fale

NEOREALIZM

Neorealizm włoski – ruch artystyczny w literaturze, plastyce, a zwłaszcza w filmie, powstały jako sprzeciw wobec faszyzmu. Jego podstawowe dzieła zrealizowano w latach 1942-1952. W filmach neorealistycznych ukazywano konflikty i dramaty zwykłych ludzi, urastające - dzięki bogactwu obserwacji i prawdzie psychologicznej - do wielkich uogólnień. (np. Złodzieje rowerów - historia zwykłego człowieka po wojnie, który zmaga się z rzeczywistością, szuka pracy - kradzież roweru co jest dla niego największym dramatem i daży za wszelką cenę do tego żeby go rozwiązać ). Za pierwszy właściwy film tego nurtu uważa się jednak Rzym, miasto otwarte (1945) Roberto Rosselliniego, zrealizowany zaraz po wejściu wojsk amerykańskich do stolicy Włoch. Kierunek powstał w wyniku zainteresowania twórców rozliczeniami wojennymi, a także problemami społecznymi pierwszych lat powojennych.
Problematyką społeczną, rozpatrywaną w kontekście konsekwencji wojennych, zajęły się takie filmy jak: Dzieci ulicy (1946), Złodzieje rowerów (1948), Cud w Mediolanie (1950) etc.
Kierunek ten, zakończony w pierwszej połowie lat 50., bardzo silnie oddziaływał na twórców z innych krajów, m.in. na twórczość Akiry Kurosawy (Pijany anioł to przykład neorealizmu japońskiego), Luisa Buñuela (Zapomniani) czy polskiej szkoły filmowej.



NOWA FALA FRANCUSKA

Nowa fala (fr. la Nouvelle Vague) - nurt awangardy w kinie francuskim istniejący w latach 1959-1965, gdy czynniki historyczne, ekonomiczne i technologiczne pozwoliły młodym twórcom na zasadnicze zmiany we francuskim kinie. Po niespodziewanym sukcesie niskobudżetowego I Bóg stworzył kobietę francuski przemysł filmowy otworzył furtkę dla innych, niskobudżetowych produkcji. W tym samym czasie nowinki techniczne pozwoliły na eksperymenty i redukcję kosztów produkcji filmowej.
Głównymi cechami nowofalowej sztuki filmowej była swobodna konstrukcja dramaturgiczna, unikanie intelektualnej, zdroworozsądkowej motywacji działań bohaterów, naturalność akcji oraz jej ścisły związek z miejscem akcji.
Wykorzystano muzykę jazzową, charakterystyczną dla wielu późniejszych filmów nowofalowych. Nowa fala francuska wynalazła charakter już idiomatyczny dla francuskiego kina, której efekty przejawiają się jeszcze w latach 80., ale nawet w popularnej Amelii z 2001 roku wskazać można elementy zbieżne. Do najbardziej znaczących filmów nowej fali zaliczyć należy Do utraty tchu (1960) Jean-Luca Godarda, który zaplanował jedynie początek akcji filmu, kierując ją do Paryża, i przy niskim budżecie zainicjował ryzykowną grę wymyślania spontanicznie każdego następnego momentu, sceny. Ekipa filmu nie przewidywała, że film zostanie w ogóle skończony.



EKSPRESJONIZM NIEMIECKI

Ekspresjonizm – nurt w niemieckiej kinematografii, którego początki sięgają roku 1913, kiedy to powstał Student z Pragi w reżyserii Stellana Rye. Scenariusz tego filmu nawiązywał do romantycznej fantastyki i opowiadał historię młodego studenta, który sprzedał swoje odbicie w lustrze. Jednak właściwe przyjście na świat tego kierunku dokonało się po I wojnie światowej w 1919 r., kiedy Robert Wiene nakręcił Gabinet doktora Caligari. Film uzyskał niezwykłą oprawę plastyczną, dzięki czemu okazał się wówczas dziełem zupełnie wyjątkowym. Scenerię przedstawionych wydarzeń tworzą bowiem sztuczne scenografie autorstwa trzech malarzy ekspresjonistów: Waltera Reimanna, Hermanna Warma i Waltera Röhriga. Na scenografię składają się wymalowane płaszczyzny świadomie wystylizowane, deformujące rzeczywistość, pełne krzywizn i załamań perspektywy. Efekt plastyczności dopełnia malarska kontrastowość czerni i bieli.
Zgodnie z wpływami literackimi reżyserzy-ekspresjoniści sięgali często po historie niesamowite, z wątkami irracjonalnymi bądź tylko z kryminalnym, ale zawsze przyprawione elementami tajemniczości i mrocznej aury. Twórcy ekspresjonistyczni w pełni docenili możliwości ekranu, traktując go - jak malarze płótno - jako przestrzeń do świadomego zapełnienia. Ich wizytówką stała się niezwykła umiejętność kompozycji kadru. Ekspresjonistów wcale nie interesował montaż, czasami filmy wydawały się być statycznymi, bowiem była to zwykła zmiana zdjęć. Firmowym znakiem ekspresjonizmu okazały się cienie przedmiotów i ludzi.
Fritz Lang razem z Friedrichem Wilhelmem Murnau uchodzą za najwybitniejszych przedstawicieli niemieckiego ekspresjonizmu. W ich twórczości można odnaleźć najważniejsze cechy nurtu: upodobanie do tajemniczych, wywiedzionych z ducha romantyzmu historii. Ale między nimi istniała też pewna różnica, bowiem Murnau lubił wychodzić w plener, Lang z kolei kręcił zazwyczaj w atelier, lubił stylizacje kadru, monumentalne formy.
W niemieckim kinie ekspresjonistycznym istniały dwa nurty: nurt społeczno-psychologiczny i nurt fantastyczny.
Nurt społeczno-psychologiczny określany w Niemczech mianem Kammerspielfilm – opowiadał o kłopotach, samotności, samobójstwach, obłędach i tragediach rodzinnych. Piętnował obojętność świata wobec ludzkich problemów. Ogólnie cechowała go niewiara w człowieka.
Nurt fantastyczny – najczęściej filmy grozy, spowite aurą tajemniczości, obłędu, z pojawiającymi się zjawami, koszmarami nocnymi i atmosferą opadającą na bohatera niczym sieć pajęcza (Gabinet doktora Caligieri ).



POSTMODERNIZM

Postmodernizm - termin używany przez historię i krytykę sztuki do nazywania różnorodnych, czasem nawet przeciwstawnych stylistyk. W znaczeniu potocznym oznacza przede wszystkim tyle, co poawangardowy, zdystansowany w stosunku do awangardy, ale niekoniecznie z nią sprzeczny. Postmodernizm może być również rozumiany jako sprzeciw wobec koncepcji racjonalnego charakteru kultury i jej liniowego rozwoju. Postmodernizm nie jest zwartym, jednolitym, planowo wykreowanym ruchem artystycznym, jest to wspólna przestrzeń konfrontacji różnych tendencji i koncepcji, których wspólnym mianownikiem jest krytyczny stosunek do monolitycznej, homogenicznej wizji świata oraz nieustanne podważanie dominacji eurocentrycznej i patriarchalnej kultury Zachodu.
Postmodernizm z założenia wystrzega się zastygania w jednym skodyfikowanym sposobie uprawiania sztuki, często za styl postmodernizmu uważa się właśnie bezstylowość. Do kanonu postmodernistycznych chwytów należą interpretacja antroposfery jako gry, pastisz, cytat (przy czym zarówno teksty, jak utwory muzyczne, czy dzieła plastyczne są interpretowane jako mozaiki zbudowane z przytoczeń i przekształceń wcześniejszych dzieł, a sam cytat nie służy, jak wcześniej bywało powołaniu się na mistrza, albo uznane dzieło, i tym samym nobilitacji, lecz prowadzeniu, w różnych celach, własnej gry), świadomość przyjętej konwencji (np. bohaterowie kreskówek wypowiadający uwagi o dubbingu), intertekstualność, paradoksalne skojarzenia, dowolne komponowanie form i znaczeń (co określa się francuskim terminem bricolage), przywiązuje się dużą uwagę do kontekstu, w którym dzieło się pojawia. Często pojawiającym się motywem w postmodernizmie jest niemożliwość dotarcia do pierwotnych źródeł, bezpośredniego zapisu rzeczywistości.


Wyszukiwarka