6.PODSTAWY DECYZJI EKONOMICZNEJ PRODUCENTA

6.1.Rodzaje zysku i jego rola w przedsiębiorstwie.

Producent kieruje się zasadą optymalizacji , czyli poszukiwania najlepszych rozwiązań, czyli poszukiwania najlepszych relacji pomiędzy nakładami na produkcję i efektami produkcji. Optimum produkcji znajduje się w punkcie zrównoważenia relacji cen czynników z marginalną stopą techniczną substytucji.

Nakłady są fazą zakupu materiałów niezbędnych do produkcji .Są to koszty produkcji.. Koszty alternatywne są kosztami dokonania wyboru produkcji. Producent wydatkuje środki spodziewając się osiągnąć dochody.

Zadanie producenta polega na takim wyborze kombinacji nakładów na produkcję i efektów z produkcji , aby różnica między nakładami i przychodami była dodatnia i możliwie maksymalna.

W gospodarce rynkowej zysk jest podstawą wyborów producenta kształtujących strukturę produkcji.

Zysk związany jest bezpośrednio z istotnymi funkcjami działalności przedsiębiorstwa. Zysk wpływa na możliwość inwestycji firmy. Wielkość i podział zysku określają samofinansowalność przedsięwzięć produkcyjnych. Zysk wywiera wpływ na wielkość zatrudnienia. Zysk pełni rolę motywacyjną. Można rozróżnić zysk netto i zysk brutto. Przychody ze sprzedaży – koszty produkcji i sprzedaży = zysk brutto. Zysk brutto – podatki = zysk netto przedsiębiorstwa. Zysk netto – rezerwy obowiązkowe i dobrowolne = zysk właściciela.

6.2. Efektywność techniczna oznacza, iż producent maksymalizując efekty produkcji nie będzie wkładał do produkcji więcej czynników (nakładów) aniżeli jest to konieczne dla osiągnięcia danej wielkości efektu.

Kryterium efektywności ekonomicznej polega na a takim wykorzystaniu nakładów produkcji, aby koszty wytworzenia jednostki produktu były minimalne. Efektywność oznacza wybór w oparciu o zasadę najniższego kosztu produkcji.

6.3. Produkcja polega na kombinowaniu (łączeniu) określonych nakładów (czynników produkcyjnych ) w celu osiągnięcia efektu w postaci wytworzonych produktów lub usług. Zależność między wielkością produkcji a rozmiarem nakładów czynników można przedstawić przy pomocy funkcji produkcji. Ogólna postać funkcji produkcji: Q = f (F1, F2, ... , Fn) Q – wielkość produkcji, F - czynniki produkcji. Rodzaje funkcji produkcji: Jednoczynnikowa funkcja produkcji, Q = f1 (L), Q = f2 (K), L – siła robocza, K – kapitał. Wieloczynnikowa funkcja produkcji Q = f3 (L,K). Czynniki produkcji dzieli się na czynniki stałe i czynniki zmienne. Czynniki stałe – nakłady niezmienne ze zmianami rozmiarów produkcji. Czynniki zmienne - nakłady zmienne ze zmianami rozmiarów produkcji. Krótki okres czasu to taki, w którym nie zmienia się technologia produkcji. W długim okresie czasu następują zmiany w technologiach produkcji wynikające z postępu technicznego.

6.4. Prawo malejący przychodów – zwiększając nakłady czynnika zmiennego (przy założeniu, że pozostałe czynniki są stałe ) osiągamy taki punkt. po przekroczeniu którego każda dodatkowa jednostka czynnika zmiennego daje coraz mniejsze przyrosty produkcji. Produkcyjność kolejnego czynnika zmiennego zmniejsza się – PM maleje

6.5. Etapy produkcji

etap I – nakład czynnika zmiennego rośnie od zera do takiej wielkości, dla której PP jest maksymalny. W etapie I produkt przeciętny rośnie

etap II – stanowi go taki przedział nakładu czynnika zmiennego, w ramach, którego PP spada; również PM spada, lecz pozostaje ciągle dodatnie

etap III PP ciągle spada; PM przybiera wartości ujemne – spada również PC

6.6. Efekty skali produkcji

Efekty skali produkcji odnoszą się natomiast do procesów produkcji, w których wszystkie czynniki są zmienne ,a ich zmiany odbywają się według stałych proporcji. W tym znaczeniu efekty skali dotyczą długiego okresu czasu.

Istnieją stałe, malejące i rosnące efekty skali produkcji:

- Stałe efekty skali produkcji: jeżeli wszystkie czynniki zmieniają proporcjonalnie wówczas produkcja zmienia się w tej samej proporcji. Np. jeżeli podwoimy wszystkie czynniki wtedy produkcja wzrośnie dwukrotnie; podobnie jeżeli zmniejszymy wszystkie czynniki dwukrotnie produkcja zmniejszy się mniej niż o połowę.

- Malejące efekty skali produkcji: jeżeli wszystkie czynniki zmieniają się proporcjonalnie wtedy produkcja zmienia się mniej niż proporcjonalnie . Np. jeżeli podwoimy wszystkie czynniki produkcja wzrośnie mniej niż dwukrotnie; podobnie zmniejszymy wszystkie czynniki produkcja zmniejszy się o połowę

- Rosnące efekty skali produkcji: proporcjonalna zmiana wszystkich czynników powoduje bardziej niż proporcjonalną zmianę produkcji. Np. podwojenie czynników powoduje więcej niż dwukrotny wzrost produkcji, natomiast zmniejszenie czynników o połowę zmniejszenie więcej niż o połowę.

6.7. Izokwanty produkcji. Łącząc ze sobą wszystkie możliwe efektywne kombinacje czynników dające taką samą wielkość produkcji otrzymujemy izokwanty produkcji. Każda kombinacja K i L daję taki sam poziom produkcji Q1 . Przemieszczając się wzdłuż krzywej Q1 zmieniają się rozmiary nakładów czynników oraz propozycje między kapitałem i pracą. Izokwant produkcji może być bardzo wiele.

6.8. Stosunek, zgodnie z którym można zastąpić jeden czynnik produkcji drugim czynnikiem tak, aby wielkość produkcji nie uległa zmianie nazywa się marginalną stopą technicznej substytucji – MSTS

Malejąca MSTS oznacza, że w miarę zastępowania czynnika kapitału przez coraz większą ilość czynnika pracy zmniejsza się ilość kapitału, którą można zastąpić przez każdą dodatkową jednostkę pracy.

6.9. Linia jednakowego kosztu

Optymalna kombinacja czynników produkcji to taka kombinacja która pozwala osiągnąć maksymalny poziom produkcji przy danych kosztach , lub taka która dany poziom produkcji pozwala zrealizować przy minimalnych kosztach. Oznaczając przez TC całkowity wydatek na czynniki produkcji otrzymujemy równanie kosztów w następującej postaci: TC = wL + rK lub w postaci równoznacznej K =TC/r – (w/r)L – równanie jednakowego kosztu. RJK jest równaniem liniowym o dwóch zmiennych ,K i L. Możemy przedstawić je w postaci linii prostej , na której całkowite wydatki konsumenta są stałe.

6.10. Optimum produkcji czynników znajduje się w punkcie styczności linii jednakowego kosztu z możliwie najwyżej położoną izokwantą produkcji. Jest to punkt równowagi przedsiębiorstwa, w którym osiąga ono maksymalną produkcję przy danym koszcie całkowitym. Optymalna kombinacja następuje w punkcie E, gdzie nakłady czynników pracy i kapitału możliwe do osiągnięcia przy danym kozcie całkowitym wymaga spełnienia następującej równości.