20030831193831

MRP - Założenia i ogólna koncepcja.


Zasadnicze koncepcje różnych technik zebranych i połączonych pod nazwą MRP ( Material Requirements Planning ), a tłumaczonych jako ,, planowanie potrzeb materiałowych “ lub ,, planowanie i sterowanie przepływem produkcji” znane były już od kilku lat. Nie mogły być w pełni wykorzystywane w latach ubiegłych bez przetwarzania danych współczesnymi, szybkimi komputerami o dużej pamięci operacyjnej. Czas rejestracji i koszty były dawniej zbyt wysokie. Ponieważ MRP łączy sterowanie zapasami z planowaniem produkcji, to czas wymagany dla ,,ręcznego” zmodyfikowania harmonogramów produkcji był tak długi, że odpowiednie adaptacje planów nie mogły być dostatecznie szybkie, ażeby podążyć za zapotrzebowaniem procesu planowania i sterowania materiałami w procesie wytwarzania.

Gdy komputery wyeliminowały kwestię pracochłonności obliczeń i czasu, stało się możliwe połączenie w jeden kompleksowy system takich zagadnień jak: przewidywanie, określanie wielkości zamówień i terminów dostaw, określanie wielkości partii produkcyjnych, momenty rozpoczęcia produkcji i wielkości zapasów w magazynach i w procesie wytwarzania. W ten sposób, MRP jest idealnym przykładem zastosowania syntezy systemów wspomaganych techniką komputerową.

Rozwój MRP miał miejsce około 1960 roku wraz z akceptacją ilościowych narzędzi zarządzania, które obejmują komputerowe przetwarzanie danych. Korzyści z wprowadzenia tego systemu to redukcja kosztów produkcji oraz zredukowany poziom zapasów o 20% do 35%.

W pełni pomyślne zastosowanie w praktyce systemów MRP ocenione są na 20%-50%. Jest wiele powodów tego niskiego wskaźnika pomyślności wdrażania systemów MRP. Większość z nich dotyczy zbyt szybkiego zastosowania MRP u nieprzygotowanego klienta i oczekiwanie na zbyt wiele w zbyt krótkim czasie. Trzeba sobie uprzednio odpowiedzieć, jak MRP pasuje do reszty systemu produkcyjnego oraz czy poziom kompetencji istniejącego personelu w zarządzaniu zapasami i programowaniu komputerowym jest odpowiedni lub może być rozwinięty.


Korzyści z wdrożenia:

- 7-19% poprawa wydajności pracy

- do 95% - terminowość dostaw

- 30-40% - skrócenie czasu powstawania wyrobu

- poprawa funkcjonowania magazynów materiałów i produktów,

zmniejszenie zapasów

- do 50% - zwiększenie zysku

- lepsze wykorzystanie posiadanych mocy produkcyjnych

- równomierna podaż wyrobów finalnych

-1-

- zmniejszenie zapotrzebowania na kapitał obrotowy

Zwrot nakładów poniesionych na wdrożenie następuje zwykle w ciągu 4-5 lat.

Pamiętając o ogromnych korzyściach, które prawidłowo przeprowadzone wdrożenie może dać przedsiębiorstwu, trzeba powiedzieć, że są one pod względem kosztów, stopnia złożoności, trudności i czasu wdrożenia – także największymi inwestycjami informatycznymi przedsiębiorstwa - ceny wahają się tu od kilkuset tysięcy do wielu milionów złotych, bez uwzględnienia kosztów niezbędnego do tego sprzętu i infrastruktury technicznej.

Preferowanym podejściem polskich przedsiębiorstw jest stopniowe wdrażanie systemu - rozpoczęcie od małego zakresu (najczęściej modułów finansowo-księgowych) i stopniowe jego rozwijanie. Sposób wprowadzania systemu został jednak uznany przez respondentów DiS za w znacznej mierze zależny od polityki zarządu oraz, w przypadku polskich oddziałów zagranicznych firm, od wytycznych przekazanych przez koncern macierzysty.


Prace związane z wdrożeniem muszą objąć następujące obszary:


- ludzi

- sprzęt

- oprogramowanie

- organizację



Według badań przeprowadzonych przez RUN Badania Rynkowe i Społeczne główne przyczyny wymiany systemów informatycznych w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego w Polsce (początek 1999r.) to1:


1. Zwiększenie wydajności 26%

2. Zwiększenie konkurencyjności 14%

3. Redukcja kosztów 6%

4. Problem roku 2000 2%

5. Inne 6%

6. Nie wiadomo 50%



Wszystkie te powody nie są bezpośrednio wymierne. Dopiero wprowadzenie celów, których realizację można sprawdzić przy pomocy kryteriów i połączenie realizacji tych celów z wdrożeniem systemu informatycznego daje możliwość oceny porównawczej kosztów i zysków z planowanego wdrożenia systemu informatycznego.


_____________________

1 Zbigniew Zwierzchowski, Informatyka na głębszych wodach, Dodatek TECHNIKA WOKÓŁ NAS -

RZECZPOSPOLITA, 25.02.1999r., str.45



Przykładami takich celów mogą być np.


Cel: Zmniejszenie średniego stanu majątku obrotowego.

Kryterium: Zmniejszenie o 30% w stosunku do stanu obecnego


Korzyści finansowe w postaci zmniejszenia kosztów finansowych (odsetki) za kapitał potrzebny do utrzymania majątku obrotowego.


Cel: Skrócenie czasu obsługi zamówienia klienta

Kryterium: Średnio do 2 dni


Korzyści marketingowe, które powinny szybko przynieść korzyści finansowe dla przedsiębiorstwa.


Najtrudniej wycenić najważniejszą zaletę systemów zintegrowanych. Centralizacja danych gwarantuje, że informacja dostępna jest w czasie rzeczywistym dla wszystkich decydentów. W obecnej, szybko zmieniającej się gospodarce informacja to podstawa nowoczesnego zarządzania i często jest bezcenna.

Jednak przedsiębiorstwo mające do wyboru ok. 400 systemów o różnych cenach i funkcjonalności musi przy wyborze odpowiedniego systemu lub klasy systemów brać pod uwagę bezpośredni rachunek ekonomiczny. Czasami system mniejszy i tańszy będzie dużo lepszym rozwiązaniem.

MRP najlepiej zastosować w przemysłach o ciągłych procesach produkcyjnych, które mają stosunkowo małą liczbę asortymentów materiałowych i znacznie prostsze do określenia stany zapasów w porównaniu z produkcją jednostkową lub seryjną w przemysłach o procesach produkcyjnych dyskretnych. MRP potrafi z powodzeniem obsłużyć podstawowe uwarunkowanie efektywnej produkcji zależne od różnych czynników popytu na materiały i surowce oraz na produkt końcowy. Decyzja zainstalowania systemu MRP oraz wyboru jego struktury i cech charakterystycznych zależy od typu produkcji oraz terminów dostawy wyrobów finalnych wymaganych przez rynek. Produkcja bardziej złożona, jednostkowa oraz seryjna w przemyśle maszyn i aparatów elektrycznych, elektronicznych urządzeń wysokiej jakości oraz producenci potrafiący dotrzymać krótkich terminów dostaw, jak na przykład: towary gotowe dostępne ze składu, w największym stopniu korzystają z pomyślnego wprowadzenia MRP.






-3-


,, MRP to zapotrzebowanie netto na materiały, półprodukty, części, zespoły itp. w taki sposób aby zapewnić sprzedaż produkcji finalnej we właściwym czasie, zgodnie z zamówieniami określonymi w operatywnym planie produkcji. Proces ustalania produkcji netto polega na obliczaniu potrzeb brutto i skonfrontowaniu tych wielkości z istniejącymi zapasami w magazynie oraz otwartych zamówieniach.

Operatywny plan produkcji określa w postaci terminów oraz wielkości produkcji finalnej dane wejściowe systemu MRP, który jest realizowany w oparciu o strukturę wyrobów, opisaną przy pomocy ich schematów montażowych. System MRP zawiera zbiór rekordów zapasów elementów składowych wyrobów, powiązanych ze sobą logicznie, zgodnie ze strukturą wyrobów oraz określonymi czasami realizacji zleceń produkcyjnych. Plan potrzeb materiałowych MRP jest porównywany z istniejącym poziomem zapasów materiałowych i półproduktów oraz stanowi podstawę określenia ilości i terminów dalszych dostaw.”2


Planowanie zdolności produkcyjnych jest istotną funkcją zarządzania, która polega na lokowaniu kapitału w systemy produkcyjne zgodnie z długoterminowymi strategicznymi celami danej organizacji. Główną częścią systemu MRP są harmonogramy produkcji optymalizujące zapotrzebowanie na wyroby z możliwościami produkcyjnymi.

Zapotrzebowanie na produkt wpływa w sposób zasadniczy na plan i może być klasyfikowane w trzech kategoriach.


Pierwsza kategoria zawiera rzeczywisty porządek wytwarzania i dostaw dla pewnych produktów, które mają być dostarczone klientom przed czasem określonym przez dział sprzedaży.

Druga kategoria jest zapotrzebowaniem na różne wyroby przemysłowe powszechnego użytku, przewidywane przez przeszły popyt metodami statystycznymi i wynikające z ocen sprzedającego personelu.

Przewidywania powinny być dokonane na podstawie jak największej ilości danych. Mimo wszystko obarczone są one dużym ryzykiem i stąd tak ogromne znaczenie mają badania marketingowe.

Trzecia kategoria jest zapotrzebowaniem na części, które są niezbędne dla prac wydziałów pomocniczych przedsiębiorstwa lub mogą być używane do wymiany części przy remontach serwisowych obecnie sprzedawanych wyrobów, mogą też być przedmiotem sprzedaży jako części zamienne. Ta kategoria dawniej nie była zawarta w głównym harmonogramie produkcji, stąd brał się ciągły niedobór części zamiennych na rynku. Obecnie, realizując potrzeby rynku, uwzględnia się tę propozycję i ma ona bezpośredni związek z MRP.

___________________

2 Małgorzata Dolińska Zintegrowane systemy zarządzania produkcją – MRP – EKONOMIKA I ORGANIZACJA PRZEDSIĘBIORSTW, 12.1995r, str.14


System MRP specyfikuje charakterystyczny układ dla końcowego wyrobu i w ogólnym zarysie strukturę wyrobu w okresach produkcji jego elementów składowych, czyli części i podzespołów. Ta struktura wyrobu ma doniosłe znaczenie w obliczaniu surowców, materiałów i części składowych potrzebnych do produkcji każdego z wyrobów opisanych w głównym harmonogramie produkcji. Lista materiałowa jest katalogowana i obejmuje wszystko co dotyczy struktury wyrobu.

Zapotrzebowanie na surowce, części składowe i podzespoły wynika z zapotrzebowania na końcowe wyroby i jest często odnoszone do zależności popytu na określony produkt końcowy. Popyt na końcowy wyrób musi być przewidywany, podczas gdy przewidywanie zapotrzebowania na surowce, materiały, części składowe i podzespoły nie jest konieczne, ponieważ jest to wynikiem sprawnego funkcjonowania MRP. Zbiorczy plan produkcyjny produktów finalnych ma być założeniem dla zapotrzebowania na surowce i części składowe, które jest wprost proporcjonalne do zapotrzebowania na gotowy wyrób.

Bardzo często wiele podstawowych materiałów i części składowych jest używanych do produkcji większej ilości wyrobów.

Bardzo ważne jest umożliwienie firmie ekonomicznego wykorzystania materiałów i części składowych. Wymagania dla każdego materiału i części muszą być skalkulowane. MRP musi też określać, kiedy trzeba rozpocząć produkcję wyrobu i ocenić potrzebny czas na wyprodukowanie poszczególnych pozycji.

Dla dostarczenia materiałów handlowych czas jest relatywnie krótki, szacunkowo kilka tygodni, ponieważ jest to zazwyczaj dokonywane przez hurtowników ze składu. W zbiorze składników, które muszą być dostarczone przez specjalnego pracującego na nasze zamówienie dostawcę, kolejność i czas realizacji może być długi, np. kilka miesięcy. Czas realizacji wytwarzania jest czasem potrzebnym do wytwarzania części składowych rozmaitych maszyn wyspecyfikowanych na karcie roboczej. Jest on określony z góry. Są to wartości czasu wziętego z przebiegu procesu realizowanego przez maszyny i czasu nieproduktywnego, który musi być uwzględniony przy postojach każdej maszyny i dla przekazywania półproduktów pomiędzy magazynami. Zestaw MRP rozpoczyna analizę od danych pochodzących z cyklogramów wykonywania zespołów i podzespołów z uwzględnieniem czasu koniecznych dostaw materiałowych dla tych pozycji. Podobny tok postępowania prowadzony jest dla poszczególnych części wchodzących w skład tych zespołów. Końcowe dane dla materiałów wykorzystywane do produkcji części składowych muszą być poprzedzone określeniem czasów ich wytwarzania.





-5-

Ogólnie z zestawu MRP wychodzi rozmaitość informacji mogących pomóc firmie w projektowaniu i kierowaniu działalnością zakładu. Wyjścia te zawierają różnego rodzaju informacje, jak na przykład:

 raport z wysłania różnego rodzaju zamówień dla przyszłych okresów

rozplanowanych,

 raport o zmianach w odpowiednich wydawanych wcześniej

zleceniach,

 anulowanie zawiadomień o wysyłce wyrobów,

 polecenia likwidowania zamówień wynikających ze zmiany w

głównym planie i raportów o bieżącym stanie zapasów.


Niezależnie od tych informacji zestaw MRP może emitować informacje takie jak:

  1. analiza kosztów, pozycje użyte i aktualne porównania, oczekiwania oraz kierowanie czasem realizacji,

  2. raporty pokazujące odchylenia od planu, rodzaje spóźnień,

  3. przewidywane poziomy rezerwowych zapasów itp. zarówno zespołów

jak i pozycji materiałowych w czasie przyszłym.


Podstawowe korzyści ze stosowania MRP to:

Bardzo często rzeczywisty plan obróbki maszynowej wyrobu jest

tylko małym ułamkiem czasu trwania całej produkcji, aż do jego

składowania w sklepie. Największy udział czasu związany jest z

czekaniem na części i podzespoły podczas składania wyrobu. MRP w

produkcji zapewnia odpowiedni priorytet, który powoduje, że części

i podzespoły są dostępne na czas. Rezultatem tego jest zmniejszenie

czasu czekania i czasu realizacji, a więc jest to poważne

usprawnienie.


 Produkowanie możliwie bez spóźnień – zestaw MRP może

symulować różne alternatywne plany wytwarzania. Wiadomo bowiem,

że niekiedy dostawa może być potwierdzona, a faktycznie termin

dostawy może być niedotrzymany. W takiej sytuacji należy posłużyć

się symulacją komputerową i odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie

działania należy podjąć aby zminimalizować straty:

W ten sposób jest możliwe wykrywanie opóźnień i zapobieganie

skutkom spóźnionych dostaw jeszcze przed rzeczywistym

rozpoczęciem wytwarzania.


-6-


 Przyśpieszanie i opóźnianie wykonanych zamówień – w sytuacji,

gdy klient decyduje o odłożeni zamówienia, musi też być opóźniona

jego realizacja, a więc MRP odracza procesy wytwórcze części

składowych, co pozwala na zwolnienie mocy maszyn dla innej zaległej

produkcji. Może to zapobiegać nadmiernemu zapasowi surowców

materiałowych w procesach produkcyjnych.


 Długoterminowe planowanie rozwoju zdolności produkcyjnych.

Niezależnie od istoty skutecznego narzędzia, jakim jest MRP do

kontroli materiałów i planowego wykorzystania produkcji, może on

także być używany do planowania długookresowego rozwoju

zdolności produkcyjnych. MRP może też stymulować różne roczne

zamierzenia produkcji i sprawdzać fundusze, stan załogi produkcyjnej

oraz gromadzić na podstawie otrzymanych w ten sposób danych

zapasy części i materiałów średnio drogich i tanich, a także

wyznaczyć koszty składowania zapasów materiałowych i określać ich

wpływ na roczne wydatki firmy, a głównie na poziom zysku.




MRP II (Manufacturing Resouurce Planning) jest to drugi poziom zarządzania produkcją i zapasami ,który oprócz działań realizowanych przez MRP I stwarza możliwość – planowania zapotrzebowania także na pozostałe zasoby niezbędne do realizacji zleceń produkcyjnych takich jak środki pracy, ludzie, kapitał oraz kontroli wykorzystania tych zasobów .

MRP II stwarza możliwość planowania potrzeb materiałowych oraz kontroli wykorzystania zasobów przedsiębiorstwa – zgodnie z zasadą właściwy wyrób we właściwym miejscu w wymaganym czasie i żądanej ilości.

W ramach MRP II – analizowane są kompletne cykle od planu działalności gospodarczej (business plan) aż do wyników firmy na wszystkich trzech poziomach zarządzania jednocześnie, czyli na poziomie strategicznym, faktycznym i operatywnym.

W analizie tej najważniejsze jest to, że odbywa się ona w czasie rzeczywistym lub maksymalnie zbliżonym do rzeczywistego.

Uzyskuje się wiec możliwość podejmowania stosowanych decyzji korygujących we właściwym czasie .

Przykładowo można ustalić na które wyroby położyć nacisk w procesie – wytwarzania jak i gdzie ograniczył zapasy materiałowe

Głównie jednak można ustalić, gdzie występują straty czynników produkcji i jak je minimalizować.


-7-


Posługując się systemem MRP-II i znając bieżący stan zamówień ,zapasów produkcji w toku i innych czynników produkcji, można odpowiedzieć na różnorodne pytania, które kiedyś nawet nie były stawiane z powodu trudności z uzyskiwaniem danych.

MRP II łączy planowanie strategiczne z planowaniem produkcji oraz posiada wbudowany mechanizm symulacji rozwiązań w zakresie planowania i sterowania produkcją oraz kosztów jej wykonania .

Symulację rozwiązań w systemie MRP II umożliwia pętla sprzężenia zwrotnego łącząca plan zapotrzebowania na zasoby produkcyjne z planem wykorzystania zdolności produkcyjnych stanowisk pracy.

Dzięki wprowadzeniu tej pętli sprzężenia zwrotnego system MRP II zawiera cechy systemu zarządzania produkcją typu „pull” ssącego.

W ramach MRP II sprzężenie zwrotne ,wspólna baza danych i wspomaganie komputerowe pozwalają na szybką odpowiedź na zmieniające się warunki we wszystkich poziomach zarządzania .

Strategie planistyczne powstające na szczycie zarządzania zmieniają się automatycznie bez szczególnej motywacji i zbyt długiego przekonywania, poprzednio zatrudnionego bardzo licznego personelu biurokratyczno-zarządzającego w całościowe cele firmy realizowane natychmiast. Wynikający z tego plan staje się niemal ‘od ręki’ obowiązujący dla grupy finansów, która musi zabezpieczyć odpowiednie środki finansowe oraz dla pozostających grup realizujących ,które muszą wyprodukować w określonym czasie uzgodnioną ilość wyrobu lub usług oraz innych grup w sferze marketingu i dystrybucji a także tych, którzy muszą sprzedać wytworzoną ilość produktów.

Środkowa, taktyczna część modelu MRP –II jest w istocie ,nieco udoskonaloną wersją poprzedniego MRP ze zwróconą uwagą na ograniczenia i zakłócenia długo i krótkoterminowe. Nadzorujący główny harmonogram produkcji/GHP/ posługując się techniką komputerową porównuje to co jest potrzebne do produkcji z tym czym dysponuje. Następnie dostosowuje harmonogram do realiów realizacyjnych, biorąc pod uwagę czas otrzymania materiałów i pozyskania innych brakujących czynników produkcji.

Stosując system MRP II ,przy minimalnym udziale personelu nadzorującego i kontrolującego zamówienia stają się wyrobami gotowymi z udziałem części wytwarzanych i kupowanych z zastosowaniem najlepszej z możliwych technologii montażu.

MRP II pozwala też na sprawdzenie wykonanie podobnie jak i planowania dystrybucji produktów do odbiorców .

W MPR II jest ważne również połączenie działań produkcyjnych i pomocniczych na szczeblu operatywnym/operacyjnym/z business planem i wynikami finansowymi uzyskiwanymi na szczeblu strategicznymi firmy lub korporacji .


-8-




System MRP II obejmuje wszystkie dziedziny dotyczące działalności firmy, które łączą się w jedną całość ,kierują się jednym celem.

Tak więc w zakładzie przemysłowym integracja tym systemem obejmuje co najmniej planowanie ,zakupy ,wytwarzanie ,całą inżynierię produkcyjną wraz z przygotowaniem i remontami oraz zapasy ,dystrybucję ,obsługę serwisową i sprzedaż. Dlatego też poszczególne odpowiedzialne osoby lub grupy wykonywane są zdolne do pracy ukierunkowanej na cele przy zupełnie innej motywacji i w innych strukturach organizacyjnych niż się to działo dotychczas.

System MRP-II pozwala między innymi ocenić i przedstawić w postaci kosztów zapas posiadanych surowców lub rezerwy zatrudnienia ,czy rezerwy w maszynach bądź urządzeniach .

Baza danych jaką posługuje się MRP-II jest również przydatna do badań symulacyjnych ,które odpowiadają na pytanie i ‘co będzie jeśli’.

Tak więc MRP-II może symulować alternatywne plany produkcyjne i sprawdzać trafność decyzji przed ich podjęciami.

Daje to możliwość firmie stosującej MRP-II starannego sprawdzenia wyników, ewentualnych decyzji co znacznie usprawnia zarządzanie .

Także wspólna baza danych daje dostęp wszystkim komórkom wykonawczym na różnym poziomie do odpowiednich informacji w celu ulepszenia swojej pracy .

System MRP-II jest kompleksowym systemem zarządzania produkcją ,który umożliwia ciągły przepływ materiałów i półproduktów w procesie logistycznym oraz dopasowuje go do realizacji elastycznej produkcji, zgodnie z potrzebami dynamicznie zmieniającego się rynku.


MRP-II koordynuje w przedsiębiorstwie funkcje:

zaopatrzenia, produkcji, finansowe oraz marketingowe umożliwiając skuteczniejsze osiągnięcie celów strategicznych .

Tak więc metodologia MRP-II jest dużym krokiem naprzód w ogólnej syntezie systemów produkcyjnych.



Kolejnym krokiem w rozwoju metody MRP jest ERP Enterprise Res0urce

Plannig – Planowanie Zasobów Przedsiębiorstwa

ERP jest uważane za specyfikację lat dziewięćdziesiątych .Jej głównym celem jest możliwie najpełniejsza integracja wszystkich szczebli zarządzania

przedsiębiorstwem ,włącznie z najwyższymi.

ERP jest systemem obejmującymi całość procesów produkcji i dystrybucji, który integruje różne obszary działania przedsiębiorstwa, usprawnia przepływ krytycznych dla jego funkcjonowania informacji i pozwala błyskawicznie odpowiadać na zmiany popytu.




-9-

Informację te są uaktualniane w czasie rzeczywistym i dostępne w momencie podejmowania decyzji /dla systemów pracujących w trybie on-line.

W systemach ERP/MRP III powszechnie stosowane są mechanizmy umożliwiające symulowanie różnorodnych posunięć i analizę ich skutków ,także finansowych . Pozwala to m.in. na dokładne zaplanowanie , przetestowanie i porównanie możliwych działań decyzyjnych.


ERP obejmuje następujące obszary:


obsługa specyficznych zamówień /produkty na żądanie/,elektroniczny transfer dokumentów /EDI/.

surowców i materiałów, ustalanie terminarza produkcji, zarządzanie zmianami produktów /np. wprowadzanie usprawnień, Mi/II, prognozowanie zdolności produkcyjnych ,wyznaczanie krytycznego poziomu zasobów/zapasów, kontrola procesu produkcji /m.in. śledzenie drogi produktu w zakładach produkcyjnych/ itp.


księgowych ,pozwala przygotować raporty finansowe zgodnie z oczekiwaniem poszczególnych grup odbiorców /np. podział na centralę i oddziały/.



Pozwalają one planować i zarządzać zasobami – urządzeniami, materiałami

także kadrą pracowników ,pieniędzmi, aby można je było efektywnie wykorzystać, gdy przedsiębiorstwo chce osiągnąć konkretny cel produkcyjny czy finansowy.

Systemy klasy MRP II/ERP należą do klasy systemów zintegrowanych.

W zintegrowanym systemie wszelkie informacje dostępne są natychmiast we wspólnej bazie danych przedsiębiorstwa co pozwala na szybką reakcje- szybkie podejmowanie decyzji .Inną równie ważną zaletą, jest fakt ,że żadne dane nie muszą być wpisywane dwukrotnie. Raz wprowadzane w jednym komponencie są dostępne we wszystkich innych.

System klasy ERP umożliwia zarządzanie przedsiębiorstwem na wszystkich trzech poziomach: operacyjnym, taktycznym i strategicznym.


Wdrożony w całości system powinien umożliwiać


- zarządzanie finansami przedsiębiorstwa/rachunkowość, planowanie, controlling/

-wspomaganie administracji przedsiębiorstwa


-10-


-zarządzanie i obsługa łańcuchów dostaw towarów/Suply Chain Management/

-planowanie i koordynowanie produkcji

-stanowić źródło danych do podejmowania decyzji przez menedżerów różnych

szczebli.


Modułowa budowa systemów.


Ze względu na swoją wielkość oraz długi okres wdrażania systemy klasy ERP oferowane są w podziale na moduły tematyczne. Każdy moduł stanowi oddzielną aplikację, która może pracować samodzielnie lub w integracji z innymi modułami .Modułowość z jednej strony umożliwia rozłożenie wielkiego przedsiębiorstwa jakim jest wdrożenie systemu klasy ERP na kilka etapów, a z drugiej rozłożyć w czasie koszty inwestycji.

Następne moduły mogą zostać wdrożone już w momencie kiedy są odczuwalne pierwsze korzyści z wdrożenia poprzednich. Przedsiębiorstwo bogatsze o doświadczenia z poprzedniego ,może znacznie efektywniej wprowadzić następne moduły. Rozłożenie zmian na etapy może również ułatwić zmianę kultury działania firmy i ludzi w niej pracujących, która powinna

towarzyszyć wdrożeniu systemu klasy ERP.

Modułowa budowa i stopniowe wdrażanie jest także czynnikiem niebezpiecznym dla sukcesu przedsięwzięcia. Często zdarza się, że przedsiębiorstwa spoczywają na laurach i wdrażają tylko małą część systemów ERP Jest to bardzo niekorzystne – aby odnieść zdecydowanie korzyści firma powinna wdrożyć przynajmniej podstawowe ,najważniejsze moduły i dokonać ich pełnej integracji.


Najczęściej funkcje systemów klasy MRP II/ERP są zgrupowane w następujących modułach:


Finansowo-księgowy

Rachunkowość finansowa

Zarządzanie płynnością finansową

Środki trwałe


Controlling

Kontrola kosztów

Kontrola realizacji planów

Rachunkowość zarządcza


Logistyka

Gospodarka materiałowa

Gospodarka transportowa

Zarządzanie zapasami towarów

Dystrybucja

-11-

Obsługa sprzedaży

Obsługa klienta

Obsługa zamówień

Fakturowanie sprzedaży

Planowanie sprzedaży

Marketing


Produkcja

Planowanie produkcji

Planowanie potrzeb materiałowych

Planowanie zdolności produkcyjnych

Monitorowanie produkcji w toku

Gospodarka remontowa

Planowanie remontów i napraw

Zasoby ludzkie

Ewidencja kadrowa

Lista płac

Planowanie i rozwój kadr





Koszty wprowadzenia systemu informatycznego.


System klasy ERP ze względu na swoją wielkość są sprzedawane w postaci pojedynczych modułów. Przedstawiona poniżej analiza kosztów dotyczy wprowadzania pojedyńczych modułów tych systemów.

Mimo, że koszty dosyć łatwo przewidzieć i zliczyć to należy zwrócić uwagę na specyfikę projektów informatycznych, które mają tendencję do przeciągania terminów. Każdy dzień opóźnienia to zwiększenie i tak bardzo dużych kosztów wdrożenia systemu.

Stąd mimo prostego zestawienia kosztów należy liczyć z bardzo dużym niebezpieczeństwem przekroczenia budżetu.


Koszty wprowadzenia systemu informatycznego możemy podzielić na:



Jest to koszt zakupu danego modułu systemu. Najczęściej stosowana forma rozliczenia to zakup licencji na oprogramowanie i licencji na każde stanowisko pracy.




-12-


Cena jednej licencji zależy od klasy systemu. Dla tańszych i mniejszych polskich systemów koszt licencji za oprogramowanie to ok. 12000 - 15000 PLN, a dla pojedynczych stanowisk ok. 1000 - 1200 PLN / 1 stanowisko.

Przy dużych zachodnich systemach koszt jednego stanowiska to ok. 5000 - 8000 PLN.






Koszt zakupu sprzętu zależy od wielkości systemu (ilość użytkowników), zastosowanej technologii i stopnia dotychczasowego stopnia informatyzacji przedsiębiorstwa.

Do sytuacji wyjątkowych należy sytuacja gdy wprowadzenie systemu informatycznego pociąga za sobą konieczność zakupu całości nowego sprzętu. Jeżeli nawet występuje taka sytuacja komputery (stacje robocze PC) będą przez pracowników wykorzystywane też do innych celów - a więc ich koszt nie powinien być bezpośrednio kojarzony z projektem.

Najczęściej jedynym i wystarczającym wydatkiem bezpośrednio związanym z projektem jest zakup bardzo szybkiego i wydajnego serwera.

Technologia client - server coraz częściej stosowana w systemach klasy ERP umożliwia zastosowania tańszych serwerów opartych o procesory Intela. Ceny takich serwerów wynoszą ok. 15.000 do 25.000 PLN (II procesory PENTIUM III 600 Mhz). Zdecydowanie droższe są serwery UNIXowe oparte o procesory RISC.

Należy podkreślić, że koszt sprzętu w porównaniu do innych ponoszonych wydatków jest mały. Szczególnie wyraźna różnica występuje przy wdrożeniach dużych i skomplikowanych systemów, gdzie zdecydowana większość kosztów przypada na koszty konfiguracji i licencji oprogramowania. Zastosowanie najnowszej technologii i niezawodnego sprzętu jako serwer aplikacji zdecydowanie zwiększa efektywność pracy z systemem nie zwiększając zarazem diametralnie kosztów całego przedsięwzięcia.












-13-



Większość systemów klasy ERP wymaga zainstalowania na serwerze systemu zarządzania bazą danych (SZBD). Przy czym często klientom pozostawiona jest dowolność wyboru takiego systemu.

Najpopularniejsze to:

ORACLE 8

MS SQL SERVER 8

INFORMIX

IBM DB2


Koszty implementacji systemu w danym przedsiębiorstwie w dużym stopniu zależą od jego kompleksowości. Im większy system tym dłuższy i bardziej mozolny jest proces jego konfiguracji.

Na koszty wdrożenia składają się:

- Koszty konfiguracji i rozbudowy systemu

- Koszt stworzenia interfejsów do innych aplikacji

- Koszt migracji danych ze starego systemu


Tylko w przypadku małych polskich systemów dla polskich przedsiębiorstw, które są dostarczane już ze standardową konfiguracją, koszty te nie są ogromne.

W przypadku takich systemów czas potrzebny do wdrożenia systemu to ok. 50 godzin, co zawiera już podstawowe szkolenia dla administratorów.

Koszt konsultacji to ok. 150-200 PLN za jedną godzinę. Koszt wdrożenia ok. 8000 -10000 PLN nie jest duży w porównaniu do kosztu samego oprogramowania.

Sama usługa wdrożeniowa jest przeprowadzana najczęściej przez konsultantów firmy produkującej dany software. Nie ma konieczności angażowania zewnętrznych konsultantów lub absorbowania własnych wewnętrznych służb IT.

Inaczej jeśli analizować systemy zagraniczne. Ich uniwersalność - możliwość zastosowania w każdym przedsiębiorstwie każdej branży mieszczącym się w dowolnym kraju lub nawet działającego na kilku rynkach - znacznie komplikuje i wydłuża czas konfiguracji i implementacji systemu. Konfiguracja takich systemów na potrzeby danego przedsiębiorstwa (1 moduł) może trwać od kilku miesięcy do nawet jednego roku. Zespół projektowy przy wdrożeniach dla średnich i dużych przedsiębiorstw może składać się nawet z 10 osób. Konsekwencją tego są straszne koszty, które rosną z każdym dniem wdrożenia.




-14-



Skomplikowana natura systemów i zakres zmian, które muszą nastąpić w przedsiębiorstwie często wymaga zlecenie wdrożenia zewnętrznej firmie konsultingowej. Bogatsze firmy skorzystają z usług dużych firm konsultingowych jak Andersen Consulting, PricewaterhoueCoopers lub Deloitte&Touch. Należy się w takim wypadku liczyć z kosztem rzędu 900 - 1100 USD (4000- 4800 PLN) za jeden dzień pracy konsultanta.

Mniejsze przedsiębiorstwa zlecą wdrożenie mniejszym, lokalnym firmą konsultingowym specjalizującym się w systemach informatycznych. Tutaj koszt pracy konsultanta jest znacznie niższy.

Przy wyborze formy wdrożenia (dostawca software, zewnętrzna firma konsultingowa, wewnętrzny zespół IT, rozwiązanie mieszane) należy brać pod uwagę następujące czynniki:





Bardzo ważnym elementem wdrożenia systemu informatycznego są szkolenia dla przyszłych użytkowników systemu. Mają one na celu takie przygotowanie użytkowników, aby w momencie rozpoczęcia pracy z nowym systemem byli oni w stanie w pełni wykorzystywać jego możliwości odpowiednie do swoich zadań.

Jeżeli wdrożenie i/lub wsparcie powdrożeniowe prowadzone jest przez wewnętrzny zespół IT to dochodzą również koszty związane ze szkoleniami z zakresu konfiguracji i administrowania systemu.


Szkolenia mogą być:







-15-


Koszt i zakres szkoleń zależy od kompleksowości systemu. Przy wdrażaniu

mniejszych polskich systemów ilość godzin i ich koszt nie jest duży.

Wdrażanie dużych systemów wymaga bardzo dokładnych szkoleń. Są one również dużo bardziej kosztowne. Przykładowo jeden dzień szkolenia dla jednej osoby w centrum szkoleniowym SAP to koszt 500 €, a do każdego modułu systemu SAP R/3 jest oferowanych ok. 15 - 20 szkoleń każde trwające 2-3 dni.




Po zakończeniu procesu wdrażania i uruchomieniu systemu produkcyjnego użytkownikom jest potrzebne wsparcie merytoryczne.

Oprócz tego należy administrować system i wprowadzać ewentualne zmiany i poprawki.

Utrzymanie systemu może być prowadzone przez służby wewnętrzne IT danego przedsiębiorstwa lub zlecone na zewnątrz (outsourcing).




STRUKTURA KOSZTÓW.


W koszcie całego przedsięwzięcia największą pozycję (40--50 proc. ) stanowi koszt wdrożenia, a potem licencje (20--25 proc. ) i sprzęt (25 --40 proc.) Koszt wdrożenia zleży głównie od czasu wdrażania, a nie jego zakresu. Kluczową rolę w procesie wdrażania odgrywa architekt systemu. Powinien to być konsultant z dobrą znajomością całego systemu.




Oferta systemów wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem.



Na polskim rynku jest odstępnych około 400 systemów wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwem. 300 z nich to proste systemy dla małych przedsiębiorstw stworzone przez polskie firmy informatyczne.

Pozostałe ok. 100 systemów to oferta systemów dla średnich i dużych przedsiębiorstw, które są w stanie na informatyzację przeznaczać zdecydowanie większe środki. Są to systemy klasy MRP II / ERP lub aspirujące do takiego standardu.

Celem tego rozdziału jest analiza porównawcza najważniejszych systemów klasy MRP II / ERP oferowanych na naszym rynku.




-16-

Podstawowe kryterium podziału to koszt ich wdrożenia i segment firm w których są wdrażane. Duże i drogie zachodnie systemy najczęściej wdrażane są przez duże przedsiębiorstwa lub przedstawicielstwa koncernów światowych. Mniejsze i tańsze polskie systemy są wdrażane przez średnie i duże przedsiębiorstwa.

Różnica w kosztach wprowadzenia systemu mogą być pięciokrotne a nawet dziesięciokrotne. Ale należy równocześnie pamiętać, że systemy oferowane przez duże firmy zagraniczne to potężne narzędzia, które dużym przedsiębiorstwom polskim mogą otworzyć drzwi do efektywnego zarządzania swoją działalnością. Są one magazynem wiedzy i doświadczenia zdobytego przez dziesiątki lat i dziesiątki tysięcy wdrożeń.


Systemy polskie.


Wśród systemów polskich możemy wyróżnić stanowiące zdecydowaną większość systemy dla małych przedsiębiorstw zawierające tylko podstawowe moduły administracyjne (księgowość, płace, fakturowanie).

Najbardziej popularne to SYMFONIA firmy ALTKOM MATRIX i SKID firmy MACROSOFT.

Tylko nieliczni polscy producenci podjęli się wyzwania dostosowania swoich systemów do wymagań większych klientów. Zgodne ze standardem MRP II (według producentów systemów) są programy DIGITLANDU, COMPUTERLANDU i TETA 2000.

Zawierają one moduły wspomagające zarządzanie produkcją.

Dla firm średnich najodpowiedniejsze są systemy EGERIA firmy COMARCH i Simple 2000. Są to systemy umożliwiające przetworzenie dosyć dużych ilości danych, ale ze względu na brak modułów produkcyjnych nie są odpowiednie dla firm produkcyjnych chcących wdrożyć systemy zgodne z MRP II.

Walka między producentami toczy się na polu pojedynczych modułów. Szczególnie mocno promowane są moduły finansowo - księgowe (ogłoszenia w prasie specjalistycznej, prezentacje i wyjazdy dla głównych księgowych itp.), ponieważ to od ich wdrożenia rozpoczyna większość przedsiębiorstw.

Bardzo popularny jest system TETA_PERSONEL umożliwiający ewidencję personalną i wyliczanie listy płac. Używają go m. in. Arthur Andersen, PriceWaterHouseCoopers, Andersen Consulting, PTE Norwich Union.
Inną ciekawą inicjatywą jest współpraca między firmą TETA i ORACLE. Umożliwia ona łatwą integrację produktów TETY z modułami systemu ERP Oracle Applications. Jest to bardzo ciekawe rozwiązanie, które otwiera nowe możliwości doboru oprogramowania np. uznane ORACLE APPLICATION i PRODUKCJA DYSKRETNA połączone ze stworzonym specjalnie dla polskiej specyfiki TETA_PERSONEL.


-17-


Umożliwi to znaczne obniżenie kosztów wdrożenia równocześnie nie rezygnując z nowoczesnych systemów liderów światowej informatyki.




Systemy zagraniczne.



Prawie wszystkie oferowane na polskim rynku systemy zagraniczne to duże i uniwersalne systemy przeznaczone dla średnich i dużych przedsiębiorstw.

Na polskim rynku są obecni prawie wszyscy najważniejsi producenci systemów informatycznych dla przedsiębiorstw (SAP, Baan, Oracle, Scala, IFS). Oferują oni spolszczone wersję swoich uniwersalnych systemów oraz usługi pomocy wdrożeniowej i szkoleń.

Koszty wdrożenia tych systemów odstraszają wiele polskich przedsiębiorstw, ale trzeba powiedzieć szczerze, że tylko systemy zagraniczne to pełne systemy zgodne ze specyfikacjami MRPII i ERP.

Z drugiej strony uniwersalność tych systemów i nie zawsze pełne dostosowanie do polskich przepisów powoduje znaczne trudności podczas wdrażania modułów specyficznych dla danego kraju - Kadry i Płace, Księgowość.

Wynagrodzeniem za tą niedogodność są światowe standardy i najlepsze procedury działania zaimplementowane w tych systemach stale rozwijanych od dziesiątek lat.

Najpopularniejszym systemem w Polsce jest stający się obecnie standardem światowym system R/3 firmy SAP. Coraz większą popularnością cieszą się moduły ORACLE APPLICATIONS i system baanERP firmy Baan.


Kierunki rozwoju systemów ERP.


Zmieniające się warunki gospodarcze i dynamiczny postęp technologiczny wymuszają szybkie zmiany w systemach klasy ERP. Producenci systemów muszą oferować systemy wspierające działalność nowoczesnych przedsiębiorstw.

Szczególnie dynamiczny rozwój Internetu zmienił podejście przedsiębiorstw do sposobów dystrybucji i systemów infomatycznych (CRM, e-commerce)

Z drugiej strony szaleńczo zmieniające się otoczenie gospodarcze wymusza podejmowania szybkich decyzji, do których potrzebne są przetworzone i przeanalizowane miliardy bajtów danych (DSS).

Przedsiębiorstwa wybierając systemy klasy ERP powinny uwzględnić plany ekspansji w dziedzinie internetu i wybrać dostawcę, który oferuje integrację systemów ERP z rozwiązaniami opartymi na Internecie.


-18-



Systemy CRM.


Systemy Customer Relationship Management (CRM - Zarządzanie Współpracą z klientami) to najnowsza tendencja w systemach wspomagających działalność przedsiębiorstw.

Są one naturalnym rozszerzeniem systemów ERP, będącymi systemami usprawniającymi działalność zaplecza firmy (back-office - produkcja, logistyka, administracja, finanse). W przypadku CRM mamy do czynienia z systemami typu front-office, bezpośrednio łączących klienta i przedsiębiorstwo.

CRM wykorzystuje do tego najnowsze osiągnięcia technologii:

Interaktywne strony Internetowe.

Inteligentne Call Centers

Preznośne komputery typu palmtop dla reprezentantów handlowych

Systemy CRM umożliwiają bliższą integrację klientów i dostawców. Jest to szcególnie ważne na rynku dóbr inwestycyjnych (Business to Business), gdzie bliska współpraca jest gwarantem terminowych dostaw towarów o wysokiej jakości.

Zadania oprogramowania CRM:

Wsparcie obsługi marketingu, kampanii reklamowych itp. i rozliczenie tych działań merytorycznie i fiansowo

Zarządzanie kanałami dystrybucji

Organizacja i zarządzanie sprzedażą

Bardzo ważna jest bezpośrednia integracja systemów CRM z ERP. Umożliwia to znaczne skrócenie czasu obsługi zleceń klienta. Wszystkie nowe zamówienia, zmiany zamówień itp. powinny natychmiast znaleźć się w bazie wewnetrznej przedsiębiorstwa w celu podjęcia szybkich decyzji.

Rozwiązania CRM na polskim rynku oferują ORACLE CRM, SAP (mySAP) oraz polska firma COMARCH (EGERIA CRM).


Moduły oferowane przez ORACLE CRM:

ORACLE Marketing

ORACLE Sales

ORACLE Service

ORACLE Call Center

ORACLE e-commerce

Przykładowe rozwiązania mogą obejmują:

Internetowy portal reprezentanta handlowego

Internetowy portal klienta

Rozliczanie rachunków przez Internet (bill & pay)

Kontrola billingu telefonicznego przez Internet (np. COMARCH TytanWeb)


-19-


Rozwiązania internetowe - nowe kanały dystrybucji.


Znaczny wzrost popularności Internetu spowodował powstanie nowych kanałów dystrybucji. Możliwe rozwiązania to:

Sprzedaż bezpośrednia (Business to Customer Sales)

Sprzedaż skierowana do innych firm (Business to Business Sales)

Organizacja zakupów przy pomocy Internetu (Business to Business Procurement)

Jest to nowa szansa dla firm, ale również zagrożenie dla tradycyjnych kanałów dystrybucji. Producenci powinni już teraz rozważać wprowadzenie powyższych innowacji.












LITERATURA


1. I.DURLIK ,,INŻYNIERIA ZARZĄDZANIA”

2. ,,NOWOCZESNE METODY ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ” pod redakcją naukową ZBIGNIEWA MARTYNIAKA

3. J.KISIELNIECKI H.SROKA ,, SYSTEMY INFORMATYCZNE BIZNESU – METODY PROJEKTOWANIA I WDRAŻANIA SYSTEMÓW”

4. Wkładka RZECZPOSPOLITA ,,Technika wokół nas” 25 luty 1999r

5. Ekonomika i organizacja przedsiębiorstw M. DOLIŃSKA ,, Zintegrowane systemy zarządzania produkcją - MRP, JIT” 12.1995r














































1


Wyszukiwarka