Psychologia Ogólna.

Jolanta Zagrodzka.

Dyżury:

Poniedziałek: 14-15

Środa: 12-13.

Lektury.

Obowiązkowe:

Kosslyn, Rosenberg – „ Psychologia, mózg, człowiek, świat’’

Doliński – Psychologia podręcznik akademicki.

Biologiczne podstawy psychologii.

Grabowska, Zagrodzka - Mózg a zachowanie.

Egzamin:

• Test jednokrotnego wyboru.

• 30 pytań / 20 minut.

• Zaliczenie – 16 odpowiedzi prawidłowych.

• Zakres treści wykładów + literatura.

Wykład 1.

Wilhelm Wandt – „ Ojciec ‘’ psychologii jako nauki. Założyciel pierwszego laboratorium psychologii eksperymentalnej – Uniwersytet w Lipsku ( 1879 rok ) Zarys psychologii filozoficznej.

Filozofia – Fizjologia.

Psychologia – Nauka o psychice, procesach psychicznych i zachowaniu.

3 poziomy psychologiczne:

- Mózg.

- Osoba.

- Grupa.

Podstawowe metody badawcze – wywiad, eksperyment, obserwacje, gest inteligencji i zdolności, technika kwestionariuszowa.

Neuroobrazowanie:

- Strukturalne ( Budowa mózgu )

- Funkcjonalne ( Praca mózgu )

Główne nurty psychologii.

Strukturalizm – podstawowe składniki świadomości wrażenia, uczucia. Celem strukturalizmu jest opisywanie zasad i okoliczności w jaki sposób składniki łączą się, tworząc strukturę psychiczną ( uczucia, wrażenia ). Introspekcja – pomiar czasu reakcji.

Psychologia postaci ( Gestalt ) – Koncentracja na ogólnych wzorcach zachowania, myśli lub doświadczeń. Zjawiska psychiczne mogą być zrozumiane, gdy postrzega się je jako całość.

„ Całość to więcej niż same części ‘’ – Wertheimer.

Funkcjonalizm – przedmiotem badań były cele zachowań. Funkcje zachowania, rola umysłu w funkcjonowaniu i przystosowaniu się do świata.

Inspiracja ( W. James ) – darwinowska teoria doboru naturalnego.

Podejście psychodynamiczne ( Freud ) – Myśli, uczucia i zachowanie są wynikiem konfliktu między tym co świadome i nieświadome, popędy. Nowe podejście psychodynamiczne do leczenia problemów psychicznych – analiza marzeń sennych i pomyłek.

Behawioryzm – Nie ukryte procesy psychiczne, a bezpośrednio obserwowalnych, mierzalnych zachowań przedmiotu badań psychologicznych. Działania człowieka przebiegają według schematu S.R. Kluczowe pojęcie – Uczenie się oraz wzmacnianie, świadomość – zjawiskiem.

Psychologia humanitarna ( Rogers, Maslov ) – 50/60 rok XX wieku, w reakcji na ograniczeniu koncepcji. Człowiek sam w sobie jest wartością, posiada wolną wolę, wewnętrzny potencjał twórczy, samorealizacja.

Psychologia poznawcza – 60 rok XX wieku, próbuje opisać naturę przetwarzania informacji. Podstawą jest teoria informacji – metafora komputera:

Procesy psychiczne ( Chumsky ) – software, mózg – komputer – hardware.

Neuronauka poznawcza ( Kosslyn, Ganzzaniga ) – połączenie psychologii poznawczej z badaniem nad funkcjonowaniem mózgu.

3 poziomy analizy:

• Mózgu.

• Grupy.

• Osoby.

Psychologia ewolucyjna ( Bass, Pinker ) – Wszelkie zachowania człowieka mają swoje adaptacyjne, biologiczne uzasadnienie, część z nich jest dziedziczona genetycznie.

Neurologiczne podłoże procesów psychicznych i zachowań – zarys anatomii i funkcji mózgu.

Początek naukowych badań nad mózgiem – 19/20 wiek.

Poglądy XIX – wieczne.

• Holistyczny ( Florence ) – mózg działa jako niepodzielna całość.

• Frenologia ( Gall ) – Specyficzne ośrodki mózgu odpowiadają za wszystko.

Wszelkie zdolności psychologiczne / cechy charakteru mają odrębne umiejscowienie w mózgu. Mózg składa się z organów odpowiadających za te cechy i zdolności koordynują z cechami charakteru kraniologicznie ( Zagłębienia i wypuklenia czaszki ).

Pozytywne wpływ frenologii na rozwój wiedzy o mózgu:

• Informacje o korze mózgowej.

• Informacje o uszkodzeniach mózgu – polegający na gromadzeniu obserwacji związanych z zaburzeniem.

• Związek zachowania z cechami anatomicznymi określonych struktur.

Pierwsze odkrycia przemawiające za koncepcją lokalizacyjną.

- Broca – ruchowy ośrodek mowy w lewym płacie czołowym.

- Wernicke – czuciowy ośrodek mowy w lewym płacie skroniowym.

- Goltz- Podkorowe ośrodki agresji o psów.

- Fertier – Okolice ruchowe, wzrokowe, słuchowe w korze mózgowej.

- Hess – Zróżnicowanie funkcji różnych okolic podwzgórza.

Organizacja czynności mózgu jest wielopoziomową hierarchiczną. Poszczególne funkcje realizowane są za pośrednictwem złożonych obwodów neuronalnych obejmujących różne ośrodki i struktury.

Mózg – narządem integrującym biologiczne i społeczne uwarunkowania zachowań i procesów psychicznych.

Neuron – podstawowa jednostka układu nerwowego. Posiada dwa rodzaje wypustek – aksony, przewodzące impuls od ciała komórki oraz dendryty – ciało komórki, przewodzące informacje. Generuje impulsy elektryczne przekazywane za pomocą substancji chemicznych ( wzdłuż aksonu ).

Komunikacja neuronów.

Na zakończeniu aksonu – kolbka synaptyczna – uwalnia substancje chemiczną do przestrzeni między neuronami w chwili aktywacji komórki w ten sposób przekazuje pobudzenie.

Neurotransmitery / Neuromodulatory.

- Aminokwasy hamujące, pobudzające ( acetylocholina ).

- Monoamina ( adrenalina, dopamina ).

- Histamina.

- Neuropeptydy.

Rzut oka przez mikroskop.

Komórki glejowe – rozwój ontogenetyczny – osłonka mielinowa na aksonach, bariera krew-mózg, źródło prekursorów.

Istota biała – jeden z dwóch podstawowych składników ośrodkowego układu nerwowego. Określa się w ten sposób skupiska wypustek nerwowych - dendrytów i aksonów. Głównym budulcem tych wypustek jest błona komórkowa

Ciało modelowate – łączy 2 półkule.

Istota szara - skupisko ciał komórek nerwowych (neuronów) w ośrodkowym układzie nerwowym.

Układ nerwowy.

Obwodowy układ nerwowy: Autonomiczny, Somatyczny, Ośrodkowy.

Ośrodkowy -> Mózgowie / Rdzeń kręgowy.

Mózgowie -> Móżdżek / Pień mózgu

Somatyczny – Wiązki aksonów przekazują informacje do mięśni ( gruczołów ruchowych ) z mózgu, narząd zmysłu do układu nerwowego ( czuciowy ).

- 12 par nerwów ( głębny )

- 31 nerwów rdzeniowych.

- nerwy czaszkowe.

Każdy nerw czaszkowy bierze początek w odpowiednim jądrze.

Jądra znajdują się w mózgu i rdzeniu przedłużonym.

- Odbierają one informacje ( słuchowe, wzrokowe, twarzowe itp. )

Nerwy rdzeniowe:

- Włókna czuciowe ( Informacje czuciowe do rdzenia )

- Włókna ruchowe ( Informacje ruchowe do mięśni i gruczołów )

Autonomiczny ( Współczulny) – Przygotowuje do dawkowania energii.

Przywspółczulny – Regulacja czynności narządów wewnętrznych procesów przemiany materii w tkankach.

Ośrodkowy układ nerwowy:

- Mózgowie ( mózg, pień mózgowy, móżdżek )

- Rdzeń kręgowy – horyzontalny przekrój, wypełnia górną część kręgosłupa, segmenty, 31 nerwów rdzeniowych.

Mózgowie według kryterium anatomiczno-ontogenetycznym:

- Tyłomózgowie.

- Śródmózgowie.

- Przodomózgowie ( międzymózgowie, kresomózgowie, kora )