Poj臋ci i cechy administracji
Administracja ga艂膮藕 prawna, kt贸ra odnosi si臋 do administracji publicznej, przy czym jest to ca艂o艣膰.Administracja publiczna sprawowana przez pa艅stwo w najszerszym tego s艂owa znaczeniu.Administracja pa艅stwowa i publiczna to jest to samo podmiot i przedmiot.W uj臋ciu podmiotowym (organizacyjnym) to og贸艂 podmiot贸w, czyli organy, kt贸re wykonuj膮 okre艣lon膮 funkcj臋 z kresu organizacji publicznej, np. centralne, terenowe, itd. W uj臋ciu materialnym, czyli przedmiotowym, to taka dzia艂alno艣膰 pa艅stwa, kt贸rej przedmiotem s膮 sprawy administracyjne.Znaczenie formalne dzia艂alno艣膰 wykonywana przez podmioty administracyjne bez wzgl臋du na to, czy ma charakter administracyjny, czy tego charakteru nie ma.Cechy;1. Administracja jest zjawiskiem spo艂ecznym2. Cechuje j膮 aktywno艣膰, inicjatywa, jej dzia艂alno艣膰 skierowana jest na przysz艂o艣膰.3. Administracja podejmuje konkretne 艣rodki do uregulowania spraw jednostki i urzeczywistnienia okre艣lonych przedsi臋wzi臋膰.W艂adztwo administracyjne (imperium) prawo u偶ycia przymusu bezpo艣redniego przez organy administracyjne dla zrealizowania jednostronnych zarz膮dze艅, czyli rozstrzygni臋膰.Administracja publiczna mo偶e dzia艂a膰 r贸wnie偶 przy pomocy 艣rodk贸w dost臋pnych osobom fizycznym, np.a) Pa艅stwo mo偶e naby膰 przez zawarcie stosownej umowy nieruchomo艣膰 niezb臋dn膮 pod budow臋 autostradyb) Pa艅stwo nabywa nieruchomo艣膰 pod budow臋 wspomnianej autostrady w drodze wyw艂aszczeniaPostacie administracji publiczneja) W艂adcza (zwierzchnia) posiada prawo wydawania jednostronnych akt贸w prawnych, kt贸rym s艂u偶y domniemanie wa偶no艣ci, oraz mo偶no艣膰 zapewnienia ich wykonania przez zastosowanie 艣rodk贸w przymusub) Administracja nie w艂adcza (zawiadowcza) administracja publiczna dzia艂a przy pomocy 艣rodk贸w dost臋pnych osobom fizycznymc) 艢wiadcz膮ca zapewnia obywatelom okre艣lone 艣wiadczenia lub inne korzy艣ci, np. pomoc spo艂eczna, dost臋p do urz膮dze艅 komunalnychZ punktu widzenia funkcji administracji publicznej mo偶na wyr贸偶ni膰;a) Klasyczn膮 administracj臋 porz膮dkowo- reglamentacyjn膮, czyli w艂adcz膮b) Administracj臋 艣wiadcz膮c膮c) Administracj臋 wykonuj膮c膮 uprawnienia w艂a艣cicielskie i zarz膮dzaj膮ce w odniesieniu do maj膮tku publicznegoZ punktu widzenia podmiotowego mo偶na wyr贸偶ni膰 rz膮dow膮 i samorz膮dow膮.Poj臋cie i 藕r贸d艂a prawa administracyjnegoTo zesp贸艂 norm, kt贸re reguluj膮 administracyjn膮 dzia艂alno艣膰 pa艅stwa. W/g profesora Staro艣ciaka prawo administracyjne stanowi ga艂膮藕 prawa, kt贸re reguluje dzia艂alno艣膰 organizacyjn膮 pa艅stwa podejmowan膮 w celu wykonania ustalonych prawem zada艅 organizacyjnych w wype艂nionych swoistych formach dzia艂ania.Normy prawa administracyjnego mo偶na podzieli膰 naa) Normy bezpo艣rednio dotycz膮ce organizacji aparatu pa艅stwowego ustrojowe prawo administracyjneb) Normy bezpo艣rednio dotycz膮ce toku dzia艂ania organizacji administracyjnej normy proceduralne (post臋powanie administracyjne)c) Normy dotycz膮ce konkretnych dzia艂a艅 administracyjnych szczeg贸lna cz臋艣膰 prawa administracyjnego materialne prawo administracyjne.殴r贸d艂a prawa administracyjnego殴r贸d艂em prawa administracyjnego jest sam akt, w kt贸rym zawarte s膮 normy prawne. Natomiast systemem 藕r贸de艂 prawa danego pa艅stwa rozumie si臋 ca艂okszta艂t jego 藕r贸de艂 w ich wzajemnym powi膮zaniu ujmowanych z punktu widzenia tego, co jest ich wsp贸lne, a co je r贸偶nicuje.Podzia艂 藕r贸de艂;a) 殴r贸d艂a prawa stanowione przez centralne organy pa艅stwoweb) 殴r贸d艂a prawa stanowione przez organy terenowe, np. sejmiki wojew贸dzkie, rada powiatu, rada gminyZ innego punktu widzenia mo偶na 藕r贸d艂a podzieli膰 na;a) Powszechnie obowi膮zuj膮ce art. 87 konstytucji, np. Ustawy Ratyfikowane ustawy mi臋dzynarodowe Rozporz膮dzenia Akty prawa miejscowegob) 殴r贸d艂a prawa wewn臋trznego art. 93 konstytucji tworzone s膮 wewn膮trz danego organu administracyjnegoStosunek administracyjno-prawny i jego rodzaje;1. Poj臋cie stosunku administracyjno-prawnego2. Elementy3. Nawi膮zanie stosunku4. RodzajeStosunek administracyjno-prawny jest to stosunek mi臋dzy pa艅stwem i dzia艂aj膮cymi w jego imieniu podmiot贸w administracji publicznej, a obywatelami i innymi podmiotami, kt贸re oparte s膮 na normach prawa administracyjnego. Cech膮 charakterystyczna tego stosunku jest nier贸wnorz臋dno艣膰 stosunk贸w podmiotu do prawa cywilnego.a) Podmiot stosunku zawsze organ administracyjny upowa偶niony do 偶膮dania okre艣lonego zachowania si臋 albo 艣wiadczeniab) Podmiot, czyli osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, do kt贸rej skierowany jest nakaz lub zakaz, albo, kt贸ry 偶膮da okre艣lonego zachowania si臋 od organu administracji.c) Przedmiot stosunku le偶y zawsze w sferze prawem okre艣lonych zada艅 administracji publicznejd) Obowi膮zki i uprawnienia s膮 tre艣ci膮 stosunku administracyjno-prawnego i mog膮 polega膰 na dzia艂aniu, znoszeniu lub zaniechaniu. Obowi膮zki i uprawnienia maj膮 charakter osobisty i nie mog膮 by膰 przenoszone na inne osoby, wygasaj膮 z chwil膮 艣mierci osoby obowi膮zanej lub uprawnionejNawi膮zanie stosunku na podstawie ustawy, jednak偶e sama ustawa nie wystarcza, gdy偶 konieczna jest konkretyzacja w drodze aktu administracyjnego lub przez zawarcie umowy administracyjnej.Rodzaje stosunk贸w administracyjno-prawnycha) Proceduralny ma charakter czasowy, przej艣ciowy. Podstaw膮 tego stosunku s膮 normy post臋powania administracyjnego. Stosunek ten nawi膮zany zostaje z chwil膮 wszcz臋cia post臋powania administracyjnego, a wygasa z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.b) Stosunek spornoadministracyjny podstaw膮 prawna tego stosunku s膮 przepisy prawa dopuszczaj膮ce zaskar偶anie akt贸w administracyjnych do s膮du administracyjnego. Stosunek ten trwa od chwili zaskar偶enia aktu do czasu wydania orzeczenia.c) Stosunki administracyjne ad hoc odnosz膮 si臋 do jednego jednorazowego dzia艂ania, np. okazania dokument贸w, dopuszczenie do przeprowadzenia kontroli obiektu budowlanego, czy zak艂adu pracy.d) Stosunki administracyjnoprawne trwa艂e maj膮 wi臋ksze znaczenie prawne, s膮 one zwi膮zane z; Prawami osobistymi; z obowi膮zkiem szkolnym, obowi膮zkiem zasadniczej s艂u偶by wojskowej itp. Maj膮tkowymi; sta艂e 艣wiadczenia pomocy spo艂ecznej, obowi膮zkiem podatkowym itp. Korzystaniem z zak艂ad贸w u偶yteczno艣ci publiczneje) Stosunek administracyjnoprawny nadzoruf) Stosunki egzekucyjne nawi膮zywane mi臋dzy organem egzekucyjnym a zobowi膮zanym i wierzycielem.殴r贸d艂a prawa administracyjnego stanowione przez organy centralne1. Konstytucja2. Ustawa3. Akty normatywne z moc膮 ustawy4. Umowy mi臋dzynarodowe5. Rozporz膮dzenia6. Pozosta艂e akty normatywne stanowione przez organy centralneAd. 1. Akt normatywny ustalony w szczeg贸lny spos贸b; inicjatywa ustawodawcza przys艂uguje pos艂om, Senatowi, Prezydentowi i Radzie Ministr贸w, ponadto inicjatywa ustawodawcza przys艂uguje grupie, co najmniej 100 ty艣. Obywateli maj膮cych prawo wybierania do Sejmu.Ad. 2. Wprowadza konstytucja rozporz膮dzenie z moc膮 ustawy tylko w stanach nadzwyczajnych (organizacji si艂 zbrojnych, rz膮du oraz administracji rz膮dowej) wprowadza prezydent.Ad. 3. Uk艂ady polityczne, wojskowe, gospodarcze, sportowe, itp. Ustawa z 14 IV 2000 r. o umowach mi臋dzynarodowych okre艣la zasady oraz tryb zawierania, ratyfikowania, wykonywania, wypowiadania i zmian zakresu obowi膮zywania um贸w mi臋dzynarodowych.Ad. 4. Akt normatywny wydawany na podstawie upowa偶nie艅 ustawowych wydanych przez organ w艂adzy wykonawczej. Podmioty uprawnione do wydawania rozporz膮dze艅; zgodnie z art. 92 ust. 1 Konstytucji stanowi, 偶e rozporz膮dzenia wydaj膮; Prezydent RP Rada Ministr贸w Prezes Rady Ministr贸w Minister kieruj膮cy dzia艂em administracji rz膮dowej Przewodnicz膮cy komitetu, wchodz膮cy w sk艂ad Rady Ministr贸w Krajowa Rada Radiofonii i TelewizjiAd. 5. Zgodnie z konstytucj膮 upowa偶nienie do wydawania rozporz膮dze艅 musi by膰 szczeg贸艂owo zawarte w ustawie, a rozporz膮dzenie wydane na podstawie tego upowa偶nienia ma s艂u偶y膰 wykonaniu ustawy.Cechy rozporz膮dzenia; Rozporz膮dzenie jest zawsze aktem normatywnym, og贸lnym 藕r贸d艂em prawa powszechnie obowi膮zuj膮cego Rozporz膮dzenia wydawane s膮 na podstawie szczeg贸lnych upowa偶nie艅 ustawowych. Upowa偶nienie do wydawania rozporz膮dze艅 mo偶e mie膰 charakter obligatoryjny lub fakultatywny. Rozporz膮dzenie mo偶e by膰 wydane tylko w贸wczas, gdy ustawa upowa偶nia do regulacji danej materii w drodze rozporz膮dzenia. Rozporz膮dzenie musi pozosta膰 w granicach udzielonego upowa偶nienia ustawowego. Rozporz膮dzenie nie mo偶e by膰 sprzeczne z Konstytucj膮 i aktami ustawodawczymi. Rozporz膮dzenie musi powo艂ywa膰 si臋 na upowa偶nienie ustawowe. Warunkiem wej艣cia w 偶ycie rozporz膮dzenia jest jego og艂oszenie w dzienniku ustaw RP.Ad. 6. a) Prezydent mo偶e wydawa膰 zarz膮dzenia, maj膮 one charakter wewn臋trzny, mog膮 by膰 wydawane tylko na podstawie ustawy oraz wymagaj膮 kontrasygnaty Premiera.b) Premier wydaje r贸wnie偶 zarz膮dzenia, kt贸re mog膮 mie膰 charakter akt贸w normatywnych b膮d藕 akt贸w indywidualnych, kt贸re dotycz膮 konkretnych spraw i maj膮 indywidualnie oznaczonego adresata.c) Ministrowie i przewodnicz膮cy komitet贸w wydaj膮 r贸wnie偶 zarz膮dzenia podobne do tych, kt贸re wydaje premier. Wyj膮tek Rada Ministr贸w mo偶e uchyli膰 takie zarz膮dzenie na wniosek Premiera.d) KRRiTV wydaje rozporz膮dzenia, natomiast uchwa艂y podejmuje w sprawach indywidualnych; takie uchwa艂y nie s膮 aktami normatywnymi, nie nale偶膮 do 藕r贸de艂 prawa.Terenowe 藕r贸d艂a prawa akty prawa miejscowego.1. Wojew贸dztwo2. Powiat3. GminaAkty prawa miejscowego to przepisy prawa powszechnie obowi膮zuj膮ce na oznaczonej cz臋艣ci terytorium pa艅stwa, a nie na ca艂ym jego obszarze i wydawane s膮 przez organy samorz膮du terytorialnego lub terenowe organy administracji rz膮dowej.Klasyfikacja terenowych przepis贸w prawa; Przepisy wydane przez organy samorz膮du terytorialnego Przepisy wydane przez organy administracji rz膮dowej Przepisy maj膮ce charakter samoistnych norm w ramach upowa偶nie艅 ustawowych Przepisy wykonawczePremier Sejmik wojew贸dzki Wojewoda Urz膮d wojew贸dzki(uchwa艂y) (status) Zarz膮dzenia________________________________________Rada Powiatu Starosta Starostwo(uchwa艂y) (zarz膮dzenia) (statut) ________________________________________Rada Gminy Prezydent Miasta Urz膮d Miasta Burmistrz Urz膮d GminyW贸jt(uchwa艂y) (zarz膮dzenia) (statut)Statut wojew贸dztwa i jego zmiany podlegaj膮 og艂oszeniu w wojew贸dzkim dzienniku urz臋dowym. Zarz膮dzenia maja charakter akt贸w wykonawczych, jako akty prawa miejscowego wydawane na podstawie i w granicach uprawnie艅 zawartych w ustawach; Ustawa z 5.IV.1998 r. o samorz膮dzie wojew贸dzkim i administracji rz膮dowej i samorz膮dzie powiatowym Ustawa z 8.III.1998 r. o samorz膮dzie gminnymPrzepisy porz膮dkoweMog膮 by膰 wydawane na podstawie generalnego upowa偶nienia zawartego w ustawach o administracji rz膮dowej w wojew贸dztwie, o samorz膮dzie powiatowym i o samorz膮dzie gminnym. Na obszarach morskich RP i administracji morskiej zarz膮dzenia porz膮dkowe, a wi臋c przepisy o charakterze porz膮dkowym, wydaj膮 dyrektorzy urz臋d贸w morskich.a) Wojewoda wydaje przepisy porz膮dkowe w formie rozporz膮dze艅 porz膮dkowych zgodnie z art. 40 ustawy z 5. VI. 1998 r. o administracji rz膮dowej w wojew贸dztwie.b) Rada powiatu wydaje przepisy porz膮dkowe w formie uchwa艂y, je偶eli ustawa upowa偶nia j膮 do wydania takiego przepisu. Wyj膮tek! Taki sam przepis mo偶e wyda膰 zarz膮d powiatu w przypadkach nie cierpi膮cych zw艂oki art. 42 (ustawy jw.)c) Gmina przepisy porz膮dkowe wydaje rada gminy w formie uchwa艂y. Wyj膮tek! W przypadkach nie cierpi膮cych zw艂oki gminne przepisy porz膮dkowe mo偶e wyda膰 prezydent miasta, burmistrz, w贸jt, ale w formie zarz膮dzenia.d) Dyrektorzy urz臋d贸w morskich wydaj膮 przepisy porz膮dkowe, je偶eli jest to niezb臋dne do ochrony 偶ycia, zdrowia lub mienia na morzu albo ochrony 艣rodowiska morskiegoSwoiste 藕r贸d艂a prawa.1. Akty wewn臋trzne2. Akty planowania3. Normy techniczne4. Zwyczaj i znaczenie orzecznictwa dla administracji publicznejAd. 1. To normy prawa powszechnie obowi膮zuj膮cego, kt贸re mog膮, ale nie musz膮 zawiera膰 normy prawne. Jako kryteria przyjmuje si臋 okre艣lenie adresata normy prawnej. Najcz臋艣ciej adresatami tych norm s膮 podmioty podporz膮dkowane organowi wydaj膮cemu akt jednostki organizacyjnej oraz pracownicy tych jednostek, a w przypadku zak艂ad贸w publicznych u偶ytkownicy tych zak艂ad贸w (np. uczniowie, studenci, pacjenci) .Statuty Kancelaria Premiera oraz ministerstwa. Nadaje je premier w drodze rozporz膮dzenia. Statut szko艂a wy偶sza, policealna. Akty wewn臋trzne poddawane s膮 kontroli organu nadzoruj膮cego dan膮 jednostk臋 organizacyjn膮. Mo偶e by膰 wymagane zatwierdzenie aktu wewn臋trznego przez organ nadzoru. Akty wewn臋trzne nie musz膮 by膰 publikowane w organach publikacyjnych. Wystarczy, 偶e dotr膮 do wiadomo艣ci ich adresat贸w.Ad. 2. Akty planowania plan dochod贸w i wydatk贸w pa艅stwa uchwalany przez sejm. W doktrynie niemieckiej normy mog膮 mie膰 charakter; informacyjny, imperatywny, oddzia艂ywuj膮cy. Informacyjne zawieraj膮 pewne dane b膮d藕 prognozy. Imperatywne wi膮偶膮 prawnie adresat贸w, np. normy planu zagospodarowania przestrzennego. Natomiast normy oddzia艂ywuj膮ce zajmuj膮 miejsce po艣rednie pomi臋dzy powy偶szymi, posiadaj膮 one bod藕ce lub zach臋t臋 do okre艣lonego zachowania si臋, np. mog膮 przewidywa膰 zni偶k臋 podatku, spadek bezrobocia.Szczeg贸ln膮 rol臋 w procesie administrowania i podejmowania wa偶nych decyzji spe艂nia plan zagospodarowania przestrzennego, kt贸ry stanowi podstaw臋, obok ustaw zawieraj膮cych normy prawa materialnego, do wydawania decyzji administracyjnych, np. pozwole艅 na budow臋, o kt贸rych stanowi prawo budowlane.Ad. 3. Normy techniczne normy te ustanawia Polski Komitet Normalizacyjny, podleg艂y premierowi. Dotycz膮 nast臋puj膮cych zagadnie艅;a) BHP, ochrony 偶ycia, zdrowia, 艣rodowiskab) Podstawowe cechy jako艣ciowe - reguluj膮c) G艂贸wne parametry techniczne i funkcjonalno艣膰 wyrobu.d) Projektowanie obiekt贸w budowlanych oraz warunk贸w wykonania i odbiorue) Dokumentacja technicznaZwyczaj i znaczenie orzecznictwa dla administracji publicznejPrawo zwyczajowe powstaje przez d艂ugotrwa艂e i jednolite stosowania i przekonanie zainteresowanych, 偶e to stosowanie jest prawnie nakazane; zwyczajowo przekazanie wiadomo艣ci mieszka艅com wsi.Orzecznictwo orzeczenia Najwy偶szego S膮du Administracyjnego (NSA)1. Indywidualne sprawy dla rozstrzygni臋cia spraw podobnych2. NSA i S膮du Najwy偶szego dla praktyki orzeczniczej administracji publicznej.Formy dzia艂ania administracji publicznejKSEROCzynno艣ci administracyjnoprawneCzynno艣ci administracyjnoprawne mo偶na podzieli膰 na akty zewn臋trzne skierowane do wszystkich obywateli i podmiot贸w nie podporz膮dkowanych organizacyjnie ani nie pozostaj膮cych w szczeg贸lnych stosunkach zale偶no艣ci (np. zale偶no艣ci zak艂adowej) oraz akty wewn臋trzne pozostaj膮ce w stosunku podporz膮dkowanym.Stosuj膮c jako kryterium podzia艂u stopie艅 konkretno艣ci oznaczenia adresata aktu mo偶na wyr贸偶ni膰 pi臋膰 grup akt贸w administracyjnych.a) Akty generalne s膮 rozporz膮dzeniami; okre艣laj膮 one metody (regu艂y) post臋powania, np. ka偶dy, kto-to... B膮d藕, gdy zaistnieje sytuacja A to ma nast膮pi膰 skutek prawny B.b) Akty planowania; norma prawna nak艂ada obowi膮zek wykonania planu, w formie ustawy, uchwa艂y, zarz膮dzenia.c) Akty tworz膮ce sytuacje prawne dla obywateli reguluj膮 prawnie konkretne, indywidualne sytuacje, ale nie s膮 skierowane do konkretnego adresata, nie stwarzaj膮 uprawnie艅 dla danego konkretnego podmiotu, np. prawo korzystania z urz膮dze艅 publicznych.d) Akty tworz膮ce uprawnienie lub obowi膮zek dla oznaczonego adresata (subiektywne) tworz膮 norm臋 indywidualn膮 dla okre艣lonego adresata bezpo艣rednio, to znaczy bez pomocy s膮d贸w, np. akt nadania obywatelstwa polskiego. Decyzje administracyjne tworzone s膮 przy wsp贸艂uczestnictwie ich adresat贸w (stron) zgodnie z zasad膮 k.p.a. czynnego udzia艂u strony w post臋powaniu.e) Akty egzekucyjne zadaniem tych akt贸w jest doprowadzenie do wykonania prawa, a zw艂aszcza obowi膮zku, czyli doprowadzenie do wykonania aktu administracyjnego.Akt administracyjny1. Poj臋cie aktu2. Podzia艂 akt贸w administracyjnych3. Akt administracyjny a wyrok s膮dowyAd. 1. Aktem administracyjnym jest w艂adcze dzia艂anie prawne organu administracji skierowane na wywo艂anie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutk贸w prawnych. Podstaw膮 aktu administracyjnego jest przepis prawny, kt贸ry decyduje o tym, kto i w jakim zakresie mo偶e wydawa膰 akty prawne, kiedy objaw woli jednostki czy kolegium nale偶y uzna膰 za objaw woli organu administracyjnego, kt贸ry spe艂nia warunki wymagane przez przepisy prawa. Akt administracyjny musi pochodzi膰 od organu uprawnionego do wydawania takich akt贸w, musi mie膰 podstaw臋 prawn膮, a nadto musi spe艂ni膰 inne warunki przewidziane przez prawo, np. co do formy wydania po przeprowadzeniu prawem przepisanego post臋powania. Celem aktu prawnego jest wywo艂anie skutk贸w prawnych tworzy, zmienia lub znosi prawa i (albo) obowi膮zki.Do cech charakterystycznych aktu administracyjnego nale偶y zaliczy膰 jego w艂adczo艣膰, regulacj臋 konkretnej sprawy i wywo艂ywanie skutk贸w prawnych. Akt administracyjny jest, wi臋c szczeg贸ln膮 form膮 czynno艣ci prawnych organ贸w administracyjnych, regulowan膮 przez przepisy prawa administracyjnego. Prawo administracyjne reguluje akty administracyjne jako dzia艂ania jednostronne i w艂adcze, a wi臋c takie, kt贸re posiadaj膮 wobec adresata moc obowi膮zuj膮c膮 i kt贸rych wykonanie zapewnia szereg 艣rodk贸w, kt贸rymi administracja dysponuje we w艂asnym zakresie.Ad. 2. Akty administracyjne dzielimy na;a) Akty deklaratoryjne stwierdza, 偶e pewien stosunek prawny zaistnia艂. Akt taki podci膮ga dany stan faktyczny pod normy prawne w spos贸b wi膮偶膮cy, deklaruje, a wi臋c ustala w spos贸b wi膮偶膮cy, 偶e w danej sytuacji wynikaj膮 z mocy ustawy dla adresata aktu okre艣lone uprawnienia b膮d藕 obowi膮zki.b) Akt konstytutywny ma charakter tw贸rczy, tworzy, zmienia lub znosi (uchyla) stosunek prawny, przy czym skutek prawny aktu nast臋puje tutaj nie z mocy ustawy, ale z mocy aktu administracyjnego, np. nadanie obywatelstwa.c) Akty formalne i nieformalne. Minimum formy jest zawsze konieczne dla nie budz膮cego w膮tpliwo艣ci podania tre艣ci aktu jego adresatowi, np. przez policjanta reguluj膮cego ruchem ulicznym, daj膮cego okre艣lone prawem o ruchu drogowym znaki. d) Akty zewn臋trzne i wewn臋trzne; Zewn臋trzne skierowane s膮 do podmiot贸w nie podporz膮dkowanych organizacyjnie organowi wydaj膮cemu akt, a wi臋c do obywateli i os贸b prawnych. Wewn臋trzne skierowane s膮 do podporz膮dkowanych organ贸w i innych jednostek organizacyjnych oraz do podleg艂ych pracownik贸w.e) Akty pozytywne i negatywne pozytywne to takie, kt贸re w ca艂o艣ci uwzgl臋dniaj膮 偶膮danie adresata (strony). Za艣 za akty negatywne uwa偶a si臋 akty nie uwzgl臋dniaj膮ce cho膰by w cz臋艣ci 偶膮dania strony i nak艂adaj膮ce na stron臋 obowi膮zek prawny b膮d藕 ustalaj膮ce taki obowi膮zek, np. obowi膮zek zawiadomienia organu gminy o zgromadzeniu publicznym.f) Akty jednostronne i dwustronne akty jednostronne wydane s膮 niezale偶nie od woli adresata aktu, a akty dwustronne wydaje si臋 za zgod膮 adresata. Wi臋kszo艣膰 akt贸w administracyjnych s膮 aktami jednostronnymi.g) Akty nakazuj膮ce, kszta艂tuj膮ce i ustalaj膮ce; Nakazuj膮ce zakazy lub nakazy zobowi膮zuj膮 do okre艣lonego w nich zachowania si臋 (czynienia, znoszenia, zaniechania), np. powo艂anie do wojska, znaki kieruj膮cego ruchem ulicznym. Kszta艂tuj膮ce prawo ustanawiaj膮, zmieniaj膮 lub znosz膮 konkretny stosunek prawny, okre艣lony status prawny, np. nadanie obywatelstwa, nominacja urz臋dnika. Ustalaj膮ce akty administracyjne ustalaj膮 prawo lub prawnie istotn膮 w艂a艣ciwo艣膰 osoby, np. akt stwierdzaj膮cy obywatelstwo, prawo wyborcze.h) Opr贸cz w/w podzia艂贸w akt贸w administracyjnych mo偶na wspomnie膰 o aktach administracyjnych, kt贸re wywieraj膮 skutki prawne w sferze prawa cywilnego bezpo艣rednio, np. decyzja administracyjna o wyw艂aszczeniu nieruchomo艣ci, b膮d藕 tylko po艣rednio, stanowi膮c niezb臋dn膮 przes艂ank臋 dla zawarcia umowy. Wyr贸偶ni膰 mo偶na tzw. rzeczowy akt administracyjny zwi膮zany z rzecz膮 lub przedsi臋biorstwem. Uprawnienia i obowi膮zki w tym przypadku mog膮 przechodzi膰 na ka偶dorazowego w艂a艣ciciela rzeczy lub podmiot prowadz膮cy przedsi臋biorstwo.Ad. 3. Akt administracyjny jest, podobnie jak wyrok s膮dowy, aktem stosowania prawa, poniewa偶 okre艣la, co w konkretnym przypadku jest prawemR贸偶nice mi臋dzy aktem administracyjnym, a prawem s膮dowym;a) Wyrok rozstrzyga w spos贸b wi膮偶膮cy i ostateczny sp贸r prawny w interesie porz膮dku prawnego. Akt administracyjny jest natomiast przede wszystkim skierowan膮 na przysz艂o艣膰 form膮 dzia艂ania administracji publicznej.b) S膮d rozstrzyga jako bezstronny i neutralny organ sp贸r prawny mi臋dzy dwiema stronami. Organ administracyjny publicznej rozstrzyga w drodze aktu administracyjnego o powierzonej mu sprawie administracyjnej, i jest jednocze艣nie organem rozstrzygaj膮cym i jedn膮 ze stron .c) Wyrok jest tylko rozstrzygni臋ciem prawnym. Natomiast akt administracyjny jest zdeterminowany w ramach prawa przez celowo艣膰 dzia艂ania administracji, konieczno艣膰 osi膮gni臋cia za艂o偶onych cel贸w.d) S膮d dzia艂a tylko na wniosek, a organ administracji publicznej mo偶e dzia艂a膰 r贸wnie偶 z urz臋du.e) Post臋powanie s膮dowe jest formalnie ukszta艂towane i wyposa偶one w wiele gwarancji procesowych, aby zagwarantowa膰 rzeczowo w艂a艣ciwe rozstrzygni臋cie. Post臋powanie administracyjne nie jest tak sformalizowane jak post臋powanie s膮dowe, chodzi, bowiem o zapewnienie szybkiej, sprawnej i celowej administracji.Prawid艂owo艣膰 i wadliwo艣膰 aktu administracyjnegoPrawid艂owo艣膰 aktu administracyjnegoAkt administracyjny jest prawid艂owy, je偶eli odpowiada wszelkim przes艂ankom stawianym mu przez porz膮dek prawny;a) Zosta艂 wydany przez w艂a艣ciwy organ, tj., gdy organ ten mia艂 prawo wyda膰 taki aktb) Gdy akt zosta艂 wydany zgodnie z przepisami prawa formalnego (procesowego)c) Gdy akt jest tre艣ciowo zgodny z obowi膮zuj膮cym prawem materialnymWadliwo艣膰 aktu administracyjnegoNiezgodno艣膰 aktu administracyjnego z prawem mo偶e dotyczy膰 r贸偶nych jego element贸w, posiadaj膮cych r贸偶ny charakter. Dlatego ustawodawca rozr贸偶nia wadliwo艣膰 nieistotn膮 i wadliwo艣膰 istotn膮. Wadliwo艣膰 istotna mo偶e powodowa膰 uchylenie lub zmian臋 aktu wzruszalno艣膰 aktu administracyjnego. Akt dotkni臋ty szczeg贸lnie ci臋偶kimi wadami w istocie aktem administracyjnym nie jest, nie ma mocy wi膮偶膮ce bezwzgl臋dna niewa偶no艣膰 aktu.Akt dotkni臋ty wad膮 nieistotn膮 wi膮偶e adresata, jest aktem wa偶nym; mo偶na dokona膰 jego sprostowania, usuni臋cia oczywistej omy艂ki (rachunkowej, pisarskiej) albo dokona膰 uzupe艂nieniaUznanie administracyjne, tzw. swobodne uznanie .Zwi膮zanie administracji ustawami przes膮dza o tym, 偶e administracja to wykonywanie ustaw (prawa). Najwy偶szym organem administracji jest Rz膮d. Przy wykonywaniu ustaw wa偶ne s膮 dwie instancje; uznanie administracyjne i poj臋cie nieokre艣lone.Stosowanie prawa nast臋puje w czterech fazach;1. Wyja艣nienie i ustalenie stanu faktycznego2. Wyk艂adnia i ustalenie stanu ustawowego (hipotezy normy prawnej)3. Subsumpcja udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy stan faktyczny odpowiada stanowi przewidzianemu przez ustaw臋4. Ustalenie skutku prawnego udowodnionego faktuUznanie administracyjne wyst臋puje w贸wczas, gdy administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego mo偶e wybiera膰 mi臋dzy r贸偶nymi rozwi膮zaniami. Uznanie wyst臋puje wtedy, gdy norma prawna nie determinuje w spos贸b jednoznaczny skutku prawnego, lecz pozostawia w spos贸b wyra藕ny dokonanie takiego wyboru organowi administracyjnemu.Uznanie mo偶e polega膰 na tym, 偶e administracja musi si臋 zdecydowa膰, czy dany 艣rodek mo偶na w og贸le zastosowa膰 albo te偶, jaki ze 艣rodk贸w wybra膰.W zwi膮zku z instytucj膮 uznania administracyjnego mo偶na wyodr臋bni膰; Akty wydane w zakresie (na podstawie) 艣cis艂ego zwi膮zania ustawowego Akty oparte na uznaniu administracyjnymPoj臋cia nieokre艣lone; interes publiczny, interes spo艂eczny, dobro publiczne, interes bezpiecze艅stwa pa艅stwa, wa偶ny interes strony, wa偶ny interes pa艅stwowy, porz膮dek publiczny, i inne. Ustalenie, co si臋 kryje pod takimi okre艣leniami nale偶y do administracji wykonywuj膮cej ustawy.Inne formy dzia艂ania administracji1. Umowa cywilnoprawna2. Umowa administracyjna3. Ugoda administracyjna4. Porozumienie administracyjne5. PrzyrzeczenieAd. 1. Ka偶dy organ administracyjny mo偶e zawrze膰 umow臋 cywilnoprawn膮. Poza podmiotami administracyjnymi podmioty fizyczne, prawne, itd. Umowa to akt, kt贸ry dochodzi do skutku w wyniku zgodnego o艣wiadczenia woli stron. Podpisywane w oparciu o ustaw臋 o zam贸wieniach publicznych. Spory zwi膮zane z takimi umowami podlegaj膮 rozpoznaniu przez s膮dy powszechne.Ad. 2. Umowa administracyjna mo偶e by膰 zawarta z osob膮, w stosunku, do kt贸rej w innym przypadku musia艂by by膰 wydany akt administracyjny. Umow臋 t臋 zawiera organ administracyjny ze stron膮 b膮d藕 stronami. Mo偶e ona powodowa膰 nawi膮zanie, zmian臋 b膮d藕 znoszenie stosunk贸w administracyjnoprawnych.Ad. 3. Przewidziana w kodeksie post臋powania administracyjnego (k.p.a.) ugoda administracyjna ma charakter ugody pomi臋dzy stronami post臋powania administracyjnego, zawieranej przed organem, przed kt贸rym toczy si臋 post臋powanie administracyjne. Mo偶e by膰 zawarta tylko w indywidualnej sprawie administracyjnej, wy艂膮cznie w czasie trwania post臋powania administracyjnego i to tylko w takiej sprawie, w kt贸rej bior膮 udzia艂, co najmniej dwie strony o spornych interesach.. Z godnie z art. 121 k.p.a. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku post臋powania administracyjnego .Ad. 4. Porozumienie administracyjne jest instrumentem organizowania dzia艂alno艣ci podmiot贸w w sferze przydzielonych im zada艅, w szczeg贸lno艣ci mo偶e obejmowa膰 sfer臋 stosunk贸w administracyjnoprawnych.Obecnie na podstawie ustawy z 8. III. 1990 r. o samorz膮dzie gminnym, gminy mog膮 zawiera膰 porozumienia z organami administracji rz膮dowej w sprawie przejmowania przez organy gminy zada艅 z zakresu administracji rz膮dowej. To samo dotyczy samorz膮du wojew贸dzkiego oraz jednostek lokalnego samorz膮du terytorialnego porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zada艅 publicznych ustawa z 8.III.1998 r.Ad. 5. Przyrzeczenie jest szczeg贸lnym rodzajem o艣wiadczenia organu administracji, przez kt贸re zobowi膮zuje si臋 on do podj臋cia okre艣lonego dzia艂ania albo do dopuszczenia do pewnego dzia艂ania, np. ustawa o prawie o dzia艂alno艣ci gospodarczej, ustawa o repatriacji z 2000 r.Ustrojowe prawo administracyjne1. Poj臋cie ustrojowego prawa administracyjnego2. Zasady powi膮za艅 podmiot贸w administracji publicznejDo zasadniczych zagadnie艅 ustrojowego prawa administracyjnego nale偶膮 zagadnienia dotycz膮ce organ贸w administracji publicznej, urz臋d贸w, klasyfikacji organ贸w administracyjnych, w艂adztwa organizacyjnego, kompetencji i w艂a艣ciwo艣ci oraz zasad powi膮za艅 organ贸w administracji publicznej.Aparat administracyjny okre艣lenie zbiorcze dla oznaczenia r贸偶nych jednostek organizacyjnych wykonuj膮cych funkcje administracji publicznej, takich jak organy administracji publicznej (rz膮dowej, samorz膮dowej), zak艂ady publiczne, przedsi臋biorstwa u偶yteczno艣ci publicznej (komunalne), organizacje spo艂eczne, korporacje, a nawet upowa偶nione osoby prawne. Aparat administracyjny mo偶na podzieli膰 na przyczyny funkcjonalne np. s艂u偶by zdrowia, terytorialne centralne, wojew贸dzkie, powiatowe, okr臋gowe oraz organizacyjne rz膮dowe, samorz膮dowe.Jednostki wchodz膮ce w sk艂ad aparatu administracyjnego nazywane s膮 te偶 podmiotami administracji. Wa偶ne s膮 powi膮zania mi臋dzy podmiotami administracji.Zasady powi膮za艅 podmiot贸w administracji publicznej;1. Koncentracji organy centralne2. Dekoncentracji organy terenowe3. Centralizacji w okre艣lonej sferze w艂a艣ciwo艣ci (kompetencji rzeczowej) system organ贸w administracji jest zorganizowany w ten spos贸b, 偶e podejmowanie decyzji nale偶y wy艂膮cznie do organ贸w wy偶szych. 4. Decentralizacji, gdy okre艣lone sprawy przekazywane s膮 jako zadania w艂asne podmiotom samorz膮dowym.Zasada hierarchicznego podporz膮dkowania organ贸w administracji ni偶szych szczebli organom wy偶szym. Przejawia si臋 w podw贸jnej zale偶no艣ci s艂u偶bowej i osobowej,a) Zasada s艂u偶bowa wydawanie polece艅 s艂u偶bowych przez organ wy偶szy organom ni偶szymb) Zasada osobowa organ wy偶szego stopnia ma prawo obsadzenia stanowisk w organach bezpo艣rednio lub po艣rednio ni偶szych szczebli, zwolnie艅, awans贸w, nagradzania, poci膮gania do odpowiedzialno艣ci i wymierzania kar.Cechy hierarchii;1. Poszczeg贸lni cz艂onkowie organizacji lub jednostki organizacyjnej maja w uk艂adzie stopniowym okre艣lon膮 rang臋2. Ranga zwi膮zana jest zasadniczo z prawem wydawania zarz膮dze艅 albo z obowi膮zkiem ich wykonania3. Stosunek nadrz臋dno艣ci obejmuje prawo kontroli oraz uzyskiwania informacji od jednostek podleg艂ych (otrzymywania sprawozda艅)4. Wyst臋puje podw贸jna zale偶no艣膰; s艂u偶bowa i osobowa.Nadz贸r w teorii prawa administracyjnego oznacza kontrol臋 oraz mo偶no艣膰 podj臋cia prawem przewidzianych 艣rodk贸w wi膮偶膮cych nadzorowanego lub mo偶no艣膰 bezpo艣redniego wzruszenia (uchylenia, stwierdzenia niewa偶no艣ci) jego akt贸w.Kontrola natomiast oznacza prawo organu kontroluj膮cego do wy艂膮cznie sprawdzania dzia艂alno艣ci innych organ贸w czy jednostek organizacyjnych i oceniania prawid艂owo艣ci ich dzia艂alno艣ci, przyr贸wnywanie do jakich艣 wzorc贸w (ISO).Kontrola to inaczej; lustracja, wizytacja, rewizja.Podmioty administracji i ich podzia艂Organy administracji1. Poj臋cie organizacji publicznej2. Klasyfikacja organ贸w administracjia) Organy naczelneb) Organy centralne i terenowec) Organy decyduj膮ce i pomocniczed) Monokratyczne (jednoosobowe) i kolegialnee) Zawodowe i spo艂eczne3. Zakres dzia艂ania i w艂a艣ciwo艣ci (kompetencja) organu4. W艂adztwo organizacyjne5. Samorz膮dOrgan administracji rz膮dowej, to organ, kt贸ry;a) Stanowi wyodr臋bnion膮 cz臋艣膰 aparatu administracji rz膮dowejb) Dzia艂a w imieniu i na rachunek pa艅stwac) Uprawniony jest do korzystania ze 艣rodk贸w w艂adczychd) Dzia艂a w zakresie przyznanych mu kompetencji (zakres dzia艂ania, zadania, uprawnienia i obowi膮zkiOrgan samorz膮du terytorialnego, to taki organ, kt贸ry;a) Jest wyodr臋bniony organizacyjnieb) Dzia艂a w imieniu i na rachunek danej jednostki samorz膮duc) Korzysta ze 艣rodk贸w w艂adczychd) Dzia艂a w zakresie przys艂uguj膮cych mu kompetencjiKlasyfikacja organ贸w naczelnychW Polsce na podstawie konstytucji naczelnym organem administracji jest Rada Ministr贸w i administracja rz膮dowa komitet integracji europejskiej, komitet bada艅 naukowych, komitet obrony konsument贸w, itp.Organy centralne i terenowe (lokalne)Organem centralnym jest organ, kt贸rego zasi臋g dzia艂ania rozci膮ga si臋 na obszar ca艂ego pa艅stwa, a organem terenowym organ, kt贸ry realizuje swoje kompetencje tylko na okre艣lonej cz臋艣ci terytorium pa艅stwa, np. w wojew贸dztwie, powiecie, gminie czy okr臋gu.Organy decyduj膮ce i pomocniczeOrgany decyduj膮ce to organy, kt贸re mog膮 rozstrzyga膰 sprawy w drodze czynno艣ci prawnych, a organy pomocnicze to takie organy, kt贸re mog膮 tylko wyst臋powa膰 z inicjatyw膮 czy tez opiniowa膰 przedstawione im sprawy przez organy decyduj膮ce b膮d藕 te偶 wykonywa膰 jedynie czynno艣ci kontrolne, np. Rada Legislacyjna przy Premierze lub kolegium przy wojewodzie.Organy jednoosobowe (monokratyczne) i kolegialneOrgany jednoosobowe (premier, minister, wojewoda, starosta, itp.) powo艂ane s膮 do za艂atwienia spraw konkretnych, licznych, wymagaj膮cych szybkiego rozstrzygni臋cia, gdy niezb臋dna jest wiedza fachowa i gdy chodzi o jasno okre艣lon膮 odpowiedzialno艣膰. Organy kolegialne (rada ministr贸w, zarz膮d powiatu, itp.) tworzy si臋 do tego, aby ustala艂y og贸lne kierunki dzia艂ania, cele strategiczne, za艂o偶enia polityki w poszczeg贸lnych dziedzinach dzia艂alno艣ci pa艅stwa, decyzje podejmowane s膮 wi臋kszo艣ci膮 g艂os贸w.Organy zawodowe i spo艂eczneOrgan zawodowy sk艂ada si臋 lub jest obsadzany przez osoby, kt贸re z tego tytu艂u otrzymuj膮 wynagrodzenie, b臋d膮ce 藕r贸d艂em utrzymania. Za organ spo艂eczny uwa偶a si臋 taki organ, w sk艂ad, kt贸rego wchodz膮 osoby traktuj膮ce sw膮 prac臋 (dzia艂alno艣膰) w organie honorowo nie otrzymuj膮c wynagrodzenia. Mog膮 natomiast otrzyma膰 diety czy ekwiwalenty za utracony zarobek np. 艂awnicy.Zakres dzia艂ania organuWskazuje, jakimi sprawami ma si臋 zajmowa膰 dany organ. O zakresie dzia艂ania stanowi si臋 zwykle w przepisach prawa tworz膮cych dany organ kompetencje. W艂a艣ciwo艣膰 pozwala na udzielenie odpowiedzi na pytanie, jaki podmiot administracji i jaki organ administracyjny jest powo艂any do za艂atwienia spraw administracyjnych danego rodzaju. Rodzaje w艂a艣ciwo艣ci;a) Rzeczowa dotycz przydzielonych danemu organowi kategorii spraw. Rozstrzyga ona o tym, jaki organ za艂atwia sprawy z zakresu budownictwa, przemys艂u, o艣wiaty, zdrowia, itp.b) Miejscowa zwana te偶 terytorialn膮, dotyczy przestrzeni (terytorium) dzia艂ania organu, np., na jakim obszarze dany organ mo偶e realizowa膰 swoj膮 w艂a艣ciwo艣膰 rzeczowa, w kt贸rej gminie, w wojew贸dztwie, powiecie b膮d藕 okr臋gu.c) Instancyjna zak艂ada wielostopniow膮 organizacj臋 administracji i rozstrzyga, kt贸rego stopnia organ jest w艂a艣ciwy do za艂atwienia sprawy.d) Funkcjonalna odnosi si臋 do okre艣lenia, kt贸ry z wewn臋trznych organ贸w danego podmiotu w艂a艣ciwy jest do za艂atwienia danej sprawy.Przestrzeganie w艂a艣ciwo艣ci organ jest zobowi膮zany wykonywa膰 zadania jemu przydzielone i przestrzega膰 z urz臋du swojej w艂a艣ciwo艣ci. W艂a艣ciwo艣膰 stanowi podstaw臋 i granice dzia艂alno艣ci organu.Przenoszenie w艂a艣ciwo艣ci zakres dzia艂ania danego organu okre艣la ustawa. Ustawa nak艂ada obowi膮zek wykonania zada艅 zleconych z zakresu administracji rz膮dowej, jak r贸wnie偶 na podstawie porozumienia z organami administracji rz膮dowej.W艂adztwo organizacyjneUprawnienia do tworzenia, zmiany i znoszenia podmiot贸w administracji (organ贸w, korporacji, zak艂ad贸w publicznych itp.).Utworzenie podmiotu administracji nast臋puje przez wydanie aktu prawnego i wyposa偶eniu go w podstawowe 艣rodki. Przede wszystkim nale偶y okre艣li膰 jego zadania, kompetencje, nazw臋 i wyposa偶y膰 w 艣rodki materialne.Tak rozumiane w艂adztwo organizacyjne przys艂uguje organom pa艅stwa w zakresie w艂adzy ustawodawczej i wykonawczej, np. ustawa z 5.VI. 1998 r. o administracji rz膮dowej w wojew贸dztwie ustali艂a, 偶e ustanowienie organ贸w administracji niezespolonej mo偶e nast臋powa膰 wy艂膮cznie w drodze ustawy, je偶eli jest to uzasadnione og贸lnopa艅stwowym charakterem wykonywanych zada艅 lub terytorialnym zasi臋giem dzia艂ania przekraczaj膮cym obszar jednego wojew贸dztwa.Samorz膮dSamorz膮d oznacz pewien spos贸b administracji, a mianowicie sprawowanie samodzielnie administracji przez zwi膮zki publicznoprawne, czyli samorz膮d samorz膮d terytorialny (gminny, powiatowy) oraz samorz膮d specjalny np. zawodowy, gospodarczy, wyznaniowy, narodowo艣ciowy.Centralne organy administracji Rada Ministr贸wJak powo艂ywana, sk艂ad Inicjatywa ustawodawcza Rozporz膮dzenia Podejmuje ustawy w zakresie wykonywania swoich konstytucyjnych uprawnie艅. Zgodnie z art. 146 ust. 2 konstytucji do Rady Ministr贸w nale偶膮 sprawy nie zastrze偶one dla innych organ贸w pa艅stwowych samorz膮du terytorialnego inaczej m贸wi膮c, do Rady Ministr贸w nale偶膮;a) Nadawanie kierunk贸w dzia艂ania administracji rz膮dowejb) Koordynacja mi臋dzyresortowa administracji rz膮dowejc) Decydowanie w sprawach szczeg贸lnej wagi