TRENER I JEGO ROLA W SPORCIE

1. Trener to specjalista kierujący całokształtem przygotowań wychowanka do zawodów, albo inaczej - to główny organizator, kierownik i wykonawca podstawowych działań w sporcie. Najpełniej zdefiniował to pojęcie Żukowski twierdząc, że trener - to nauczyciel sportu - specjalista od kierowania zespołem młodych ludzi za pomocą różnorakich środków. Zawód ten wymaga gruntownej wiedzy medycznej oraz

psycho-socjo-pedagogicznej, a jednocześnie podstawowej znajomości wybranej dyscypliny z całym bogactwem teorii i praktyki treningu sportowego, modyfikowanej dynamicznym rozwojem sportu.

2. Świadectwem jakości pracy trenera jest rezultat sportowy osiągany przez jego wychowanków. W złożoności stojących przed nim zadań jednym z najważniejszych jest prawidłowo prowadzony proces rekrutacji, selekcji, planowania i szkolenia. Od tego jak trener dobierze zawodników i zaplanuje pracę i jak ją bedzieorganizowałw głównej mierze będą uzależnione wyniki jego pracy.

3. Nie mniej ważna w tym zawodzie jest funkcja wychowawcza. Związana z tym problematyka winna być bliska szkoleniowcom nie tylko ze względu na cele ogólne, ale również dlatego, że coraz częściaj dostrzegany jest bezpośredni wpływ oddziaływania wychowawczego na uzyskiwane wyniki sportowe.

4. Do dalszych nieodzownych czynności trenera, działającego w określonym środowisku społecznym, zalicza się także spełnianie przez niego funkcji działacza społecznego i popularyzatora sportu oraz wykonywanie podstawowych działań kierowniczych ( planowanie, organizowanie, przekazywanie poleceń, koordynowanie, kontrolowanie), których nie da się oddzielić od zabiegów szkoleniowo-selekcyjnych i

wychowawczo-organizacyjnych.

5. Jeszcze nie tak dawno wielu autorów wiązało zadania trenera przede wszystkim z prowadzeniem treningów oraz stwarzaniem warunków do tych zajęć. Obecnie ciężar jego obowiązków zawodowych przemieszcza się bardziej w kierunku pracy umysłowej, ponieważ tzw. działalność praktyczna ( trening i zawody) staje się coraz częściej terenem poczynań badawczych. Trener nie może bowiem liczyć na znaczniejszy sukces w swej pracy bez określonej wiedzy opartej na zdobyczach nauki oraz czynionych obserwacjach. Dzięki takim zabiegom zwiększa się zasób informacji o zawodniku, prowadzący w rezultacie do świadomego kierowania procesem szkoleniowo-selekcyjnym i - co jest nie mniej ważne - do

samokształcenia oraz stałego śledzenia literatury fachowej.

6. Z powyższego przeglądu wynika, że obowiązki spoczywające na trenerze ( w obcowaniu z zawodnikiem) są nie tylko złożone, ale i trudne. Przy założeniu, że powinny być do tego skuteczne, muszą w praktyce integrować szeroko pojęte zadania szkoleniowe, wychowawcze i organizacyjne. Stanowią one bowiem o prestiżu tego zawodu, zaliczanego obecnie do profesji pedegogicznych.

7. Dążenie do uzyskiwania coraz lepszych rezultatów sportowych powoduje ciągłe doskonalenie wszystkich czynników mających na nie wpływ. Jednym z nich jest odpowiedni teoretyczny wzór trenera. Zadanie to nie jest jednak łatwe i jednoznaczne. Wzorzec taki powinien zatem obejmować :

a) kwalifikacje zawodowe ( wykształcenie, staż trenerski i zawodniczy, ciągłe dokształcanie się itd. ),

b) strukturę osobowości ( cechy charakteru, normy moralne itd. ),

c) umiejętności pedagogiczne ( łatwy kontakt, duża wiedza, umiejętność przekazywania poleceń itp. ),

d) cechy zewnętrzne, na które wpływaja m.in. dbałość o własne ciało ( higiena osobista, zdrowie ), wiek, strój itp.