ORGANIZACJA WŁADZ PAŃSTWOWYCH WYZNACZNIKIEM SZCZEGÓŁOWEJ TYPOLOGII WSPÓŁCZESNYCH SYSTEMÓW POLITYCZNYCH.
Jakie ty typy systemów politycznych można wyróżnić wziąwszy pod uwagę relacje miedzy głową państwa, parlamentem i rządem?
Parlamentarno-gabinetowy,
Gabinetowo-parlamentarny,
Prezydenckie,
Półprezydenckie,
Parlamentarno-komitetowe,(rządów konwenu)
Co jest istotą parlamentaryzmu?
Istotą są relacje między głową państwa, parlamentem i rządem i ich współpraca. System parlamentarno-gabinetowy: głowa państwa stoi na straży konstytucji, niepodzielności i suwerenności państwa. Rząd odpowiada przed parlamentem. Głowa państwa ma możliwość rozwiązania parlamentu.
Gabinetowo-parlamentarny: Przewaga rządu przed parlamentem. Jest odpowiedzialny przed parlamentem.
Parlamentaryzm to system wzajemnego ograniczania się i hamowania władz. Władze nie chcą doprowadzić do uzyskania trwałej przewagi jednej z nich. Istotą jest odpowiedzialność rządu przed parlamentem w obydwóch.
Sposób powoływania rządu w systemie parlamentarno-gabinetowym i gabinetowo-parlamentarnym.
W parlamentarno-gabinetowym: Premiera powołuje prezydent najczęściej z partii która wygrała wybory, a na jego wniosek ministrów. Następnie premier przedstawia w parlamencie skład oraz program polityczny rządu i wnioskuje o wotum zaufania. Zyskuje on więc swój mandat do rządzenia z woli parlamentu.
W gabinetowo-parlamentarnym: Głowa państwa powołuje premiera a na jego wniosek ministrów. Tak powołany gabinet nie musi szukać poparcia parlamencie.
Specyfika systemu parlamentarno-komitetowego.
System ten występuje jedynie w Szwajcarii i opiera się na dominacji, wybranej przez naród władzy ustawodawczej. Od parlamentu pochodzą dwie pozostałe władze i są od niego uzależnione. Władza jest jednolita. Pełną demokrację w Szwajcarii zabezpiecza sam suweren czyli naród poprzez formy demokracji bezpośredniej.
Co jest istotą systemu prezydenckiego?
Istotą tego systemu jest separacja władz w ich organizacji i codziennym działaniu. Silną pozycję zyskuje prezydent. Jego legitymizacja pochodzi od narodu. Prezydent jest jednocześnie głową państwa i szefem rządu. Parlament wykonuje funkcję ustawodawczą sam, bez żadnych przeszkód. Istotą jest to że prezydent nie odpowiada politycznie przed parlamentem, ale nie może także rozwiązać parlamentu. Mogą występować odstępstwa od separacji władz. (weto prezydenta, zasada impeachmentu, wiceprezydent przewodniczy w senacie, senat wyraża zgodę na ratyfikowanie umów przez prezydenta, orędzia prezydenta sugerujące ustawy)
Efekt łączenia parlamentaryzmu z prezydencjalizmem. Cechy systemu mieszanego.
Występuje w V Republice Francuskiej. Łączy cechy systemu parlamentowo-gabinetowego i prezydenckiego. Z systemu prezydenckiego zaczerpnięto: Prezydent zajmuje kluczową pozycję w państwie, jest gwarantem niepodległości narodowej, ciągłości państwa, nienaruszalności granic, niezależności władzy sadowniczej. Przewodniczy spotkaniom rady ministrów, mianuje na wysokie stanowiska, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych, określi i prowadzi politykę narodu. Nie ponosi odpowiedzialności przed parlamentem, ponosi odpowiedzialność za naruszenie konstytucji. Z systemu parlamentarno-gabinetowego zaczerpnięto: Na co dzień rządem kieruj premier, stara się o wotum zaufania dla rządu. Odpowiada przed parlamentem i głową państwa. System ten jest elastyczny, łatwo może pokonać sytuację kryzysową.
Czy lepszy jest parlamentaryzm czy prezydencjalizm?
Prezydencjalizm bo często odchodzi się od czystego parlamentaryzmu i wzmacnia rolę prezydenta bo jest dużo konfliktów.