Wykład 1 [1/10]
Ciepło -
Temperatura –
Rozszerzalność cieplna (liniowa, objętościowa) α – ilość ciepła jaka jest potrzebna, aby podgrzać substancję; zależy od ciepła właściwego, masy i od wzrostu temperatury.
Ciepło właściwe – współczynnik określający skłonność substancji do zmiany temperatury
Pojemność cieplna – ilość ciepła jaką układ wymienia z otoczeniem przy zmianie temperatury o 1 K
Strumień cieplny (moc cieplna) – prędkość przepływu ciepła [W]
Gęstość strumienia cieplnego [W/m2]
Wartość opałowa Wg [kJ/kg; kJ/m3] ilość ciepła jaką uzyska się przy spaleniu jednostki paliwa przy spaleniu całkowitym i zupełny (para wodna nie ulegnie skropleniu)
Ciepło spalania Qg [kJ/kg; kJ/m3] – ilość ciepła jaką uzyska się przy spaleniu jednostki paliwa przy spaleniu całkowitym i zupełnym (para wodna ulega całkowitemu wykropleniu)
Wymiana ciepła:
Promieniowanie
Przewodzenie
Konwekcja/ unoszenie ciepła
Wykład 2 [8/10]
Czynniki wpływające na samopoczucie człowieka:
Temperatura powietrza
Prędkość ruchu powietrza
Wilgotność względna powietrza
Temperatura powierzchni przegród
Stężenie zanieczyszczeń
Człowiek jest w dynamicznej relacji energetycznej z otoczeniem. Podstawową rolę w kształtowaniu mikroklimatu pełni: ogrzewnictwo, wentylacja i klimatyzacja
Człowiek i otoczenie
Człowiek wymienia ciepło z otoczeniem na drodze:
- konwekcji (wymiana ciepła z otaczającym powietrzem)
- przewodzenia (przede wszystkim z podłogą)
- promieniowania pomiędzy powierzchnią ciała lub ubrania i otaczającymi powierzchniami
- odparowanie wody (potu) z powierzchni skóry
- oddychania
- w mniejszym zakresie wraz z wydzielinami i poprzez przyjmowanie pokarmów
Komfort cieplny i jakość powietrza
Wpływ:
Osoba
Pomieszczenie (rodzaj i stan konstrukcji budynku, temperatura powietrza, rozkład temperatury powietrza, źródło ciepła i substancji szkodliwych)
Instalacja wentylacyjna i klimatyzacyjna
Warunki klimatyczne
Parametry techniczno – procesowe człowieka
Powierzchnia ciała – 1,7 – 1,9 m3
Temperatura powierzchni skóry – 32 - 33°C
Częstotliwość oddechów – 16/min
Objętość wydychanego powietrza – 0,5 m3/h
Temperatura powietrza wydychanego - 35°C
Optymalne parametry powietrza
Dostosowanie do przeznaczenia pomieszczenia i przebywających w nim ludzi wykonujących określone działania
Lato: t = 23 ÷ 25 oC ± 1 + 1,5 oC; ϕ= 50±10%; w = 0,1 ÷ 0,5 m/s
Zima: t = 21 ÷ 22 oC ± 1 + 1,5 oC; ϕ= 45±10%; w = 0,1 ÷ 0,3 m/s
- ciśnienie zapewniającym nieprzedostawanie się zanieczyszczeń z zewnątrz, bądź szybkie usuwanie zużytego powietrza na zewnątrz
Temperatura odczuwalna
Miernikiem komfortu cieplnego przyjęto temperaturę odczuwalną – uwzględnia ona ciepło wymieniane przez człowieka z otoczeniem zarówno na drodze konwekcji jak i promieniowania
$$t_{o} = \ \frac{t_{i} + \ \tau_{r}}{2},\ \ C$$
to – temperatura odczuwalna
ti – temperatura powietrza w pomieszczeniu
τr – temperatura promieniowania
Zakres komfortu cieplnego
Komfort cieplny – temperatura powietrza wewnętrznego (wg PN – EN 12831)
[na egzaminie będzie komfort cieplny]
Poszanowanie energii
Energia zaoszczędzona jest równie dobra jak dostarczona
Energia zaoszczędzona jest niemal zawsze tańsza od wyprodukowanej.
Ciekawostka – 2/3 kosztów utrzymania budynku to koszt ogrzewania
Energia
Energia pierwotna – w postaci nie przerobionej – zgromadzona jest w paliwach kopalnych i odnawialnych źródłach energii
Energia wtórna – w postaci przerobionej, zawarta w produktach energetycznych
Energia finalna/użyteczna – energia dostarczana do odbiorcy
Energia netto – służy do pokrycia potrzeb energetycznych
Energia brutto – netto razem ze stratami
Energia końcowa – energia brutto
Efektywność cieplna
Jest to zespół działań, zachowań, warunków i mechanizmów, które powodują taki sposób użytkowania i wykorzystania energii, któremu towarzysza możliwie najmniejsze straty (rozproszenia) energii do otoczenia .
Poprawa efektywności wytwarzania energii
- Techniczno – ekonomiczne możliwości efektywnego wykorzystania energii w mieszkalnictwie wydają się być ogromne
- największy potencjał termomodernizacji dla budynków najstarszych
- poprawa sprawności wytwarzania ciepła (skojarzenie, modernizacja, obniżenie temperatury wody powrotnej, regulacja przepływu, automatyka)
Obieg ciepła w budynku
Izolacyjność techniczna przegród
Zdolność przegród do ochrony pomieszczeń przed przenikaniem ciepła na zewnątrz
Najistotniejszy jest współczynnik przewodzenia ciepła – λ [W/(m∙K)]
Energochłonność budynku
Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania na energię E [kWh/m2 rok], [kWh/m rok]
Obliczanie zapotrzebowania na olej opałowy (budynek 3-litrowy, 15-litrowy).
Energochłonność uzależniona od:
- Architektura budynku, usytuowanie budynku względem stron świata, wielkość przegród przezroczystych, rozmieszczenie pomieszczeń, geometria budynku
- rozwiązania konstrukcyjne przegród budowlanych
- izolacyjność przegród budowlanych
- rodzaj wentylacji, czy jest naturalna, czy mechaniczna z możliwością odzysku energii i usuwanego powietrza
- rodzaj i sprawność systemu grzewczego
- na potrzeby c.o. i c.w.u.
- system zarządzania budynkiem, który pozwala również sterować produkcją energii
„standard budynku” dom z lat 70-tych (ściany z cegły pełnej 38 cm o wartości współczynnika przenikania ciepła U = 1,5 W/(m2K), okna drewniane dwuszybowe o U= 3,0 W/(m2K), dach o U = 0,85 W/(m2K), strop nad piwnicą o U = 0,9 W/(m2K)
Dom obecnie budowany (bloczki ceramiczne z 12 cm styropianu (U= 0,25 W/(m2K)), okna tworzywowe u = 1,7 W/(m2K), dach 0,25 W/(m2K)
Koszty ogrzewania w różnych okresach czasu przy zakupie nieruchomości powinno się zwracać uwagę na koszty eksploatacji budynku
Budynki obecnie budowane nie są energooszczędne !!! spełniają jedynie wymagania minimalne
Koszty energetyczne budynku w unii europejskiej 4,5%, w Polsce 12% wielkość mocy potrzebnej na cele grzewcze ciepła i ciepłej wody planowana norma europejska 37 – 47 kWh/m2/a
Audyting energetyczny
Szczególny rodzaj rzeczoznawstwa – stały cel – racjonalizowanie zużycia energii, stałe kryterium oceny, którym jest efektywność ekonomiczna oraz interdyscyplinarność analizowanych problemów dotyczących stanu obiektu oraz procesu jego użytkowania, w zakresie technicznym, ekonomicznym, prawnym i organizacyjnym przy uwzględnieniu zachowań użytkowników.
Jako audyting określany jest pełen zakres czynności rzeczoznawcy a jako audyt sporządzony przez n niego raport, opinia.
Świadectwo energetyczne
charakterystyka energetyczna – wartość energii zużyta faktycznie lub oszacowana do spełnienia różnych potrzeb związanych z użytkowaniem budynku c.o., c.w.u., wentylacja itp.
Audyt energetyczny daje odpowiedz na pytanie:
Co zrobić?
Jak wykonać?
Jak sfinansować?
Świadectwo energetyczne – dokument wydany przez upoważnionego eksperta, zawierający podstawowe dane i wskaźniki dotyczące ochrony cieplnej budynku i zużycia energii , oraz ocenę poziomu jakości energetycznej budynku w przyjętej skali ocen
Budownictwo pasywne i niskoenergetyczne
energooszczędny | niskoenergetyczny | pasywny | |
---|---|---|---|
Zapotrzebowanie na ciepło | Do 70 kWh/m2a | 45 kWh/m2a | 15 kWh/m2a |
Zapotrzebowanie na moc grzewczą | Do 30 kWh/m2a | 10 kWh/m2a | |
Energia pierwotna | Do 250 kWh/m2a | Do 120 kWh/m2a |
Dom pasywny jest budynkiem o bardzo niskim zapotrzebowaniu na energię do ogrzewania wnętrza 15 kWh/m2rok, w którym komfort termiczny zapewniony jest przez pasywne źródła ciepła (mieszkańcy, urządzenia elektryczne, ciepło słoneczne, ciepło odzyskane z wentylacji, tak że budynek nie potrzebuje autonomicznego, aktywnego systemu ogrzewania. Potrzeby cieplne realizowane są przez odzysk ciepła i dogrzewanie powietrza wentylującego budynek
Architektura, mająca wpływ na bilans energetyczny, ograniczenie powierzchni przegród zewnętrznych o ok 30%, zmniejszenie współczynnika np. poniżej 1 (30 %), zwiększenie powierzchni przeszklenia o ok 50 % na przegrodach słonecznych, zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło 10 razy, redukcja emisji CO2 ok 10 razy zmniejszona.
Dom pasywny jest przykładem technologii zrównoważonego rozwoju
Zapotrzebowanie na energię do ogrzania 1 m2 powierzchni podczas sezonu grzewczego poniżej 15 kWh/m2rok
Nowe technologie w budownictwie pasywnym
- izolacja próżniowa
- technologia inteligentnego zacieniania
- nowoczesne okna
- systemy światła dziennego
Wykład 3 [15/10]
Paliwa i spalanie
Nośniki energii;
Gaz ziemny
Gaz płynny – propan
Olej opałowy
Węgiel, eko-groszek
Zrębki
Palety
Inna biomasa
Oleje rośline
Energia elektryczna
Rodzaje paliw:
Sztuczne – koks, brykiety, benzyna, nafta, gaz miejski, gaz płynnym
Naturalne – węgiel kamienny i brunatny, torf, drewno, biomasa, ropa naftowa, gaz ziemny.
Węgiel kamienny:
Składniki palne; węgiel, wodór, siarka
Składniki niepalne: azot, tlen, popiół i wilgoć
Skład chemiczny: C(78%), H (5,2%), S (2%) O+N (14)
Stopień rozdrobnienia – gruby, orzech, groszek, miał, niesortowany.
Jakość wartość opałowa 12 500 do 30000 kJ/kg
Koks:
Produkt otrzymywany sztucznie podczas odgazowania węgla kamiennego
Stosowany w kotłach CO
Wartość opałowa 29000 kJ/kg
Występują klasy ze względu na wymiar ziaren, wartość opałową i zawartość siarki.
Olej opałowy:
Bardziej wygodne w użyciu i ekologiczniejsze paliwo niż węgiel
Powstaje z przeróbki ropy naftowej
Wartość opałowa 38900 – 43500 kJ/kg
Zawartość siarki od kilkudziesiąt do 3 %
Wyróżnia się 3 rodzaje olejów opałowych - lekkie, średnie i ciężkie
Gaz ziemny - wysokometanowy:
Metan stanowi 90 %, azot 7%
Gęstość gazu ziemnego 0,78 kg/m3
Gaz bezbarwny i bez zapachu, z powietrzem tworzy mieszankę wybuchową
Wartość opałowa 34300 kJ/Nm3
Gaz płynny – gaz rafineryjny
Główne składniki C3H8 i C4H10
Mieszanka handlowa propan – butan, propan
Wartość opałowa do 50200 kJ/kg
Przechowywany w stalowych butlach ciśnieniowych
Proces wytwarzania ciepła odbywa się na drodze spalania.
Spalanie – proces chemiczny w którym paliwo łączy się gwałtowanie z tlenem wydzielając duże ilości ciepła w postaci spalin o wysokiej temperaturze
Warunki dobrego spalania:
Paliwo i powietrze muszą być dobrze ze sobą zmieszane
Do spalania potrzebny jest nadmiar powietrza
Temperatura zapłonu – temperatura w której zaczyna si® palić paliwo
Spalanie całkowite i zupełne – cała zawartość węgla w postaci czystej chemicznie spala się do CO2, wodór do H2O, zaś siarka do SO2, a w pozostałych pa spaleniu ciałach stałych nie ma części palnych
CnHm + (n+0,5)O2 nCO2 + 0,5 mH2O + CIEPŁO
Powietrze do spalania
Dla węgla zapotrzebowanie na powietrze podczas spalania zmienia się – dopływ należy regulować
Wyróżnia się powietrze pierwotne i wtórne
Zawsze stosuje się odpowiedni nadmiar ilości powietrza. Zbyt duży nadmiar, jak też niedobór jest niekorzystny.
Spalanie paliw stałych (etapy):
Suszenie i podgrzewanie paliwa
Wydzielanie się gazów z paliwa i ich spalanie
Spalanie i dopalanie się części stałych
Kontrola procesu spalania
Analiza spalin.
Określenie współczynnika nadmiaru powietrza – λ
Dopasowanie ilości powietrza do spalanego paliwa i paleniska.
Skład gazów odlotowych
CO2
Produkty niezupełnego i niecałkowitego spalania
Tl. Azotu i siarki
Pyły
Śladowe ilości innych pierwiastków
STRATY PODCZAS SPALANIA
Straty kominowe < 10%
Starta niezupełnego/niezupełnego spalania ~1%
Starta do otoczenia < 10 %
Strata pylenia i popielnikowa ok 5%
Straty inne 1-2%
ŋ =Qużyt/Qwytw= 1 - Єstrat
Płomień
Płomień składa się z 3 stref – rozkładu, redukująca, utleniająca
Kształt płomienia uzależniony jest od prądów konwekcyjnych
Ze względu na rozkład temperatur wyróżnia się płomień laminarny i burzliwy
Podział systemów ogrzewania
Ogrzewanie wg rodzajów źródła:
Miejscowe
Centralne
Zdalczynne – z systemu ciepłowniczego
Ogrzewanie wg rodzajów nośnika:
Systemy ogrzewania wodnego – ciepłą, gorącą
Systemy ogrzewania powietrznego
Systemy ogrzewania parowego
Ogrzewanie wg sposobu oddawania ciepła w pomieszczeniu
Systemy ogrzewania konwekcyjnego
Przez promieniowanie
Ogrzewanie nawiewowe – ciepłym powietrzem
Kombinowane
Ogrzewanie wg wykorzystywanego paliwa:
Ogrzewanie węglowe
Gazowe
Olejowe
Wykorzystujące energię odnawialną
Urządzenie grzewcze:
Zadaniem urządzeń grzewczych – kotłów, wymienników ciepła – jest dostarczanie ciepła do instalacji C.O. oraz instalacji cieplnej wody użytkowej.
Zadania systemu ogrzewania –
Maksymalnie równomierny rozkład temperatury powietrza i ścian w pomieszczeniu w pionie, w poziomie i w czasie
Możliwość płynnej regulacji mocy grzewczej (w wymaganym zakresie); regulacja ta powinna zapewniać możliwie małą bezwładność czasową (szybki czas rozgrzewania pomieszczeń)
Jakość powietrza w pomieszczeniach nie powinna ulegać pogorszeniu (wilgoć, pyłu, szkodliwe gazy, hałas)
Powietrze zewnętrze doprowadzane i ogrzewane do pomieszczeń nie powinno powodować szkodliwych przeciągów i nadmiernych zawirowań
Niskie koszty instalacji i użytkowania
Mała uciążliwość dla środowiska naturalnego
Indywidualne wytwarzanie ciepła:
Palenisko kominkowe – otwarte paleniska na nieprzetworzone paliwa stałe, oddające ciepło głównie na drodze promieniowania (sprawność energetyczna do 30 %); układy tanie lecz uciążliwe w eksploatacji.
Kominki grzewcze – paleniska zamknięte wykonane ze stali
Piece kaflowe – działają na zasadzie akumulacji ciepła wy7zwoloneo w procesie spalania długopłomiennych paliw stałych .
Piece żelazne – zamknięte k0omory spalania wykonane ze stali lub żeliwa.
Grzejniki gazowe
Grzejniki elektryczne
Ogrzewanie elektryczne miejscowe bezpośrednie –
Przenośne nagrzewnice powietrza.
Stałe grzejniki konwekcyjne z konwekcją naturalną/wymuszoną.
Grzejniki powierzchniowe.
Stałe grzejniki promiennikowe
Ogrzewanie elektryczne miejscowe akumulacyjne:
Elektryczne piece akumulacyjne
Akumulacyjne ogrzewanie podłogowe
Scentralizowane źródła ciepła
Kotłownie wbudowane
Kotłownie lokalne
Ciepłownie
Elektrociepłownie
Kotłownia - instalacja kotłowa zbudowana jest z kotła (źródło ciepła), jego osprzętu, oraz elementów automatyki i aparatury kontrolno – pomiarowej.
Usytuowana centralnie do ogrzewanych pomieszczeń
Wymagana jest minimalna wysokość i kubatura pomieszczenia oraz odległości od elementow kotłowni
Rodzaje i wydajności wymaganych instalacji
Ognioodporność i gazooszczędność
Kocioł, komin, magazyn paliwa
Wykład 4 [22/10]
Aspekt ekologiczny pracy kotła
Od 01.01.2006 nie obowiązuje rozporządzenie o standardach emisyjnych z instalacji i zastąpiono je rozporządzeniem z dn. 20.12.2005, które dopuszcza zapylenie (dla kotłowni < 5MW) 1900 mg/m3 do dn. 31.12.2006, po tym terminie dopuszczalne stężenie pyłów spada do 700 mg/m3, a po 2015 – do 200 mg/m3. Stężenie ditlenku siarki do końca 2007 roku powinno być mniejsze niż 2000 mg/m3, apo tym terminie musi być mniejsze niż 1500 mg/m3.
Kotły wodne
Ciepło wytworzone w palenisku kotła zużywane jest do podniesienia temperatury wody w kotle, która w sposób grawitacyjny lub wymuszony pompą krąży między kotłem a odbiornikami
„zwykłe” kotły c.o. (c.w.u.) najczęściej stosowane
Najczęściej niskotemperaturowe (do 100 ⁰C)
Urządzenia zabezpieczające: przeponowe naczynia wzbiorcze, termiczne zabezpieczenie odpływu.
Kotły parowe
Ciepło wykorzystywane jest na wytworzenie pary, która płynie rurociągami do odbiorników, gdzie skraplając się oddaje ciepło parowania.
Typ kotła technologicznego wykorzystywanego również do celów grzewczych
Formy konstrukcyjne kotłów parowych dzieli się na kotły o dużej pojemności wodnej, kotły wodnorurkowe i szybkie wytwornice pary.
Kotły magazynują dużą ilość energii a ze względu na swoje ciśnienie wewnętrzne zawierją duży potencjał zagrożenia.
Zastosowany materiał kotła
Kotły żeliwne
Kotły stalowe
Kotły żeliwne
Zastosowanie w małych i średnich instalacjach (od kilku do ok 600 kW)
Kotły wodne lub parowe
Kotły o budowie czołowej
Zwyczajowym paliwem głównie koks lub mieszanka koksowo – węglowa
Nowoczesne kotły gazowe i olejowe
Zalety | Wady |
---|---|
Łatwy transport i montaż | Wrażliwość na gwałtowne zmiany temperatury |
Możliwość wymiany członów, powiększania | Gorsze wykorzystanie ciepła spalin konieczność stosowania lepszego paliwa |
Małe opory przepływu spalin | Wymagana wysoka jakość wody |
Dobre tłumienie dźwięku | |
Prosta budowa | |
Odporność na korozję |
Kotły stalowe
Zastosowanie w małych, średnich i dużych instalacjach
Mogą być stosowane przy wysokich temperaturach czynnika obiegowego i wysokich ciśnieniach roboczych
Duża różnorodność konstrukcji
Zwyczajowym paliwem jest węgiel
Mogą być wyposażone w palnik na olej lub gaz
Zalety | Wady |
---|---|
Optymalna geometria komory spalania | Mała odporność na działanie korozji |
Możliwość naprawiania przez spalanie | Duże zapotrzebowanie ciągu |
Odporność na wysokie temperatury i ciśnienia i wyższe obciążenia cieplne | Kłopotliwy transport i montaż |
Mniejsza wrażliwość na osadzanie się kamienia kotłowego | Brak możliwości powiększenia |
Kotły na paliwo stałe
Najważniejszy element – komora spalania – obejmuje ruszt i popielnik
Kotły mogą być konstrukcyjnie przygotowane do spalania węgla w kawałkach, o drobnej granulacji, jako miał węglowy lub tzw. ekogroszku
Najczęściej proste konstrukcje z ograniczoną regulacją
Koszt eksploatacji: niski koszt paliwa, konieczność jego magazynowania i bardziej skomplikowana obsługa
Regulacja kotłów na paliwo stałe
Układ regulacji jest bardzo ograniczony i polega wyłącznie na regulacji ilości dochodzącego powietrza do komory paleniskowej
Regulacja odbywa się przez:
Regulację ręczną
Regulację automatyczną
Najskuteczniejszą i najbardziej efektywną regulacją kotłów na paliwo stałe, jest regulacja za pomocą wentylatora podmuchowego.
Paleniska rusztowe (warstwowe)
Palenisko kotła zaopatrzone jest w ruszt
Najważniejszy element paleniska na którym odbywa się spalanie
W małych kotłach jest to ruszt prosty (stały), w dużych ruszt mechaniczny
Dla małych mocy – jest to ruszt poziomy płaski
Kotły fluoidalne i pyłowe
W kotłach pyłowych spalane są ziarna o najmniejszej średnicy (poniżej 0,1 mm), z największą szybkością w największej temperaturze (powyżej 1200⁰C).
W kotłach fluoidalnych osiągane są wartości pośrednie, zarówno w czasie i szybkości spalania jak też w wielkości spalanego ziarna węgla. Ziarna 1-5 mm, paliwo pokruszone, temperatura spalania 800-900⁰C.
W kotłach rusztowych ziarna węgla mają największą średnice (5-50 mm), najmniejszą szybkość spalania (~ 1 K/s), a temperatura spalania w tego typu kotłach jest najniższa (<800⁰C).
Dostosowania do konkretnego rodzaju paliwa:
Węgiel kamienny,
Węgiel eko-groszek,
Miał węglowy
Drewno kawałkowe
Zrębki (również roślin energetycznych)
Pelety
Ziarna zbóż i słoma.
Sposób spalania paliwa
Spalanie górne
Spalanie dolne
Zgazowanie paliwa
Kotły wielopaliwowe
Kotły z załadunkiem ręcznym
Proste, niewielkie kotły na paliwo stałe o zróżnicowanej najczęściej (dużej) granulacji i kształcie
Najczęściej z bardzo ograniczoną automatyką
Wymagają okresowego załadunku (co kilka – kilkanaście godzin)
Konieczność ręcznego usuwania pozostałości po spaleniu
Sprawność kotłów mocno ograniczona
Kotły automatyczne
Załadunek paliwa, sterowanie spalaniem jak i często usuwanie popiołu – automatyczne
Najczęściej kotły z komorą zasypową
Paliwa (m.in. kruszony koks klasy III i IV, antracyt, węgiel) są podawane samoczynnie
Wyposażone często w wentylator nadmuchowy
Kotły pracować mogą przy min. obciążeniu (np. 15%) bez konieczności wygaszania.
Kotły retortowe
Są odmianą kotłów ze spalaniem dolnym, automatycznych
Przeznaczone do spalania paliwa o drobnej granulacji
Paliwo dozowane jest do palnika przez podajnik
Kotły zaopatrzone często w dodatkowy ruszt
Zasobniki ciepła do kotłów na paliwa stałe
Kocioł na paliwo stałe pracuje najczęściej w sposób nieciągły
Zasobnik pełni funkcję magazynu nadmiaru ciepła w okresie palenia paliwa
Zasobnik oddaje ciepło w okresie postoju kotła
Zalecane w nowoczesnym budownictwie
Uwagi dotyczące spalania paliw stałych
Paliwa bogate w gazy (surowy węgiel brunatny, paliwo rozdrobnione) wymagają odprowadzenia powietrza wtórnego, które z pominięciem rusztu doprowadzane jest przez wąskie kanały nad palenisko i tam miesza się ze spalinami.
Paliwa ubogie w dym: koks, antracyt, węgle chude, mogą być spalane w większości kotłów, jednak paliwo musi być podawane częściej i w małych ilościach. Wymagają częstszego czyszczenia kanału spalin
Kotły opalane węglanem różnią się od kotłów opalanych koksem regulowanym odpływem powietrza wtórnego i węższymi szczelinami w ruszcie i mniejszą wysokością warstwy
Dla każdego procesu spalania ważna jest prawidłowa wielkość ziarna
Sprawność kotłów na paliwa stałe
Sprawność operacyjna (dla zmiennego obciążenia) spalanie górne koksu 50-60%
Sprawność operacyjna (dla zmiennego obciążenia) spalanie górne węgla 45-50%
Sprawność operacyjna dla spalania dolnego węgla 50-60%
Kotły wielopaliwowe
Kocioł węglowy z podgrzewaczem elektrycznym
Kocioł węglowy z palnikiem olejowym/gazowym
Pompy ciepła z podgrzewaczem elektrycznym
Kotły jedno i dwukomorowe
Po wymianie palnika mogą być zasilane drugim paliwem
Komora zasypowa staje się komorą spalania
Zastosowanie w małych kotłowniach
Posiadają dwie komory spalania umożliwiające spalanie w jednej komorze gazu lub oleju, w drugiej węgla lub drewna
Kotły posiadać mogą wspólne lub oddzielne powierzchnie grzejne
Przy spalaniu paliw stałych potrzebne jest częstsze czyszczenie kotła
Wyposażenie kotła na paliwa stałe
Regulator paleniska
Baterię bezpieczeństwa
Komorę zasypową z drzwiczkami
Regulację ilości dopływającego powietrza wtórnego
Kanały konwekcyjne o dużej powierzchni
Wskazówki dla kupujących kocioł na paliwo stałe
Rozważenie miejsca gromadzenia paliwa i usuwania produktów spalania
Konieczny atest
Dobra izolacja cieplna
Po modernizacji cieplnej moc nominalna kotła winna być mniejsza niż poprzedniego
Konserwacja kotła
Podczas spalania paliw stałych na ścianach kanałów spalinowych osadzają się żrące sadze i lotny popiół.
Celem zachowania pełnej sprawności i trwałości kotła konieczne jest jego czyszczenie
Czyszczenie kotła z żrących sadz i lotnego popioły (pozostałości po spaleniu) raz na parę tygodni
Czyszczenie z kamienia kotłowego raz na 5 lat.
Kotły opalane gazem lub olejem
Nie posiadają takich elementów jak: ruszt, popielnik, drzwiczek zasypowych, dmuchaw
Głównym elementem kotła jest palnik i regulator
Wielkość, kształt komory spalania dostosowana jesy do konkretnego paliwa
W zdecydowanej większości to kotły: wodne, niskotemperaturowe, automatyczne, stalowe
Wysoka sprawność – przekraczająca 90 %
Jednostki od kilku kW do kilku MW
Zalety kotłów gazowych/olejowych w porównaniu na paliwa stałe
Wysoka sprawność
Mała emisja zanieczyszczeń
Praktycznie bezobsługowa eksploatacja
Stała gotowość do pracy i możliwość automatycznej regulacji mocy kotła w zależności od chwilowych obciążeń cieplnych.
Klasyfikacja kotłów gazowych (i olejowych)
W zależności od:
Wydajności
Małe
Średnie
Duże
Konstrukcji
Przepływowe podgrzewacze wody
Kotły kondensacyjne
Kotły z podgrzewaczem wody lub bez
Zastosowanych materiałów
Żeliwne
Miedziane
Stalowe
Rodzajów używanych gazów
Jeden rodzaj
Kilka rodzajów
Wszystkie rodzaje
Na gaz miejski
Na gaz ziemny
Stosowanego nośnika ciepła
Wodne niskotemperaturowe
Wysokotemperaturowe
Parowe
Jedno, dwufunkcyjne, dwufunkcyjne ze zbiornikiem c.w.u.
Z otwartą komorą spalanie lub z zamkniętą
Tradycyjne i kondensacyjne
Stojące i wiszące
Kotły gazowe
Zaopatrzone są w palniki inżektorowe (atmosferyczne) lub wentylatorowe (nadmuchowe);
Kotły zasilane są z sieci niskoprężnej (ok 10 kPa) lub dla dużych kotłów średnioprężnej (0,5 MPa)
Kotłownie gazowe winny być wyposażone w niezawodnie działającą wentylację
Kotły wyposażone w elektryczno – elektroniczne zespole zabezpieczająco – regulacyjne
Zawierają oprócz kotła: automatykę, pompę obiegową, zawór bezpieczeństwa, przeponowe naczynie wzbiorcze.
Kotły gazowe pracują w instalacjach c.o. systemu zamkniętego, zabezpieczonych zaworem bezpieczeństwa i przeponowym naczyniem wzbiorczym
Wyposażenie
Kotły wiszące jednofunkcyjne są fabrycznie wyposażone w niezbędną armaturę tzn. pompę przeponową, naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, armaturę sterującą pracę kotła.
Palniki kotłów gazowych
Jednostopniowe
Wielostopniowe (dwustopniowe)
Modulacyjne
Palniki gazowe
W palnikach gazowych spalana jest mieszanina gazu i powietrza. W zależności od sposobu doprowadzenia powietrza rozróżnia się palniki:
Bez dmuchawy (atmosferyczne)
Z dmuchawą (wentylatorowe)
W zależności od rodzaju gazu wyróżnia się palniki:
Na gaz miejski
Na gaz ziemny
Na wielogaz i na wszystkie gazy.
Najczęściej wykorzystywane typy kotłów gazowych
Kotły stojące jednofunkcyjne
Kotły stojące jednofunkcyjne z zasobnikiem ciepłej wody
Kotły wiszące jednofunkcyjne
Kotły wiszące dwufunkcyjne przepływowe
Kotły wiszące dwufunkcyjne z zasobnikiem ciepłej wody
Kotły kondensacyjne
Kotły z otwartą komorą spalania (atmosferyczne)
Pobierają powietrze potrzebne do pracy z pomieszczenia, w którym kocioł jest zamontowany
Są tańsze
Wymagają odnośnie miejsca instalacji i kubatury pomieszczenia, w którym mają się znajdować, są ostrzejsze
Praca kotłów atmosferycznych
Powietrze zasysane jest dzięki podciśnieniu wytwarzanemu przez gazi wymieszane (inżektor)
Zapalanie następuje przez płomień lub elektrody zapłonowe. Powietrze wtórne wnika do płomienia z komory paleniskowej
Moc cieplna kotła regulowana jest przez dławienie strumienia gazu dopływającego do palnika
Kotły z zamkniętą komorą spalania
Kotły tzw. turbo
Proces spalania całkowicie odizolowany
Powietrze potrzebne do pracy jest pobierane z zewnątrz budynku
Przewód kominowy – współśrodkowy – powietrzno-spalinowy
Wewnątrz kotła znajduje się wentylator wymuszający przepływ świeżego powietrza i spalin.
Konstrukcja kotłów nadmuchowych?
Kotły kondensacyjne
W kotłach kondensacyjnych zostaje użytecznie wykorzystane ciepło skraplania
Umożliwiają prawie całkowicie wykorzystanie energii chemicznej paliwa i zmniejszenie zużywanego paliwa
Zbudowane są z dwóch połączonych szeregowo wymienników ciepła
Temperatura spalin 40-55⁰Cuniemożliwia ich grawitacyjne usuwanie
Kotły kondensacyjne są niemal dwukrotnie droższe, przy sprawności ok 11% lepszej
Kotły kondensacyjne sprawdzają się z automatyką pogodową
Wymienniki większe, zbudowane z lepszych materiałów
Efekt kondensacji rozpoczyna się poniżej 57⁰C
Zastosowanie kotła ma sens gdy temperatury nie przekraczają 80-90⁰C
Każdy kocioł spełnia swą rolę do ogrzewania domu, nie każdy zapewni komfort do ogrzania c.w.u .
Wykorzystuje się:
Kotły dwufunkcyjne
Kotły jednofunkcyjne z podgrzewaczem
Kotły – urządzenia kompaktowe z wbudowanym podgrzewaczem
Kondensacja w kotłach olejowych
W oleju ze względu na większy stosunek węgla do wodoru – podczas spalania powstaje mniej pary wodnej (nawet o 40%)
Temperatura punktu rosy wynosi 47⁰C
Powstający kondensat ma niższe pH – wymagania lepszych materiałów.
Kotły wiszące czy stojące?
Wymagają starannego doboru układu hydraulicznego
Podstawowy typ: kotły niskotemperaturowe i automatyce stałotemperaturowej (dla instalacji z jednym obiegiem grzewczym)
Kotły kondensacyjne z automatyką pogodową – zalecana dla obiegów ogrzewania podłogowego
Kotły stojące zdecydowanie większa pojemność wodna (50 l), większa uniwersalność.
Kotły jednofunkcyjne z podgrzewaczem
Możliwość zmagazynowania większej ilości wody. Stosowane gdy wymagane więcej wody w krótkiej chwili
Priorytet c.w.u.
Zwiększyć można komfort z wody stosując cyrkulację
Zastosowanie dla domów jednorodzinnych
Urządzenie kompaktowe
Kocioł jednofunkcyjny z podgrzewaczem
Pojemność zbiornika zintegrowanego jest ograniczona
Wykorzystuje się system ładowania warstwowego
Rozwiązanie charakteryzuje się najwyższą całoroczną sprawnością
Kotły dwufunkcyjne
Stosowane są gdy punkty poboru wody są blisko siebie (kilka metrów) i ilość zużywanej wody jednorazowo nie przekracza 11 l/min
Znajdują zastosowanie w mieszkaniach
Kotły przepływowe:
Kotły jednofunkcyjne
Kotły dwufunkcyjne
Kotły jedno i dwufunkcyjne
Jednofunkcyjne – są to tzw. kotły grzewcze – ogrzewają wodę instalacji centralnego ogrzewania
Dwufunkcyjne – przygotowują c.w.u. w sposób przepływowy – w kocioł wbudowany jest wymiennik (umieszczony w komorze spalania), w którym jest podgrzewana przepływająca woda;
Są też rozwiązania pośrednie w celu zapewnienia natychmiastowego dostępu do ciepłej wody, w kotle montuje się mały zbiorniczek do magazynowania podgrzanej wody
Zalety i wady kotłów gazowych
Zalety | Wady |
---|---|
Przy prawidłowym ustawieniu uzyskuje się całkowite spalanie i czyste spaliny | Zależność od miejscowego przedsiębiorstwa zaopatrującego w gaz |
Oszczędność miejsca – brak zbiorników magazynujących | Dodatkowe koszty niezależne od zużycia a związane z przesyłem |
Stała gotowość do pracy i szybkie uruchamianie | |
Liczne możliwości konstrukcyjne | |
Duża łatwość i czystość obsługi |
Urządzenia gazowe
Do urządzeń gazowych zaliczamy:
Kotły centralnego ogrzewania,
Podgrzewacze c.w.u.,
Ogrzewacze pomieszczeń
Kuchenki gazowe jedno i wielopalnikowe
Grzewcze urządzenia dzielą się na trzy typy: A, B, C.
Instalacja gazowa typu A kończy się na urządzeniu gazowym
Instalacja gazowa typu B i C kończy się na kominie spalinowym
Kotły olejowe
Olej jest trudniej spalany niż gaz
Większe skomplikowanie i duża różnorodność w budowie palników
Wykorzystuje się głównie palniki wentylatorowe
Urządzenia zabezpieczające analogiczne jak w kotłach gazowych
Zagadnienie: umieszczenie zbiornika z olejem.
Budowa palnika olejowego:
Pompa olejowa
Wentylator
Układ rozpylania oleju i mieszania z powietrzem
Układ zapłonowy
Układ sterowniczo-zabezpieczający.
Instalacja olejowa:
Zbiornik oleju
Układ zasilania palnika
Wykład 5 [29/10]
Kanały dymowe, spalinowe i wentylacyjne.
Przewody prowadzić należy w ścianach kominowych wykonanych z cegły ceramicznej pełnej lub ze specjalnych elementów prefabrykowanych.
Dopuszczalne jest włączenie do jednego kanału dymowego – max. 3 palenisk co 2-a kondygnacja.
Kanały wentylacyjne i spalinowe muszą być samodzielne dla każdej kondygnacji
Zalecane (minimalne) pole kanału – przewodu dymowego spalinowego i wentylacyjnego 14*14 cm
Kominy
Zadaniem konina jest odprowadzanie i rozproszenie spalin oraz wytworzenie ciągu pozwalające na zasysanie powietrza do spalania w kotle
Umieszcza się w środkowej części budynku, jak najbliżej kotła
Powinien być pionowy na całej długości
Komin musi być szczelny
System kominowy
W obecnych systemach grzewczych słowo komin zastępowane jest systemem kominowym
Preferowany kształt przekroju poprzecznego – kołowy, o gładkiej powierzchni wewnętrznej
Komin odporny na wchłanianie, przymarzanie i destrukcyjne działanie mokrych spalin.
Wyróżnia się: koniny stalowe, stalowe z hermetyczną komorą spalania i ceramiczne.
Spaliny z nowoczesnych kotłów
Nowe systemy grzewcze pracują z ciągle malejącymi temperaturami spalin
Objętość spalin się zmniejsza
Czasy pracy się wydłużają
Problemy eksploatacji komina
Główna strata ciepła kotła – strata kominowa – do kilkunastu %
Kondensacja w kominie – H2O i H2SO4
Zmiana temperatury pracy komina przy przerywanej pracy kotła.
Kotły/piece elektryczne
Najmniej problemowe w instalacji i eksploatacji.
Duża sprawność, nie emitują zanieczyszczeń.
Urządzenia małe gabarytowo
Dostępne są w wersji jedno i dwufunkcyjne
Wyposażone są w kilka grzałek, sterowanych elektronicznie, dzięki czemu mogą pracować z różnym obciążeniem
Zakres mocy kotłów elektrycznych wynosi od 4 do 24 kW – najdroższe źródło energii.
Wymienniki ciepła
Typy JAD (płaszczyznowo - rurowe)
Wymienniki płytowe
Węzły blokowe dwufunkcyjne (wyposażone są w licznik ciepła i automatykę pogodową).
Definicje
Ciepłownictwo – to dział techniki stosowanej zajmujący się wytwarzaniem, przesyłaniem i wykorzystywaniem ciepła, tj. energii termicznej zawartej w nośnikach ciepła takich jak np. woda gorąca lub para
Ogrzewnictwo zajmuje się systemami ogrzewania oraz związanymi z nimi instalacjami, których zadaniem jest ogrzewanie pomieszczeń. Głównym przedmiotem badań ogrzewnictwa są instalacje centralnego ogrzewania.
System ciepłowniczy
W ogrzewaniu zdalczynnym ciepło grzewcze ze źródła ciepła doprowadzane jest za pomocą sieci cieplnej do odbiorców końcowych.
Źródło ciepła – zespół urządzeń do wytwarzania ciepła
Sieć ciepłownicza – system przewodów przebiegających na zewnątrz budynków ogrzewanych, służących do przesyłania ciepła ze źródła do węzłów
Węzły cieplne – zespół urządzeń do przekazywania ciepła, przetwarzania parametrów, pomiaru i regulacji
Rurociąg preizolowany
Technologia montażu sieci cieplnych, cechy:
Wysoka jakość i niezawodność
Łatwość i szybkość montażu
Zoptymalizowana grubość
1 – Falista rura przewodowa CrNi
2 – Folia ochronna
3 – Rura płaszczowa zewnętrzna PE-LD
4 – Giętka pianka PIR
5 – Przewody kontrolne
Cechy systemu ciepłowniczego
Rodzaj użytego nośnika od źródła do węzłów.
Parametry wykorzystywanego czynnika.
Zalety: wyeliminowanie konieczności transportu palowa i popiołu do pojedynczych budynków – odciążenie ruchu; możliwość zastosowania tańszych paliw – opadów komunalnych, węgla brunatnego czy biomasy; bardziej ekonomiczne i ekologiczne wykorzystanie paliw;
Oszczędność miejsca u poszczególnych odbiorców;
Zminimalizowanie obsługi;
Podwyższona ochrona przeciwpożarowa
Warszawski system ciepłowniczy
300 km magistrali
700 km sieci rozdzielczych
700 km przyłączy
Pokrywa zapotrzebowanie w 80 %
Obszar 190 km2
Zasila 19000 obiektów o kubaturze 230 mln m3
Rury preizolowane 35% sieci
Ciepło dostarczane jest z 2 elektrociepłowni (Siekierki, Żerań) i 2 ciepłowni (Kawęczyn, Wola), spalarnia odpadów
System zasilany ciepłą wodą
10 000 GWh ciepła
10% strat zimn, do 30% lato
15000 węzłów cieplnych
Instalacje centralnego ogrzewania
Zadaniem instalacji centralnego ogrzewania jest utrzymanie w pomieszczeniu wymaganej temperatury.
Instalacja centralnego ogrzewania – zespół urządzeń służących do:
Przygotowania czynnika grzewczego (temperatura i ciśnienie)
Doprowadzenia tego czynnika do ogrzewanych pomieszczeń
Przekazywania ciepła w pomieszczeniu
Instalacje centralnego ogrzewania – budowa
Instalacje centralnego ogrzewania zbudowana jest z grzejników, przewodów oraz armatury. Każde urządzenie grzewcze, aby prawidłowo funkcjonowało, powinno mieć aparaturę kontrolno-pomiarową wraz z elementami automatyki.
Czynnikiem grzewczym jest woda grzewcza o max. temperaturze 95⁰C
Podział instalacji CO
Temperatura czynniki (*):
Nieskotemperaturowe (do 100⁰C)
Średniotemperaturowe (do 115⁰C)
Wysokotemperaturowe (powyżej 115⁰C)
Zasilanie z kotłowni
Zasilanie z węzłów cieplnych
Sposób zabezpieczenia:
Instalacje wodne systemu otwartego
Instalacje wodne systemu zamkniętego
Instalacje dwururowe
Instalacje jednorurowe
Sposób wymuszenia krążenia czynnika grzewczego:
Ogrzewanie grawitacyjne
Ogrzewanie pompowe
Sposób rozprowadzenia przewodów:
Z rozdziałem górnym
Z rozdziałem dolnym (w układzie tradycyjnym poziomym lub rozdzielaczowym)
Sposób zabezpieczenia instalacji:
Naczyniem wzbiorczym typu otwartego
Zaworem bezpieczeństwa i przeponowym naczyniem wzbiorczym
Instalacja otwarta czy zamknięta?
Układ grzewczy budynku może pracować w systemie otwartym, zamkniętym.
Historycznie pierwszym stosowanym systemem był otwarty system grawitacyjny;
Kotły na paliwo stałe powinny pracować w układzie otwartym
Kotły na paliwo płynne większości przypadków mają odpuszczenia na pracę w układzie zamkniętym
Instalacja otwarta (już się z tego nie korzysta)
Kotły na paliwa stałe instalowane w domach jednorodzinnych muszą być (wg PN-91/B-02413) zamontowane w instalacji c.o. systemu otwartego z otwartym naczyniem wzbiorczym. Zdecydowanie większość kotłów na naszym rynku przystosowana jest wyłącznie do montażu w takich instalacjach. Instalacja c.o. z kotłem na paliwo stałe może być zaprojektowana jako grawitacyjna (wykorzystująca zjawisko zmiany gęstości zamontowaną na przewodzie zasilającym lub powrotnym)
Ogrzewanie grawitacyjne (już się z nich nie korzysta)
Zasada działania ogrzewania grawitacyjnego polega na wykorzystaniu zjawiska zmiany gęstości wody, wywołanej zmianą jej temperatury (ogrzewanie grawitacyjne nie ma pompy).
Parametry ogrzewania grawitacyjnego to najczęściej 90⁰C na zasilaniu i 70⁰C na powrocie (skrót 90/70⁰C)
Zalety i wady ogrzewania grawitacyjnego
Zalety | Wady |
---|---|
Pewność działania (nie potrzebna jest energia z zewnątrz np. do napędu pompy ) | Duża bezwładność (brak możliwości regulacji) |
Duże średnice przewodów w porównaniu z ogrzewaniem pompowym | |
Niskie ciśnienie wody wynikające tylko z ciśnienia hydrostatycznego | Duża pojemność wodna instalacji |
Kłopoty z prowadzeniem przewodów |
Instalacja zamknięta (ciśnieniowa)
Instalacja będąca obecnie standardem i instalowana w nowych i modernizowanych budynkach
Zapewnia większy komfort użytkowania i większą trwałość
Każda instalacja zamknięta musi być zaopatrzona w zawór bezpieczeństwa, zamknięte naczynie wzbiorcze, manometr…
Ogrzewanie pompowe
Jest najbardziej rozpowszechnione.
Zadaniem pompy jest pokonanie oporów przepływu wody w instalacji spowodowanych oporami tarcia w przewodach oraz oporami miejscowymi (kształtki, armatura i urządzenia).
Ogrzewanie pompowe pozwala na większą swobodę prowadzenia przewodów, a ich średnice są mniejsze niż w ogrzewaniu grawitacyjnym.
Zalety i wady ogrzewania pompowego
Zalety | Wady |
---|---|
Łatwe mieszanie wody dolotowej i powrotnej | Stały pobór energii elektrycznej |
Łatwiejsza regulacja centralna i miejscowa | Wyższe koszty konserwacji i obsługi |
Mniej średnice rurociągów |
Układ dwururowy
Woda obiegowa cyrkuluje w sieci podzielonej wg poziomu temperatury na rurociąg zasilający (40-95⁰C) i rurociąg powrotny (30-70⁰C); każdy grzejnik jest indywidualnie przyłączony do obydwu rurociągów – na dopływie występuje zbliżony poziom temperatury gorącej; regulacja wydajności odbywa się indywidualnie dla każdego z grzejników za pomocą zaworu regulacyjnego (ręcznego lub automatycznego)
Sposoby prowadzenia przewodów ogrzewania centralnego
Układ poziomy:
Układ rozdzielaczowi
Układ trójkowy
Układ rozdzielaczowo – trójkowy
Układ pętli poziomej
Układ pionowy:
Z rozdziałem dolnym
Z rozdziałem górny
Układ rozdzielaczowy
Nie występują połączenia przewodów w podłodze.
Ograniczenia przejść przez przegrody
Zawory odcinające umożliwiają odcinanie
Wyższy koszt materiałów
Wymagana wyższa staranność wykonania
Układ rozgałęziony trójnikowy
Przewody rozgałęziają się w posadzce
Mniejsza ilość materiałów – niższe koszty inwestycyjne
Brak możliwości zamykania układów
Bardziej wrażliwa na niedokładności w regulacji wstępnej
Układy rozdzielaczowo – trójkowy
Grzejniki o stosunkowo małej mocy – położenie blisko siebie przyłączane są do jednej pary przewodów.
Układ pętli poziomej
Jeden pion do którego na każdej kondygnacji prowadzone są równolegle dwa przewody (zasilający i powrotny) tworzące pętle.
Układ pionowy
Stosowany w starych i częściowo modernizowanych budynkach
Prosty montaż
Niski koszt materiałowy
Wybór sposobu ogrzewania
Budynek nowo wznoszony | Budynek istniejący |
---|---|
System rozdzielaczowi System trójnikowy Rozdzielaczowo-trójnikowy |
Układ pionowy Układ pętli zalistwowej |
Ogrzewanie grzejnikowe to głównie ogrzewanie wysokotemperaturowe, choć mogą również pracować na niskich parametrach.
Ogrzewanie płaszczyznowe jest zawsze niskotemperaturowe.
Grzejniki
To podstawowe, tradycyjne odbiorniki ciepła
Zadanie – przekazywanie ciepła od wody krążącej w instalacji do pomieszczenia
W zależności od sposobu oddawania ciepła: grzejniki konwekcyjne i promieniujące
W zależności od materiału: żeliwne, stalowe, miedziano-aluminiowe
W zależności od konstrukcji: grzejniki z ogniw żeliwnych, stalowych, miedziano-aluminiowych; grzejniki z rur stalowych gładkich i ożebrowanych, stalowe płytowe, płyty promieniujące, radiatory konwektorowe, specjalne np. łazienkowe.
Ogrzewanie grzejnikowe – wymagania
Grzejniki powinny być optycznie dopasowane do pomieszczenia
Nie powinny mieć ostrych krawędzi
Oddawanie ciepła winno być regulowane
Łatwy montaż i konserwacja (czyszczenie)
Niewielkie gabaryty, przy jednocześnie intensywnej wymianie ciepła
Pojemność wodna i ciężar grzejnika możliwie niewielkie
Odporność na korozję
Tanie rozwiązanie
Ogrzewanie grzejnikowe
Grzejniki w pomieszczeniach oddają ciepło na skutek konwekcji (unoszenia ciepła) i w mniejszym stopniu promieniowania cieplnego
Powinny być umieszczone w obszarze największej różnicy temperatur (np. pod oknem, o szerokości okna)
Zaleca się stosowanie termicznej folii – zmniejsza przekazywanie ciepła na zewnątrz
Wykład 6 [5/11]
Grzejniki – sposoby przekazywania ciepła
Promieniujące (promienniki, grzejniki płaszczyznowe)
Konwekcyjne (grzejniki z ogniw, płytowe, konwektory, ogrzewanie powietrzne).
W zasadzie w każdym przypadku występuje zarówno konwekcja, jak i promieniowanie, ale różna jest proporcja między nimi
Oddawanie ciepła przez grzejniki jest określone przez moc cieplną
Moc cieplna jest uzależniona od:
Żądanej temperatury w pomieszczeniu
Maksymalnej temperatury w pomieszczeniu
Typu i wymiarów grzejników
Rodzaje grzejników
Konwekcyjne (przekazują ciepło głównie przez konwekcję)
Ogniowe żeliwne (odporne na korozję, duża pojemność wodna)
Ogniwowe aluminiowe (odporne na korozję, dobra przewodność cieplna, mała odporność mechaniczna, nie zalecane do instalacji z miedzią)
Stalowe płytowe (wygodne w montażu, mała pojemność wodna, podatne na korozję)
Konwektorowe (element grzejny oraz obudowa, która wymusza ruch powietrza z dołu do góry, np. miedź – rury, aluminium - obudowa)
Rurowe gładkie (higieniczne, estetyczne)
Rurowe ożebrowane (odporne mechanicznie)
Promieniujące (przekazują ciepło gównie przez promieniowanie)
Promienniki sufitowe (w pomieszczeniach o wysokości >5m)
Grzejniki płaszczyznowe (ogrzewanie podłogowe ścienne)
Grzejniki płytowe
Produkowane są głównie z blachy stalowej (płaskiej lub ryflowanej)
Każdy grzejnik należy wyposażyć w grzejnikowy zawór termostatyczny (zasilanie), zawór powrotny (powrót) oraz ręczny zawór odpowietrzający
Podłączanie grzejników płytowych
Podłączenie boczne (typ C)
Podłączenie odpodłogowe (typ V)
Są to grzejniki o niewielkiej bezwładności – precyzyjne sterowania pracą.
Spotyka się najczęściej grzejniki o wysokościach: 300, 450, 600, 900 mm oraz w typoszeregu długości od 400 do 3000mm.
Grzejniki typu V posiadają fabrycznie wmontowany zawór termostatyczny
Grzejniki płytowe montuje się w pomieszczeniach o małej wilgotności.
Typy grzejników:
Typ 11 – jednopłytowe z radiatorem
Typ 21s – dwupłytowe z jednym radiatorem
Typ 22 – dwupłytowe z dwoma radiatorami
Typ 33 – trójpłytowe z trzema radiatorami
Zasady rozmieszczenia grzejników konwekcyjnych
Grzejniki należy umieszczać przy ścianach zewnętrznych, w pobliżu drzwi balkonowych i pod oknami
Stosować nad grzejnikiem półki w celu wymuszenia cyrkulacji powietrza.
Umieszczać w miejscach niezabudowanych
Na podkładach architektoniczno-budowlanych nanosi się symbole graficzne grzejników podając: typ grzejnika/wysokość w milimetrach/długość w metrach, np. C-22/600/1,2m
Rury w instalacjach grzewczych
Rury stalowe gwintowane
Rury stalowe spawane
Rury stalowe nierdzewne (kondensacja spalin)
Rury miedziane (ewentualnie z płaszczem tworzyw.)
Rury PVC
Rury PE
Rury PP
Rury PB
Nowoczesne rury tworzywowe (PEX, PERT, PPRCT)
Rury zespolone (z wkładka aluminiową, włókno szklane)
Wymiarowanie rur
Średnica nominalna rury DN – parametr stosowany przy opisie rur stalowych. Parametr ten określa jakie rury, załączniki i armatura pasują do siebie.
Parametr nie ma jednostki
DN 20, 25, 32, 40, 50, 60, 65, 80, 100, 125, 150, 200.
Wielkość PN – odnosi się do wspólnych cech mechanicznych i wymiarowych przewodów.
Wielkość bezwymiarowa.
Ciśnienie dopuszczalne rur zależy od materiału oraz od temperatury.
PN 2,5; 6; 10; 16; 25; 40.
Rury miedziane
Obróbka na zimno i gorąco
Łączenie: lutowanie (miękkie, twarde), spawanie, skręcanie, zaciskanie
Duża odporność na działanie korozyjne
Niewielka chropowatość i mała skłonność do zarastania
Dobre właściwości higieniczne
Rury z tworzyw sztucznych
Zalety | Wady |
---|---|
Szybkie i proste układanie Wytrzymałość chemiczna na korozję Niewielkie straty ciepła Niewielki ciężar Niewielkie straty ciśnienia Dobra izolacja przeciwdźwiękowa Możliwość kontaktu z środkami spożywczymi |
Wydłużalność termiczna Potencjalna dyfuzja tlenu Ograniczone temperatury pracy Wrażliwość na UV Nieodporne na ogień |
Rury wielowarstwowe
Zbudowane są z 3-5 warstw
PERT/AI/PERT
PEX/AI/PEX
PP/AI/PP
PPR/PPGF/PPR
Średnice: 14, 16, 18, 20, 26, 32 mm
Zalety:
Szczelność dyfuzyjna
Niewielka wydłużalność
Niewielki ciężar
Łatwo obrabialne
Odporność na korozje
Łączenie rur
Wybór połączenia uzależniony jest od warunków pracy, sposobu ułożenia, transportowanego płynu, zastosowanych materiałów, przepisów, itp.
Wyróżnia się połączenia rozłączne i nierozłączne (trwałe). Połączenia wykorzystywane są do łączenia rur ze są do łączenia rur ze sobą, jak i rur z kształtami, armaturą i urządzeniami.
Wszystkie połączenia rurowe muszą być stale szczelne (również w zmiennych warunkach pracy zmienność temperatury i ciśnienia).
Połączenie trwałe: lutowanie, spawanie, zgrzewanie, klejenie.
Połączenia trwałe
Połączenia z użyciem spoiwa:
Lutowanie (miękkie do 450⁰C, twarde powyżej 450⁰C)
Spawanie
Klejenie
Połącznia z użyciem siły:
Zaciski, gwintowanie
Połączenia rozłączne
Połączenia wielokrotnego użytku – możliwość rozłączenia i ponownego łączenia bez pogorszenia jakości poszczególnych elementów.
Rozróżnia się:
Śrubunki
Połączenia kołnierzowe
Złączniki wtykowe
Montaż rur
Kompensacja wydłużeń (podpory stałe, przesuwane), wydłużki, kompensatory
Mocowanie rur (podpory i podwieszenia, mocowanie na ścianie na szlichcie)
Wykorzystanie izolacji dźwiękochłonnej
Izolacja cieplna rur
Izolacja cieplna rur
Zadania:
Redukcja strat ciepła/strat chłodu
Ograniczone oddziaływanie na otoczenie
Zapobiega skraplaniu się pary wodnej i powstawaniu korozji zewnętrznej
Ograniczenie rozprzestrzeniania się dźwięku
Zmniejszenie wzrostu legionelli
W Polsce stosowana grubość izolacji rur jest dalece nie wystarczająca. Grubość 9mm dla średnicy 32, 40 mm uważa się za wystarczającą.
Wełny mineralne (naturalna, wata szklana)
Pianka z tworzywa sztucznego (miękka, twarda, PVC, PUR, PE, PS)
Ogrzewanie niskotemperaturowe
Ogrzewanie płaszczyznowe
Ogrzewanie powietrzne
Ogrzewanie konwekcyjne (obniżona temperatura)
(5 – idealny pod względem fizjologicznym dla człowieka rozkład temperatur)
Ogrzewanie płaszczyznowe
Wymiana ciepła na drodze promieniowania.
Korzystniejszy rozkład temperatur
Najczęściej stosowane wodne ogrzewanie podłogowe
Wysoka bezwładność regulacji
Wymagane duże „wolne” powierzchnie
Parametry ogrzewania płaszczyznowego
Niskie temperatury pracy np. 35/29⁰C (max. Zasilenie 55⁰C)
Temperatura podłogi 27⁰C (norma do 29⁰C)
Prędkość przepływu 0,1 do 0,5 m/s
Maksymalny opór na obiegu 20 kPa
Mocowanie rur grzewczych
Najczęściej są to spinki, listwy.
Płyta grzewcza na płycie systemowej
1 ściana
2 tynk
3 wykończeniowa warstwa podłogi
4 – jastrych (wylewka)
5 – dylatacja
6 – rura grzewcza
7 – spinka
8 – płyta systemowa
9 – warstwa nośna
10 folia budowlana
Zdj rysunek
Płyta grzewcza na styropianie budowlanym
1 ściana
2 tynk
3 wykończeniowa warstwa podłogi
4 – jastrych (wylewka)
5 – dylatacja
6 – rura grzewcza
7 – spinka
8 styropian budowlany
9 warstwa nośna
10 szyna do mocowania rur
11 folia polietylenowo-polipropylenowa
Zdj rysunek
Ogrzewanie podłogowe
Temperatura podłogi w pomieszczeniach ogrzewanych zapewniających uzyskanie komfortu
W pomieszczeniach o ciągłym przebywaniu ludzi - 29⁰C
W pomieszczeniach o okresowym przebywaniu ludzi - 30⁰C
W łazienkach i pomieszczeniach basenowych - 30⁰C
W strefach przejściowych, pod oknami, balkonami i w pasie nie szerszym niż 1 m - 35⁰C
Temperatura wody grzanej powinna mieścić się w zakresie 40-55⁰C
Ogrzewanie ścienne
Realizowane może być w systemie wodny, jak też z rurkami ciepła
Temperatura ściany może być wyższa niż podłogi (do 35⁰C)
Ogrzewanie sufitowe
Celem zachowania odpowiedniego komfortu cieplnego w pomieszczeniu ogrzewanie stosować dla wysokości co najmniej 3 m.
Najczęściej wykorzystuje się rurowe ogrzewanie sufitowe.
Bardzo dobrze sprawdza się opcja chłodzenia sufitowego
Systemy rozdzielaczowe
Rozdzielacze służą do rozdziału cieczy grzewczej na obiegi grzewcze, regulację hydrauliczną, odpowietrzania układu, opcjonalnie do zamykania obiegu
Wyposażone w grupę pompową pozwala na wykorzystanie czynnika wysokotemperaturowego celem wykorzystania w instalacji niskotemperaturowej.
Porównanie systemów grzewczych
Ogrzewanie grzejnikowe | Ogrzewanie podłogowe | Ogrzewanie ścienne |
---|---|---|
Oddawanie ciepła głównie na drodze konwekcji | Oddawanie ciepła głównie na drodze promieniowania | Oddawanie ciepła głównie przez promieniowanie |
Rozkład temperatury: ciepło u góry, zimno na dole | W miarę równomierny rozkład temperatury: ciepło na dole, chłodniej na górze | Równomierny rozkład temperatury na całej wysokości pomieszczenia |
Wysoka temperatura zasilania: stare instalacje 90⁰C, nowe 75⁰C (min 55⁰C) | Temperatura zasilania 35-45 ⁰C | Temperatura zasilania 35-45⁰C |
Wysoka temperatura powierzchni grzejnej | Temperatura powierzchni grzejnej: 23-28⁰C | Temperatura powierzchni grzejnej 24-27⁰C |
Przeciętna temperatura powietrza w pomieszczeniu 22⁰C | Przeciętna temperatura powietrza w pomieszczeniu: 18-20⁰C | Przeciętna temperatura powietrza w pomieszczeniu: 17-18⁰C |
Dodatnia – niekorzystna jonizacja powietrza | Nie powoduje niekorzystnej jonizacji powietrza | Nie powoduje niekorzystnej jonizacji powietrza |
Cyrkulacja kurzu i alergenów | Czasami powoduje cyrkulację kurzu i alergenów | Nie powoduje cyrkulacji kurzu i alergenów |
Ograniczenia | Zachowanie pokrycia podłogi podczas eksploatacji tak jak w projekcie ogrzewania |
Wykład 7 [12/11]
Pompy
Pompa obiegowa służy do wytworzenia niezbędnego ciśnienia roboczego koniecznego do cyrkulacji (pokonania oporów sieci).
Pompy bezdławicowe – zwarta konstrukcja silnika i korpusu
Pompy dławicowe
Współczesne pompy charakteryzują się niezawodnością działania, długą żywotności a, bezobsługowością, niskim poziomem szumów i oszczędnością energii.
Pompę możemy zamontować zarówno na przewodzie zasilającym jak i przewodzie powrotnym
Każda pompa powinna być wyposażona w zawór zwrotny oraz filtr
Filtr montujemy po stronie ssawnej pompy, a zawór zwrotny po stronie tłocznej pompy.
Ciśnienie w pompowym ogrzewaniu wodnym
W zakresie ciśnieniowym: (nadciśnienie) pompa podwyższa ciśnienie całkowite, a obniża je w zakresie ssawnym (podciśnienie).
Przejście od zakresu ciśnieniowego (tłoczenia) do zakresu ssawnego jest oznaczane jako punkt zerowy
Ciśnienie całkowite w określonym miejscu pompowego ogrzewania wodnego składa się z ciśnienia statycznego (ciśnienie hydrostatyczne, ciśnienie od naczynia wzbiorczego) i ciśnienia dynamicznego (ciśnienie pompy)
Charakterystyka ruchowa pompy i rurociągów
Charakterystyka przepływowa pompy (zależność wysokości podnoszenia pompy H od wydajności objętościowej V) wyznaczana jest eksperymentalnie
Charakterystyka rurociągów opisuje zależność wysokości strat hydraulicznych rurociągów od ich wydajności przepływowe.
Punkt pracy układu pompa-rurociąg wynika z przecięcia się obu charakterystyk.
Armatura
Pewna eksploatacja wszelkiego rodzaju instalacji m.in. instalacji grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych możliwa jest dzięki zabudowanej wszelkiego rodzaju armaturze
Podział zadaniowy armatury:
Armatura zaporowa
Armatura regulacyjna
Armatura pomiarowa i sygnalizująca
Armatura bezpieczeństwa
Armatura zaporowa
Odcina i dławi przepływ. Może być uruchamiana ręcznie lub za pomocą siłowników
Zawory
Zasuwy
Zawory kurkowe
Zawory klapowe
Zawory elektromagnetyczne, zawory klapowe (z możliwością też ręcznego uruchamiania)
Zawór zwrotny
Zawór zwrotny należy do armatury zaporowo-zwrotnej
Zadaniem zaworu zwrotnego jest niedopuszczenie do cofnięcia się wody czyli przepływu wody w odwrotnym kierunku.
W instalacji centralnego ogrzewania zawory zwrotne montowane za pompami, czyli po stronie tłocznej pomp.
Zawór trójdrogowy
Zawory trójdrogowe mogą pracować jako zawory mieszające lub rozdzielające.
W instalacjach kotłowych za pomocą zaworu trójdrogowego możemy utrzymać:
Żądaną temperaturę wody powracającej do kotła
Żądaną temperaturę wody zasilającej instalacji c.o.
Armatura regulująca
Ma za zadanie porównać fizyczne wielkości z ustalonymi zadanymi wielkościami, a następnie koryguje nastawy w urządzeniach celem osiągnięcia ustalonych wartości.
Regulator ciśnienia
Mieszacz
Zawór termostatyczny
Regulator poziomu napełnienia
Armatura pomiarowa i sygnalizująca
Ma za zadanie wykryć parametry pracy, wyświetlić lub przekazać w postaci sygnału do dalszego przetwarzania
Termometry
Manometry
Wskaźniki poziomu napełnienia
Armatura bezpieczeństwa
Ma za zadanie chronić istniejącą w tym jej elementy przed przeciążeniem i zakłóceniami. Unika się zagrożeń dla zdrowia i życia użytkowników.
Zawory bezpieczeństwa
Czujniki ciśnienia gazu
Termiczne zabezpieczenie odpływu
Zabezpieczenie przed brakiem wody
Zadaniem zaworu bezpieczeństwa jest zabezpieczenie instalacji centralnego ogrzewania przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia
Przeponowe naczynie wzbiorcze
Przeponowe naczynie wzbiorcze wraz z zaworem bezpieczeństwa, stanowią zabezpieczenie instalacji centralnego ogrzewania systemu zamkniętego.
Zadaniem przeponowego naczynia wzbiorczego jest kompensowanie zmiany objętości wody w instalacji, spowodowanej zmianami jej temperatury.
Oprócz powyższych istnieje dodatkowa armatura niezakwalifikowana do żadnej z grup:
Filtry, odkraplacze, osadniki, odpowietrzniki.
Powietrze w instalacji ogrzewczej
Dostaje się podczas napełniania i uzupełniania instalacji
Może być zasysane (szczególnie w górnej części instalacji)
W układach otwartych powietrze dostaje się przez naczynie wzbiorcze
Powietrze w instalacji powoduje:
Zakłócenie cyrkulacji
Odgłosy „bulgotania”
Korozje
Zmniejszone oddawanie ciepła w kotle grzewczym
Zużycie i uszkodzenie pompy obiegowej
Odpowietrzanie instalacji
Należy układać rury z wzniosem w kierunku urządzenia odpowietrzającego
Zaplanować urządzenie odpowietrzające w miejscach zbierania/wydzielania się powietrza (najwyższe grzejniki, przy kotle grzewczym)
Odpowietrzać instalacje w regularnych odstępnych czasu
Odpowietrzanie miejscowe – zawory odpowietrzające
Odpowietrzanie pionów – automatyczne zawory odpowietrzające
Odpowietrzanie centralne – separatory powietrza
Odpowietrzniki (zawory odpowietrzające)
W instalacjach centralnego ogrzewania stosuje się ręczne i automatyczne odpowietrzniki
Zadaniem zaworów odpowietrzających (odpowietrzników) jest usuwanie powietrza z instalacji.
Separatory powietrza
Przeznaczone są do usuwania powietrza rozpuszczonego w wodzie. Stosuje sir je w instalacjach grzewczych w miejscu gdzie temperatura wody jest najwyższa
Armatura
Wymagania w stosunku do armatury
Odporność na korozję
Przydatność do instalacji wody użytkowej
Długa żywotność, łatwa konserwacja i naprawa
Łatwa i pewna obsługa
Niewielkie straty ciśnienia
Łatwy montaż
Armatura zaopatrzona jest w przyłącza gwintowane, kołnierzowe, końcówki do spawania/zgrzewania.
Armatura powinna mieć prawie ten sam przekrój co przewód rurowy, nie powodować zmian w kierunku przepływu
Pomiar, sterowanie, regulacja
Pomiar – proces eksperymentalny w wyniku którego jest ustalana wartość wielkości fizycznej
Sterowanie – proces w którym wielkości wyjściowe w złożony sposób (np. zgodnie z programem) wpływają na wielkości wyjściowe
Regulacja – proces w którym wielkości wejściowe wpływają na wielkości wyjściowe, te zaś z kolei oddziałują na wielkości wejściowe przez tzw. ujemne sprzężenie zwrotne.
Regulacja hydrauliczna instalacji grzewczej
Regulacja hydrauliczna polega na takim dopasowaniu ciśnień przepływów w instalacji grzewczej, aby każdy odbiorca ciepła był zaopatrzony w wodę grzewczą odpowiednio do swego zapotrzebowania na ciepło.
Regulacja hydrauliczna jest podstawowym warunkiem prawidłowej pracy instalacji grzewczej
Regulację hydrauliczną można przeprowadzić przez regulację różnicy ciśnień, ograniczenie natężenia przepływu lub zastosowania tzw. sprzęgła hydraulicznego.
Regulacja jest bagatelizowana!
Krzywe grzania
Brak regulacji powoduje
Nierównomierne oddawanie ciepła przez grzejniki w rożnych pomieszczeniach
Hałasy przepływu w instalacji
Nieosiąganie obliczeniowych schłodzeń czynnika w instalacji
Problemy regulacyjne i pomiarowe
Skutki braku regulacji:
Nieprawidłowa praca automatyki sterującej
Instalacja nie osiąga zakładanej mocy maksymalnej
Instalacja niewyregulowana zużywać może do 40% energii więcej.
Ogrzewanie powietrza
Ogrzewanie za pomocą nawiewu ciepłego powietrza
Nawiew odbywa się mechanicznie.
Powietrze może cyrkulować w obiegu zamkniętym, otwartym lub mieszanym.
Obecnie coraz częściej łączy się funkcje grzewcze układów nawiewnych z funkcją wentylacyjną, a także klimatyzacyjną.
Podsumowanie
Przewody służą do doprowadzenia nośnika ciepła z kotła (wymiennik ciepła) do grzejników
Grzejniki – przeponowe wymienniki ciepła woda – powietrze
Pompa obiegowa – powoduje przepływ wody w przewodach w układzie zamkniętym
Naczynie wzbiorcze – stabilizuje ciśnienie w instalacji
Zwór bezpieczeństwa – zabezpiecza przed nadmiernym wzrostem ciśnienia w instalacji
Zawory odpowietrzające – usuwają powietrze z instalacji (zabezpieczają przed korozją i zanieczyszczeniami mechanicznymi )
Podpionowe zawory regulacyjne – służą do zrównoważenia hydraulicznego instalacji jednopompowych
Zawory przygrzejnikowe z głowicami termostatycznymi służą jako:
Zawory odcinające
Urządzenia do regulacji hydraulicznej
Urządzenia do regulacji strumienia ciepła dostarczanego do pomieszczeń
Ciepła woda użytkowa (c.w.u.)
Ciepła woda użytkowa to woda o podwyższonej temperaturze (max. Temperatura 60 st. C), przeznaczona do utrzymania czystości i higieny osobistej oraz na potrzeby gospodarstw domowych
Ilość ciepłej wody jest trudna do określenia, zależy m.in. od:
Pory roku
Pory dnia
Dnia tygodnia
Wyposażenia sanitarnego mieszkania (budynku)
Kultury osobistej mieszkańca
Rodzaju budownictwa (budynki mieszkalne, budynki służby zdrowia)
Wymagania c.w.u.
Nieograniczona dostępność pod względem czasowym i ilościowym
Odpowiednia, regulowana temperatura
Spełnia wymagania sanitarno – epidemiologiczne
Niezawodne i bezpieczne instalacje
Wytworzona w sposób energooszczędny i atrakcyjny cenowo
Wykonanie instalacji c.w.u.
Instalacja c.w.u. rozpoczyna się bezpośrednio za zaworem na zasilaniu z.w.u. urządzenia do przygotowania c.w.u.
Instalacje możemy wykonać z rur stalowych ocynkowanych, miedzialych lub tworzywowych
Instalacje ciepłej wody użytkowej należy projektować z instalacją cyrkulacyjną
Rury należy izolować
Instalacja powinna mieć rozwiązanie zabezpieczające przed namnażaniem się mikroorganizmów szkodliwych dla zdrowia (np. bakterie Legionella)
Instalacja c.w.u.
Regulacja instalacji ciepłej wody – po otworzeniu punktu czerpalnego wody ciepłej, w czasie krótszym niż jedna minuta, wypływa woda ciepła o temperaturze w granicach 55-60⁰C
Głównym problemem niskiej temperatury na wylewce jest niewłaściwa izolacja
Pobór wody
Systemy miejscowe:
Systemy jedno czerpalne
Systemy wielo czerpalne
Centralne instalacje c.w.u.
Rodzaje podgrzewaczy
Pojemnościowy podgrzewacz – może zapewnić duże przepływy wody. Ogrzanie wody wymaga czasu.
Przepływowy podgrzewacz – woda jest podgrzewana podczas jej poboru w wyniku przepływu przez wymiennik ciepła. Ograniczone przepływy wody, niemal natychmiastowe przygotowanie wody.
Zdjrys
Centralne instalacje przygotowania c.w.u.
Instalacje c.w.u. wymagają znacznych ilości energii :
Podgrzanie przepływowe w 20 min. wanny wody (200l) wymaga mocy cieplnej 21 kW.
Dla całorocznego zaopatrzenia w c.w.u. wykorzystuje się najczęściej systemy pośrednie: pojemnościowe i przepływowe podgrzewcze.
Dla systemów okresowych stosowane są systemy bezpośrednie: podgrzewacze gazowe i elektryczne
Korozja
W warunkach zewnętrznych metale „wracają” do swoich stabilnych chemicznie – ubogich w energię form
Podczas korozji metal reaguje z otaczającym środowiskiem. Prowadzi to do zmian w metalu a następnie do jego zniszczenia
Korozja elektrochemiczna jest najczęściej występującą formą korozji
Na proces korozji mają szczególny wpływ zawarte w wadzie:
Tlen
Kwasy (węglowe)
Sole (podwyższające przewodność elektryczną)
Ciała obce (konopie, piasek, wapń)
Korozja ogranicza naturalne pH wody 6,5-8
Korozja chemiczna
Następuje na skutek reakcji metalu z medium w stanie gazowym (bez udziału elektrolitu). Proces zachodzi w temperaturze pokojowej i ulega przyśpieszeniu przy wzroście temperatury (np. warstwa tlenu na rurze miedzianej która musi być usunięta).
Dla aluminium i miedzi utlenianie jest pożądane – tworzy się trwała warstwa ochronna
Wykład 8 [26.11.12]
Wentylacja naturalna - wywoływana „siłami natury”, czyli: różnicą temperatur, wiatrem (wysysanie, wdmuchiwanie powietrza), różnicą ciśnień
Stosowana w pomieszczeniach o niewielkiej wymianie powietrza (pomieszczenia mieszkalne i niewielkie zakłady przemysłowe)
Typy wentylacji naturalnej:
• grawitacyjna – infiltracja świeżego powietrza do pomieszczenia i wyciąg zużytego przez pionowe kanały wentylacyjne
• przewietrzanie – okresowe otwieranie okien lub innych otworów
• infiltracja – stały napływ powietrza do pomieszczenia i jego odpływ na zewnątrz przez porowate ściany, nieszczelne okna i drzwi
• aeracja – przeciąg (np. w stodole jak mamy otwory z jednej i drugiej strony)
• wentylacja okienna (otwieranie okien) ← to nie to samo co przewietrzanie?
• wywietrznikami dachowymi
• szczelinowa
Wentylacja grawitacyjna – nawiew gdy temperatura na zewnątrz budynku jest niższa niż w jego wnętrzu.
Współczynnik infiltracji
a = 0,5 - 1,0
m – metr
h – godzina
1 daPa – 10 Pa
Nawiew powietrza przez okna
Dopuszcza się doprowadzenie powietrza przez okna charakteryzujące się współczynnikiem infiltracji „a” wyższym niż 0,5 a nie większym niż 1,0 m3/( , pod warunkiem, że okna wyposażone są w skrzydło uchylno – rozwieralne, górny wywietrznik uchylny lub górne skrzydło uchylne.
Nawiewniki (nawietrzaki) [nie zamykają się całkowicie]:
• ręczne
• automatyczne:
- higrosterowane
- ciśnieniowe
(+ nawietrzaki z grzałką - służą do doprowadzenia powietrza do wnętrza budynku i wstępnego podgrzania gdy temperatura na zewnątrz jest zbyt niska np. poniżej 8 st. C)
Montaż nawiewników
Nawiewniki montowane są najczęściej w oknach. Montuje się również w obudowie rolet zewnętrznych lub w górnej części ścian zewnętrznych.
Powinny być montowane na wysokości powyżej 2 m od podłogi.
Praktycznie montowane są na górnym fragmencie okna
Montaż w oknie:
• pomiędzy górną krawędzią szyby zespolonej a profilem skrzydła nawiewnik tego typu przypomina listwę wypełniającą część przeszklenia okiennego
• na profilu skrzydła okiennego lub ościeżnicy. Taki nawiewnik nie zmniejsza rozmiarów szyby
Strefy obciążenia wiatrem – dla II i III przewody dymowe i spalinowe muszą być wyposażane w nasady kominowe zabezpieczające przed odwróceniem ciągu.
Przewody wentylacyjne
Przekroje przewodów wentylacji grawitacyjnej powinny zapewniać usuwanie wymaganych normą strumieni objętości powietrza w następujących warunkach:
• temperatura zewnętrzna 12° C
• temperatura powietrza z którego usuwane jest powietrze, równa temperaturze obliczeniowej wg normy…. Dla pomieszczeń nieogrzewanych 16° C
• regulowane otwory doprowadzające powietrze w położeniu otwartym
• nie należy uwzględniać różnic ciśnień spowodowanych działaniem wiatru
Wentylacja grawitacyjna – warunki obliczeniowe
• Temperatura zewnętrzna = 12° C
• Temperatura wewnętrzna = 20° C
• Prędkość wiatru = 0 m/s
Ciąg kominowy zależy od:
• różnicy temperatur (naturalny wypór termiczny)
• wysokości komina i pola przekroju przewodu (im większy tym lepiej)
• wiatru
• konstrukcji komina
• ukształtowania terenu
Wnioski z badań dotyczących efektywności wentylacji naturalnej
Niedostateczna wymiana powietrza jest jedną z głównych przyczyn występowania w pomieszczeniach nadmiernych stężeń różnych substancji zanieczyszczających, a także negatywnego odbioru warunków wewnętrznych przez użytkowników.
Kształtowanie jakości powietrza i występowanie wielu symptomów chorobowych, a tym samym zagrożeń nie tylko zdrowia użytkowników jest uzależniona od intensywności wentylacji.
Głównym zagrożeniem w budynkach (szczególnie w budynkach wielorodzinnych), wyposażonych w urządzenia gazowe do przygotowywania ciepłej wody i posiłków, jest okresowy wzrost stężeń produktów niecałkowitego spalania gazu – głównie CO – i jego migracji w pomieszczeniach i budynkach. W okresie wiosny i jesieni częste są przypadki kilkunastokrotnego przekroczenia stężenia dopuszczalnego CO
Wentylacja mieszana (hybrydowa):
• Wentylatory dachowe (zwiększenie wywiewu, brak kontroli nad nawiewem)
• Wentylacja mechaniczna (nadciśnienie, podciśnienie)
• Nawiewna, wywiewna, nawiewno-wywiewna
Wentylacja mieszana:
• Stosuje się mechaniczne wspomaganie ciągu (kanałów grawitacyjnych)
• Realizowane jest to poprzez wentylatory naścienne / wentylatory dachowe
• Plusem rozwiązania jest – zwiększenie wywiewu, minusem – brak kontroli na nawiewem.
Wykład 10 [3/12]
Elementy instalacji mechanicznej
Elementy prowadzące powietrze:
Przewody wentylacyjne
Kształtki
Kończące układy wentylacyjne
Czerpanie powietrza
Wyrzutnie powietrza
Kratki wentylacyjne: nawiewniki i wywiewniki
Urządzenia do oczyszczania powietrza
Komory kurzowe
Filtry powietrza
Urządzenia do podgrzewania lub chłodzenia powietrza
Nagrzewnice
Chłodnice
Urządzenia regulacyjne
Przepustnice
Zasuwy
Kryzy
Żaluzje
Urządzenia pomocnicze
Otwory rewizyjne i wzierniki
Tłumiki akustyczne
Wentylatory
Silniki napędowe
Wentylacja mechaniczna
W zależności od sposobu wymiany powietrza wentylację mechaniczną możemy podzielić na:
Ogólną, czyli zapewniającą równomierną wymianę powietrza w całym pomieszczeniu
Miejscową, przeciwdziałającą zanieczyszczeniu powietrza w miejscu wydzielania zanieczyszczeń.
Istotnym aspektem jest spełnienie odpowiednich wymagań akustycznych i zredukowanie hałasu pochodzącego od instalacji
Wentylacja miejscowa
Stosowana w procesach technologicznych, w których powstają zanieczyszczenia: pyły, opiłki, trociny, opary i wyziewy.
Nie wolno dopuścić do rozprzestrzeniania się tych zanieczyszczeń w powietrzu, należy je usunąć najlepiej w miejscu ich powstawania.
Do tego celu służą odciągi miejscowe.
Podział odciągów:
Odciągi których zadaniem jest wytworzenie podciśnienia wewnątrz obudowy, co zapobiega przedostawaniu się zanieczyszczeń do pomieszczenia pracy (ssawki, okapy)
Odciągi, których zadaniem jest odprowadzenie całej ilości powstających zanieczyszczeń (odciągi hermetyczne).
Budowa instalacji odciągu miejscowego
Urządzenie do chwytania zanieczyszczeń, typu ssawki, okapy, obudowy hermetyczne
Przewody ssawne i tłoczne
Urządzenie wymuszające przepływ powietrza – wentylator
Urządzenie do oczyszczania powietrza przed usunięciem do atmosfery – filtr
Wyrzutnia – urządzenie do odprowadzania powietrza do atmosfery
Kanały wentylacyjne, kształtki, elementy regulacyjne, rewizje, wentylatory, filtry.
Zalety i wady wentylacji mechanicznej:
Zalety | Wady |
---|---|
Możliwość kształtowania parametrów powietrza w pomieszczeniu | Wysokie koszty inwestycyjne |
Możliwość filtracji powietrza doprowadzonego do pomieszczenia | Konieczność systematycznej konserwacji |
Możliwość kształtowania prawidłowego rozdziału powietrza w pomieszczeniu | Ryzyko stworzenia dyskomfortu akustycznego spowodowanego pracą wentylatora lub turbulencją i drganiami występującymi przy przepływie powietrza. |
Możliwość realizacji różnych procesów uzdatniania powietrza w tym odzysku energii z powietrza usuwanego | |
Uniezależnienia intensywności wymiany powietrza od szczelności obudowy budynku, zabezpieczenie przed hałasem zewnętrznym | |
Duża efektywność |
Elementy instalacji mechanicznej
Przewody powietrzne
Przekroje poprzeczne: prostokątne, okrągłe (niekiedy również owalne)
Do konserwacji służą otwory wyczystkowe, rewizyjne.
Ze względu na występujące na występujące zanieczyszczenia i niewielkie opory – przewody powinny być gładkie
Dla instalacji o niewielkich prędkościach przepływu (≤8m/s) stosuje się głównie przewody prostokątne.
Kanały powietrzne – materiały
Wykonywane są najczęściej z blachy stalowej ocynkowanej lub czarnej, zabezpieczonej przed korozją przez malowanie farbą ochronną. Nie stosuje się kanałów murowanych ze względu na dużą chropowatość i nieszczelność.
Inne materiały:
Blacha lub taśma stalowa aluminiowa
Blacha stalowa ołowiana
Blacha cynkowa
Płyty z PCV
Płyty z polietylenu i polipropylenu
Wymiary znormalizowane przewodów prostokątnych
100x160
100x200
100x250
A/I – o przekroju prostokątnym wykonywane na zakładke
Wymiary znormalizowanych przewodów kołowych
100, 125, 160, 200, 250 ew. 315 mm (wymiar wewnętrzny)
Elementy o przekroju kołowym to są zazwyczaj spiro S
Kanały elastyczne (tzw. DEC)
Rury (przewody) elastyczne, izolowane lub nieizolowane. Stosowane są na zakończeniach instalacji wentylacyjnych na podejściach do kratek nawiewnych i wywiewnych.
Po przycięciu się na łącznik nyplowy lub króciec i mocuje przy użyciu nitów.
Uwaga na kanały elastyczne:
Większe opory transmisji powietrza, brak możliwości oczyszczenia, dużo trudniej ustabilizować ich położenie, podatne na zagniecenia i deformacje.
Łączenie przewodów wentylacyjnych
Technika łączenia elementów instalacji:
Elementy prostokątne łączone są najczęściej za pomocą kołnierzy z przyspawanych kątowników. Pomiędzy kątowniki wkładana jest uszczelka. Kołnierze łączone są śrubami.
Elementy okrągłe – spiro – łączone za pomocą nypla, a kształtki za pomocą mufy. Uszczelnienie za pomocą pierścienia samouszczelniającego z gumy EPDM (na kształtce – w specjalnym rowku).
Mocowanie przewodów wentylacyjnych
Przewody wentylacyjne mocowane są do konstrukcji budowlanej za pomocą podwieszeń i podpór wykonanych z płaskowników i kątowników.
Wytyczne:
Nie powinny one dotykać ścian
Przejścia przewodów przez przegrody budynku należy wykonać w otworach, których wymiary są od 50 do 100 mm większe od wymiarów zewnętrznych przewodów lub przewodów z izolacją
Odstęp pomiędzy podwieszeniami powinien wynosić 2-3 m
Podpory nie powinny znajdować się w miejscach połączeń przewodów
Konstrukcja podpory lub podwieszenia powinna wytrzymać obciążenie równe co najmniej trzykrotnemu ciężarowi i przypadającej na nią odcinka kanału z osprzętem i izolacją
Podpory i powieszenia w obrębie maszynowni powinny być wykonane jako elastyczne z zastosowaniem podkładek z materiałów elastycznych lub wibroizolatorów
Przewody przechodzące przez stropy powinny być amortyzowane
Kształtki wentylacyjne
Do zmiany kierunku kanału, zmiany wymiaru lub wykonania rozgałęzienia oraz dostosowania systemu rozprowadzania powietrza do istniejących warunków przestrzennych służą kształtki wentylacyjne
W zależności od przeznaczenia rozróżnić można kształtki:
Łuki
Kolana
Zwężki symetryczne/niesymetryczne
Trójniki
Czwórniki
Odsadzki
Łuki pomiarowe
Urządzenia regulacyjne
Do regulowania strumieni powietrza obiegowego i świeżego, dopływających do komory mieszania oraz do zamykania dopływu powietrza zewnętrznego do instalacji w momencie włączenie wentylatora służą przepustnice
Zasuwy
Otwory rewizyjne i wzierniki
Umożliwiają kontrolę stanu technicznego urządzenia wentylacyjnego oraz czyszczenia przewodów z osadów. Umieszcza się je przed każdym wentylatorem, przed każdą nagrzewnicą ramową oraz w pobliżu luków i odgałęzień.
Drzwiczki lub zasuwy zamykające otwory rewizyjne muszą być szczelne – zamykane za pomocą śrub lub odciskane sprężyną.
Zabezpieczanie kanałów przed zawilgacaniem i ucieczką ciepła
Kanały wentylacyjne, w których przepływa powietrze o wilgotności względnej powyżej 80 %, należy układać ze spadkiem co najmniej 5% w kierunku ruchu powietrza, w najniższym punkcie umieścić króciec odwadniający z zaworem lub syfonem.
Kanały izolować gdy różnica temperatur pomiędzy powietrzem w przewodzie a otoczeniem przekracza 10
Wykorzystuje się: włókna mineralne, polistyrol, moltopren – zabezpieczone z płaszczem z blachy aluminiowej.
Izolacja łączona jest na zakładkę
Wykorzystać można gotowe kształtki łączone na zakładkę
Wentylatory
Jest maszyną wirnikową przekazującą energię mechaniczną strumieniowi powietrza w celu spowodowania jego przepływu.
Stosunek ciśnienie tłoczenia do ciśnienia ssania nazywane jest sprężem. Różnica ciśnienia tłoczenia i ciśnienia ssania nazywane jest sprężem. Różnica ciśnienia tłoczenia i ciśnienia ssania nazywa się spiętrzeniem całkowitym
Urządzenia do transportu powietrza o ciśnieniach do 30000 Pa
Wg. Budowy podzielić je można na:
Wentylatory osiowe
Wentylatory promieniowe
Wentylatory diagonalne
Wentylatory poprzeczne
Budowa wentylatora
Porównanie wentylatorów osiowych i promieniowych
Wentylatory osiowe | Wentylatory promieniowe |
---|---|
Niewielkie koszty zakupu | Mniejsze szumy |
Mniejsze zapotrzebowanie na miejsce | Łatwiejsze dopasowanie wydajności |
Prostsza konserwacja |
Rodzaje wentylatorów i ich charakterystyka
Wentylatory dachowe – stosowane głównie do wentylacji wywiewnej, konstrukcja osiowa lub promieniowa.
Wentylatory kanałowe – przystosowane są do montażu bezpośrednio w instalacjach kanałowych wewnątrz pomieszczeń. Przeznaczone są do przetłaczania powietrza niezapylonego.
Wentylatory wysokociśnieniowe
Przeznaczone są do przetłaczania powietrza w warunkach, w których jest wymagane wysokie nadciśnienie lub podciśnienie. Posiadają one zaletę szczególnie ważną i docenianą w okresie zimy. Odciągają zanieczyszczone powietrze, filtrują je a oczyszczone pozostawiają w pomieszczeniach nie powodując strat ciepła.
Zadania wentylatora
Wytworzenie ciśnienia niezbędnego do:
Pokonania oporu hydrostatycznego (różnicy ciśnień)
Pokonanie oporów przepływu (w przybliżeniu można przyjąć, iż opory zmieniają się wprost proporcjonalnie do kwadratu prędkości średniej gazu)
Filtry
Służą do wyłapywania z powietrza cząstek stałych, częściowo również płynnych i gazowych.
Wielkość zanieczyszczeń: 0,001: 500 µm
Początkowa i końcowa różnica ciśnień
Na kanale prostym mamy straty 1 – 2 Pa na metrze przewodu
Kanał elastyczny – 2-4 Pa na metrze przewodu
Na kolanach ok 4 Pa
Nawiewniki nawet do 30 Pa
Wyrzutnie, czerpnie do 20 Pa
Filtry do 40-50 Pa (CZYSTE FILTRY)
Zjawiska wykorzystywane w technice filtracji:
Zjawiska dyfuzji – cząsteczka zanieczyszczenia osiada na filtrze w wyniku ruchów molekularnych Browna.
Zjawisko bezwładności – cząstka zanieczyszczenia osadza się na filtrze gdy ma określone wymiary i nie może się z tego powodu poruszać wzdłuż linii przepływu
Zjawisko bariery – cząstka osadza się na filtrze gdy porusza się wzdłuż linii przepływu, której odległość od włókna filtru jest mniejsza niż pół średnicy cząstki zanieczyszczenia
Zjawisko sita – cząstka zanieczyszczenia osadza się na filtrze gdy jej średnica jest większa niż swobodny przekrój między włóknami filtru. Stopień odpylenia filtru (sprawność) bada się przed i za filtrem
Sprawność filtrów rośnie wraz ze stopniem zaburzenia (kosztem zwiększenia strat ciśnienia)
Klasyfikacja filtrów
Ze względu na:
Budowę (powierzchniowe płaskie – działkowe, kasetonowe, powierzchniowe V – kieszeniowe, workowe)
Rodzaj materiału (włóknina, metal, zawiesina, węgiel aktywny)
Sposób użytkowania (jednorazowe, regenerowane)
Klasy odpylania (zgrubne, dokładne, bardzo dokładne, zawiesinowe)
Filtry powietrza
Klasy filtracji od G3 do F5 PN-EN 779
Wykład 11 [10/12]
Czerpanie, wyrzutnie, tłumiki dźwięku, nawiewniki i wywiewniki, jednostki centralne
Czerpnie i wyrzutnie
Czerpnie powietrza służą do pobierania powietrza z zewnątrz. Wyróżnia się:
Terenowe
Ścienne
Dachowe
Konstrukcje czerpni i wyrzutni są podobne.
Dolna krawędź otworu czerpni i wyrzutni dachowej od powierzchni dachu powinna wynosić 0,6 m, a od rur dymowych i wyrzutni lub czerpni co najmniej 12 m.
Czerpnie
§152.
Czerpnie powietrza w instalacjach wentylacji i klimatyzacji powinny być zabezpieczone przed opadami atmosferycznymi i działaniem wiatru oraz być zlokalizowane w sposób umożliwiający pobieranie w danych warunkach jak najczystszego i w okresie letnim, najchłodniejszego powietrza. 3. Czerpnie powietrza sytuowane na poziomie terenu lub na ścianie … najniższych kondygnacji nadziemnych budynku … w odległości, co najmniej 8 m w rzucie poziomym od ulic i zgrupowania miejsc postojowych … odległość dolnej krawędzi otworu wlotowego czerpni od poziomu terenu powinna wynosić, co najmniej 2 m.
Wyrzutnie
9. Dopuszcza się sytuowanie wyrzutni powietrza w ścianie budynku, pod warunkiem, że :
1) powietrze wywiewane nie zawiera uciążliwych zapachów oraz zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia
2) przeciwległa ściana sąsiedniego budynku z oknami znajduje się w odległości co najmniej 10 m lub bez okien w odległości co najmniej 8 m.
3) okna znajdujące się w tej samej ścianie są oddalone w poziomie od wyrzutni co najmniej 3 m, a poniżej lub powyżej wyrzutni – co najmniej 2 m.
4) czerpnia powietrza, usytuowana w tej samej ścianie budynku, znajduje się poniżej lub na tym samym poziomie co wyrzutnia, w odległości co najmniej 1,5 m.
Hałas
Hałas zewnętrzny
Hałas wewnętrzny – wywołany instalowanymi urządzeniami
Na powstanie hałasu wewnętrznego mają wpływ:
Dźwięki przenoszone przez ciała stałe
Dźwięki przenoszone przez powietrze
Szumy przepływającego powietrza
Tłumienie dźwięków
Najskuteczniejszym sposobem zredukowania lub obniżenia uciążliwych dźwięków powstających podczas pracy wentylatorów jest zastosowanie odpowiedniej konstrukcji maszyn poprzez:
Sztywne obudowy i ramy tłumiące dźwięki
Stosowanie kołpaków dźwiękochłonnych
Dobre wyważenie elementów obrotowych
Niską liczbę obrotów
Unikanie rezonansu przy regulacji liczby obrotów wentylatorów
Jeżeli nie ma możliwości zastosowania powyższych wskazań, można obniżyć poziom ciśnienia akustycznego poprzez zbudowanie ekranu dla odbicia dźwięku lub umieścić urządzenie w innym miejscu.
Tłumiki dźwięku
Źródłem hałasu w instalacji są wentylatory i chillery (wytwornice wody lodowej).
Część dźwięku przekształcana jest na ciepło – na przewodach (naturalnie tłumienie dźwięków). Urządzenie służące tłumieniu dźwięków (sztuczne tłumienie):
Pasywne tłumiki absorpcyjne
Aktywne tłumiki absorpcyjne.
Tłumiki kanałowe i komorowe
Tłumiki kanałowe powstają w wyniku wykładania ścian przewodów (wewnątrz lub na zewnątrz) materiałami dźwiękochłonnymi, niepalnymi, odpornymi na uszkodzenia mechaniczne. Najczęściej tłumiki kanałowe wykonywany jest z wełny mineralnej, na którą nakłada się gęstą siatkę metalową, blachę perforowaną, płótno workowe lub inną rzadką tkaninę.
Tłumiki komorowe mają postać gwałtownie poszerzonego przewodu lub komory wyłożonej materiałem dźwiękochłonnym. Aby tłumik dobrze spełniał swoją funkcję – przekrój poprzeczny komory powinien być ok 10 razy większy od przekroju wlotu przewodu do komory.
Puszki rozprężne
Służą do stabilizacji przepływu i powietrza i [ewentualnie] rozdziału na mniejsze strumienie.
Maga być izolowane, nieizolowane, z przepustnicą lub bez.
Rozdział powietrza
Wykorzystuje się różne kształty nawiewników i wywiewników:
Kratki wentylacyjne
Urządzenia indukcyjne (nawiewniki wirowe, kwadratowe, szczelinowe, dysze dalekiego zasięgu, nawiewniki talerzowe)
Nawiewniki do wentylacji źródłowej
Kratki wentylacyjne
Są widocznym elementem instalacji wentylacyjnej
Zasięg działania strumieni powietrza zależny jest od następujących wielkości:
Prędkości wypływu powietrza z nawiewnika
Objętościowego strumienia powietrza
Kształtu geometrycznego kratek nawiewnych
Rozmieszczenia nawiewników w pomieszczeniu
Ustawienia przestawnych płytek nawiewnika.
Anemostaty
Są szczególnym przypadkiem nawiewników lub wywiewników – umieszczane w suficie.
Rozprowadzają one powietrze w taki sposób, że unika się przeciągu i uczucia chłodu
Odpowiednia konstrukcja anemostatów umożliwia ich zastosowanie zarówno do rozprowadzania ciepłego jak i zimnego powietrza.
Centrale wentylacyjne
Centrala wentylacyjna to urządzenie wymuszające mechaniczna wymianę powietrza w pomieszczeniach. Usuwa powietrze zużyte i dostarcza świeże o odpowiednich parametrach.
Zużyte powietrze transportowe jest z pomieszczeń z systemem kanałów centrali wentylacy7jnej, a następnie po filtracji wyrzucane jest przez wyrzutnie. Świeże powietrze zasysane jest przez wyrzutnie kanału wlotowego gdzie zostaje odfiltrowane i doprowadzone do wentylowanych pomieszczeń.
W celu odzyskania energii cieplnej zawartej w powietrzu zużytym i przekazania jej do powietrza świeżego stosuje się wymiennik ciepła.
Zadania centrali wentylacyjnej
Przygotować powietrze nawiewane do pomieszczeń (temperatura, czystość)
Odzyskanie ciepła z powietrza usuwanego,
Zapewnić spręż umożliwiający pokonanie oporów przepływu na instalacji
Dostarczenie powietrza z odpowiednią przędnością w elementach dystrybucyjnych – nawiewnikach
Rekuperator – kompaktowa centrala wentylacyjna
Rekuperacja czyli odzyskiwanie ciepła z powietrza wywiewanego na zewnątrz budynku jest podstawą efektywnej energetycznie wentylacji.
Ciepło przekazywane jest powietrzu nawiewanemu do pomieszczenia z wysoką sprawnością, ograniczając w sposób znaczący nakłady energetyczne na podgrzanie powietrza nawiewanego.
Rekuperatory – małe, kompaktowe urządzenia, zamknięte w metalowej lub tworzywowej obudowie, montowane najczęściej w pozycji stojącej, niekiedy mającej możliwość zawieszenia o wadze 30-150 kg.
Najsprawniejsze są wymienniki przeciwprądowe.
Odzysk ciepła
Odzysk ciepła to stosunek osiąganej w praktyce różnicy temperatury do teoretycznej możliwej jej różnicy (dla nieskończenie dużej powierzchni wymiennika).
Wyróżnia się
Sprawność całkowitą (ciepło jawne i utajone)
Sprawność temperaturową (ciepło jawne);
$$n = \ \frac{t_{R} - \text{t\ }_{Z}\ }{t_{p} - \text{t\ }_{Z}}\ \lbrack\%\rbrack$$
Wymienniki ciepła central wentylacyjnych
Przeponowe (regeneratory, rekuperatory) i bezprzeponowe wymienniki ciepła (mokre)
Rekuperatory
Wymienniki przeponowe lub powierzchniowe. Oba płyny, tj. oddający i pobierający ciepło, płyną po obu stronach ściany (przepony) w sposób ciągły. Wymiana ciepła i temperatura obu płynów najczęściej nie zmienia się w czasie.
Regeneratory
W wymiennikach tych nie ma przepony oddzielającej oba gazy, a ich przepływ odbywa się w tych samych kanałach na zmianę. Gaz grzewczy oddaje swe ciepło wypełnieniu, ogrzewając je, a gaz ogrzewany odbiera ciepło zmagazynowane w tym wypełnieniu.
Rurki ciepła – układ glikolowy
Wymiennik ciepła z czynnikiem pośredniczącym
System antyzamrożeniowy
W pewnych warunkach istnieje prawdopodobieństwo wymrażania (już dla temperatur powietrza zewnętrznego wynoszącego ok. -5 st. C), do której nie można dopuścić
Układ realizowany może być:
Z wykorzystaniem grzałki
Dodatkowy układ nawiewu
Wytworzenie okresowego podciśnienia.
Wentylatory w centralach wentylacyjnych
W rekuperatorach stosowane są wentylatory dla wymuszenia obiegu powietrza w układzie nawiewu i wyciągu powietrza.
Rodzaj zastosowanego wentylatora (wytworzony spręż, zużycie prądu) ma decydujące znaczenie o komforcie korzystania z wentylacji (czy dostarczy/usunie potrzebną ilość powietrza, czy nie hałasuje, czy koszt energii nie jest nadmierny)
Nowoczesne wentylatory EC (elektrycznie komutowane) zapewniają wysoką sprawność (przy niskim zużyciu prądu), w przeciwieństwie do AC
Automatyka
Fundamentalna rola w systemie wentylacji z odzyskiem ciepła.
Zaopatrzona w standardowe tryby pracy
Programowane tryby: bazujące na wielkości przepływu, porze dnia, rodzaju wykorzystywanej czerpni itd.
Współpraca z czujnikami (wilgotności, stężenia CO2)
Współpraca z nagrzewnicą, chłodnicą, odkurzacz centralny wentylacja łazienki.
Automatyka inteligentnego budynku.
Eksploatacja
Centrale wentylacyjne przeznaczone są do pracy ciągłej
Obsługa eksploatacyjna ograniczona jest do minimum, obejmuje okresową wymianę filtrów, sprawdzenie stanu wymiennika (ewentualne jego czyszczenie)
Należy pamiętać o dostępnie do urządzenia podczas jego eksploatacji
Obsługę serwisową najlepiej zlecić wyspecjalizowanemu serwisowi.
Wykład 15 [14/01]
Zadania klimatyzacji mogą realizować zarówno centrale klimatyzacyjne, jak i urządzenia klimatyzacyjne, popularnie nazywane klimatyzatorami.
Klimatyzacja centralna
Klimatyzacja centralna zbudowana jest z centralnej maszynowni (składająca się z centrali klimatyzacyjnej i agregatów chłodniczych), skraplaczy (umieszczonych na dachu), elementów wykonawczych w pomieszczeniach.
Inny system centralny: prostszy i tańszy w postaci centrali dachowej
Budowa centrali klimatyzacyjnej
Przepustnice
Nagrzewnica wstępna
Nagrzewnica wtórna
Komora mieszania
Filtr powietrza
Komora zraszania
Wentylator nawiewny
NAGRZEWNICE
Wodne i parowe
Nagrzewnice zbudowane są z pofałdowanych blach aluminiowych, połączonych z rurami miedzianymi.
Odstęp y pomiędzy poszczególnymi rzędami blach wyznacza się na podstawie mocy cieplnej, strat ciśnienia i wymagań dotyczących konserwacji
Elektryczne
Stosowane w małych instalacjach.
Zbudowane są z drutów lub taśm oporowych ze stopów niklu i chromu, rozpięte i przymocowane za pomocą uchwytów ceramicznych
Chłodnice
Budowa analogiczna do nagrzewnic z tym iż ze względu na możliwość wystąpienia kondensatu wyposażony jest w wannę i odkraplacz
W chłodzeniu wyróżnić można dwa przypadki:
Temperatura na powierzchni chłodnicy wyższa od temperatury punktu rosy powietrza.
Temperatura na powierzchni chłodnicy jest niższa od temperatury punktu rosy
Komora zraszania
Jej zadaniem jest nawilżanie powietrza lub też nawilżanie i chłodzenie powietrza.
Komora zraszania zasilana może być wodą z instalacji wodociągowej lub wodą lodową z urządzenia chłodniczego
Chillery (wytwornice wody lodowej)
Agregat wody lodowej schładza czynnik roboczy (wodę lodową). Jeśli woda jest schłodzona temperatury niższej od 0 st C, to często jest stosowana mieszanina woda/glikol
Urządzenia klimatyzacyjne w pomieszczeniach
Klimatyzatory okienne
Kompaktowe
Urządzenia systemu split.
Klimatyzatory
Są to urządzenia:
Lokalizowane wewnątrz obsługiwanych pomieszczeń
O niewielkim strumieniu objętości powietrza
Obsługujące zazwyczaj jedno pomieszczenie
Podział ze względu na funkcje
Wentylacyjno chłodzące
Wentylacyjno chłodząco-ogrzewające
Pełnej klimatyzacji z możliwością wentylacji, grzania, chłodzenia oraz regulacji wilgotności względnej powietrza.
Budowa klimatyzatora (pełna klimatyzacja)
Układ chłodniczy
Nagrzewnica powietrza
Nawilżacz powietrza
Wentylator obiegu powietrza
Filtr powietrza
Kierownice i przepustnice powietrza służące do rozdziału powietrza
Osprzęt automatycznej regulacji
Elementy pomocnicze
Automatyczna regulacja klimatyzatora
Układ regulacji temperatury powietrza
Układ regulacji wilgotności powietrza
Czasowy programator pracy klimatyzatora
Automatyczny układ intensywności grzania, chłodzenia, nawilżania oraz regulacji prędkości obrotowej wentylatora
Układ alarmujący o konieczności wymiany lub oczyszczenia filtra, uzupełnienia wody w nawilżaczu, opróżnienia zbiornika skroplin – w przypadku przekroczenia dopuszczalnych wartości parametrów powietrza.
Podział klimatyzatorów
Klimatyzatory monoblokowe (jednoczęściowe)
Montowane w przegrodzie zewnętrznej pomieszczenia lub jako urządzenia wolnostojące.
Klimatyzatory rozdzielane (split) zbudowane z:
Jednostki zewnętrzne: na balkonach, tarasach, dachu, elewacji zewnętrznej
Jednostki wewnętrzne: w wersji przenośnej, wolnostojącej, ściennej, sufitowej, przewodowej.
Instalacja klimatyzatora
Doprowadzane instalacje podczas montażu klimatyzatora:
Przewodów łączących część zewnętrzną i wewnętrzna
Odprowadzenia skroplin z parownika (chłodnicy powietrza)
Doprowadzenie wody do nawilżacza
Instalacji elektrycznej odpowiedniej mocy zainstalowanego urządzenia
Klimatyzatory typu okiennego
Typu kompaktowego (monoblokowego), czyli wszystkie elementy znajdują się w jednej obudowie
Klimatyzator monoblok wolno-stojący
Klimatyzatory przenośne nie wymagają specjalistycznego montażu, gdyż umieszczone w podstawie kółka umożliwiają przemieszczanie klimatyzatora.
Przewód odprowadzający gorące powietrze można umieścić w uchylonym oknie lub otwartych drzwiach.
Klimatyzatory typu split
Zbudowane z dwóch jednostek: wewnętrznej – parownika, zewnętrznej – skraplacza
System MULTI SPLIT
Składają się z 2, 3, 4 jednostek wewnętrznych i jednej jednostki zewnętrznej.
W jednostce zewnętrznej znajduje się jeden lub dwa „obiegi chłodnicze” (sprężarka, wymiennik, zawór rozprężny), w jednostkach wewnętrznych wymiennik
VRF – system ze zmiennym przepływem oparty na bezpośrednim odparowaniu
Dobór klimatyzatora
To kompromis pomiędzy kryteriami technicznymi a oczekiwaniami użytkownika
Najważniejszym kryterium jest określenie minimalnych wymagań i spełnienie wymagań technicznych, legislacyjnych i estetycznych.
Należy ustalić dopuszczalny poziom hałasu
Efektywność energetyczna – EER
Instalacja skroplinowa (najlepiej grawitacyjna)
Jednostka wewnętrzna:
Zapewnić odprowadzenie zysków ciepła
Zapewnić równomierny rozkład temperatury w pomieszczeniu
Zapewnić właściwą prędkość powietrza w strefie przebywania ludzi
Zapewnić nie przekroczenie dopuszczalnego hałasu
Moc chłodnicza – najważniejsze kryterium doboru
Klimatyzator musi mieć taką moc aby odebrać ciepło z klimatyzowanego pomieszczenia
Zyski ciepła uwzględniają temperaturę zewnętrzną i wewnętrzną oraz zyski od nasłonecznienia, ludzi, urządzeń, zyski wilgoci
Porównanie klimatyzatorów
Korzystając z danych katalogowych klimatyzatorów, parametry podawane są zgodnie programem nadawczym EUROVENT
PARAMETRY:
Temperatura zewnętrzna +35 st. C
Temperatura wewnętrzna + 27 st. C
Temperatura odparowania + 5 st. C
Długość instalacji chłodniczej 7 m.b. i brak różnicy wysokości pomiędzy jednostką zewnętrzną i wewnętrzną.