Łacińskie nazwy będą tylko z części mózgowia
Mózgowie - Encephalon
Kresomózgowie - Telencephalon
Międzymózgowie - Diencephalon
Śródmózgowie - Mesencephalon
Most - Pons
Rdzeń przedłużony - Medulla Oblongata
Móżdżek - Cerebellum
Przodomózgowierosencephalon
Tyłomózgowie rhombencephalon
Do pnia mózgu należy.
rdzeń przedłużony
śródmózgowie
most
Nerwy czaszkowe:
I węchowy
II wzrokowy
III okoruchowy
IV bloczkowy
V trójdzielny
VI odwodzący
VII twarzowy
VIII przedsionkowo ślimakowy
IX językowo gardłowy
X błędny
XI dodatkowy
XII podjęzykowy
Droga wzrokowa – droga, przez którą biegną impulsy nerwowe z siatkówki oka do kory wzrokowej mózgu składająca się z trzech neuronów.
Na samym początku są komórki fotoreceptorowe (czopki i pręciki). Pierwszym neuronem są komórki nerwowe dwubiegunowe znajdujące się w siatkówce. Drugim neuronem są komórki wzrokowo-zwojowe, które budują zwój nerwu wzrokowego. Ich neuryty tworzą po wyjściu z gałki ocznej nerw wzrokowy, który przechodzi z oczodołu do jamy czaszki. Następnie włókna nerwu wzrokowego krzyżują się tworząc skrzyżowanie wzrokowe, po czym przyjmują nazwę pasma wzrokowego.
Pasmo wzrokowe kieruje się ku górze i ku tyłowi, otacza podwzgórze dochodząc do ciała kolankowatego bocznego, w którym znajdują się ciała komórek nerwowych trzeciego neuronu drogi wzrokowej. Ich aksony biegną w kierunku ośrodka wzroku położonego w płacie potylicznym mózgu.
Uszkodzenia:
ślepota oka (uszkodzenie nerwu wzrokowego)
niedowidzenie połowicze dwuskroniowe (uszkodzenie skrzyżowania wzrokowego - brak widzenia z części donosowych nerwów wzrokowych)
niedowidzenie połowicze jednoimienne (uszkodzenie pasma wzrokowego lub kory okolicy bruzdy ostrogowej płata potylicznego mózgu - brak widzenia jednej połowy pola widzenia)
niedowidzenie kwadrantowe jednoimienne (uszkodzenie promienistości wzrokowej)
DROGA SŁUCHOWA-łaczy korę słuchową za pośrednictwem co najmniej 4 neuronów.
Receptory-(znajdujące się w ślimaku) kom. zmysłowe włosowate wewnętrzne i zewnętrzne, które reagują na drgania.
Neuron 1
Kom. dwubiegunowe zwoju spiralnego, przy czym każda z nich ma po dwie wypustki
-obwodowa-dochodzi do kom. włosowatych ślimaka
-dośrodkowa-biegnie w nerwie ślimakowym i następnie wnika do mózgowia na granicy mostu i rdzenia przedłużonego.Tutaj zazwyczaj ulega ona podziałowi na 2 odgałęzienia; kończące się w jądrze ślimakowym brzusznym i grzbietowym.
Neuron 2
Kom. jąder ślimakowych brzusznego i grzbietowego.
Ich aksony biegną przez ciało czworoboczne do wstęgi bocznej.
Neuron 3
Włókna 2 neuronu kończą się w różnych ośrodkach pnia mózgu, w jądrach wstęgi bocznej oraz w jądrach ciała czworobocznego i jądrze górnym oliwki.
Rozpoczyna się w nich 3 neuron, który dochodzi do jądra wzgórka dolnego lub dalej przez ramie wzgórka dolnego do jądra ciała kolankowatego przyśrodkowego.
Neuron 4
Kom. jądra ciała kolankowatego przyśrodkowego oraz ich neuryty, które jako promienistość słuchowa przez część podsoczewkowa torebki wewnętrznej pochodzą do zakrętów skroniowych poprzecznych.
Uszkodzenia:
Niedosłuch przewodzeniowy ( uszkodzenie w uchu zewnętrznym i środkowym)
Niedosłuch odbiorczy, w którym wyróżnia się:
- niedosłuch ślimakowy ( uszkodzenie komórek w ślimaku)
- niedosłuch nerwowy ( uszkodzenie włókien nerwowych w ślimaku)
- niedosłuch centralny (uszkodzenie może dotyczyć każdego miejsca drogi słuchowej w mózgu).
Niedosłuch ślimakowy i nerwowy może być jednouszny, natomiast centralny jest zawsze obuszny ze względu na krzyżowanie się włókien nerwowych w przebiegu drogi słuchowej.
Budowa neuronu
Neuron jest podstawową jednostką układu nerwowego. Neuron składa się z ciała komórkowego i wypustek:
a) mnogich
b) krótkich i rozgałęzionych zwanych dendrytami
c) pojedyńczych długich zwanych aksonami.
Wewnątrz centralnego systemu nerwowego neuryt jest otoczony przez nie nerwowe komórki zwane glejowymi a poza centralnym układem nerwowym jest otoczony komórkami Schwanna. Kończy się przy efektorze, telodendronem.
Konary mózgu znajdują się w środkowej części śródmózgowia. Składają się od przodu z dwóch odnóg, z których każda oddzielona jest od nakrywki konara (jego części tylnej) przez istotę czarną. Od tyłu konara pomiędzy nakrywką a pokrywą znajduje się wąski wodociąg mózgu o długości około 2–3 cm. Konary mózgu zawierają włókna nerwowe odpowiedzialne za kontrolę napięcia mięśniowego i dokładność ruchów. Dodatkowo posiadają m.in. istotę czarną zawierającą duże ilości dopaminy, czyli substancję przekaźnikową. Istota czarna jest połączona drogami nerwowymi z jądrami podstawy a od ich prawidłowej interakcji zależy hamowanie niektórych ruchów mimowolnych i prawidłowe napięcie mięśni.
Chromosom – forma organizacji materiału genetycznego wewnątrz komórki. Chromosomy są zbudowane z dwóch chromatyd siostrzanych (podłużnych jego części) połączonych w jednym punkcie centromerem. chromosomy z obu stron zakończone są powtarzającą się sekwencją nukleotydów tworzących telomer. Chromosomy dzielą się na autosomy – zawiadujące dziedziczeniem cech nie sprzężonych z płcią, oraz chromosomy płciowe – czyli allosomy lub heterosomy, których obecność przejawia się u konkretnej płci i w wielu przypadkach determinuje ją.
Drogi ruchowe to projekcyjne (rzutowe) drogi zstępujące, które rozpoczynają się w korze ruchowej, a kończą w mięśniach obwodowych.
Wyróżnia się zasadniczą drogę ruchową oraz poboczne drogi oddechowe. Zasadnicza droga ruchowa jest 2-neuronowa. Poboczne drogi ruchowe są związane z ukladem pozapiramidowym i są co najmniej 3-neuronowe.
Zasadnicza droga ruchowa składa się tylko z 2 neuronów :
- ośrodkowego (droga korowo-rdzeniowa)
- obwodowego (droga rdzeniowo-mięśniowa)
Talidomid – organiczny związek chemiczny zbudowany z reszty ftalimidowej i glutarimidowej. Stosowany jako lek o działaniu przeciwwymiotnym, przeciwbólowym, usypiającym i hipnotycznym.
Często spotykanymi aberracjami chromosomowymi są trisomie polegające na występowaniu w komórce trzech chromosomów homologicznych zamiast dwóch. Mogą one powstać w wyniku nieprawidłowej segregacji chromosomów w czasie podziału mejotycznego, prowadzącego do powstania gamet (prezygotycznie), lub po zapłodnieniu, a także wskutek nieprawidłowego rozdziału chromosomów podczas mitotycznych podziałów bruzdkowania (postzygotycznie). Aberracje chromosomów mogą wystąpić również jako skutek działania promieniowania jonizującego - aberracje popromienne chromosomów.
U człowieka często spotykane są trisomie trzech z 22 autosomów - 13. (zespół Pataua), 18. (zespół Edwardsa) i 21. (zespół Downa) oraz zaburzenia w liczbie chromosomów płci (w tym trisomia chromosomu X). Innego typu trisomii praktycznie nie obserwuje się, gdyż powodują zbyt głębokie nienormalności, co w efekcie staje się przyczyną obumierania płodu we wczesnych etapach rozwoju zarodkowego. Wśród chorób genetycznych częste są również zaburzenia w liczbie chromosomów płci. Niektóre z nich, np. dodatkowy chromosom Y u mężczyzn (XYY), trisomia chromosomu X u kobiet (XXX), rzadko powodują istotniejsze nienormalności: kobiety (jedna na 1000) mają uwydatnione cechy płciowe i niską inteligencję, natomiast mężczyźni (również 1 na 1000) charakteryzują się wysokim wzrostem oraz bywają nadpobudliwi i infantylni. Delecja to jeden z typów (najczęściej spontanicznej) mutacji genowej dotyczącej zmiany składu nukleotydowego DNA.
Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu =intrauterine growth retardalsion - IUGR
Przyczyny IUGR
Nadciśnienie u matki
Małowodzie
Niewydolność łożyska
czynniki egzogenne (promieniowanie jonizujące, używki, leczenie sterydami)
Zakażenia wirusowe i bakteryjne
Wady rozwojowe płodu
aberracje chromosomalne płodu (z. Turnera)
choroby matki (gestoza, PIH, niedokrwistość)
Niedożywienie matki
Mielinizacja, proces wykształcania → osłonki mielinowej wokół aksonów rdzennych (→ akson, → włókna rdzenne), tj. proces tworzenia przez komórki glejowe, oligodendrocyty w obrębie ośrodkowego układu nerwowego lub lemocyty w nerwach poza ośrodkowym układem nerwowym wielu warstw błony komórkowej otaczających akson; proces m. jest stosunkowo wolny, u człowieka rozpoczynany w okresie życia płodowego, kończy się w wieku 10–12 lat.
kora czuciowa, kora somatosensoryczna, pola czuciowe, obszar → kory mózgowej ssaków zlokalizowany w przedniej części płata ciemieniowego, do którego docierają włókna czuciowe z jąder wzgórza, stanowiące ostatni neuron dróg prowadzących od receptorów czucia dotyku, ucisku, rozciągania, temperatury i bólu rozmieszczonych w całym ciele.
W tylnej części płatów czołowych zlokalizowana jest tzw. kora ruchowa, która zawiaduje ruchami zamierzonymi. Z elektrofizjologicznych badań wynika, że każda część narządu ruchu, a dokładniej grup mięśniowych, ma tam swoją reprezentację. Największą mają ręce, szczególnie palce oraz mięśnie twarzy i języka, wyraźnie mniejszą - tułów i kończyny dolne. Jest to zrozumiałe zważywszy, jak skomplikowane czynności może wykonać ludzka ręka, czy - jak złożone ruchy wykonują mięśnie mimiczne, np. podczas artykulacji ludzkiej mowy. Ruch (motoryka) ma swą reprezentację także w jądrach podkorowych (jądro ogoniaste, jądro soczewkowate, ciało migdałowate), których zadaniem jest, między innymi, wytworzenie napędu ruchowego oraz regulowanie napięcia mięśni i korygowanie (czynienie jej zgodnej z powziętym zamiarem) czynności motorycznej inicjowanej w korze.
Kora wzrokowa obejmuje 3 obszary:
pierwszorzędowa kora wzrokowa (pole 17): bruzda ostrogowa
drugorzędowa kora wzrokowa (pole 18): zakręt językowaty
trzeciorzędowa kora wzrokowa (pole 19): zakręt językowaty
Kora wzrokowa (pierwszorzędowa) (pole 17 według Brodmanna) znajduje się w płacie potylicznym pokrywając górną i dolną ścianę bruzdy ostrogowej, zakręt językowaty oraz klinek.
Odpowiedzialna jest za odbiór wrażeń wzrokowych i stanowi ostatni element drogi wzrokowej. Do pola 17 dochodzą włókna nerwowe promienistości wzrokowej, które przewodzą impulsy nerwowe z siatkówki obojga oczu.
Do kory wzrokowej jest zaliczana także asocjacyjna kora wzrokowa (pole 18 i 19). Otrzymuje impulsy z pola 17 i odpowiedzialna jest za analizę bodźców wzrokowych oraz kojarzenie tychże bodźców z innymi pochodzącymi z innych ośrodków mózgu.
kora słuchowa, obszar → kory mózgowej ssaków zlokalizowany w płacie skroniowym, do którego docierają włókna nerwowe stanowiące ostatni odcinek drogi nerwowej łączącej → ślimak ucha wewnętrznego z korą mózgu.