Korporacje transnarodowe - sieci wpływów, rośnie ich siła politycna; mają wpływ na politykę międzynarodową, gospodarkę krajów: mogą sprawnie przenosić produkcję do innych krajów.

Wskaźniki transnacjonalizacji:

- proporcja zagranicznych aktywów firmy do jej kapitału;

- proporcja zagranicznej sprzedaży do sprzedaży firmy;

- stosunek zatrudnienia za granicą do ogólnego zatrudnienia w korporacji.

Spośród 100 największych, 91 ma swoją siedzibę w państwach triady: USA, UE, Japonia.

^ przed kryzysem największe: 4 firmy amerykańskie i jedna holendersko-brytyjska.

Często pełnią funkcje dotychczas sprawowane przez państwo: technologie, ochrona tajnych danych, zaplecze socjalne... Trudno stwierdzić, do którego kraju przynależą, gdzie produkują. Rozluźniają się związki pomiędzy nimi a terytorium i interesami zamieszkujących je ludzi -> korporacje bezpaństwowe -> bardziej suwerenne niż państwo.

Struktura własnościowa przedsiębiorstw - dzięki temu nie tracą całkowicie narodowego charakteru; mają też specyfikę kulturową; macierzyste kraje, z których wywodzi się większość udziałowców i kadr. Tradycje historyczne -> styl zarządzania korporacji.

Trend: przyciąganie obcego kapitału i firm. Kampanie transnardowe w coraz większym stopniu stają się uczestnikiem negocjacji, dyplomacji.

Korporacja uczestniczy w tym, co się dzieje w danym kraju -> rynek, bilans gospodarki, zatrudnienie.

Obawy krajów mniej gospodarczo rozwiniętych:

- zaniżenie zobowiązań podatkowych z tytułu cen transferowych

- redukcja zatrudnienia, zamykanie części operacji

- nadmierny import zaopatrzeniowy

- "brudna" produkcja

- kontrowersyjne formy zatrudnienia, warunki pracy

Obawy krajów bogatych/macierzystych:

- obawy co do łatwego przenoszenia do krajów o niższych kosztach -> wzrost bezrobocia, obniżanie zarobków, standardów socjalnych i ekologicznych.

Instytucje międzynarodowe

- najaktywniej: instytucje skupione w ramach ONZ - najszerszy zasięg działania, szczególne członkostwo, zakres kompetencji i zainteresowań, czas ustawiania się na rynku;

- ok. 5,5 tys. instytucji pozarządowych - ustanawiają standardy;

- coraz większy ich udział w rozwiązywaniu problemów globalnych;

- działają samodzielnie lub współdziałają z innymi organizacjami

- są wciągane do zarządzania globalizacją przez rządy, parlamenty

- Bank Londyński, Światowe Forum Ekonomiczne w Davos

Państwa narodowe

- maleje ich rola; dwie pierwsze kategorie podmiotów zmniejszają unkcję państwa;

- regiony, miasta - lepiej adaptują się niż państwa -> powrót do modelu państwa-miasta?;

- tendencja do autonomizacji regionów;

- tworzą się międzynarodowe bloki gospodarcze;

- kraje postkomunistyczne: obumieranie państwa w związku z integracją ze strukturami europejskimi - likwidacja specyficznych dla państw struktur zarządzania;

- decentralizacja państwa i przekształcenie go w system sieci;

- komercjalizacja państwa;

- niemniej, w latach 90ych XX wieku powstało kilkanaście nowych państw narodowych - i etap rozwoju nie minął;

- sery funkcjonowania, w których państwo jest najważniejsze: zasadnicze decyzje polityczne; uzgodnienia, umowy, traktaty; brak władzy zwierzchniej na nimi; pośrednik między sferą k a narodową, łaczy poziom globalny i lokalny; gwarant stabilności i bezpieczeństwa; najlepsze środowisko do rozwoju procesów demokratycznych; dba o (sprawiedliwość, służb. cywil., eduk.); rozwiązuje napięcia między kapitałem a ...; pozostaje źródłęm poczucia zbiorowej tożsamości; kontrolują i sterują procesami globalizacyjnymi.

- trzy generalne strategie utrzymania pozycji państwa narodowego: wycofanie się z dziedzin gdzie interwencja niekonieczna; rozwijanie współpracy między państwami, formalnej i nieormalnej; przekazanie ... państwa do instytucji ... i międzynarodowej, przy zachowaniu suwerenności politycznej.

W#E$%^&T*%&^%E$%W&!!!!

- 1648 - Traktat Wersalski -> państwa narodowe -> 1945, Karta Narodów Zjednoczonych w SanFransisco

Westfalski model państwa narodowego

- świat składa się z suwerennych państw, nie uznają one żadnej władzy zwierzchniej

- proces tworzenia się państw, rozwiązywanie sporów, egzekucja prawa

- prawo międzynarodowe - ustalić minimalne zasady koegzystencji

- odpowiedzialność za nieprzyjemne działania międzypaństwowe

- państwa suwerenne mają równe prawa, różnice tylko w ostateczności rozwiązywane siłą.

- .... ŻE KURDE CO?! SZYBCIEJ, KURDE, NIE MOŻE?!!! ALBO MOŻE JESZCZE MNIEJ, KURDE, OTWIERAĆ USTA?!

1945 -> Karta Narodów Zjednoczonych, modyfikacje: prawo międzynarodowe.

-> Prawo Człowieka i Obywatela - ograniczenie swobody państwa narodowego w postępowaniu z ludźmi.

Konsekwencje:

1900: 55 suwerennych państw narodowych

1950: 80

2000: 190

Państwa otwarte i zamknięte - w różnym stopniu.

W niedemokratycznych - decyzję podejmują elity; w demokracjach potrzebna jest legitymizacja.

Nie ma państw całkowicie zamkniętych i całkowicie otwartych, w dzisiejszych czasach.

Centrum/peryferie -> przesłanki do kierunku; centra mają silne przesłanki do większej otwartości; (demokratyczne - poliarchie) względne otwarcie się na świat - duże na zewnątrz, małe do wewnątrz (wzgl. importu i imigracji), np. system wizowy;

Półperyferia - otwarcie/zamknięcie trudnym wyborem, musi być wymierzone. Większy wpływ, ale grozi uzależnieniem od krajów centrum.

Peryferia - silna pokusa otwarcia, ale bardzo silna możliwość uzależnienia;

W modelu westfalskim tkwią dwa państwa: Korea Północna, Kuba. Było tak też w Jugosławii Miloszewicza. Minimalne związki ze światem zewnętrznym.

W państwie współczesnym polityka dużo mniej przewidywalna niż w czasie państw westfalskich. Polityka musi uwzględniać: niereg. przepływy kapitału; skutki wprowadzenia nowych technologii; ekologia; globalna przestępczość zainteresowana; konflikty międzynarodowe ograniczające dostęp do zasobów -> zwiększa się ryzyko decyzji nietrafnych, problemów globalnych; pojawia się niepewność dot. terroryzmu światowego, globalnej przestępczości.

Dwie drogi redukcji ryzyka: zamykanie na świat zewnętrzny lub tworzenie silnych instytucji międzynarodowej, wzrost współpracji międzynarodowej (rozszerzenie NATO, UE).

Żyjemy w czasach stosunkowo spokojnych. Po okresie bałkańskim, konflikty nie dzieją się na terenie cywilizacji zachodniej - problem suwerenności uaktywnia się w czasie konfliktów.

Dziś suwerenność to skuteczność w realizowaniu swoich celów.

...

Funkcje kulturowe państwa

- kreowanie tożsamości obywatelskiej i poczucia przynależności do wspólnoty; tożsamość utrzymuje się przy łączeniu międzynarodowym; ludzie łatwiej i szybciej identyfikują się ze swoją kulturą, gdy mają większy kontakt z ludźmi z innych kultur!

Termin "tożsamość" ważny dopiero od początków XX wieku, szczególnie ważny w epoce globalizacji.

Wielokulturowość - uświadomione współwystępowanie grup społecznych związanych z innymi kulturami (m.in. język, obyczaje, wartości). "wojna kultur"

Zachodnia, muzułmańska, chińka, indyjska - najbardziej widoczne różnice.

Dziś niemal każda kultura jest "zlepkiem" elementów.

Uchodźca - różni się od imigranta tym, że okoliczności migracji były odeń niezależne.