Teratogenny to czynniki,
które przenikają do płodu i zakłócają jego rozwój.
To czynniki negatywnie
działające na zarodek (embriopatie) i na płód (fetopatie).
To czynniki powodujące
„komplikacje okołoporodowe oraz trwałe problemy psychiczne i
fizyczne.
REPETYTORIUM
Układ nerwowy rozwija się
ilościowo do 5 mies. życia płodowego (najpierw rdzeń kręgowy i
starsze filogenetycznie części, na końcu kora mózgowa), potem do
lat 18-20 następuje rozwój
jakościowy.
Kolejność kształtowania
się układu nerwowego: powstają neurony, neurony migrują do
odpowiednich miejsc; powstają wypustki nerwowe (dendryty i
neuryty); tworzą się synapsy.
Powstają osłonki mielinowe
– szczególnie szybko
przez pierwsze 2 lata życia dziecka.
Następuje reorganizacja
połączeń nerwowych.
ZASADY
Wpływ czynników
pozagenetycznych organizm zależy od składu genetycznego organizmu;
Wpływ teratogenów zależy
od momentu, w którym działają;
Różne teratogenny powodują
różne anomalie;
Teratogenny różnią się
między sobą drogą, jaką się przedostają do organizmu;
Ryzyko zagrożenia
teratogenami rośnie wraz z liczbą teratogenów.
I GRUPA TERATOGENÓW
Drobnoustroje
chorobotwórcze
(embriono-
i fetopatie wirusowe)
Choroby matki
– atakują łożysko lub cząsteczki
przedostają się przez filtr
łożyska i atakują zarodek lub
płód (np. różyczka,
syfilis, błonica, grypa, dur brzuszny,
wirusowe zapalenie wątroby
typu B, ospa wietrzna,
świnka, półpasiec).
CMV- cytomegalovirus
/opryszczka/ .
Wirus HIV wywołujący
AIDS, prowadzący
do obniżenia odporności immunologicznej.
Niedożywienie matki –
szczególnie niebezpieczne w pierwszych 3 miesiącach.
Brak w diecie witaminy B.
Niedobór białek.
Nieobecność w diecie
miedzi, magnezu, cynku.
Cukrzyca matki.
Nadmiar pokarmu.
INNE TERATOGENY
Embriopatie toksyczne:
Nadmiar wit. A;
Aspiryna;
Ołów;
Leki hormonalne.
Leki psychotropowe.
Antybiotyki.
Embriopatie spowodowane
używkami
Tytoń
Alkohol.
Kokaina
Teina, kofeina.
INNE
TERATOGENY
Konflikt serologiczny.
Niedotlenienie.
Przeżycia emocjonalne matki.
Zatrucia ciążowe.
Wiek rodziców.
BADANIA
PRENATALNE NIEINWAZYJNE
USG
– fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, które odbijają
się od tkanek miękkich w stopniu zależnym od ich gęstości,
ukazują ich strukturę.
USG
pozwala:
Określić termin porodu;
Wykluczyć/potwier-dzić ciążę
mnogą;
Ocenić wagę, wzrost, budowę
dziecka;
Ocenić pracę serca;
Wykryć wady, np.. Wodogłowie;
Ocenić stan łożyska;
Obejrzeć pępowinę;
Określić płeć dziecka i
jego ułożenie.
BADANIA
PRENATALNE NIEINWAZYJNE
Test potrójny
– ocena stężeń 3 hormonów: alfa-fetoproteiny, estradiolu,
gonadotropiny kosmówkowej, które obecne są we krwi kobiety
ciężarnej.
Test połączony
– ocena biochemiczna parametrów krwi matki i parametrów
ultrasonograficznych płodu. We krwi ocenia się poziom białka
ciążowego A (PAPP – A) i gonadotropiny kosmówkowej.
Test zintegrowany
– czyli połączenie testu PAPP-A i potrójnego.
BADANIA
PRENATALNE INWAZYJNE
Amniopunkcja
Biopsja trofoblastu
Kordocenteza
Amniopunkcja
Igła do płynu owodniowego
przez powłoki brzuszne i macicę. Pobiera się około 10 – 20 ml
płynu.
Wykrywa: skład płynu,
zestaw chromosomów, poziom enzymów, umożliwia analizę DNA płodu.
Pobieranie z kosmków próbek
komórek płodu – około 9 – 11 tydzień (2% ryzyka).
Biopsja
trofoblastu
Analiza komórek płodu
pobranych z kosmyków poprzez nakłucie powłok brzusznych lub
rzadziej przez cewnik wprowadzony przez szyjkę macicy pod kontrolą
USG.
Kardocenteza
Analiza komórek płodu z
krwi pępowinowej pozwalająca określić kariotyp (zestaw
chromosomów), płeć, DNA i wykonać badania biochemiczne.
Pod kontrolą USG pobierana
jest igłą krew pępowinowa. Po 19 tygodniu ciąży.
Zwiększone ryzyko
poronienia.
Można połączyć z
zabiegiem podawania krwi do układu krążenia płodu lub z
wykonaniem transfuzji wymiennej.
NIEPŁODNOŚĆ
Wyjścia:
stymulacja hormonalna,
również mężczyzn;
usunięcie żylaków w
okolicy nasieniowodu,
udrożnienie jajowodów,
sprawdzenie, czy nie ma
syndromu wrogości śluzu szyjkowego,