OPIS I ANALIZA PRZYPADKU
PRACA Z UCZNIEM ZDOLNYM NA LEKCJI JĘZYKA ANGIELSKIEGO
I. IDENTYFIKACJA PROBLEMU.
Szymon jest uczniem klasy szóstej szkoły podstawowej. Klasę tę przejęłam po swojej poprzedniczce dopiero w szóstej klasiAe i wiedziałam, że jest to zespół trudny wychowawczo o niskiej średniej ocen. Klasa została podzielona na dwie grupy: chłopców (13 osób) i dziewczęta (14 osób) i w takich grupach miała lekcje języka angielskiego. Praca z grupą chłopców była dość trudna, dlatego że chłopcy mieli negatywne podejście do nauki, a kilku z nich miało również orzeczenia poradni pedagogiczno – psychologicznej o dysfunkcjach i obniżeniu wymagań programowych. A zatem poziom językowy na lekcjach angielskiego tej grupy był stosunkowo niski tak, by dostosować tempo pracy i wymagania do poziomu uczniów. Na tym tle Szymon wyraźnie brylował. Już po kilku lekcjach zauważyłam, że chłopiec nie tylko wybija się poziomem wiedzy na tle klasy, ale jest wyraźnie uzdolniony językowo i ogólnie bardzo inteligentny. Objawiało się to zwiększoną aktywnością chłopca podczas pracy na lekcji (wszystkie polecenia wykonywał szybko, bezbłędnie i bardzo chętnie), uzdolnieniami w twórczym operowaniu poznanym materiałem oraz wyjątkowo ładną i poprawną wymową angielską. Oceny z testów, kartkówek i odpowiedzi ustnych były ocenami bardzo dobrymi. Wszystkie te elementy wskazywały na to, że mam do czynienia z uczniem uzdolnionym językowo. W tym wszystkim jednak chłopiec pozostawał bardzo skromny i nieśmiały. Nie chciał najwyraźniej celowo pokazywać swojej przewagi intelektualnej w klasie
II. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA
Postanowiłam zainteresować się bliżej chłopcem, po to, by pomóc mu w rozwijaniu uzdolnień językowych i motywować do dalszej intensywnej pracy. Obserwowałam jego pracę na lekcji coraz bardziej upewniając się o talentach językowych ucznia. Rozmawiałam także na temat Szymona z wychowawczynią i nauczycielami innych przedmiotów. Dowiedziałam się, że chłopiec wykazuje generalne uzdolnienia (na innych przedmiotach także), jednak jego rozwój jest hamowany przez ogólną atmosferę panującą w klasie, gdzie uczeń zdolny jest szykanowany, jako ten odstający znacznie od poziomu klasy. Dodatkowo sytuacja rodzinna Szymona okazała się dość trudna. Otóż chłopiec był wychowywany przez samotną matkę i niejednokrotnie borykali się z problemami materialnymi.
Uwzględniając wszystkie te fakty postanowiłam porozmawiać z chłopcem, tak, by uzyskać jego zgodę na zaproponowane dodatkowe obowiązki związane z nauką języka angielskiego. Przeprowadziłam indywidualną rozmowę z Szymonem wyjaśniając mu, na czym polegałyby dodatkowe formy pracy i motywując do dalszego rozwoju. Chłopiec wyraził chęć i gotowość do współdziałania.
III. ZNACZENIE PROBLEMU
(...)W związku z tym, że w swojej pracy dydaktyczno – wychowawczej natykam się na wielu chłonnych wiedzy i zdolnych uczniów pozostawionych samym sobie (Szymon jest takim właśnie przypadkiem), postanowiłam opracować specjalny program przeznaczony dla uczniów uzdolnionych, który realizuję na lekcji, w indywidualnej pracy z uczniem zdolnym czy na pozalekcyjnych nieodpłatnych zajęciach. Zaniedbywanie dzieci uzdolnionych to niesamowite marnotrawstwo intelektualne, z którym nie chcę i nie mogę się pogodzić, dlatego też pomagam im w podnoszeniu swoich kompetencji językowych, stawiam przed nimi wyzwania intelektualne i oddziałuję wychowawczo poprzez rozbudzania ciekawości poznawczej, wdrażanie do samodzielnego i twórczego myślenia(...)
IV. PROGNOZA
Na podstawie obserwacji, własnych doświadczeń oraz fachowej literatury postawiłam dwie prognozy:
Negatywna:
Szymon zniechęcony atmosferą panującą w klasie oraz presją, by nie „wychylać” się, zrezygnuje z dodatkowej pracy i będzie szukał akceptacji grupy w obniżeniu własnych zdolności oraz ocen. W ten sposób chłopiec nie tylko będzie powielał negatywne wzorce zachowań, ale i zaniedba własne zdolności oraz obniży poziom kompetencji językowych i zahamuje własny ogólny rozwój intelektualny i osobowościowy.
Pozytywna:
Chłopiec konsekwentnie będzie współpracował z nauczycielem uzyskując coraz lepsze wyniki z języka angielskiego, odnosząc zwycięstwa w konkursach językowych, olimpiadach i doskonaląc własne kompetencje językowe. Wzrośnie jego poczucie wartości oraz nabierze większej pewności siebie.
V. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ
1. Cele:
- zachęcić i motywować ucznia do podnoszenia własnych kompetencji językowych
- wdrażać chłopca do samodzielnej pracy, poszukiwań i twórczych rozwiązań
- otoczyć troską i służyć konkretną pomocą merytoryczną w indywidualnej dodatkowej nauce
- umacniać w przekonaniu o własnej wartości
- ukazywać sens i wagę rozwoju w każdej sferze.
2. Zadania i sposoby realizacji:
Aby zrealizować powyższe cele prowadzące zarówno do poprawy intelektualnego jak i wychowawczego funkcjonowania ucznia postawiałam przed sobą następujące zadania:
A). Zachęcić i motywować ucznia do podnoszenia własnych kompetencji językowych poprzez:
· przydzielanie mu trudniejszych zadań podczas pracy grupowej lub indywidualnej, stwarzanie sytuacji wyboru zadań, ćwiczeń o większej skali trudności lub prac dodatkowych (ogólnie zwiększanie wymagań)
· różnicowanie stopnia trudności prac domowych i prac klasowych
· uczestniczenie w dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych dla uczniów zdolnych
· indywidualizowanie pracy w domu
· dobór skutecznych form i metod pracy
· nagradzanie pracy, nauki, wysiłków
· współpracę z matką
B). Podnieść samoocenę Szymona oraz jego autorytet w grupie poprzez:
· prowadzenie przez chłopca fragmentów lekcji
· utworzenie w klasie systemu popularyzacji dorobku dzieci zdolnych poprzez propagandę wizualną oraz imprezy, spotkania, podziękowania, dyplomy
· zaangażowanie Szymona do pomocy słabszym uczniom w grupie
· zaangażowanie ucznia do promocji klasy / szkoły
· stosowanie pochwał dla matki, na forum klasy, szkoły.
VI. WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃ
Realizacja celów i założeń dydaktyczno – wychowawczych przebiegała na kilku płaszczyznach.
1. Po pierwsze dbałam o rozwój kompetencji językowych Szymona stosując następujące oddziaływania:
· opracowanie indywidualnych planów pracy
· opracowanie, dobór skutecznych form i metod pracy z uczniem (zwłaszcza aktywizujących)
· motywowanie, aktywizowanie chłopca
· dodatkowa praca i konkretna pomoc merytoryczna na zajęciach pozalekcyjnych (kółko dla uczniów zdolnych z języka angielskiego)
· wykorzystanie intelektualnego potencjału ucznia zdolnego w konkursach, prowadzeniu lekcji, urozmaicaniu jednostek lekcyjnych, w pomocy uczniom słabszym etc.
· dzielenie się uwagami, doświadczeniami, spostrzeżeniami
· nakłanianie chłopca do samorealizacji
· przyjmowanie roli doradcy, moderatora i organizatora procesu uczenia się
· pomoc uczniowi w prawidłowej i szybkiej ocenie swoich pomysłów
· współpraca z rodzicem dziecka zdolnego
2. Oddziaływania wychowawcze:
- zachęcanie i motywowanie do pogłębiania wiedzy
- wdrażanie do samodzielnej o twórczej pracy, nauki, poszukiwań
- rozbudzanie ciekawości poznawczych
- korzystanie z posiadanej wiedzy w sposób twórczy
- kształtowanie umiejętności organizowania pracy
- rozwijanie w uczniu postawy ciekawości, otwartości i tolerancji wobec innych kultur.
- potrafi współpracować w grupie np. w trakcie realizacji projektów, zadań grupowych, na zajęciach pozalekcyjnych, pracując z uczniem słabszym
- zna różnorodne formy pracy i rozumie ich celowość
- zna swoją wartość i realizuję się osiągając sukcesy w nauce
VII. EFEKTY ODDZIAŁYWAŃ
Po roku pracy, a raczej, współpracy z Szymonem efekty okazały się imponujące. Chłopiec uzyskał celującą ocenę końcową z języka angielskiego prezentując naprawdę wysoki poziom językowy, zwłaszcza w zakresie komunikacyjnym. Oprócz tego zajął kilka czołowych miejsc w szkolnych konkursach językowych. Zdał także testy kwalifikacyjne z języka angielskiego do klasy gimnazjalnej z rozszerzonym programem językowym. Wpłynął bardzo pozytywnie na własną grupę klasową nie tylko imponując innym postępami w nauce języka angielskiego, ale przede wszystkim poprzez chętne i konsekwentne pomaganie słabszym uczniom. Zachował także postawę skromności i nie manifestowania własnej przewagi intelektualnej nad innymi podwójnie zyskując sympatię dzieci z klasy i kilku oddanych przyjaciół na kółku pozalekcyjnym. Chłopiec nie tylko rozwinął własne talenty językowe, ale nabrał większej pewności siebie i podniósł własną samoocenę.
www.eduforum.pl/modules.php?name=Publikacje&d_op=getit&lid=4027