Rola języka w tragedii Szekspira

Hamlet napisany został wierszem charakterystycznym dla dramatu elżbietańskiego. Tzw. blank verse, czyli wiersz biały, był nierymowany, zawierał dziesięć zgłosek w każdym wersie (pentametr jambiczny). Kilka fragmentówHamleta to teksty rymowane – piosenki oraz wypowiedzi Hamleta opisujące jego stan emocjonalny, np. po przedstawieniu. Niektóre zakończenia scen, które dramaturg chciał podkreślić, również zaakcentowane są zrymowaniem dwóch ostatnich wersów. Proza zajmuje jedną trzecią tekstu tragedii. Pojawia się dla skontrastowania dziwnej atmosfery, którą wywołują obłąkańcze zachowania bohaterów, np. Hamleta czy Ofelii. 

charakterystyce postaci pomaga język, jakim się posługują. Gertruda gani Poloniusza, gdy ten popisuje się retoryką, nie zwracając uwagi na treść swoich wypowiedzi. Także Laertes mówi kwieciście, sztucznie, nawet w scenie pogrzebu jego siostry. Hamlet ośmiesza zaś Ozryka, przedrzeźniając właśnie język dworaka-modnisia. W swej sztuce Szekspir wielokrotnie wprowadza też gry językowe, np. w dialogu pomiędzy grabarzem a Hamletem (choć tu dziwi, że prostak potrafi tak dobrze operować językiem). 

Język jest również używany do symulowania obłędu przez głównego bohatera. Odkrywamy to dzięki rozmowom Hamleta z przyjacielem, Horacym. Hamlet rezygnuje z dwuznaczności, łapania za słowa, pozbawiania wypowiedzi sensu. Przy Horacym tytułowy bohater jest szczery i wyraża się jasno, nie nakłada maski szyderstwa, głupoty, obłąkania. Wyraźnie widać to w scenie 2. aktu III w słowach Hamleta:

Juz idą; muszę znowu zostać głupcem.

U Szekspira bardzo istotną rolę pełni monolog. Tylko Hamlet wypowiada się w ten sposób oraz jeden raz Klaudiusz, kiedy się modli. Monologi Hamleta mają wielkie znaczenie dla konstrukcji tragedii. Pojawiają się bowiem w najbardziej znaczących momentach dla toku akcji dramatycznej. Inne postaci wypowiadają się tylko w dialogach, nie są też motorem napędowym fabuły. 

Wśród środków artystycznych dominuje u Szekspira metafora – nowatorska i czerpiąca z elementów, które wkrótce zbudują wyobraźnię barokową (twórczość Szekspira można zaliczyć jako pograniczną między dwoma epokami - Renesansem i Barokiem). Przenośnia jest przez dramaturga traktowana nie tyle jako zabieg językowy, ale przede wszystkim jako metoda na kreowanie świata. Szekspir opisuje świat swej wyobraźni za pomocą metafory i przez nią też widzi świat wokół siebie. Całość przedstawia zatem dzięki temu właśnie środkowi.

Metafora Szekspira odwołuje się do sfer życia taki jak: zoologia, broń, odzież, astrologia, teatr. W Hamlecieznacząca jest zwłaszcza metaforyka związana z medycyną i biologią. W państwie duńskim

„coś gnije”, „niech się drapie, kto ma liszaj; nasza skóra zdrowa”, „zaśniedziały kłos zaraża / Zdrowego brata”,

postawa Gertrudy

„zdziera różę / Z hożego czoła niewinnej miłości / I zasadza na nim wrzody”,

Hamlet przestrzega przed „maścią” usprawiedliwiania się, samouspokojenia, ponieważ

„cuchnący rozkład wewnątrz niedostrzegalnie trułby organizm”.

Wymienione przykłady świadczą o charakterze metaforyki Szekspira, który diagnozuje świat bohaterów, a także świat pozaartystyczny w sposób właściwy lekarzowi lub biologowi. Ciekawe jest, że w sztuce tej także Klaudiusz, bohater-wróg głównej postaci, mówi za pomocą medycznych metafor, opisuje zachowanie Hamleta w kategoriach choroby. 

Do innych środków używanych w Hamlecie należą powtórzenia, refreny, porównania (m.in. Hamleta i Laertesa do bóstw antycznych) i inne figury retoryczne.

Oczywiście w języku sztuki przejawia się dramatyczny charakter utworu. Jest to sztuka pisana dla potrzeb teatru elżbietańskiego, zawiera więc wiele elementów, będących wskazówkami dla publiczności. W czasach Szekspira sztuki grano za dnia, a Hamlet prawie cały rozgrywa się w nocy. Dlatego język bohaterów tej tragedii nasycony jest odwołaniami do wyobraźni widzów, do jasności i ciemności. Występują także skróty akcji, takie jak kończenie dialogu zaczętego przez bohaterów za sceną, bądź relacjonowanie zdarzeń albo monologi wewnętrzne postaci.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
22 Rola jezyka w reprodukowaniu kultury koncepcja kodu ograniczonego i rozwinietego wg?rnsteinax
Ludzkie namiętności jako inspiracje dla tragedii Szekspira
Rola języka w polityce
Makbet jako przykład tragedii szekspirowskiej
Alfred Korzybski Rola jezyka w procesach percepcyjnych
03 RENATA GRZEGORCZYKOWA Rola języka w tworzeniu kultury umysłowej
Alfred Korzybski Rola jezyka w procesach percepcyjnych
Tragedia antyczna i dramat szekspirowski, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Makbet bohater tragedii Williama Szekspira Makbet
Makbet Szekspira nowożytna tragedia o ludzkich namiętnościach
Rola łaciny w kształtowaniu języka polskiego, Polonistyka, Gramatyka historyczna
Omówienie lektur, Makbet Szekspira nowożytna tragedia o ludzkich namiętnościach, Makbet Szekspira no
ROLA ĆWICZEŃ W MÓWIENIU I PISANIU, Notatki, Filologia polska i specjalizacja nauczycielska, Kultura
Szekspirowski bohater tragiczny, Makbet a tragedia antyczna
Dramat szekspirowski wobec tragedii antycznej - wskaż różnic, matura, matura ustna
Destruktywna rola poety i poezji na przykładzie tragedii bohatera Nie - boskiej komedii, opracowania
Tragedia, Tragizm, Omów koncepcje tragizmu i ich wyraz dramaturgiczny w teatrze antycznym, szekspiro
Makbet Szekspira nowożytna tragedia o ludzkich namiętności

więcej podobnych podstron