ZADASY WSPÓLNE DLA POSTĘPOWANIA KARNEGO I WYKONAWCZEGO

Humanizmu – dyrektywa ogólno prawna odnosząca się do wszystkich dziedzin prawa karnego. w PKW wyrażona została przede wszystkim w normach nakazujących szanowanie godności ludzkiej i osobowości skazanego, w zakazie stosowania tortur lub nieludzkiego albo poniżającego traktowania i karania skazanych. Po raz pierwszy dobitnie w polskim prawie wykonawczym wskazano, że skazany jest podmiotem określonych w KKW praw i obowiązków. Skazany zachowuje prawa i wolności obywatelskie.

Praworządności – na gruncie PKW oznacza, że tryb i zasady postępowania wszystkich podmiotów post. wyk., organów wykonujących orzeczenia oraz podstawowe prawa i obowiązki w tym stadium postępowania określane są przez KKW i przepisy wykonawcze do tej ustawy. Z omawianej zasady wynika, że organy wykonawcze obowiązane są niezwłocznie wszcząć postępowanie wykonawcze, kiedy orzeczenie lub wyrok się uprawomocniło. Maja obowiązek stosowania wszystkich przewidzianych prawem środków koniecznych do wykonania orzeczenia bez zwłoki.

Skazany ma zaś obowiązek stosować się do wydanych przez te organy poleceń zmierzających do realizacji orzeczenia.

Istotnym składnikiem tej zasady w post. wyk. są te przepisy kodeksu, które określają prawne i administracyjne formy nadzoru nad wykonaniem orzeczenia. Prawne – zaliczamy do nich prawo skazanego do składania wniosków i wnoszenia zażaleń na postanowienia wydane w post. wyk. Administracyjne – materialna gwarancja tej prerogatywy (przywileju) wynika z prawa do korzystania z obrońcy lub pełnomocnika w tej fazie postępowania.

Sprawiedliwości - zasada ogólno prawna, należy do pojęć ze sfery moralności. Wg tej zasady należy postępować sprawiedliwie, tj. zgodnie ze społecznym poczuciem sprawiedliwości. Jest to dyrektywa, która na gruncie PKW skierowana jest do wszystkich podmiotów uczestniczących w post. wyk. zarówno organów państwowych, jak i społecznych, a także do indywidualnych osób. Zasada ta ma zastosowanie we wszystkich przypadkach wartościowania zachowań ludzkich i reakcji prawnej na nie, np. składanie wniosków o zmianę sposobu wykonywania orzeczenia, dokonywanie ocen postawy skazanego, orzekania o przedmiocie dalszego wykonywania kary czy orzeczonego środka, wymierzania kar dyscyplinarnych czy stosowania nagród)

Prawdy materialnej – zdefiniowana w art. 2§2 KPK zasada prawdy materialnej ma pełne zastosowanie w post. wyk. Dyrektywa ta oznacza, że organy orzekające w post. wyk. (sąd I i II instancji – penitencjarny) obowiązane są podejmować wszelkie starania, by ich ustalenia faktyczne były zgodne z prawdą, zaś organy sprawujące kontrolę judykacyjną mają obowiązek sprawdzenia

prawdziwości tych ustaleń.

Kontradyktoryjności – równowagi stron w postępowaniu wykonawczym, oraz niezbędne w tej fazie postępowania minimum ich dyspozycyjności, czyli prawo do wpływania swym zachowaniem na przebieg i wyniki post. wyk. – zasada walki stron (prokurator – skazany). Wyraża się to w przyznaniu skazanemu na równi z prokuratorem do składania wniosków o wszczęcie postępowania przed sądem, wykonania orzeczenia i do brania w nim udziału w charakterze strony oraz do wnoszenia zażaleń na wszystkie w zasadzie postanowienia wydane w tym postępowaniu.

Współdziałania ze społeczeństwem – wszystkie instytucje państwowe, samorządowe i społeczne są obowiązane w zakresie swego działania do udzielania pomocy organom prowadzącym postępowanie karne. W post. wyk. zasada ta wyraża się w różnych formach uczestnictwa społeczeństwa w wykonywaniu orzeczeń oraz pomocy w społecznej readaptacji skazanych, w wykonywaniu kary ograniczenia wolności przez zakłady pracy, placówki służby zdrowia i opieki społecznej, instytucje oraz organizacje niosące pomoc charytatywną, w wykonywaniu środków probacyjnych i zabezpieczających.