Wulkany

Wulkanizm należy do procesów endogenicznych czyli wewnętrznych, które to nieustannie działają na powierzchnię Ziemi. Procesy te chcą doprowadzić peneplery – czyli do całkowitego zrównania powierzchni Ziemi. Poniższa praca ma na celu przybliżyć proces wulkanizmu, a także poszerzyć naszą wiedzę o przykłady wulkanów.

Wstęp

Wulkan jest miejscem na powierzchni Ziemi, z którego wydobywają się(bądź też wydobywały się kiedyś) produkty wulkaniczne. Wulkany powstają wtedy, gdy nastąpi wyłom w skorupie ziemskiej i zacznie z niego wypływać magma w postaci lawy lub materiał skalny zostanie wyrzucony w powietrze. Każda erupcja wulkaniczna spowodowana jest przez gwałtownie rozszerzające się gazy zawarte w magmie. Wulkany występują jako pojedyncze wzniesienia lub tworzą górskie kompleksy wulkaniczne.

Jak zbudowany jest wulkan?

Gdy to przeczytacie dowiecie się jak zbudowane są "ogniste góry". Głęboko pod ziemią, bo około 1km, gromadzi się magma, tworząc ogniska magmowe(lub inaczej rezerwuar czy komorę wulkaniczną). Płynna magma topi otaczające skały i wciąż zwiększa swoje ciśnienie.Jednocześnie kieruje się w górę tworząc przewód wulkaniczny(czyli kanał zwany też kominem), którym produkty erupcji wydostają się na powierzchnię. Kanał ten przy powierzchni rozszerza się lejkowato, tworząc krater. Od komina głównego odchodzą czasem kanały boczne tworząc na zboczu stożka kratery poboczne(zwane też pasożytniczymi). Stożek z kolei jest właśnie wzniesieniem powstałym na skutek wylewu z wnętrza Ziemi bardzo dużej ilości magmy.

Schemat przekroju poprzecznego przez wulkan

Gdzie występują wulkany?

Oczywiście możemy wulkany znaleźć na mapie, mimo tego jednak tu opiszemy, gdzie na Ziemi one występują.

Obecnie czynnych jest kilkaset wulkanów. Występują one głównie w strefach młodych ruchów górotwórczych lub w sąsiedztwie wielkich uskoków. Najwięcej wulkanów(około 340) grupuje się dookoła wybrzeży Oceanu Spokojnego tworząc tzw. Wokółpacyficzny Pierścień Ognia. Na terenie Polski nie ma czynnych wulkanów, choć np. w okresie permskim w okolicach Krakowa istniały rozległe i aktywne rejony wulkaniczne.

Co właściwie z tego wulkanu "wylatuje"?

To co z niego "wylatuje" to tzw. produkty erupcji. Dzielimy je na ciekłe, stałe i gazowe. Magma znajdująca sie w głębi skorupy ziemskiej jest gorącą masą, zdolną do płynięcia i wznoszenia się ku powierzchni Ziemi. Magma, która wydobywa się z wnętrza Ziemi nosi nazwę lawy. Najczęściej jest to główny produkt wybuchu wulkanu. Lawa osiąga temperaturę od 1000ºC do 1400ºC i krzepnie w 600-700ºC tworząc skały magmowe, np.: bazalt.