji)

Czynniki wpływające na dysocjację:

1. charakter środowiska lokalnego – środowisko lokalne nie spełnia swoich zadań np. z braku instytucji pomocy, jednostka mieszka w dzielnicy o dużej przestępczości, jaki kapitał środowiska tak rozwija się jednostka

2. przynależność klasowa rodziny

3. wczesne wychowanie dziecka – metody i techniki stosowane wobec dziecka

4. atmosfera życia rodzinnego – sprzyjająca socjalizacji bądź niesprzyjająca socjalizacji)

5. umiejętność przekazywania norm i wartości dziecku

6. miejsce zamieszkania

7. Nieprzystosowanie społeczne – specyficzny stan osobniczy spowodowany wadą organiczną, lub niekorzystnym wpływem środowiska bądź osoby znaczącej co utrudnia np. adaptacja ucznia w klasie

1. Może być formalne np. nieznajomość reguł danego środowiska

2. Może być społeczne np. brak integracji wewnętrznej jednostki ze środowiskiem

3. Może być merytoryczne np. brak atmosfery do nauki

8. Niedostosowanie społeczne - dewiacja osobowościowa spowodowana czynnikami biopsychicznymi bądź środowiskowymi, o destruktywnym wpływie

na kontakty społeczne i aktywność jednostki

9. Wykolejenie społeczne - ostatni etap, skrajna forma degradacji psychospołecznej, uwarunkowana długotrwałą destrukcją biologiczno-środowiskową, a właściwa jednostkom niedostosowanym społecznie o głębokim stopniu dewiacji, która sprawia, że pozostają one w drastycznej kolizji z prawem i ze społeczeństwem

Etapy dysocjacji:

NIEPRZYSTOSOWANIE NIEDOSTOSOWANIE WYKOLEJENIE

10. Czynniki sprzyjające nieprzystosowaniu, niedostosowaniu i wykolejeniu:

1. niekorzystne warunki ekonomiczno-materialne rodziny

2. zaburzona struktura rodziny

3. choroby rodziców lub samego dziecka

4. kontakt dziecka z podkulturą dewiacyjną

5. brak sukcesów szkolnych

6. stygmatyzowanie dziecka

7. społeczna blokada aspiracji

8. zaburzenia osobowości rodzica i dziecka

9. zaburzenia psycho- somatyczne

10. odtrącenie emocjonalne dziecka

11. Zaburzenia zachowania - mają założone uwarunkowania i mogą być wynikiem interakcji czynników środowiskowych (dysfunkcje środowiska wychowawczego, a w szczególności problem krzywdzenia dzieci), a także biologicznych (dysfunkcje układu nerwowego), problemy jednostki wywołuje głownie rodzina

Czynniki powodujące zaburzenia zachowania:

1. ujęcie psychologiczne – kiedy zaburzenia zachowania są skutkiem urazów psychicznych doznawanych przez dziecko, najczęściej w rodzinie

2. ujęcie społeczne - kiedy zaburzenia zachowania występują w następstwie dysfunkcyjnych procesów zachodzących w społeczności, najczęściej w szkole

12. Cechy zaburzonego zachowania:

1. Nieadekwatność do sytuacji: dziecko nie uwzględnia indywidualnych cech sytuacji, postępuje nieracjonalnie

2. Sztywność: w różnych sytuacjach występują pewne stereotypy zachowań –

agresywne reakcje na innych, bez względu na zmieniające się warunki otoczenia i osoby, z którymi się styka

1. Szkodliwość dla podmiotu i otoczenia: dziecko łamie reguły np. szkolnego życia,

a także społeczne zasady określające sposób odnoszenia się ludzi do siebie

1. Towarzyszące przykre emocje: dziecko prawdopodobnie doznaje wielu trudnych uczuć : lęku, nienawiści, złości, wstydu, poczucia winy, zazdrości, niechęci do innych

13. Mechanizm samospełniającego się proroctwa:

NP.

1. komunikat rodziców jesteś złym dzieckiem !!!

2 . przekonanie dziecka jestem zły, wszystko, co robie jest złe

3 . zachowanie łamanie norm dziecka

Im więcej razy obróci się to błędne koło:

1. Tym bardziej w obrazie dziecka zapisują się negatywne przekonania o sobie

2. Tym częściej powtarza złe zachowanie które przechodzi w nawyk

3. Tym rzadziej dziecko próbuje innych konstruktywnych zachowań

MÓWIĄC OBRAZOWO DZIECKO WCHODZI W SWOJĄ ROLĘ SPOŁECZNĄ !!!

Przestępczość nieletnich

1.Czynniki wpływające na przestępczość nieletnich:

a) kryzys w rodzinie (stanowi najważniejszy czynnik)- bieda, bezrobocie, zaburzenia struktury rodziny, pobyt w więzieniu jednego rodzica, separacja, rozwody, występuje także, gdy ktoś z rodziny jest chory, skupia się na chorobie, ignorując wszystko inne

b) niepowodzenia szkolne- o niepowodzeniach świadczą np. wagary, konflikty z nauczycielami,

c) zagrożenia wynikające z przynależności do nieformalnych grup rówieśniczych

d) zagrożenia wynikające z uzależnienia od alkoholu, narkotyków, mediów

2.Przyczyny popełniania czynów karalnych:

-chęć zdobycia pieniędzy

-chęć zaimponowania innym

-chęć przebywania i realizowania się w grupie, która dokonuje czynów karalnych

-powielanie wzorów i zachowań mających swoje źródło w domu rodzinnym lub środowisku, w którym dziecko przebywa

-powielanie wzorów zaczerpniętych ze środków masowego przekazu,

-poszukiwanie akceptacji

3. Stadia dojrzewania przestępczego nieletnich:

1. reaktywne- zachowania przestępcze jako bezpośrednia reakcja dziecka na warunki środowiska

2. autonomiczne – rozpoczyna się ok. 17-18 roku życia, zachowania przestępcze uzależniają się od swoich pierwotnych przyczyn i mają autonomiczne źródła, nieletni samoistnie dokonuje czynów karalnych, oddzielając się od rodziców

4. Pojęcie nieletniego + kategorie wiekowe nieletniego (ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich)

5. Środki zapobiegania i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich (ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich)

6.Droga nieletniego:

a) POLICJA- bez opiekuna nie wolno przesłuchiwać nieletniego, a przesłuchanie może być jednorazowe

b) IZBA DZIECKA- nieletni przebywa wewnątrz placówki do 48h, z możliwością przedłużenia pobytu do 72h, wymaga to zgody sędziego rodzinnego, odbiór nieletniego odbywa się przez opiekuna placówki lub rodzica

7.Schroniska dla nieletnich:

a) zwykłe - schroniska dla nieletnich, którzy dokonali czynu karalnego, ale nie zagrażają otoczeniu, maksymalnie 10 wychowanków

b) interwencyjne - schroniska dla nieletnich, którzy po raz kolejny są w zakładzie , zagrażają otoczeniu, maksymalnie 8 wychowanków

Nieletni trafia do schroniska dla nieletnich maksymalnie na trzy miesiące z możliwością przedłużenia o kolejne trzy miesiące. Po sześciu miesiącach pobytu, umożliwia staranie się

o warunkowe zwolnienie w zakładzie poprawczym. W każdym schronisku znajduje się szkoła oraz internat.

Pobyt w schronisku stanowi okres obserwacji wychowanka, w czasie którego bądź bezpośrednio po nim następuje decyzja o wyborze przez sędziego rodzinnego odpowiedniej placówki dla nieletniego.

8.Zakłady poprawcze:

a) zakłady resocjalizacyjne:

- otwarte (MOAS) – do tej placówki trafia nieletni, który nie dopuścił się określonych czynów, wyraża natomiast chęć resocjalizacji, jego zachowanie pozwala na przebywanie w tym zakładzie, nie identyfikuje się z subkulturą przestępczą, nieletni może w tym przypadku pracować oraz uczyć się poza zakładem

- półotwarte – do tej placówki trafia nieletni silniej zdemoralizowany, resocjalizacji przybiera formę nauki oraz pracy, jeśli jednak postawa wychowanka oraz sytuacja rodzinna pozwala nieletni mogą w odpowiednich godzinach pracować poza zakładem, decyduje o tym dyrektor placówki

- zamknięte – do tej placówki trafiają nieletni, którzy, albo wcześniej uciekali z placówek, albo ich czyny spowodowały, że nie mogą wychodzić poza placówkę, w tym przypadku wszystkie działania nieletniego odbywają się na terenie zakładu

- o wzmożonym nadzorze wychowawczym – do tej placówki trafiają nieletni, którzy ukończyli 16 lat bądź wyjątkowo 15 lat, dopuścili się najgorszych czynów np. zabójstwa, rozboju, gwałtu, w grupie znajduje się maksymalnie czterech wychowanków z możliwością zwiększenia ich liczby

b) zakłady resocjalizacyjno-rewalidacyjne: do tej placówki trafiają nieletni upośledzeni umysłowo, z reguły jest ośmiu wychowanków w grupie, praca oraz nauka odbywają się

na terenie placówki z możliwością wyjścia

c) zakłady resocjalizacyjno-terapeutyczne: do tej placówki trafiają nieletni z zaburzeniami rozwoju osobowości, organicznymi uszkodzeniami centralnego układu nerwowego, uzależnieni od środków odurzających, psychotropowych, nosiciele wirusa HIV

d) zakłady readaptacyjne: do tej placówki trafiają nieletni odmawiający uczestnictwa w procesie wychowania, edukacji czy terapii, dopuszczali się ucieczek, lub co najmniej dwukrotnie nie wrócili z przepustki i istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczania,

że będą to czynić nadal, - w czasie pobytu w tych placówkach (schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy) co najmniej dwukrotnie dopuścili się czynów zabronionych.

Sędzia rodzinny decyduje do jakiego zakładu nieletni powinien trafić…

Po sześciu miesiącach pobytu nieletni może starać się o warunkowe zwolnienie. Decyzje ostateczną, odmowną bądź pozytywną wydaje sąd rodzinny. Decyzja pozytywna stwarza okres próby dla nieletniego.

9.Placówki przeznaczone dla nieletnich i niepełnoletnich:

-policyjne izby dziecka

-domy młodzieży

-ośrodki kuratorskie

-schroniska dla nieletnich

-młodzieżowe ośrodki wychowawcze

-młodzieżowe ośrodki socjoterapii

-ośrodki szkolno-wychowawcze

-zakłady poprawcze

10. Policyjna Izba Dziecka - wyjaśnienie

11. Dom młodzieży- do tej placówki trafiają nieletni od siódmego roku życia, łącząca zadania placówek typu socjalizacyjnego i interwencyjnego, zapewniająca wychowankowi całodobową opiekę, dom młodzieży zapewnia całodobową, okresową lub stałą opiekę, wychowanie oraz zaspokojenie potrzeb bytowych, rozwojowych, w tym emocjonalnych, społecznych, religijnych, a także korzystanie ze świadczeń zdrowotnych

Rekrutacja – Dom Młodzieży:

A) dzieci w ramach interwencji bez skierowania przyjmowane są do placówki

B) dzieci zostają skierowane przez miasto

C) dzieci doprowadzają policja, straż graniczna

D) dzieci trafiają na własny wniosek, rodziców, osoby trzeciej

Kryminologia pozytywistyczna

1.Kierunki kryminologii pozytywistycznej:

a) biopsychologiczny

b) socjologiczny

2.Założenia kierunku socjologicznego: na nieakceptowane społecznie zachowania człowieka wpływ wywierają czynniki społeczne, do których należą niekorzystne warunki społeczne, które mogą ukształtować u człowieka tzw. trwałą tendencję do zachowań przestępczych

3.Założenia kierunku biopsychologicznego: na nieakceptowane społecznie zachowania człowieka decydujący wpływ wywierają cechy dziedziczone, wrodzone oraz nabyte, które pozwalają nam traktować człowieka jako indywiduum i jednocześnie tworzą podłoże sprzyjające powstaniu zachowań antyspołecznych oraz przestępczych

13.Teorie tworzące kierunek biopsychologiczny:

a) teorie kładące nacisk na cechy somatyczne:

- teorie antropologiczne (np. C. Lombroso) – według Lombroso 40% więźniów wykazuje tendencję przestępczą warunkowaną biopsychologicznie, świadczą o tym pewne charakterystyczne cechy wyglądu zewnętrznego, naukowiec wyliczył sześć cech rzekomo świadczących o byciu „przestępcą z urodzenia”:

• cofnięte czoło

• leworęczność

• deformacja czaszki

• zniekształcenia szczęki

• wystające kości policzkowe

• specyficzna budowa ucha + odmienność budowy organów wewnętrznych

bądź płciowych

- teorie kładące nacisk na genetykę – niektóre geny predysponują do zachowań przestępczych, aby jednak „niekorzystne” geny ujawniły się, potrzeba sprzyjających (przestępczych) warunków środowiskowych

• rodziny z dziećmi adoptowanymi – jeśli rodzice dokonują czynów zabronionych, dzieci je powielają

• dziedziczy się zdolność, a nie konkretne zachowania

• bliźnięta - jeśli jedno jest złe, drugie zapewne też będzie

- teorie kładące nacisk na zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego - każdy defekt OUN zmienia zachowania jednostki, ale niekoniecznie będą to zachowania przestępcze, kariotyp XYY u mężczyzn warunkuje agresje, która może powodować zachowania przestępcze

(gen supermena)

- teorie kładące nacisk na zaburzenia hormonalne – nadmiar bądź niedomiar pewnych hormonów może sprzyjać przestępczości

b) teorie kładące nacisk na cechy psychiczne:

- konstytucjonalizm- teoria uzależniająca cechy temperamentu, charakteru i osobowości człowieka od właściwości budowy jego ciała:

• Typ asteniczny

• Typ atletyczny

• Typ pykniczny

• Typ dysplastyczny

- koncepcje nieprawidłowej osobowości:

• zespół ogólnego niepowodzenia – nikła odporność na sytuacje stresowe, niezdolność koncentracji uwagi, brak wytrwałości w realizowaniu celów, niskie kwalifikacje zawodowe, nadużywanie np. alkoholu

• przestępczy rdzeń osobowości –zbiór cech predysponujących do rozpoczęcia kariery przestępczej: egocentryzm, sugestywność, brak poczucia winy, brak odpowiedzialności, ubóstwo emocjonalne, kłopoty w nauce, poczucie nieszczęśliwości, skłonność do agresji cechy przez które można popełnić przestępstwo

• psychopatia (osobowość nieprawidłowa / osobowość dyssocjalna)- termin używany dla określenia takiego typu osobowości, który manifestuje się zasadniczym lekceważeniem norm, zwyczajów społecznych, społecznych wartości, bezosobowym manipulującym stosunkiem do innych ludzi

Etiologia psychopatii:

• kora czołowa i skroniowa mózgu ma mniejszą objętość

• nieprawidłowe funkcjonowanie lub uszkodzenie ośrodków kory mózgowej w jej części podstawowo-przyśrodkowej

Lista objawów psychopatii według Cleckley’a:

• wyraźny urok zewnętrzny i ponadprzeciętna inteligencja

• nieobecność urojeń, zaburzeń myślenia, nieodczuwanie lęku

• niesolidność

• patologiczne kłamstwa

• brak wyrzutów sumienia

• specyficzna reakcja na alkohol – wulgarność, opryskliwość

• antyspołeczne zachowania

• słabość osądów

• egocentryzm

• nieposiadanie planów życiowych

• ogólny niedostatek trwałych emocji

• przypadkowe związki seksualne

Objawy psychopatii:

• brak poszanowania dla norm społecznych

• łamanie norm bez żadnych konsekwencji, realizowanie swojego celu

• brak wyciągania wniosków z doświadczenia – np. kara

• wiara w sukces kolejnego przestępstwa

• niebranie pod uwagi porażek

• nieumiejętność uczenia na własnych błędach

• brak umiejętności przewidywania konsekwencji własnych zachowań i decyzji

• podejmowanie działań skierowanych na niepowodzenia w każdej postaci

• deficyty sumienia i brak poczucia winy

• np. psychopata kradnie, bo chce pieniądze

• chroniczne poczucie pustki i nudy

• stosowanie używek

• brak umiejętności odczuwania gratyfikacji

• brak odpowiedzialności i beztroska

• problemy z kontrolą sfery emocjonalno - popędowej

• wybuchy niekontrolowanej agresji

• intensywna skłonność do stosowania przemocy

• czerpanie satysfakcji z krzywdzenia innych

• nieliczenie się z uczuciami innych

• seks = miłość

• manipulowanie innymi

• konfliktowość

• racjonalizacja swojego irracjonalnego zachowania,

• psychopata potrafi wytłumaczyć swoje zachowanie

• niewrażliwość i wysoki próg wzbudzania lęku

• chłód emocjonalny, brak uczuciowości wyższej

• skłonność do nadużywania substancji psychoaktywnych

• brak wytrwałości i konsekwencji w działaniu

Lista objawów psychopatycznych występujących w warunkach izolacji więziennej:

1. patologicznie wzmożona pobudliwość

2. tendencja do przesadnego wyolbrzymiania faktów

3. cechy hipochondryczne

4. paranoidalne podejrzliwe nastawienie

5. niezdolność do opanowania

6. niepokój i uleganie nastrojom depresyjnym