1.Rodzaje społecznych regół zachowania i znaczenie afiliacji w pracy nauczyciela
AFILIACJA -poczucie przynależności dotyczące nawiązania i utrzymania kontaktów z innymi, wzajemna akceptacja i emocjonalna aprobata, dążenie jednostki do przebywania w towarzystwie. SYNTONIA- łatwość (współbrzmienie) nawiązania kontaktów. EMPATIA-utożsamianie się z inną osoba, odczuwanie jej emocji i przeżyć FACYLITACJA-zmiany w zachowaniu sportowca pod wpływem obecności i nnych

os. a także ich oceny. efektem F jest lepsze wykonanie zadania łatwiejszego, a gorzej trudniejszego. ALIENACJA-wyobcowanie, utrata więzi jednostki z czym była silnie związana.

2. Rodzaje przestrzeni społecznej
INTYMNA (0-1/2m) możliwość kontaktu fizycznego, INDYWIDUALNA(50-150cm)znajomi, możliwa rozmowa na osobiste tematy SPOŁECZNA(1.5-3m) kontakt z niezjaomymi PUBLICZNA (3m i więcej) dziełem przypadku.

3. Pojęcie rozwoju i znaczenie dojrzewania i uczenia się
ROZWÓJ ONTOGENETYCZNY-ciąg zmian pozostających między sobą w związku i występujących w sposób uporządkowany w czasie życia jednostki. Rozwój to dwa uzupełniające się procesy: dojrzewania i uczenia się, czyli wpływ czynników wew. które nadają człowiekowi swój rytm, tempo, wielkość przemian i proces przeobrażeń pod wpływem bodźców środowiska zew. (śr: społ, wych, fiz). Pomiędzy nimi istnieje ścisła zależność i uwarunkowanie. dojrzewanie nie zapewni pełnego rozwoju. odczłowieka rozwijającego się nie można wymagać tylko nadmiernych ćw. fiz. lub tylko umysłowych, ponieważ mogą zaburzyć psychiczny rozwój dziecka. Przedwczesna nauka ćw. fiz. może szkodzić,bo organizm nie jest przygotowany na tego typu wysiłek. Z kolei za późny rozwój fizyczny w stosunku do umysłowego powodują tzw. zjawisko INTERFERENCJI, co utrudnia proces poprawnych czynności ruchowych.

4. znaczenie SNR w procesie wczesnej specjalizacji
SNR – strefa najbliższego rozwoju; jest to różnica aktualnego i potencjalnego rozwoju. SNR to założenie, że jest obszar wykraczający ponad możliwości człowieka. Okres dojrzewania jest ważny by w odpowiednim wieku wprowadzić odpowiednie ćwiczenia. Dziecko rozwija się poprzez nauczanie. N-l pokazuje dziecku nowe rzeczy, których nie mogło doświadczyć samemu, nauka to współpraca ucznia i n-la,(pomoc i ułatwianie trudnych zadań, naśladownictwo n-la). Ważny aspekt w procesie treningu-dostosowanie odpowiedniej formy i rodzaju ćwiczeń dla poziomu dziecka. W wychowaniu fizycznym i sportowym ważnym procesem jest rozwój w kształtowaniu sprawności technicznej i motorycznej, które jest początkiem przygotowującym do sportu wyczynowego. Przygotowanie to ma dwa sposoby: sukcesy są odnoszone w fazie pełnego rozwoju somatycznego, motorycznego, psychicznego, intelektualnego i społeczno – emocjonalno – motywacyjnego jednostki. Faza pełnego rozwoju jednostki musi być poprzedzona 6-8 letnim okresem treningowym ( przygotowanie motoryczne).

5. Czynniki rozwoju;

a) odziedziczone i wrodzone zadatki anatom.-fizjologiczne organizmu - nosicielem cech dziedzicznych jest łańcuch DNA, a rola dziedziczności jest dominująca do chwili narodzin. czynnik dziedziczny wpływa na różnorodność form zachowania, a także rzutuje na poziom inteligencji

b) własna aktywność- różnorodne czynności organizmu (równowaga ze środowiska). Aktywność służy do regulacji ze światem.

Człowiek poddaje się środowiskowi, przystosowuje się, oddziałuje, realizuje plany i zamierzenia, zmieniając otoczenie zmienia siebie. Z rozwojem aktywności następuje uwewnętrznienie doświadczeń. Są możliwości zaspokojenia podst potrzeb czynnościowych.

c) środowisko od urodz. czł. jest pod wpływem śr. zewn (biolog i społ). Śr. społ. ma bardzo ważne znaczenie, aby mogły się rozwijać różne cechy i zdolności niezbędne są doświadczenia, wynikające z kontaktów społ., ponieważ człowiek rozwija się w obcowaniu z innymi (emocjonalnie, wzory zachowań, oczekiwania i wymagania). Wraz z wiekiem rozszerza się krąg oddziaływań środowiskowych.

d) wychowanie charakter zamierzony służący do kształtowania potrzeb, postaw, motywów, zainteresowań i przeżyć emocjonalnych, a także zaspokajaniu potrzeb .

6. Przebieg krzywych efektywności wczesnej specjalizacji.
Początkowe tempo przyrostu poziomu sportowego jest wyższe w grupie ćwiczących zgodnie z zasadą „wczesnej specjalizacji”, po czym dość szybko przyrost ulega zahamowaniu. W odniesieniu do osób trenujących wszechstronnie przyrost poziomu trwa zdecydowanie dłużej, osiągając tym samym wyższą wartość finalną przez co możliwe jest pełne wykorzystywa posiadanych dyspozycji psychofizycznych organizmu. Praca treningowa z najmłodszymi nie zawsze w praktyce jest poprawnie zrozumiana przez szkoleniowców. Faktem jest, że os. przygotowane w treningu wszechstronnym nie mają początkowo szans na zwycięstwo startując do rywalizacji z os. przygotowywanymi wg tzw. wczesnej specjalizacji. Mimo to wielu trenerów podejmuje decyzję na zastosowanie trening, aby uzyskać db wyniki i opinię. Jednak wszechstronne szkolenie daje efekty zmiany uprawianej dyscypliny (b. ważną rolę odgrywają wówczas wrażenia psychiczne). Kiedy początkowy rozwój aktywności był realizowany głównie z koncepcją wczesnej specjalizacji, a powstałe niedociągnięcia rozwoju sprawności fiz. wszechstronnej zostały zaniedbane – zmiana uprawiania innej dyscypliny sportowej staje się problemem.

7. zasady wczesnego uprawiania sportu

0. konieczność dostosowania form ćw. do wieku

1. dostosowanie zakresu współzawodnictwa do potrzeb rozwojowych dziecka

2. wykorzystanie optymalnego stadium rozwojowego dla kształtowania motoryki i nauczania ruchu

3. ostrożność w dozowaniu ćw. w okresie dojrzewania

4. uwzględnienie indywidualnego tempa i rytmu rozwoju psychofizycznego

5. uwzględnienie indywidualnego zróżnicowania ćwiczących, głównie pod względem prezentowanych zdolności i temperamentu

6. uwzględnianie przewagi motorycznej chłopców nad dziewczynkami

7. szerokie uznanie istotności udziału czynnika motywacyjnego

8. umiejętne zastosowanie w treningu dzieci i młodzieży ćw. siłowych i wytrzymałościowych.

*możliwa występowalność zaburzeń motorycznych, co prowadzi do zaniżenia zdolności uczenia się ruchów. Powraca brak zróżnicowania emocjonalnego. Okres dojrzewania dla szkolnictwa sportowego staje się niekorzystne. Dlatego powinny być w tym okresie bardzo ostrożnie tworzone zasady stopniowania trudności i dozowanie obciążeń wysiłkowych. Spowolnienie ćwiczeń i zmniejszenie odporności na wysiłek może spowodować zmienność nastrojów i drażliwość. Bagatelizowanie tych czynników może doprowadzić do niepowodzeń ucznia, a także nieporozumienia z nauczycielem i innymi uczniami. Wysokiej efektywności uczenia się ćwiczeń nie można ograniczać tylko do fazy przedpokwitaniowej dziecka. Powodzenie w zakresie motorycznym uczenia się decydują: ilość, jakość, różnorodność dotychczas praktykujących ćw.

8.wychowacza rola aktywności sportowej
w okresie adolescencji Polega na podkreślaniu cech sportu kwalifikowanego w stosunku do szkolnego wychowania fizycznego.Aktywność sportowa wychowuje. Jest ona jednym z czynników prawidłowej organizacji szkoleniowego dziecka. Ważna w tym przypadku jest umiejętność trudności aplikacji i wyboru odpowiedniego poziomu trudności i obciążeń ćwiczeń co buduje wewn. sterowność. Pełne zaangażowanie dziecka w ćw. szkolne buduje w nim db postawę, a aby to „zbudować” potrzebna jest własne zaangażowanie i intensywny wysiłek oraz skupienie. Pomaga to wypracować motywację, wytrwałość, stanowczość itp. prawidłowa praca wychowawcza na tle wychowania fizycznego z uczuciem powinna być oparta na konkretnych założeniach dydaktycznych. Przez naukę nawyków i umiejętności budujemy również postawy zainteresowania prozdrowotne. Proces wychowawczy nie opiera się tylko na wychowaniu szkolnym fizycznej aktywności aktywności sportowej, ale także w aktywności sportowej poza dydaktycznej np. zawody. Kontakty poza dydaktyczne dają możliwość osiągnięcia nieformalnej spójności interpersonalnej, poznania różnego rodz. problemów, a także możliwość wzajemnego zrozumienia. taka forma daje również oddziaływanie ucznia na postawione cele wychowawcze szkoleniowca. Korzystny wpływ zawodów sportowych to również (poza podstawowymi_ dyskretne kierowanie uczniów w ich poczynaniach. Formą wychowawczą jest również oddziaływanie różnych środowiska, które nie zawsze maja popr. formę oddziaływania na psychice dziecka, ale b. ważny wpływ na jego zachowanie. Prawidłowym oddziaływaniem na proces wychowawczy ucznia ma m.in. jednolity, wewn. spójny system norm i zasad w jaki sposób zachowywać się kulturalnie. aktywność sportowa szkolna jak i poza dydaktyczna związana ruchem fizycznym wywierają b. wiele czynników wychowawczych a rozwój dziecka.

9. Kary w sporcie :

0. nie może byś środkiem zemsty – kara musi być przemyślana i wzięte muszą być pod uwagę jej skutki; powinna spowodować zmianę na lepsze

1. wielkość kary adekwatna do rozm. przewinienia – zbyt surowa może spowodować agresję, zbyt łagodna – zlekceważenie.

2. Sprawiedliwa i dotyczyć wszystkich – niezależnie od poziomu sprawności/zasług. nieodpowiednia jest stronniczość w karaniu a sama kara może różnie wpływać na różne os., lub te samą os. w różnych okresach życia.

3. Unikać nadużycia kary – zbyt częste użycie może powodować brak aktywności lub ukształtować agresję. Może prowadzić do arogancji/ bierności/ apatii

4. stosunek karzącego do karanego – pozytyw. Jest pożyteczna, stosowana w sposób rozsądny. Skuteczność kary jest w stanie ocenić karzący czy przyniosła skutek pozytywny czy negatyw.

5. Skuteczność kary zależy od stosunku os. karanej do popełnionego czynu i samej kary – ważne jest czy karany czuje się winny i uznaje karę a słuszną.

6. Akceptacja kary – akceptacja os. karzącej – kara ma szansę być skuteczna, natomiast stosunek obojętny do os. może być ona nieskuteczna

7. upomnienie w „cztery oczy” - najbardziej skuteczna kara, im mniej

„rozdmuchana” kara tym bardziej może ona przynieść pozytywne skutki.

10. Nagrody w wychowaniu fizycznym i sporcie:

0. nie może być stosowana zbyt rzadko/ zbyt często

1. nie może być niedostosowana do zachowania

2. wartość nagrody nie może przewyższać treść treść zadania, ponieważ dalsza aktywność będzie

3. warunkiem uzyskania kolejnych nagród

4. nagrody informacyjne mają inne oddziaływanie na dzieciach niż nagrody sterujące (materialne)

5. ważne jest: kiedy, w jaki sposób, za co, przez kogo jest nagroda

6. uroczysta oprawa i oficjalny charakter – nadaje odczucie zadowolenia i satysfakcji motywując do większego zaangażowania

7. rodzaj nagrody adekwatny do wieku (symbol. - dzieci, material. - wykwalifikowani sportowcy)

8. przedwczesna nagradzanie zmienia zainteresowanie i widzenie sportu

11. sytuacja sportowa powoduje agresje

I – zad. sportowe dążą do coraz lepszych wyników, sukces staje się miarą wartości, co powoduje napięcie psychofizyczne u sportowca, co może prowadzić do zaburzeń zachow. Kiedy ktoś daje z siebie wszystko (psych. i fizycz.) łatwo wyprowadzić go z równowagi, co może doprowadzić do sytuacji antyspoł. która jest niedopuszczalna w sporcie

II – faza przygotowawcza, treningowa i rywalizacji mają wiele rozmachu i swobody. W sporcie jest ważne aby swoją energię nie tracić na mimikę twarzy, niepotrzebne gesty i śpiew. Należy odreagowywać w swerze cielesnej. Nie można wykluczać,że ten rodzaj odreagowania (tj. wewn.) nie pobudzi w sportowcu dzikości co w późniejszym czasie spowoduje u niego zachowanie antyspoł.

III – działalność sport. buduje się na zasadzie współzawodnictwa, konflikcie interesów. Polega na tym, że gdy jeden wygrywa automatycznie reszta przegrywa. Rywalizacja powoduje, że pomimo przyjacielskich stosunków między zawodnikami sportowiec, który chce osiągnąć jak najlepsze wyniki odbierać będzie zawodników jako osoby, które chcą mu zagrozić w tej drodze sukcesu(przewagi, szacunku, prestiżu społ). Dlatego współzawodnictwo przybierać może również formę walki. Nikt nikomu nie pobłaża i odnoszą się do siebie „złością sportową”,by dominować, być agresywnym i twardym. Taka mobilizacja (przeciwko komuś) może wywołać agresję intersportową (prospoł.) lub ekstra sportową (wykraczającą poza granice sportowe).

IV – społeczny odbiór, czyli reakcję publiczną ludzi, którzy czekają na to co zrobi sportowiec. Reakcja ludzi wpływa na dalsze zachowanie sportowca. Może to rodzić w nim presję, co prowadzi do agresji, która może odbić się na innych zawodnikach. Jednak w niektórych dziedzinach sportowych wręcz wymaga się od zawodnika agresji. Zachowanie takie okazuje również widownia, która kwalifikuje się jako podjudzanie do czynu karalnego, z którym mamy do czynienia w wielu imprezach sportowych. W takim przypadku u zawodnik a może zostać stłumiona zdolność samokontroli. Zachowanie widowni jest jednym z głównych przyczyn zachowań agresywnych sportowców.

V – sportowiec często zderza się z podjęciem zadań, które przekraczają jego możliwości, stwarza w ten sposób u niego środowisko „nienormalne”. Ta nienormalność daje walor atrakcyjności tej sytuacji. Mimo, że takie środowisko ma b. duże szanse wzbudzić w sportowcu zachowanie antyspoł. to mimo wszystko, gdyby nie ono sport nie istniałby na tak znaczącym miejscu skali funkcji społ.

12. pojęcie agresji oraz źródła zachowań agresywnych i ich związek z aktywnością sportowa

AGRESJA: (obiektywnie)to zachowanie skierowane przeciw osobom/ rzeczom przybierające formę ataku w wyniku którego wyrządza się konkretną krzywdę natury fizycznej/ moralnej.

(intencjonalne) zamiar wyrządzenia komuś krzywdy fizycznej/ moralnej. Ważna jest intencja do której zachowanie zamierza.

Kryteria agresji: intencjonalne, antynormatywne, szkodliwe

Modele:

- popędowe - wrodzony; w organ. wciąż powstaje jego energia i nawarstwia się kumulując się do momentu powstania agresywnego zachow., które powinien rozładować w akceptowany sposób.

- Frustracyjne – prowadzi do zachowań agresywnych (model stwierdzający kiedy dochodzi do agresji, a nie dlaczego). W zawodach: gdy jeden jest wygrywający, przegrani ulegają frustracji. Sort jest sposobem ujścia agresji.

- Społ. uczenia się – zakłada, że agresja jest nabyta, czyli wyuczona Agresja nie jest tylko cechą wrodzoną, ale także nabytą przez środ. społeczne, przez co wykształcają się ulegając modyfikacji.

13. sposoby przeciwdziałania agresji w wychowaniu fizycznym i sporcie

- osobisty przykład, czyli wiarygodność (fachowość, zgodność słów z czynami, szczerość, konsekwencja, opanowanie, sprawiedliwość),

-odpowiednie formy ćwiczebne zgodne z przepisami,

- ćw. relaksacyjno – koncentrujące (tonizowanie napięcia emocjonalnego i mięśn.,

- przekonywać, że faulują os. mało sprawne fiz.i niewyszkolone technicznie,
- przekonywać, ze agresja może wywołać negat. skutki dla atakującego (karą za łamanie przepisów,

co traci, że zachowanie agresywne może prowadzić do agresji widowni),

- potrzeba gry „fair play”,

- uświadamianie przepisów

- nauka niekwestionowana opinii sędziowskiej,

- stosowanie kar odpowiadających przewinieniom,

- częste nagrody za zachowanie „fair play”.

14. formy wsparcia społecznego w aktywności sportowej dzieci i młodzieży

1. wsparcie emocjonalne – przekazywane w toku emocji (podtrzymujących, uspokajających,regulujących napięcie emocjonalne, odzwierciedlające uczucia pozytywne i zwrócone do os. wspieranej, danie uczucia przynależności tej osobie i bezpieczeństwo, poprawę samopoczucia i samoocen).

2.Wsparcie emocjonalne – jest to wymiana infor.,która na lepsze zrozumienie sytuacji, problemów i własnego położ. życiowego. Są to również informacje, które mogą stać się b. istotne dla osoby

wspieranej w jaki sposób ma sobie poradzić z przeciwieństwami.
- Wsparcie wartościujące – polega na przekazaniu informacji pozwalające na podwyższenie poczucia własnej wartości, do ochrony samooceny, a także sprzeciwianiu się uszkadzaniu ocenom innych Intensywne, lecz ograniczone wsparcie społ. otrzymane ze środ., z których jest on związany może wywierać negat. wpływ dla samego siebie bez naszej „niewiedzy”. Wsparcie społ. u dzieci i młodzieży w wychow. sport. jest szczególnie ważne, ponieważ zawodnik jest pod szczególną presją emocjonalną, „wyciskania” z siebie, przekraczania dotychczasowych możliwości i popr. uzyskanych dotychczasowych wyników. Wsparcie społ. jest też b. ważne w momencie kryzysu (kariery sport., sytuacyjnej). Jest potrzebne sportowcom do równowagi psychicznej.

15. Wymień motywy korzystania z niedozwolonego dopingu farmakologicznego i opisz jeden.

- radzenie sobie ze stresem związanym ze sportem (frustracja, kontuzja, przygnębienie,wyczerpanie, zmęczenie, ból, rozczarowanie)

- utrzymywanie doskonałej formy fiz., osiąganie najlepszych wyników

- bycie społecznym bohaterem; publ. najlepszym

- lek na: - problemy os, huśtawki emocjonalne, rozczarowanie, rozpacz, podniecenie, euforię

- podjęcie ryzyka w sporcie, chęć poczucia bycia niezniszczalnym w

- przekonaniu o niemożliwości wystąpienia szkód

- uzupełnienie siebie w zbliżającej się końcówce sezonowej lub kariery sportowej.