1. Łączówki : służą do połączenia przewodów, łączonych poszczególne odcinki linii zewnętrznych z innymi odcinkami linii, do łączenia przewodów odcinków linii zewnętrznych z układem wewnętrznym podzespołów. Dzielimy na :
łączówki zaciskowe : (duża powierzchnia styczności przewodu z zaciskiem)
łączówki lutowe
łączówki zapadkowe
Zestyk : składa się z co najmniej dwóch styków służących do zamykania i otwierania obwodu elektrycznego. Dzielimy je na:
zwierne, rozwierne, wielokrotne zwierne, wielokrotne rozwierne, dotykowe, ślizgowe, liniowe, punktowe, wielpunktowe. Teletechniczne do 100V, elektroenergetyczne do 500V.
Elektromagnesy : służą do wykonywania czynności mechanicznych przy pomocy prądu elektrycznego płynącego przez cewkę. Zasilane AC(przyciąga w takt częstotliwości. 2X częściej przyciąga niż częstotliwość prądu). Wytwarza pole magnetyczne przy przepływie prądu.
Rygle elektromagnetyczne: stosowane w urządzeniach rozdzielczych elektroenergetycznych. Uniemożliwia wykonanie błędnych czynności w układach szyn zbiorczych między odłącznikami a wyłącznikami. Przy DC po włączeniu rygla włączony jest rezystor ograniczający natężenie prądu.
To zamek z cewka z nawiniętym zwojem wytwarzająca pole elektromagnetyczne podczas przepływu prądu. Pole elektromagnetyczne , powoduje wysunięcie się metalowego trzpienia
Wyzwalacze elektromagnetyczne: to elektromagnesy które wysuwają zapadki podtrzymującej wyłącznik i spowodowanie automatycznego wyłączenia gdy płynie określony prąd.
Podzespoły i układy przetwarzające: transformatory, wzmacniacze.
Styczniki: Są to łączniki z napędem elektromagnesowym i są zwarte kiedy płynie prąd przez cewkę elektromagnesu
główne: do łączenia głównych torów prądowych, trójbiegunowwe styczniki AC i dwubiegunowe styczniki DC.
Styczniki pomocnicze do łączenia prądów sterowniczych
Przekaźniki : pod wpływem zmiany pewnej wielkości fizycznej sterują obwodem elektrycznym
elektryczne reagują na zmianę: napięcia, natężenia prądu.
nieelektryczne reagują na zmianę: ciepła, światła, dźwięku.
elektroenergetyczne stosowane w większym napięciu niż 100V(AC/DC)(przy urządzeniach zabezpieczeń, sterowania
pomocnicze pośredniczące w przemysłowych urządzeniach sterujących, zabezpieczających do 220V(AC/DC)
pomocnicze sygnałowe 220V(AC/DC)
kontaktronowe – kiedy przez cewkę płynie DC to w cewce tworzy się pole magnetyczne i powoduje zwarcie sprężyn stykowych oraz zamknięcie obwodu elektrycznego 110V DC 220V AC
z podtrzymaniem mechanicznym: pozostaje w pozycji pracy po zaniku impulsu załączenia
Elementy logiczne bezstykowe (w zeszycie rysunki)
Sygnalizatory optyczne:
lampki żarowe : wysoka niezawodność,
lampki i wskaźniki jarzeniowe: stosowane jako wskaźniki napięcia, mały pobór mocy
wskaźniki elektromagnetyczne: dzieli się na wskaźnik zadziałania(włącza się przy pojawieniu się impulsu napięciowego) i działania(działa tak długo jak trwa impuls)
- kwitowniki: służy do kontroli położenia łączników elektroenergetycznych i styczników
- dzwonki: kotwiczka uderzając wydaje dźięki na skutek przepływu AC
- buczki: zamiast kotwiczki ma membranę
- syreny (WTF)
Schematy: schemat ideowy :pokazuje układ łączenia, dzielimy na:
schemat zasadniczy : pokazuje szczegółowo zasadę działania układu
schemat funkcjonalny: pokazuje zależności elektryczne między elementami układu
schemat blokowy: pokazuje funkcjonalne części układu w postaci bloków i torów sygnału
schemat wykonawczy : pokazuje układ połączeń wewnątrz lub na zewnątrz urządzenia.
Blokada przełącznikowa : zapobiega pojawieniu się niepożądanych stanów.
blokada kaskadowa
współdziałająca uprzywilejowana
współdziałająca równorzędna
przeciwdziałająca uprzywilejowana
przeciwdziałająca równorzędna
wykluczająca uprzywilejowana
wykluczająca równorzędna
załączeniowa
przeciwzałączeniowa
załączająca
wyłączająca
Blokada stycznikowa: zapobiega np. włączeniu się dwóch sieci (głównej kiedy ta padnie i pomocniczej)
Układy kolejnego włączania : jest określona kolejność włączania u wyłączania urządzeń
Sterowanie w funkcji czasu : np. w celu uniknięcia spadku napięć stosuje się dwa silniki włączane do sieci w odstępie czasu. Dzięki przekaźnikowi czasowemu uzyskuje się opóźnienie włączenia drugiego silnika.
2. przyczyny występowania zmian napięcia:
deficyt mocy
przeciążenie linii i transformatorów
zła regulacja napięcia w zakładach elektroenergetycznych
wpływ odbiorników niespokojnych zmieniających pobór mocy
zwarcia i przepięcia
wahania napięcia to nagłe zmiany napięcia a odchylenia napięcia to powolne zmiany napięcia
Odbiorniki:
piece łukowe
napędy walcownicze
spawarki
piły elektryczne
młoty elektrycznego
windy
klimatyzacje itp. itd.
Spadek napięcia to różnica napięcia na początku i na końcu odcinka linii.
Obniżenie napięcia powoduje zmniejszenie wydajności urządzeń lub ich zatrzymanie.
Wpływ zmiany napięcia na odbiorniki oświetleniowe
zmiana mocy pobieranej
zmiana wartości strumienia świetlnego
zmiana trwałości
migotanie światła
Wahania napięcia można podzielić na (wskutek tętnięć, częstotliwości):
wahania rzadkie do 6x na dobę nie czesciej niż 1z na h
często do 3x na dobe nie czesciej niż 1x na h
bardzo częste co minute
szczególnie częste występują częściej niż inne
Wpływ zmian napięcia na odbiorniki rezystancyjne
przy zmianie napięcia jest zmieniona moc co wiąże się ze zmianą czasu grzania co zwiększa łączny pobór mocy?
Łuk elektryczny: Powstaje on między stykami łącznika otwieraniu lub zamykaniu ichw obwodzie obciążonym
W fazie rozchodzenia się zestyków maleje powierzchnia styczności, wzrasta rezystancja przejścia. W przerwie między stykami napięcia źródłowe inicjuje wyładowania łukowe.
Dejonizacja - powrót gazu do stanu normalnego. Łączenie się jonów i elektronów w obojętne atomy(rekombinacja)
Jonizacja – oderwanie elektronów od atomu
termoemisja – pod wpływem wysokiej temperatury wyrzucane są elektrony z zestyku katodowego do anody.
Elektrony biegnąc do anody spotykają atomy gazu, uderzając wybijają z nich elektrony które też biorą udział w jonizacji (jonizacja lawinowa). Przestrzeń między stykami wypełniona jest plazmą rozpadu gazu.
Czas bez prądowy – czas w których prąd w okolicach zera sinusoidalnego prąd nie płynie
kanał połukowy – częściowo zjonizowany gaz tam gdzie był łuk. Prędkość elektronów i jonów maleje i występuje dejonizacja.
Napięcie zapłonowe- występuje przy nim lawinowa jonizacja charakteryzujące wytrzymałość elektryczną kanału połukowego.
Ładunek przestrzenny – skupienie dodatnich jonów przy katodzie.
Histereza - zależności aktualnego stanu układu od stanów w poprzedzających chwilach
Napięcie powrotne – w stanie powrotnym po rozłączeniu styków