personality2007 2

Biologiczne podstawy osobowości

Genetyka zachowania

Ewolucyjna psychologia osobowości

Plan wykładu

  1. Metody genetyki zachowania

  2. Wpływy środowiskowe i genetyczne

  3. Odziedziczalność osobowości

  4. Podstawowe założenia psychologii ewolucyjnej.

  5. Ewolucyjne wyjaśnienia podstawowych tendencji i charakterystyk osobowości człowieka

  6. Neurobiologia osobowości



Ludzki genom

  1. Zaskakujące dane genetyki:
    Caenorhabditis elegans – 18 424 geny

Drosophila melanogaster – 13 601 genów

Arabidopsis – 24 489 genów

Homo sapiens – 35 000 genów

Porównanie ludzkiego genomu i genomu małp człekokształtnych wskazuje na 1-2% różnicy.

Metody genetyki zachowania

  1. Metoda bliźniąt

  2. bliźnięta monozygotyczne

  3. wychowywane razem

  4. wychowywane osobno

  5. bliźnięta dyzygotyczne

  6. Metoda adopcyjna

  7. Metoda dopasowania modelu

  8. OGOD - jeden gen - jedno zaburzenie (One Gene One Disorder)

  9. QTL - Quantitative Trait Loci – geny cech ilościowych

Identyfikowanie DNA związanego z zachowaniem - QTL

  1. Jeśli wiele genów wpływa na jakąś cechę, to jest prawdopodobne, że będą się rozkładały ilościowo a nie jakościowo.

  2. Z perspektywy QTL większość zaburzeń stanowi ekstremum cech ilościowych determinowanych przez te same czynniki genetyczne i środowiskowe odpowiedzialnych za zmienność na całym wymiarze.



Odziedziczalność

  1. Współczynnik odziedziczalności

  2. h2=zmienność genotypowa cechy / zmienność fenotypową cechy

  3. odziedziczalność w szerokim rozumieniu

  4. zmienność addytywna i nieaddytywna (dominacja i epistaza)

  5. odziedziczalność w wąskim rozumieniu



Wpływy środowiskowe i genetyczne

  1. Genetyka zachowania jako próba odpowiedzi na problem natura-wychowanie.

  2. Czynniki środowiskowe wspólne i specyficzne

  3. Interakcja genotypu i środowiska

  4. To samo środowisko ma odmienny wpływ na ludzi o różnych genach.

  5. Ludzie o różnych genach mogą wywoływać odmienne reakcje środowiska

  6. Ludzie o różnych genach wybierają i tworzą odmienne środowiska



Oszacowania odziedziczalności

Model h, c, e
(Loehlin, et al.., 1998)

Dane obserwacyjne (GOSAT)
(Borkenau, et al., 2001)

Tezy psychologii ewolucyjnej

  1. Socjobiologia - wyjaśnianie zachowań poprzez wskazanie ich wartości przystosowawczej

  2. Psychologia ewolucyjna - odkrycie organizacji i struktury ludzkiego umysłu

  3. mechanizmy psychologiczne

  4. powiązanie z istniejącą metodologią badań psychologicznych



Tezy psychologii ewolucyjnej

  1. Mózg - system fizykalny, jego struktury mają na celu generowanie zachowania, które jest odpowiednie do okoliczności

  2. Struktury mózgowe zostały „zaplanowane” przez dobór naturalny.

  3. Różne struktury neuronalne są wyspecjalizowane w rozwiązywaniu odmiennych problemów adaptacyjnych.

  4. Nasze współczesne czaszki zamieszkuje umysł z epoki kamienia łupanego.



Podstawowe tendencje i charakterystyki z perspektywy ewolucyjnej

  1. Określenie podstawowych motywów ludzkiego zachowania:

  2. przeżycie

  3. reprodukcja

  4. inwestycja rodzicielska

  5. Struktura modularna osobowości

Geneza różnic indywidualnych

  1. Skąd się biorą różnice indywidualne?

  2. Różnice płciowe.

  3. Odmienne problemy adaptacyjne

  4. Model 5 czynnikowy z perspektywy ewolucyjnej

  5. Osobowość jako „krajobraz adaptacyjny”

Neurobiologia osobowości

  1. Poszukiwanie korelatów osobowości

  2. Samowiedza – kora przedczołowa

  3. Dwa systemy samowiedzy X i C

  4. Neurotyzm i samoświadomość






Wyszukiwarka