Literatura:

• E. Walińska (red. naukowa): Sprawozdanie finansowe wg MSSF. Wolters Kluwer Polska Oficyna. Warszawa 2011.

• A.Hołda: MSR/MSSF w polskiej praktyce gospodarczej. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2013.

• H. Buk (red.) Międzynarodowe Standardy Rachunkowości. Część I i II. Wydawnictwo UE Katowice 2013/2014.

• J. Siewierska, M. Kłosowski: Sprawozdanie finansowe 2009 według MSSF/MSR i Ustawy o rachunkowości. Wycena, prezentacja, ujawnienia. Oddk, Gdańsk 2010.

• A.Jaruga, M. Frendzel, R. Ignatowski, P. Kabalski: Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej. Kluczowe zagadnienia i rozwiązania praktyczne. Stowarzyszenie Księgowych w Polsce. Warszawa 2006.

MSR 16
Zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych

1. Nabycie, wytworzenie we własnym zakresie - cena nabycia, koszt wytworzenia

1. Cena nabycia, koszt wytworzenia [MSR 16, par. 15, 16, 17]:

• cena zakupu (obejmująca w przypadku importu cła i bezzwrotne podatki) pomniejszona o upusty i rabaty

• wszystkie koszty poniesione w związku z dostosowaniem (przygotowaniem) składnika do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie z zamierzeniami kierownictwa, dające się bezpośrednio przyporządkować, np.:

  • koszty świadczeń pracowniczych, poniesione wyłącznie w związku z wytworzeniem lub nabyciem pozycji rzeczowych aktywów trwałych,

  • koszt przygotowania miejsca,

  • koszty początkowej dostawy oraz koszty załadunku i rozładunku,

  • koszty instalacji i montażu,

  • koszty sprawdzenia, czy składnik aktywów działa poprawnie, pomniejszone o przychody netto ze sprzedaży wyrobów wytworzonych w trakcie dostosowywania składnika aktywów do miejsca i warunków,

  • honoraria za profesjonalne usługi),

2. Element szczególny - szacunkowy koszt demontażu i usunięcia składnika aktywów oraz koszt przeprowadzenia rekultywacji miejsca, w którym się znajdował, jeżeli do przeprowadzenia tych czynności jednostka jest zobowiązana w związku z nabyciem pozycji rzeczowych aktywów trwałych lub używaniem takiego składnika w danym okresie w celu innym niż wytwarzanie wyrobów,

3. Koszty finansowania zewnętrznego (odsetki oraz inne koszty ponoszone przez jednostkę w związku z pożyczeniem środków finansowych) związane z pozyskaniem środka trwałego (MSR 23 Koszty finansowania zewnętrznego) - są elementem wartości początkowej środka trwałego, jeżeli:

• Koszty można bezpośrednio przyporządkować nabyciu lub wytworzeniu składnika aktywów,

• Składnik aktywów spełnia kryterium definicji składnika dostosowywanego.

Składnik dostosowywany - jego przygotowanie do zamierzonego użytkowania lub sprzedaży wymaga znacznego czasu

II. Nabycie w drodze wymiany na inną pozycje aktywów niepieniężnych

• wartość godziwa. Jeżeli transakcja wymiany nie ma treści ekonomicznej (znaczenia handlowego) lub nie można wiarygodnie ustalić wartości godziwej żadnego
  z wymienianych aktywów- wartość bilansowa składnika aktywów danego w zamian.

Wartość początkowa może ulec zwiększeniu na skutek ulepszenia (zwiększenie korzyści ekonomicznych)

Zadanie 1 (MSR16)

Założenia:

W maju 200X jednostka podjęła decyzję o budowie nowej linii produkcyjnej, która służyć będzie do wytwarzania nowego nieznanego na rynku, produktu. Na budowę linii otrzymano w czerwcu kredyt w kwocie 500 000 zł. Budowę linii rozpoczęto w sierpniu, wtedy też poniesiono pierwsze wydatki związane z konstruowaniem nowej linii. Zgodnie z przewidywaniami jednostki linia była gotowa do użytkowania w marcu 200X+1. W związku z tym jednostka zarejestrowała w księgach rachunkowych następujące kwoty, odpowiednio udokumentowane:

Wpływ środków przyznanego kredytu (VI 200X)	500 000,-
Odsetki od kredytu (VI – VII 200X)	2 000,-
Odsetki od lokaty niewykorzystanych środków z kredytu (VI – VII)	1 800,-
Wartość maszyn i urządzeń tworzących linię produkcyjną	400 000,-
Wartość usług obcych (montaż składników majątkowych)	80 000,-
Wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy budowie linii	50 000,-
Odsetki od kredytu za okres od sierpnia 200X do marca 200X+1	20 000,-
Odsetki od lokat wolnych środków pochodzących z przyznanego kredytu za okres od sierpnia 200X do marca 200X+1	5 000,-
Koszty próbnej produkcji podjętej w celu sprawdzenia prawidłowości działania linii	30 000,-
Przychody ze sprzedaży wyrobów wytworzonych w ramach serii próbnej	24 000,-
Szacowane koszty demontażu linii po zakończeniu jej użytkowania (wyrażone w wartości bieżącej)	45 000,-
Koszty reklamy nowego produktu	15 000,-
Odsetki od kredytu za okres od kwietnia 200X+1 do grudnia 200X+1	13 000,-

Polecenie:

Ustalić wartość początkową środka trwałego wg MSR 16

Zadanie 2 (MSR 16)

Założenia:

Jednostka gospodarcza wprowadziła do ewidencji środek trwały o wartości początkowej 800 000 zł. Ustalono, że okres jego ekonomicznej użyteczność wynosi pięć lat, w czasie których będzie on amortyzowany metodą liniową. Dla grupy środków trwałych, do których należy środek jednostka stosuje model wartości godziwej. Po pierwszym roku użytkowania środka trwałego jego wartość godziwa na moment przeszacowania wynosi 832 000 zł.

Polecenie:

Należy wycenić środek trwały według modelu wartości przeszacowanej po pierwszym roku jego użytkowania.

Utrata wartości aktywów (MSR 36)

Czynniki powodujące utratę wartości - zewnętrzne

• utrata wartości rynkowej danego składnika odnotowana w ciągu okresu jest znacznie większa od utraty , której można było się spodziewać w wyniku upływu czasu i zwykłego użytkowania,

• w ciągu okresu nastąpiły lub nastąpią w niedalekiej przyszłości znaczące i niekorzystne dla jednostki zmiany o charakterze technologicznym , rynkowym , gospodarczym lub prawnym w otoczeniu , w którym jednostka prowadzi działalność lub też na rynkach , na który dany składnik aktywów jest przeznaczony,

• w ciągu okresu nastąpił wzrost rynkowych stóp procentowych lub innych rynkowych stóp zwrotu z inwestycji i prawdopodobne jest , że wzrost ten wpłynie na stopę dyskontową stosowaną do wyliczenia wartości użytkowej danego składnika aktywów i istotnie obniży wartość odzyskiwalną składnika aktywów,

Czynniki powodujące utratę wartości - wewnętrzne

• dostępne są dowody na to, że nastąpiła utrata przydatności danego składnika aktywów lub jego fizyczne uszkodzenie,

• w ciągu okresu nastąpiło lub też prawdopodobne jest , że w niedalekiej przyszłości nastąpią znaczące i niekorzystne dla jednostki zmiany dotyczące zakresu lub sposobu , w jaki dany składnik aktywów jest aktualnie użytkowany , lub – zgodnie z oczekiwaniami – będzie użytkowany. Mogą to być np. plany zaniechania działalności lub restrukturyzacji działalności , do której dany składni należy , lub plany zbycia tego składnika aktywów przed uprzednio przewidzianym terminem,

• dostępne są dowody pochodzące ze sprawozdawczości wewnętrznej świadczące o tym, że ekonomiczne danego składnika aktywów są ,lub w przyszłości będą , gorsze od oczekiwanych. Dowody pochodzące ze sprawozdawczości wewnętrznej oparte są o przepływy środków pieniężnych związanych z danym środkiem trwałym

Zadanie 3 (MSR 36)

Jednostka posiada środek trwały o wartości bilansowej 80 000 zł. Czy wystąpi utrata wartości jeżeli:

a) WG – KS = 75 000, WU = 82 000

b) WG – KS = 75 000, WU = 73 000

c) WG – KS = 82 000, WU – jeszcze nie znana

d) WG – KS = 70 000, WU – jeszcze nie znana

Zadanie 4 (MSR 36)

Jednostka gospodarcza posiada maszynę produkcyjną o wartości początkowej 100 000,-
i dotychczasowym umorzeniu 30 000,-. W związku ze zmianą zakresu działalności środek ten nie przyniesie jednostce korzyści ekonomicznych z tytułu wykorzystania go w procesie produkcyjnym. Jednostka rozważa możliwość oddania tej maszyny innej jednostce do odpłatnego użytkowania na 3 lata. Z tego tytułu uzyskiwałaby roczne wpływy równe 22 000,-, płatne na koniec roku. Po tym okresie jednostka mogłaby sprzedać środek za 5 000,-.Inną opcją jest natychmiastowa sprzedaż środka za 60 000,. Stopa dyskontowa przyjęta przez jednostkę wynosi 15 %.

Należy ustalić , czy istnieje konieczność dokonania odpisu aktualizującego wartość środka i w razie potrzeby ustalić jego wysokość.

Źródło: „Wzorcowy plan kont. Komentarz do ustawy o rachunkowości”, Praca zbiorowa pod redakcją prof.dr hab. G.K. Świderskiej, Difin 2001r., s.0-28- 0-29