Prezentacje maturalne
– Jak napisać?
Gliwice 2010
SPIS TREŚCI Spis Treści
Egzamin maturalny z języka polskiego – część ustna …...................................................................... 3
Kryteria ocenienia egzaminu ustnego( tabelka) ….............................................................................. 6
Nie taki diabeł straszny …................................................................................................................... 8
Konspekt, czyli co? …........................................................................................................................ 11
Słowniczek trudniejszych pojęć ….................................................................................................... 12
Jak wykonać opis bibliograficzny książki, filmu itp.? (przykłady) ….................................................. 14
Jak przygotować ramowy plan wypowiedzi? (przykład) …............................................................... 16
Jakie pytania? Jaka rozmowa? Jaki język? …..................................................................................... 18
Jak zacząć prezentacje? …................................................................................................................ 20
Jak wybrać literaturę podmiotu? ….................................................................................................. 22
Prezentacja ustna krok po kroku …................................................................................................... 24
Przykładowa prezentacja maturalna: Motyw przemiany w literaturze (konspekt i praca) …........... 27
Kwadrans w Power Poincie( jak stworzyć prezentacje multimedialną?) …....................................... 31
Jak zachwycić zespół egzaminacyjny? …........................................................................................... 36
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 2
Egzamin maturalny z języka polskiego – część ustna1
Opis egzaminu
Egzamin maturalny z języka polskiego składa się z dwóch części:
1. ustnej - zdawanej na jednym poziomie i ocenianej przez przedmiotowy zespół
egzaminacyjny,
2. pisemnej - zdawanej na poziomie podstawowym albo rozszerzonym, ocenianej przez
egzaminatorów zewnętrznych okręgowej komisji egzaminacyjnej.
Ustna część egzaminu składa się z dwóch części:
a) wypowiedzi zdającego na wybrany temat,
b) rozmowy zdającego z przedmiotowym zespołem egzaminacyjnym dotyczącej tematu
prezentacji i bibliografii.
Pisemna część egzaminu składa się z dwóch części:
a) egzaminu sprawdzającego rozumienie czytanego tekstu,
b) egzaminu sprawdzającego umiejętność pisania w związku z tekstem literackim
zamieszczonym w arkuszu.
1 w oparciu o informator maturalny CKE
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 3
Szczegółowy opis ustnej części egzaminu
Ustna część egzaminu trwa około 25 minut (prezentacja tematu około 15 minut i rozmowa z
egzaminatorami - około 10 minut) i sprawdza przede wszystkim umiejętność komunikacji
werbalnej oraz umiejętność organizowania warsztatu pracy.
Przygotowanie do egzaminu:
a) nauczyciel języka polskiego przedstawia uczniowi na początku nauki w klasie maturalnej
szkolną listę tematów,
b) z listy zaproponowanych tematów uczeń wybiera jeden i określa sposób jego realizacji oraz
zakres materiału służącego do opracowania tematu,
c) liczba tematów przygotowanych w szkole przez nauczycieli języka polskiego powinna być
taka, by zapewniała uczniom możliwość wyboru - jeden temat może być wybrany przez
kilku uczniów,
d) uczeń klasy przedmaturalnej, w terminie ustalonym przez szkołę, może zgłosić temat
własny, wynikający z pozaszkolnych zainteresowań. Temat może być umieszczony na liście,
jeśli uzyska akceptację zespołu nauczycieli polonistów redagujących szkolną listę tematów.
e) materiały pomocnicze, które uczeń może (o ile temat na to pozwala) wykorzystać podczas
egzaminu, to np.: wykonany przez siebie film, nagranie wywiadu lub wypowiedzi (np.
gwarowej), fragmenty z literatury pełniące rolę cytatu, reprodukcje dzieł sztuki, kadry z
filmu, fotografie (np. zabytków architektury), nagrania muzyczne; zdający może także
korzystać z planu prezentacji, zgodnego z wzorem zamieszczonym na następnej stronie
Informatora,
f) Zgodnie z § 73. ust. 5. rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007
r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i
słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych
„zdający dostarcza przewodniczącemu zespołu egzaminacyjnego wykaz bibliografii
wykorzystanej do opracowania tematu nie później niż 4 tygodnie przed terminem części
ustnej egzaminu maturalnego z danego języka" a tydzień przed egzaminem – ramowy plan
prezentacji i wykaz materiałów pomocniczych (o ile takie przygotował). Niedostarczenie
bibliografii w wyznaczonym terminie jest równoznaczne z rezygnacją z przystąpienia do
części ustnej egzaminu.
Egzamin:
1. w części pierwszej sprawdzana jest umiejętność mówienia, wiedza w zakresie wyznaczonym
przez temat i wykorzystanie przygotowanych materiałów pomocniczych,
2. w części drugiej, w której sprawdzane są: rozumienie pytań przez zdającego, umiejętność
formułowania odpowiedzi, umiejętność uzasadniania własnego stanowiska, egzaminatorzy
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 4
podejmują ze zdającym rozmowę dotyczącą tematu lub/i bibliografii; zadane pytania
odnotowują w protokole egzaminu,
3. w obu częściach egzaminu, które są dla zdającego obowiązkowe, sprawdza się i ocenia:
sprawność oraz poprawność językową. Nie ocenia się oddzielnie języka prezentacji i języka
rozmowy. Jeżeli zdający nie podjął rozmowy, nie uzyskuje punktów za język.
4. rozmowę na wybrany przez ucznia temat przeprowadza się po wygłoszonej prezentacji.
Zasady oceniania ustnej części egzaminu
Egzamin jest oceniany według kryteriów jednakowych w całym kraju. W ustnej części egzaminu
ocenie podlegają: prezentacja tematu (zawartość merytoryczna i kompozycja wypowiedzi),
rozmowa o problemach związanych z prezentowanym zagadnieniem i sprawność językowa w obu
częściach egzaminu.
Za ustną część egzaminu zdający może uzyskać 20 punktów w następującym układzie:
• za prezentację tematu: 5 pkt. (3 za zawartość merytoryczną, 2 za kompozycję) - 25% ogólnej
punktacji,
• za rozmowę: 7pkt. - 35% ogólnej punktacji,
• za język: 8 pkt. (oceniany w obu częściach egzaminu)- 40% ogólnej punktacji.
Ustną część egzaminu ocenia przedmiotowy zespół egzaminacyjny według kryteriów załączonych
na następnej stronie.
Wyniki egzaminu maturalnego w części ustnej
Zdający zdał egzamin maturalny w części ustnej z języka polskiego, jeżeli uzyskał co najmniej 30%
punktów możliwych do uzyskania.
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 5
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 6
Uwaga: punkty przyznaje się za całość opisaną na danym poziomie, nie przyznaje się punktów
cząstkowych. Wytłuszczone zostały kryteria, które zdający musi spełnić, aby uzyskać liczbę punktów
z danego poziomu. Jeśli wypowiedź zdającego nie spełnia kryteriów opisanych na poziomie I, nie
przyznaje się punktów. Wypowiedź zdającego może być oceniona np. tak: za sposób realizacji
tematu - 3 pkt., za kompozycję wypowiedzi - 2 pkt., za rozmowę - 5 pkt., za język - 8 pkt., razem 18
pkt. na 20 możliwych do uzyskania
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 7
Nie taki diabeł straszny!
Nowa matura nie od dziś spędza sen z powiek uczniom i nauczycielom.
Wszyscy na równi gubią się w labiryncie nowych zasad. Dzięki naszemu
ebook - owi otrzymacie niezbędne informacje i będziecie mogli
przygotować się do egzaminu maturalnego.
Gdy „zło" jest konieczne, pozostaje pogodzić się z nim i próbować znaleźć w
nim pozytywne strony... A pozytywów w nowej maturze jest wiele, wbrew
przekonaniom zatwardziałych tradycjonalistów zamkniętych na wszelkie
zmiany.
Oto one:
1. Obiektywizm oceniania.
Co prawda kodowanie prac praktykuje się od dawna, lecz mimo to, każdego roku przybywało
„pokrzywdzonych", którzy niezadowoleni z otrzymanej oceny, winą obarczali złośliwą nauczycielkę
(nigdy własną niewiedzę).
Teraz ocenianie przez zewnętrznych egzaminatorów, ujednolicone zadania i kryteria oceny
wykluczają subiektywizm. „Pokrzywdzeni" będą musieli się nieźle nagimnastykować, aby znaleźć
inne wytłumaczenie dla nie najlepiej zdanej matury.
2. Dłuższe wakacje.
To z pewnością argument bardzo mocny. Nowa matura będzie uznawana przez uczelnie wyższe, co
zwolni was z konieczności zdawania 2 razy egzaminu z tego samego przedmiotu.
3. Szansa dla ambitnych.
Jeśli uczeń jest niezadowolony z otrzymanego wyniku, ma prawo w kolejnych sesjach przystąpić
do egzaminu w części pisemnej i poprawić ocenę. Gdy już łaskawszym okiem spojrzycie na nową
maturę, warto przyjrzeć jej się dokładnie, w myśl zasady: należy poznać wroga, aby go pokonać.
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 8
Matura z języka polskiego składa się z dwóch części ustnej i pisemnej.
Część ustna – wewnętrzna
Polega na samodzielnym przygotowaniu i przedstawieniu komisji projektu dotyczącego
określonego tematu. Już na początku klasy maturalnej uczniowie dostali od nauczyciela listę
tematów, spośród których wybierali jeden. Miejmy nadzieję, że temat, jaki ostatecznie wybraliście,
został przez was przemyślany. Jeżeli jest on zgodny z waszymi zainteresowaniami, praca nad
projektem może przynieść wam dużo satysfakcji i przyjemności.
Tematy są dość zróżnicowane i wbrew pozorom nie ograniczają się tylko do literatury. Zahaczają o
inne, pokrewne dziedziny sztuki: film, muzykę, teatr, sztuki plastyczne etc. Ciekawą propozycją są
tematy związane z językiem, które niekoniecznie muszą dotyczyć języka wybitnego poety, wiersza
czy innej pomnikowej postaci, która zapisała się wielkimi literami w historii literatury. Ci, którzy
niespecjalnie interesowali się literaturą wysoką, mogą zająć się badaniem języka swoich
rówieśników, ulubionych autorów lub językiem kampanii wyborczych. Możliwości jest wiele.
➢ Prezentacja tematu
Egzamin ustny trwa ok. 25 minut (prezentacja ok. 15 minut i rozmowa z egzaminatorem ok. 10
minut). Warto zaplanować swoją wypowiedź w taki sposób, aby nie przekroczyć wyznaczonego
czasu. Nieprawdą jest, iż dłuższa wypowiedź to lepsza wypowiedź. Egzaminatorzy nie będą robić
wyjątków dla „ambitnych", a niedokończona wypowiedź traci spójność, przestaje stanowić logiczną
całość.
Należy tu docenić wartość rodziny i znajomych, szczególnie rodziców, którzy chętnie deklarują, że
bez wahania poszliby na maturę w zastępstwie swych pociech, byle oszczędzić im stresu. Niech
owe deklaracje nie okażą się pustymi frazesami.
Zaangażujcie domowników, by pocierpieli razem z Wami! Świetnym treningiem będzie
zaimprowizowanie ustnego egzaminu, w którym w rolę egzaminatorów wcielą się członkowie
rodziny. W ten sposób dowiecie się, czy mieścicie się w czasie, czy może będzie trzeba skrócić lub
rozszerzyć wypowiedź.
Mile widziane przez komisję są materiały pomocnicze, które uczeń może wykorzystać w trakcie
egzaminu. Mogą to być reprodukcje dzieł, fotografie (np. zabytków architektury), własne nagrania
(szczególnie wskazane, gdy uczeń zajmuje się jakąś gwarą).
Dla tych, którzy obawiają się tremy i nagłego zaniku pamięci, niezwykle pomocny będzie się plan
prezentacji, z którego uczeń może korzystać podczas egzaminu. Plan ma formę konspektu, w
którym uczeń może określić problem, wynotować kolejność prezentowanych argumentów oraz
wnioski.
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 9
Komisja ma ściśle określone kryteria oceny. I część egzaminu, w której uczeń prezentuje temat,
oceniana jest pod kątem zawartości merytorycznej oraz kompozycji wypowiedzi. Zatem ważne jest
nie tylko to, żeby udowodnić, że się rozumie i zna przygotowany materiał, istotny jest także sposób
konstruowania wypowiedzi. Ma ona być spójna, uporządkowana, powinna być skonstruowana z 3
podstawowych części: wprowadzenie, punkt kulminacyjny, zakończenie zawierające wnioski.
➢ Rozmowa z egzaminatorem
Druga część, czyli rozmowa z egzaminatorem, sprawdza umiejętność poprawnego formułowania
odpowiedzi. Pozytywnie oceniana jest przekonująca obrona własnego stanowiska.
Ważnym elementem egzaminu ustnego jest język, jakim posługuje się uczeń. Aż 40% ogólnej
punktacji komisja przyznaje właśnie za język, za sposób wypowiadania się! Dotyczy to zarówno
części, w której uczeń prezentuje temat, jak i samej rozmowy z komisją.
Zatem warto pamiętać o kilku zasadach, które mogą zaważyć na ostatecznej ocenie:
• należy przestrzegać zasad poprawności językowej dotyczącej wymowy, fleksji, składni,
frazeologii oraz leksyki
• styl powinien być dostosowany do sytuacji, należy przestrzegać zasad etykiety językowej
(przynajmniej podstawowych formuł grzecznościowych)
• im bogatszy zasób słów, bogatsza terminologia, tym wypowiedź jest wyżej oceniana.
Nie należy jednak popadać w przesadę, trzeba stosować słownictwo, którego znaczenie
znamy, unikać pseudonaukowości. Z pewnością nie zrobi dobrego wrażenia na komisji
osoba siląca się na mądre wywody, używająca terminów, które będą niezrozumiałe dla
słuchaczy lub, co gorsze, dla samego mówiącego.
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 10
Konspekt, czyli co?
Konspekt to kartka formatu A4 zawierająca podstawowe informacje na temat Twojej prezentacji,
takie jak wykorzystana przez Ciebie bibliografia czy ramowy plan wypowiedzi. Konspekt to Twoja
przepustka do zdawania matury ustnej z języka polskiego. Konspekt oddajesz swojemu poloniście
(bądź innej osobie, którą wskaże dyrektor Twojej szkoły) najpóźniej na tydzień przed terminem
Twojego egzaminu.
Po co konspekt?
Konspekt pozwala nauczycielowi zorientować się, o czym i na podstawie jakich książek będziesz
mówić w swoim wystąpieniu. Dla Ciebie konspekt to legalna pomoc - dzięki dobrze opracowanemu
planowi prezentacji, nawet będąc bardzo zestresowanym, będziesz wiedzieć o czym i w jakiej
kolejności masz mówić.
Jak powinien być zbudowany konspekt?
Oto schemat prawidłowo przygotowanego konspektu (własna inwencja nie jest wskazana):
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 11
Słowniczek trudniejszych pojęć
Literatura podmiotu - to dzieła (książki, filmy, obrazy etc.), które omawiasz
w swojej pracy (np. „Zbrodnia i kara" F. Dostojewskiego). Najlepiej zawrzeć
tu 3-5 utworów.
Literatura przedmiotu - to książki, artykuły etc. (bądź ich fragmenty) związane z tematem Twojej
prezentacji, z którymi zapoznałeś się, przygotowując się do przedstawienia danego zagadnienia (np.
"Dostojewski i przeklęte problemy: od "Biednych ludzi" do "Zbrodni i kary" R. Przybylskiego). Mogą
się tu również pojawić adresy stron WWW, bądź jednak ostrożny - dokładnie sprawdź zawartość
strony, którą zamierzasz umieścić w bibliografii!
Najszybciej i najprościej literaturę przedmiotu można uzyskać "wykorzystując" własnego polonistę.
Jeśli ma trochę wiedzy, czasu i cierpliwości, może być cennym źródłem informacji na temat
wartościowych opracowań wybranego przez Ciebie tematu.
W każdej bibliotece można skorzystać z tradycyjnego katalogu zbiorów bibliotecznych. W ten
sposób możesz dość łatwo znaleźć interesujące Cię pozycje. Wystarczy np. zobaczyć, co znajduje się
w katalogu rzeczowym pod nazwiskiem autora, którego utwór omawiasz w prezentacji.
Ramowy plan wypowiedzi - ułożone po kolei i wypunktowane rzeczy, o których chcesz mówić w
swojej prezentacji.
Materiały pomocnicze - wszystko poza konspektem, czego zamierzasz użyć podczas prezentacji.
Może to być kartka z cytatami, reprodukcja obrazu, fragment filmu, fotografia, nagranie muzyczne.
Prezentacja maturalna zawierająca materiały dodatkowe z pewnością spotka się z przychylną
reakcją komisji egzaminacyjnej! Ktoś mógłby jednak zapytać dlaczego dodatkowy i pomocniczy do
pracy maturalnej? I tutaj właśnie tkwi sekret owej magicznej mocy materiałów dodatkowych, a w
szczególności właśnie prezentacji multimedialnej. Tak tak, prezentacja multimedialna bowiem to
niezwykle pomysłowe zestawienie tych dwóch cech. Jest ona materiałem dodatkowym, gdyż nie
jest obowiązkowa. Nikt nie wyrzuci nas z sali za to, że jej nie posiadamy, nikt nas za to nie skarci.
Skoro jednak jest uważana za materiał dodatkowy, to z pewnością podnosi jakość pracy i solidnie
wzmacnia naszą ocenę w oczach komisji.
Prezentacja multimedialna to nie tylko materiał dodatkowy, ale i pomocniczy dla nas. Każda
bowiem dobrze wykonana i solidnie przygotowana prezentacja .pps jest ułatwieniem dla
maturzysty, który to dzięki niej z pewnością nie pomyli na maturze kolejności prezentowanych
treści, nie przekręci żadnego ważnego nazwiska ani tytułu, oraz nie będzie musiał na pamięć uczyć
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 12
się długich i rozbudowanych cytatów zwartych w pracy. To wszystko znajdzie bowiem na ekranie
komputera !
Praca maturalna uszyta na miarę z pewnością nie może zostać pozbawiona tak ważnego elementu
jak cytaty. Są one niezwykle istotne, gdyż po pierwsze wzbogacają wartość merytoryczną naszej
prezentacji maturalnej, po drugie, świadczą o doskonałej znajomości omawianych lektur i tematu,
a po trzecie nadają naszej pracy nieskazitelnie estetyczny i kompozycyjny oddźwięk.
Tak, to wszystko prawda, ale.... Te cytaty nie mogą znaleźć się w naszej pracy zupełnie
przypadkowo. Nie można ich zamieścić na zasadzie ten mi się podoba, więc go wrzucę w pracę, a
tamten nie, więc go pominę. Wbrew pozorom, odpowiedni dobór cytatów do treści naszego
wystąpienia to nie lada sztuka, która wymaga poświęcenia sporej ilości czasu i dogłębnych
poszukiwań.
Kiedy nasz temat pracy maturalnej oparty jest wyłącznie literaturze wówczas nasze zadanie jest
ułatwione. W takich przypadkach doskonale sprawdzają się cytaty zaczerpnięte z omawianych
pozycji literackich i dobrane adekwatnie do tematyki naszej pracy. Sprawa ma się nieco gorzej,
kiedy temat naszej pracy maturalnej pochodzi z pogranicza sztuk. Wówczas nasze zadanie jest o
wiele trudniejsze. Nie wystarcza tu już bowiem cytaty z pozycji literackich omawianych w pracy i
trzeba zdobyć się na głębsze poszukiwania. W tym przypadku idealnie sprawdzają się cytaty
zaczerpnięte z biografii artystów, o których dziełach opowiadamy, słowa pochodzące np. z recenzji
omawianego przez nas filmu, czy artykułu itp. Warto się jednak czasem natrudzić, by osiągnąć
zamierzone efekty.
Cytaty idealnie nadają się również do wykorzystania jako motto, bądź podsumowanie naszej
wypowiedzi. W takim wypadku najlepiej wybierać znane powiedzenia słynnych ludzi, przysłowia,
czy powszechnie znane cytaty literackie, a nawet całe fragmenty wiersza. Można oczywiście
pokusić się i o cytaty z innych źródeł, a przy tym wykazać swoją wielką kreatywność i
wszechstronną zdolność interpretacji tematu.
Warto również pamiętać, że niezależnie od liczby zamieszczonych w pracy cytatów (choć z ich liczba
nie wolno przesadzić) nie musimy uczyć się ich na pamięć. Wszystkie bowiem znaleźć się mogą, a
wręcz powinny na kracie cytatów, którą możemy zabrać ze sobą do sali egzaminacyjnej. A może
jednak warto zadać sobie ten trud i mimo wszystko wyrecytować je z pamięci... ?
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 13
Jak wykonać opis bibliograficzny książki?
Należy podać:
• Nazwisko i imię lub inicjał imienia autora,
• Dokładny tytuł książki,
• Nazwisko i imię lub inicjał imienia redaktor pracy zbiorowej
lub tłumacza książki tekstu tłumaczonego,
• Miejsce wydania,
• Rok wydania,
• Z których fragmentów korzystano, jeśli nie korzystano z całości.
Poprawny opis bibliograficzny wyglądać więc będzie tak:
Przybylski R., „Dostojewski i przeklęte problemy : od biednych ludzi do Zbrodni i kary,
Warszawa 1964, " [tu:] „Dostojewski i nowożytne idee".
Jak wykonać opis bibliograficzny artykułu?
Należy podać:
• Nazwisko i imię lub inicjał imienia autora artykułu,
• Tytuł artykułu,
• Tytuł czasopisma,
• Rok wydania,
• Numer czasopisma,
• Numery stron,
Poprawny opis bibliograficzny wyglądać więc będzie tak:
Krzemiński I., „Pamięć polska, pamięć żydowska", „Przegląd Polityczny" 2003, nr 61, s. 80-87.
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 14
Jak wykonać opis bibliograficzny dokumentu elektronicznegNależy podać:
• Nazwisko i imię lub inicjał imienia autora dokumentu,
• Tytuł,
• Nośnik w nawiasie kwadratowym,
• Wydanie: wersję, datę aktualizacji, copyright… - o ile można ustalić,
• Dla dokumentów on-line: adres WWW.
Poprawny opis bibliograficzny wyglądać więc będzie tak:
Prus B., „Lalka", [on-line], Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej, modyfikacja: 2003.01.01,
dostępna w Internecie: http://monika.univ.gda.pl/~literat/lalka/.
Copyright by www.prezentacjamaturalna.com.pl 15