Pasożyt: Rzęsistek pochwowy Trichomonas vaginalis

Parazytoza: Rzęsistkowica Trichomonosis

Budowa i rozwój. Ciało trofozoitu kształtu owalnego lub gruszkowatego, długości 10-30 μm. Pierwotniak posiada 4 wici i błonkę falująca jako organellum ruchu. W przedniej części jądro owalne lub wrzecionowate, oraz 5 wici (mastigonta)(4 wolne wychodzą razem z kanału okołowiciowego, a ostania daje początek błonie falującej) tworzą charakterystyczny układ zwany kariomastigontem. Obok jądra aksostyl – pałeczka osiowa wystają poza pellikulę na biegunie tylnym w postaci kolca. Głowka aksostylu(ważna część cytoszkieletu) łączy się z pętlą. Rzęsistek łatwo zmienia kształt i może wytwarzać nibynożki. Odżywia się nabłonkiem drog rodnych i moczowo-płciowych oraz płynami ustrojowymi. Ma właściwości beztlenowca (nie stwierdzono u niego mitochondriow a w hydrogenosomach wytwarza się wolny wodor w przemianie koenzymu A z kwasem pirogronowym). Zarażenie następuje trofozoitem przy kontaktach seksualnych, używanie tych samych

urządzeń sanitarnych (np. miednice, gąbki, ręczniki) co osoba zarażona. Rozmnaża się przez podział podłużny rozpoczynający się od podziału kinetosomow, wici i jądra.

Objawy. Kobiety: najpierw w pochwie, następnie przedostaje się do szyjki macicy, rzadko poza ujście zewnętrzne, często umiejscawia się w gruczołach Bartholina, Skenego i cewce moczowej. Świąd, upławy, wypryski wokoł warg sromowych, stan zapalny, owrzodzenia śluzowki pochwy, bole podczas stosunkow płciowych, pieczenie narządow płciowych, czerwone plamki w pochwie i na powierzchni szyjki, przekrwienie i obrzęk brodawek łącznotkankowych i powiększenie grudek chłonnych w ścianie pochwy. Mężczyźni: najpierw napletek, żołądź oraz cewka moczowa następnie gruczoł krokowy, bywa, że przedostaje się do kanalikow wprowadzających jąder i najądrzy. Zapalenie żołędzia i (lub)

napletka, cewki i pęcherza moczowego, świąd, pieczenie, kłucie i bol wzdłuż cewki moczowej, częstomocz, obrzęk, zaczerwienienie, ropna wydzielina z prącia. Czasem ostre zapalenie gruczołu krokowego czy najądrzy z podwyższoną temperaturą, dreszczami, bolesnym częstomoczem. Stwierdzono ze u mężczyzn 4-6 razy częściej zarażenie jest bezobjawowe. Dla przebiegu zarażenia istotne jest stężenie estrogenow w organizmie

żywiciela. W pochwie w zarażeniach bezobjawowych może obok rzęsistka występować pałeczka kwasu mlekowego, rożne gatunki bakterii i grzyby drożdżopodobne.

Diagnostyka: badanie wymazow z pochwy – treść szyjki macicy i pochwy, wydzielina cewki moczowej, treść spod napletka i z cewki

moczowej lub wydzieliny z prącia; barwienie Giemsy, oraz metoda fluorescencji

Leczenie: Metronidazol, Tinidazol – ornidazol, nimorazol, seknidazol, chlorchinldol, natamycynę, nifuratel

Pasożyt: Leiszmania Leishmania donovani et Leishmania tropica

Parazytoza: Leiszmanioza Leishmaniosis

Leiszmaniozy występują w Afryce, w Ameryce Pd., w południowej Europie i w Azji. Pasożytuje w postaci amastiogota w narządach

miąższowych człowieka. Rezerwuarem dla ludzi są zarażone psy, szakale i wiele gryzoni.

Budowa i rozwój. Zarażenie postacią promastigota z przednie odcinka jelita samicy owada w czasie ssania przez niego krwi lub jego rozgniecenie i wtarcie w uszkodzoną skorę lub błonę śluzową. Promastigota ma jądro w centrum i 1 wolną wić i wnika zwykle do komorek skory lub tkanki podśluzowej i wytwarza ognisko pierwotne, w ktorym traci wić i przechodzi w postać amastigota – owalna lub okrągła, zawiera duże okrągłe jądro z dużym kariosomem oraz pałeczkowaty kinetoplast. Dzieli się szybko i zaraża monocyty i granulocyty obojętnochłonne, w ktorych z chłonką lub z krwią zostaje przeniesiona do komorek siateczkowatych lub środbłonkowych śledziony, wątroby, węzłow chłonnych i szpiku kostnego. Samica moskita zaraża się w czasie ssania krwi człowieka chorego zawierającej w krwinkach białych postacie amastigota. W przewodzie pokarmowym owada amastigota przechodzi w postać promastigota i dzieli się szybko przez podział podłużny po pewnym czasie stając się postacią inwazyjną.

Objawy: Leiszmanioza narządowa: Rozpoczyna się bolami głowy, napadami podwyższonej do 40oC temperaturą z dwukrotnym wzrostem w ciągu doby, dreszczami, powiększeniem śledziony i wątroby oraz ciemnym zabarwieniem skory. Poźniej występują zmiany w jelicieowrzodzenie jelita grubego z wymiotami, bolami brzucha i biegunką. Także niedokrwistość z leukopenią. Po pewnym czasie pasożyty wykrywa się niemal we wszystkich narządach wewnętrznych – postępujące wyniszczenie ze skutkiem często śmiertelnym. Odpowiedzią immunologiczną jest obniżenie liczby limfocytow Th1 i wytwarzanych przez nie interkulin oraz zwiększenie liczby Th2 i syntezy ich limfokin. W surowicy chorych wykrywa się duże ztężenie swoistych przeciwciał zwłaszcza immunoglobulin klasy G oraz obniżenie stężenia albumin. Zarażenie kobiet ciężarnych

może być przyczyną poronienia lub leiszmaniozy wrodzonej prowadzącej do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.

Diagnostyka: amastigota w preparatach z biopsji węzłow chłonnych, śledziony lub szpiku kostnego, rzadziej w rozmazach krwi, wydzieliny nosa lub osadu moczu. Odczyny serologiczne – testy immunoenzymatyczne, immunofluorescensja pośrednia, immunodyfuzja i immunoelektroforeza.

Leczenie. Preparaty antymonu np. stibofen, stilbamidyna, Pentamidyn,, Orungal.

Pasożyt: Zarodziec malaryczny Plasmodium vivax

Parazytoza: Zimnica Malaria

Pasożytuje w wątrobie w hepatocytach, komorkach siateczki i środbłonkowych oraz krwinkach czerwonych krwi obwodowej.

Budowa i rozwój:. Żywicielem pośrednim pasożyta jest człowiek. W organizmie człowieka rozmnaża się bezpłciowo - schizogonia. Żywicielem ostatecznym jest komar z rodzaju Anopheles samica komara widliszka. W ciele komara parazyt rozmnaża się płciowo – sporogonia. Występuje przemiana pokoleń. Zakażony komar ssąc krew wprowadza do organizmu człowieka sporozoity. Sporozoity wraz z krwią płyną do wątroby, zajmując hepatocyty oraz makrofagi, w ktorych następuje dalszy ich rozwoj – schizogonia poza krwinkowa. Sporozoity stają się okrągłe i wytwarzają postacie pierścienia, a

następnie schizonta właściwego, ktory dzieląc się wielokrotnie rozpada się na merozoity zarażające następne hepatocyty i makrofagi a po kilku podziałach też krwinki czerwone. W erytrocytach następuje schizonia krwinkowa. Część merozoitow pozostaje w wątrobie w postaci hipnozoitow w wątrobie, jako rezerwuar pasożyta w ustroju. Zarodziec w krwince wytwarza postać pierścienia i schizonta, następnie merozoity i progamety àSchizont dojrzały – merocyt ulega podziałom (merulacji), rozpadając się na 16 merozoitow zarażających krwinki, a część przekształca się w progamety- mikro- i makrogametocyty. Dochodzi do masowego pękania krwinek. Podczas wysysania krwi komar pobiera mikro- i w makrogametocyty, ktore w ciele komara przekształcają się w mikro- i makrogamety i dochodzi do zapłodnienia –sporogonni, w czasie ktorej w środkowym odcinku przewodu pokarmowego komara powstaje ruchliwa zygota – ookineta, ktora przebija ścianę przewodu pokarmowego i osiedla pod nabłonkiem, przekształcając się w oocystę. Oocysta przechodzi w sporocystę, ktora po podziale daje sporozoity. Sporozoity przedostają się do ślinianek komara i wraz ze ślina opuszczają ciało owada.

Objawy: zimnica trzydniowa – trzeciaczka: początek to bole głowy, mięśni, stawow, zaburzenia oddychania, bole w klatce piersiowej, brzucha i nudności. Dreszcze, gorączka, zaburzenia świadomości, następnie ustąpienie objawow i zlewne poty i wymioty. Takie gorączki pojawiają się co 48 h. Utrzymuje się powiększenie wątroby, po kilku tygodniach napady stają się lżejsze aż ustają i występuje zimnica utajona. Może

wystąpić niedokrwistość w skutek rozpadu erytrocytow wywołanego namnażaniem zarodźcow. P.vivax uszkadza wiele narządow. Diagnostyka. Preparat utrwalony barwiony sporządzany w postaci cienkiego rozmazu barwiony metodą Giemsy, Preparat grubej kropli

nieutrwalany barwiony barwnikiem Giemsy, immunofluorescencja.

Leczenie. Chlorchina, hydroksychlorchina, amodiachina, chinina, Pirymetamina

Epidemiologia. Zapobieganie zimnicy polega głownie na biologicznym i chemicznym zwalczaniu komarow w rożnych stadiach

Pasożyt: Toksoplazma Toxoplasma gondii

Parazytoza: Toksoplazmoza Toxoplasmosis

Budowa i rozwój. Ma kształt rogalikowaty, zaostrzony w przedzie ciała i wyposażony w aparat apikalny. Jądro leży centralnie, pasożytuje w rożnych tkankach człowieka. Podczas schizogonii w organizmach ptakow i ssakow wytwarzają się wewnątrzkomorkowe trofozoity, w czasie sporogonii opisanej tylko u kotowatych tworzą się wydalane do środowiska zewnętrznego oocysty (sporocysty) zawierające sporozoity. Trofozoity, zwane tachyzotiami (endozoity) lub bradyzoitami (cystozoity) nie rożnią się miedzy sobą morfologicznie, są inwazyjne podobnie jak sporozoity. Są kształtu łukowatego lub owalnego. Na jednym biegunie znajduje się ciało biegunowe tzw. Kompleks apikalny z charakterystycznym pierścieniem, od ktorego odchodzą do połowy długości komorki włokna przebiegają w błonie komorkowej. Toksoplazma rozmnaża się bezpłciowo

w kom orkach rożnych narządow i monocytach przez wytwarzanie w obrębie trofozoitu 2 komorek siostrzanych. W ostrej fazie inwazji w komorce żywiciela następuje szybkie mnożenie się tachyzoitow(postacie trofozoitow wytwarzające się w pseudocystach). Po wielokrotnej reprodukcji komorki żywiciela ulegają zniszczeniu a uwolnione tachyzoity atakują dalsze komorkiàpowstanie ognisk zapalnych i martwiczych. W przewlekłej

inwazji powstają cysty zawierające liczne bradyzoity – dalsze formy schizogonii. Cysta otacza się otoczką własną, błoną zniszczonej komorki i po pewnym czasie tkanką łączną ulegającą zwapnieniu. Rozmnażanie płciowe przebiega w komorkach nabłonkowych błony śluzowej jelita cienkiego kota domowego (żywiciel ostateczny). Postaciami inwazyjnymi dla kota ą tachyzoity, bradyzoity lub sporozoity drogą pokarmową. Dostając się do

błony jelita ulegają zaokrągleniu tworząc postać schizonta, ktory dzieli się na merozoity. Część przekształca się w gametocyty, ktore przekształcają się w gamety, ktore łączą się tworząc zygotę wpadającą do światła jelita – oocystę, ktora w ciągu 3 tyg. Przekształcą się w sporocystę będącą miejscem kształtowania się 2 sporoblastow i w każdym z nim 4 sporozoitow, ktore są inwazyjne dla ptakow i ssakow ( też człowieka). Z pokarmem pochodzenia zwierzęcego mogą dostać się przez usta postacie bradyzoitow w cystach lub tachyzoitow w pseudocystach a ze skażonym kalem kota postacie sporozoitow w sporocystach. Uwalnianie postaci inwazyjnych następuje w jelicie cienkim gdzie wnika

wybiorczo do makrofagow oraz komorek siateczki lub środbłonka i monocytow, następnie przenosi się tworząc pseudocysty do węzłow chłonnych, mięśni porzecznie prążkowanych i gładkich, do OUN, gałki ocznej. Rzadko wrotem zakażenia jest uszkodzona skora lub błona śluzowa. Cysty wypełnione bradyzoitami o małej aktywności w tkankach stanowią najważniejszy rezerwuar pasożyta.

Objawy. Istnieje kilka postaci klinicznych toksoplazmozy: węzłowa (najczęściej u młodych ludzi i dzieci: powiększenie i bole węzłow chłonnych, głownie karkowych, szyjnych i potylicznych, stan podgorączkowy lub gorączka, bole mięśniowe, łatwe męczenie się, bole głowy i zapalenie gardła), narządu wzroku (zmiany zapalne i zwyrodnieniowe w siatkowce i naczyniowce, zaburzenia widzenia, światłowstręt, nadmierne widzenie), neurologiczna -ogolna (stan zapalny mozgowia, ropień mozgu, zmienność nastrojow, zaburzenia ruchowe, bole głowy, niedowład połowiczy, padaczka), wrodzona, przewlekła (każda postać może przybrać charakter przewlekły: bole mięśni, zaburzenia snu, bole stawow, nadmierna potliwość), płucna i sercowa (zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego)

Toksoplazmoza występuje w formie aktywnej lub utajonej. Ma zdolność przenikania przez łożysko do krwi płodu wywołując toksoplazmozę wrodzoną. Zakażenie (środmaciczne) płodu jest niebezpieczne, bowiem konsekwencją tego są zaburzenia rozwojowe: wodogłowie, małogłowie, zwapnienia w mozgu, uszkodzenie wzroku, wrodzone wady serca i nerek. Pasożyt przenika do płodu w razie wystąpienia parazytozy u matki,

zwłaszcza, gdy jest seroujemna, czyli nie posiada przeciwciał i wcześniej nie zetknęła się z pierwotniakiem.

Diagnostyka. Preparaty utrwalone z wod płodowych, płynu mozgowo-rdzeniowego, biopsje węzłow chłonnych lub szpiku kostnego i wykrywa się trofozoity.

Leczenie. Sulfonamidy, Pirymetamina, Bactrim, azytormycyna, spiromycyna, pirymetaminę i sulfadoksynę.

Parazyt: motylica wątrobowa Fasciola hepatica

Parazytoza: fascioloza Fasciolosis

Przywra pasożytująca w wątrobie i drogach żołciowych człowieka, przeżuwaczy domowych i dzikich i innych. Pasożyt dwudomowy. Żywicielem ostatecznym jest ssak (dzik, świnia, przeżuwacze, duże gryzonie, człowiek), a pośrednim – bezkręgowiec błotniarka moczarowa Galba truncatula. U ssakow pasożytuje głownie w układzie żołciowym, rzadziej w trzustce, płucach czy węzłach chłonnych.

Budowa. Ciało listkowate, spłaszczone, barwy białej, na brzegach szarawej, nieco przeźroczyste, zaostrzone lancetowato 18-51 mm. Ciało okryte kutikulą, czyli oskorkiem chroniącym przed strawieniem w przewodzie pokarmowym żywiciela. Kolce na oskorku ułatwiają zaczepianie się o ścianki narządow wewnętrznych gospodarza. W przedniej części ciała leży przyssawka okołogębowa (realizuje funkcje czepne i ssące), a po

stronie brzusznej druga przyssawka – brzuszna, pełniąca funkcje czepne. Kutikula jest wytworem nabłonka wora skorno-mięśniowego. Wnętrze ciała wypełnia parenchyma, w ktorej zlokalizowane są narządy wewnętrzne. Do nabłonka docierają zmysły dotyku. Układ nerwowy zbudowany jest z dwoch głownych (rozgałęzionych) pni nerwowych, połączonych pierścieniem okołoprzełykowym. Układ wydalniczy typu protonefrydialnego zbudowany z kanału centralnego (środkowego), kanalikow doprowadzających, rozpoczynających się komorkami płomykowymi zbierającymi metabolity płynne. Ujście układu leży w tylnej części ciała (otwor wydalniczy). Komorki płomykowe

wyposażone są w liczne, przylegające do siebie rzęski. Zachodzi tutaj ultrafiltacja płynow i tworzenie moczu. Układ pokarmowy rozpoczyna się otworem gębowym uzbrojonym w przyssawkę okołogębową. Otwor prowadzi do krotkiego przełyku, ktory następnie przechodzi w dwa głowne kanały jelita. Jelito silnie rozgałęzia się, przez co pełni funkcje trawienne i rozprowadzające pokarm po ciele. Trawienie jest wewnątrzkomorkowe! Brak układu krążenia. Przełyk ( w pewnym sensie można go określić mianem gardzieli) wraz z przyssawką wykazuje aktywność ssąco-tłoczącą. Motylica odżywia się śluzem, krwinkami, żołcią i nabłonkiem. Między przyssawkami mieści się ujście układu rozrodczego. Motylica to obojnak, czyli hermafrodyta. Układ rozrodczy plemnikotworczy zbudowany jest z jąder leżących skośnie, jedno nad drugim, nasieniowodow, kanału wytryskowego, prącia. Prącie wyposażone jest w miocyty i może wysuwać się na zewnątrz. Układ produkujący komorko

jajowe – ovocyty zbudowany jest z rozgałęzionego, pojedynczego jajnika leżącego po prawej stronie ciała przed gornym jądrem, gruczołow i przewodow żołtkowych, jajowodu, macicy. Rozszerzona część jajnika to ootyp, w ktorym zachodzi zapłodnienie. Gruczoły i przewody żołtkowe wyposażają ovocyty w materiały odżywcze. Zaplemnienie jest krzyżowe. W macicy zachodzi dojrzewanie zapłodnionych jaj.

Cykl rozwojowy. Zapłodnione jaja wraz z żołcią zostają przesunięte do jelit, a następnie wydalone z kałem. Gdy jaja przedostaną się na podmokłą glebę, na mokrą roślinność, do rowow melioracyjnych, wowczas wylęgają się z nich orzęsione, pływające larwy – dziwadełka (miracidia), ktore pływają w wodzie i żyją kosztem zapasowego glikogenu zgromadzonego w komorkach ciała. Larwy wnikają aktywnie do jamy oddechowej, a następnie wątrobotrzustki ślimaka – błotniarki i orzęsiony nabłonek odpada i przekształcają w workowate sporocysty. Ze sporocyst powstają redie, a z tych z kolei ogoniaste cerkarie zaopatrzone na bokach w dobrze rozwinięte gruczoły skorupkotworcze(cystogenne). Cerkarie wydostają się z ciała ślimaka przez otwor oddechowy do wody i swobodnie pływają przez 30-34 godziny poszukują. W budowie zawierają układ

wydalniczy, przyssawkę, układ nerwowy i pokarmowy. Następnie tracą ogonek, wpełzają na rośliny, otaczają się osłonką i czekają na swojego żywiciela, będąc odpornym na wysychanie i wahania temperatury. Są to metacerkarie. Gdy żywiciel spożyje rośliny z maleńkimi metacerkariami wowczas pasożyt uwalnia się w przewodzie pokarmowym pod wpływem sokow trawiennych i przedostaje do układu żołciowego lub trzustki,

przebija ścianę jelit i wykorzystując naczynia krwionośne układu żylnego wrotnego aktywnie przedostaje się przez jamę otrzewnej. Osiąga dojrzałość płciową i składa ok. 6000 jaj dziennie. Objawy fascjolozy: gorączka, bole mięśni i stawow, nudności, wymioty, dreszcze, powiększenie i bole wątroby i trzustki, żołtaczka, niedokrwistość, niekiedy bezobjawowo.

Diagnostyka. W kale i w treści dwunastniczej stwierdza się jaja pasożyta. Badania serologiczne

Leczenie. Prazykwantel (zaburzenia funkcji i oskorka i natychmiastowy skurcz mięśni, co prowadzi do unieruchomienia pasożyta), niklozamid(gromadzenie kwasu mlekowego w skutek blokowania cyklu kwasu cytrynowego u pasożyta), dehydroemetyna (lek pełzakobojczy działający też na przywry)

Clonorchis sinensis

(Przywra chińska)

Występowanie: Południowo - wschodnia Azja. Inwazje dotyczą człowieka, kota, psa i innych ssaków mięsożernych, pasożytuje w drogach żółciowych. Notowane są również inwazje w innych obszarach, np. Wyspy Hawajskie, spowodowane są importem zarażonych ryb w endemicznych ogniskach.

Budowa: 10 - 25 mm długości, 3 - 5 mm szerokości, duże rozgałęzione jądra i lekko płatowaty jajnik.

Rozwój: Pierwszymi żywicielami pośrednimi są ślimaki: Parafossalurus striatulus, Bulinus fushsianus, Alocinma longicornis. Cerkarie wnikają do ryb - drugich żywicieli pośrednich (34 gatunki ryb z czterech rodzin: Cyprinidae, Gobiidae, Anabantidae, Salmonidae). Człowiek zaraża się po spożyciu surowej, nie dogotowanej lub źle uwędzonej ryby zawierającej metacerkarie, które w dwunastnicy ekscystują i wnikają przez przewód żółciowy wspólny do wątroby, wywołując odpowiedź zapalną w nabłonku przewodów jako wynik mechanicznego podrażnienia i wpływu toksycznych produktów wytwarzanych przez przywrę.

Chorobotwórczość: Klonorchoza w ostrym stadium może przebiegać z podwyższoną temperaturą ciała, dreszczami, biegunką, bólami w nadbrzuszu, zwiększoną tkliwością wątroby, żółtaczką. W stadium przewlekłym chorzy zgłaszają tępe bóle brzucha, uczucie dyskomfortu, zwłaszcza w godzinach w południowych. Występuje powiększenie wątroby z przerostem przewodów i gruczołów śluzowych. Przewód żółciowy może być niedrożny, powodując zatrzymanie żółci. Powstają nacieki z limfocytów, komórek kwasochłonnych oraz zwłóknienie. Inwazji często towarzyszy żółtaczka mechaniczna, sugerująca ropnie wątroby bądź kamicę pęcherzykową. Wielu pacjentów ma nawracające ropne zapalenie pęcherzyka żółciowego. Następstwem może być ostre zapalenie trzustki.

Wykrywanie: Wykrycie w kale bądź w treści dwunastnicy jaj przywry. W diagnostyce serologicznej wykorzystuje się odczyn wiązania dopełniacza i test hemaglutynacji pośredniej.

Zwalczanie: Prazykwantel, Niklozamid, Dehydroemetyna.

Paragonimus westermani

(Przywra płucna)

Występowanie: Południowo - wschodnia Azja, zachodnia, centralna oraz południowa Afryka. Przywra pasożytuje w płucach człowieka oraz licznych zwierząt m. in. kotowate, psowate, ale także szczury czy świnie.

Budowa: 7,5 - 16 mm długości, 4 - 7 mm szerokości, 3,5 - 5 mm grubości. Przywra posiada czerwonawo - brunatne zabarwienie, owalny kształt - wypukła strona grzbietowa, płaska strona brzuszna. pokryta łuskowatymi kolcami skierowanymi do tyłu. Odmiennie niż u innych przywr, ta nie posiada torebki oraz cirrusa. Za przyssawką brzuszną, po prawej stronie znajduje sie rozgałęziony jajnik. Żółtniki ciągną się po bokach wzdłuż całego ciała. Krótka spętlona macica znajduje się na poziomie jajnika po lewej stronie ciała.

Rozwój: Złocistobrązowe jaja(Zygota otoczona komórkami żółtkowymi oraz cienką i gładką skorupką) z wyraźnym wieczkiem które trafiają do wody (Wymagany czynnik, temperatura: 25oC - 30oC) po około 20 dniach przekształca się w miracydium i aktywnie wnika do pierwszego żywiciela pośredniego, którym może być ślimak z rodzaju: Melania, Semisuleospira, Hua, Thiana, Brolia. W ich ciele wytwarza się workowata sporocysta, a wraz z nią macierzyste i potomne redie, z których zaś wytwarza się po 20 - 30 cerkarii. Cerkarie posiadają krótki ogonek i drobne kolce na powierzchni. Następnie wnikają czynnie do mięśni lub trzustko - wątroby drugiego żywiciela posredniego: skorupiaka z rodzaju Astacus, Eriocheir, Cambarus, gdzie ulega otorbieniu. Metacerkarie mogą osiedlić sie również na powierzchni narządów wewnętrznych raków i krabów. Połknięte metacerkarie uwalniają się w dwunastnicy i jako młode przywry przedostają sie przez ściany jelita czczego do jamy otrzewnej, przez przeponę, do jamy opłucnej i płuc. Po 2 - 3 miesiącach przywry osiągają dojrzałość płciową. Jaja wydostają się z oskrzelików biernie niesione ruchem nabłonka rzęskowego do gardła, gdzie zostają połykane i wydalane wraz z kałem na zewnątrz. Część jaj wydostaje sie do środowiska zewnętrznego wraz z plwociną.

Chorobotwórczość: Paragonimoza w pierwszym okresie(Przedostawanie sie młodych przywr do płuc) może przebiegać bez charakterystycznych objawów. Wokół przywr wytwarzają się włókniste torebki z płynem surowiczym oraz jajami. Wiele z nich przegryza się do oskrzeli uwalniając jaja, tkanki martwicze i krew do dróg oddechowych. Pękająca torebka wywołuje kaszel(Podbarwiona krwią wydzielina) oraz ból w klatce piersiowej. Jaja także droga krwi mogą dostać się do innych narządów np. mięśnie, mózg, rdzeń kręgowy czy też wątroby gdzie powodują reakcje ziarniniakowe i powstanie torebek wypełnionych jajami.

Wykrywanie: Stwierdzenie jaj w kale, plwocinie lub popłuczynach oskrzelowo - pęcherzykowych (BAL).

Zwalczanie: Prazykwantel, Dehydroemetyna.

Schistosoma haematobium

Wystepowanie: Portugalia, wszystkie kraje Afryki, Bliskiego Wschodu oraz ogniskowo na subkontynencie indyjskim; wszędzie wokół zbiorników wodnych, zwłaszcza blisko pól ryżowych. Pasożytuje w splotach żylnych pęcherza moczowego i miednicy mniejszej człowieka.

Budowa: Przywry te są rozdzielnopłciowe, występuje dymorfizm płciowy.

Samiec: Krótszy i grubszy od samicy, osiąga 10 15 mm długości i 0,8 - 1 mm średnicy. Powierzchnia ciała za przyssawką brzuszną często pokryta jest drobnymi guzkami, tuż za nią mieści sie również męski otwór płciowy oraz bierze początek rynienka płciowa. Ciało samca jest cylindryczne między przyssawkami, dalsza jego część jest spłaszczona.

Samica: Nitkowata osiąga 15 - 20 mm długości i 0,2 - 0,3 mm średnicy. Przyssawki znacznie mniejsze niż u samca. Przedni i tylny koniec pokryty guzkami. Jajnik zbity, wydłużony leży w tylnej części ciała, blisko wtórnego połączenia ramion jelita w jeden wspólny pień. Krótki jajowód biegnie od jajnika do blisko przed nim położonego ootypu, otoczonego gruczołami Mehlisa. Do ootypu wpada również przewód żółtnikowy. Od ootypu odchodzi prosta cewkowata macica, która otwiera sie pod przyssawka brzuszną otworem płciowym żeńskim.

Przywry z rodzaju Schistosoma wytwarzają substancje dziłające immunosupresyjnie na limfocyty T i degranulację komórek tucznych, a także wytwarzają proteazy rozkładające białko żywiciela.

Rozwój: Owalne, brązowożółte jajo, nie posiada wieczka, lecz prosty kolec. Cykl rozwojowy:

Samica składa jaja wewnątrz naczyń włosowatych splotów żylnych pęcherza moczowego i miednicy mniejszej. Większość jaj ginie.

Część jednak dzięki obecności ostrego kolca, enzymom proteolitycznym znajdującym sie na powierzchni skorupki oraz dzięki ruchom mięśni ściany pęcherza moczowego dostaje się do jego wnętrza, gdzie wraz z moczem zostaje wydalone na zewnątrz organizmu. Niewielka ilość jaj wydostaje się z kałem.

Miracydium