Objawy uboczne immunoterapii z wykorzystaniem specyficznych alergenów owadów.

ŹRÓDŁO: Mosbech H, Muller U. Side-effects of insect venom immunotherapy:results from an EAACI multicenter strudy. Allergy 2000;55:1005-1010

Skuteczność immunoterapii z wykorzystaniem specyficznych alergenów jest szeroko udokumentowana. Jednak strach i obawy pacjentów związane z możliwością wystąpienia groźnych objawów ubocznych przy prowadzeniu takiej terapii w istotny sposób ograniczają możliwość szerszego stosowania tej formy leczenia. W celu objektywizacji tego problemu przeprowadzono międzynarodowe badanie w którym oceniono częstość i rodzaj występowania objawów ubocznych po stosowaniu immunoterapii specyficznymi alergenami owadów.
W badaniu wzięło udział 840 pacjentów z 19 europejskich ośrodków zajmujących się problemami alergii. Badanie miała charakter prospektywny, trwało dwa lata, a podstawowym kryterium włączającym do badania było wystąpienie objawów obocznych o charakterze układowym po zastosowanej immunoterapii specyficznymi alergenami owadów. Żaden z pacjentów biorących udział w badaniu nie był leczony w podobny sposób. U każdego natomiast, stwierdzono dodatnią reakcję skórną lub obecność specyficznych dla odpowiednich alergenów immunoglobulin IgE. W immunoterapii zastosowano alergeny uzyskane z jadu pszczoły, osy. Większość pacjentów poddana była immunoterapii tylko jednym alergenem, jednak w badaniu wzięli także udział chorzy u których zastosowano kilka alergenów w różnych schematach leczenia. Dziewięćdziesiąt dwa procent pacjentów doszło stopniowo do dawki podtrzymującą 100 ľg, 3% pacjentów musiało zrezygnować z udziału w badaniu przed osiągnięciem dawki podtrzymującej, 2% pacjentów musiało otrzymywać niższe dawki (20-90 ľg) a 3% biorących udział w badaniu otrzymywało dawki większe (110-200 ľg).
Objawy uboczne stwierdzono u 20% biorących udział w badaniu, czego większość wystąpiła u chorych którzy poddani byli terapii tylko jednym alergenem. Objawy uboczne występowały zarówno w fazie zwiększania dawki, przy średniej dawce 30 ľg jak i przy stosowaniu dawki podtrzymującej, przy średniej dawce 100 ľg. Jednak częściej stwierdzano je w okresie zwiększania dawki. Większość objawów ubocznych miała łagodny charakter i ustępowała po stosowaniu doustnych leków antyhistaminowych. U dziewięciu pacjentów wystąpił spadek ciśnienia tętniczego, ale tylko u jednego konieczne było zastosowanie adrenaliny. Biorąc pod uwagę strukturę płci, częstość, ilość i rodzaj podawanego alergenu największym ryzykiem wystąpienia objawów ubocznych charakteryzują się kobiety, które poddawane są szybkiej immunoterapii jadem pszczoły. Nieco częściej objawy uboczne występują także u osób u których wcześniej stwierdzano alergiczny nieżyt nosa. Nie stwierdzono wpływu na występowanie objawów ubocznych takich parametrów jak: wiek, występowania wcześniej objawów astmy, pokrzywki, wcześniejszych ciężkich objawów związanych z ugryzieniem przez owady, czasem który upłynął od ugryzienia a zastosowanym leczeniem, ilość objawów ubocznych, progresję reakcji po ugryzieniu, sposób przygotowania alergenu i ich ilość zastosowana do leczenia. Ciężkość objawów ubocznych była mniejsza u mężczyzn niż u kobiet, nie miała jednak związku w wiekiem, fazą leczenia, rodzajem stosowanej terapii czy ciężkością odpowiedzi po ugryzieniu przez owada. Objawy uboczne nieco częściej występowały po immunoterapii alergenami pszczoły niż osy. Wykazano także, że im szybciej występowały objawy uboczne tym krótszy był ich czas trwania.
Przeprowadzone badanie wykazało, że immunoterapia specyficznymi alergenami owadów może być stosunkowo bezpiecznym sposobem leczenia.