Bezpieczeństwo – stan niezagrożenia, spokoju, pewności, może odnosić się do różnych sfer życia.
B.Buzan uważa, że najlepeij można zdefiniować kategorię bezpieczeństwa na poziomie analitycznym bezpieczeństwa narodowego. Można przyjąć że bezpieczeństwo to „stan zagrożenia pewności spokoju” (Oxford English Dicionary, 1973).
R. Zięba definiuje bezpieczeństwo zewnętrzne państwa jako „stan i proces” podlegający prawom poliarchii systemów międzynarodowych.
Bezpieczeństwo postrzegane jest też jako cel działania państwa i rządu dla „zapewnienie wew. I zew. Warunków sprzyjających rozwojowi państwa, jego życiowym interesom oraz ochrony przed istniejącymi i potencjalnymi zagrożeniami”
Czynniki współtworzące pojęcie bezpieczeństwa cechują się dużą dynamiką zmian i różnorodnością przejawiania się. Bezpieczeństwo jest przez wielu postrzegane jako „korelat stosunków międzynaroodywhc jako całość” lub zdolności narodu do ochrony jego wewnetrznych wartości przed zwen®trznymi zagrożeniami.
Obecnie odchodzi się od postrzegania bezpieczeństwa wyłącznie (lub przede wszystkim) w kategoriach militarnych.
Pojawiło się pojęcie „Rozległego bezpieczeństwa”, poszerzone o takie elementy jak dobrobyt państwa, rozwój cywilizacyjny społęczeństwa itp. Akcentuje się także brak realnych przesłanek stworzenia aboslutnego modelu bezpieczeństwa państwa.
Najogólniej przyjmuje się, ze oznacza ono sytuację i ład międzynarodowy pozwalający państwu realizować swoje podstawowe funkceje, gwarantować integralność terytorialną państwa, niepodległość, rozwój wewnętrzny.
Rodzaje bezpieczeństwa :
W nauce o stosunkach międzynarodowych stosuje się szereg typologii bezpieczeństwa/ Tradycyjnie rozróżnia się :
Zewnętrzne ( odnoszące się do zagrożeń na zewnątrz państwa),
Wewnętrzne (odnoszące się do zagrożeń wewnątrz państwa).
Można również zastosować inne kryteria, jednym z nich jest keyterium podmiotowe. Wg niego państwa dzielni na :
Bez. Narodowe (państwowe)
Bez. Międzynarodowe
Należy jednak pamiętaż, iż bezpieczeństwo państw w stosunkach międzynarodowych ma charakter międzynarodowy. Dlatego ten podział ma charakter umowny.
Bezpieczeństwo narodowe
Termin oznaczający poczucie pewności państwa w środowisku międzynarodowym, brak zagrożenie oraz ochronę przed nim. W sensie ogólnospołecznym obejmuje zaspokojenie potrzeb :
Istnienia,
Pewności,
Przetrwania,
Stabilności,
Tożsamości,
Dobrobytu,
Zadowolenia.
Potrzeby i interesy bez. Narodu wyraża i realizuje jego organizacja polityczna jaką jest państwo.
Redefinicja bez. Międzynarodowego – proces dynamicznych relacji między podmiotami i ich środowiskiem, w którym potrzeb aich bezpieczeństwa jest zaspokajana.
Zimna wojna – zjawisko bez. Wiązał ze scentralizowanym i suwerennym państwem narodowym będącym podstawową jednostką stusunków międzynarodowych. Stąd odwoływano się do bez. Narodowego, a nie międzynarodowego. W uwarunkowaniach podmiotowej struktury środowiska międzynarodowego bezp. Traktowano w kategoriach gry o sumie zerowej. Tym samym wzrost bezp. Jednych państw oznaczał jego spadek w przypadku innych. Po trzecie polityka bezp. Miała chronić ukształtowane politycznie, terytorialne i ideologiczne status quo. Po czwarte podstawowe znaczenie przypisywano zagrożeniom militarnym ze strony innych państw i efektywnej obronie przed nimi. Po piątek definiowano w kategoriach negatywnych czyli braku zagrożeń, a nie pozytywnych oznaczających promowanie pożądanych sytuacji. Po szóste tak rozumiane bezp, miało redukcyjonistyczny charakter. Było zorientowane na oaństwo jako podmiot działań i podmiot ochrony oraz militarny wymiar problemów bezp. Było to więc statystyczne i wąskie rozumienie bezp.
W 1991 w przyjęty przez szczyt NATO zorganizowany w Rzymie dokumencie pt. „Nowa Koncepcja strategiczna”. Wskazano, ze bezp. I stabilność obejmują elementy polityczne, gospodarcze, społeczne, ekologiczne oraz niezbędny wymiar obronny. Pogląd ten podtrzymywano w strategii bezp. Przyjętej w Waszyngtonie w kwietniu 1999.
OBWE w listopadzie 1999r.
„Karta bezp. Europejskiego” trzy wymiary bezp. Międzynarodowego :
Humanitarny,
Polityczno-wojskowy,
Gospodarczo-ekologiczny.