Neuroanatomia

NEUROANATOMIA



Zagadnienia:

  1. Ogólna budowa i czynność układu nerwowego

  1. Układ nerwowy autonomiczny

  1. Ruch

  1. Czucie

5.

6.

7.























Układ nerwowy


  1. Układ somatyczny

  1. Układ autonomiczny

Dodatkowo układ autonomiczny dzielimy na:

( układ współczulny i przywspólczulny zazwyczaj działają w sposób przeciwstawny )


Różnice

  1. Zależność od woli ( autonomiczny tylko w nielicznych przypadkach podlega aszej woli; somatyczny podlega jej prawie całkowicie )

  2. Obszar unerwienia


Funkcje układu nerwowego:

  1. Reaktywność (pobudliwość) – możliwość odbioru bodźców. Bodźce odbierane są przez wyspecjalizowane receptory lub wolne zakończenia nerwowe.

  2. Możliwość przekazywania – transmisji bodźców

  3. Możliwość analizy sygnałów – na poziomie ośrodków rdzenia kręgowego, podkorowych i korowych.

  4. Wytworzenie modelu zachowania sie – odpowiedź na bodźce ( ruchowa, werbalna, ze strony układu autonomicznego )


Układ nerwowy utworzony jest przez:


  1. Tkankę nerwową – zbudowana z komórek nerwowych ( neurony ).

  1. rzutowe ( projekcyjne )

  1. spoidłowe – łączą prawą i lewą półkule mózgu lub prawą i lewą połowę rdzenia kręgowego – największa tego typu drogą jest ciało modzelowate – spoidło wielkie.

  2. kojarzeniowe – łączą ośrodki w tej samej półkuli lub połowie rdzenia kręgowego


  1. Tkankę glejową


  1. Przestrzenie międzykomórkowe



Układ nerwowy człoweka możemy porównać do drzewa w którym:



Komory mózgu


Wyróżiamy 4 komory mózgu. I i II znajdują sie w kresomózgowiu. III w śródmózgowiu a IV pomiędzy mostem a móżdżkiem. Ta ostatnia łączy się z przestrzeniami podpajęczynówkowymi i kanałem centralnym rdzenia kręgowego.


Płyn mózgowo – rdzeniowy


Wypełnia komory mózgu. Znajduje sie w przestrzeniach podpajeczynowki ( pom.pajeczynowka a opona miekka ) Wytwarzany jest głównie w komorach I i II, częściowo tylko w III i IV. Uchodzi przez ziarnistości pajęczynówki a potem przez tankę glejową i układ żylny do żyły szyjnej ( pośrednio przez zatoki )dzięki różnym mechanizmom m.in gradientowi stężeń i filtracji. Jest go ok. 120 – 150 ml ( w zaleznosci od wielkosci komór ). Ulega wymianie ok. 4x na dobę ( 500 – 600 ml. w ciągu doby ). Jego skład jest podobny do osocza krwi( jest troche wiecej jonów Cl i Mg niz w osoczu, innych jonów troche mniej ). Przy uszkodzeniach. np. przy złamaniach podstawy czaszki często pojawia sie w nim krew i wypływa przez kanały nosowe i słuchowe.


Funkcje:


Opony mózgowe


Wyróżniamy 3 opony mózgowe:

  1. Twarda – wyściela jamę czaszki. Składa sie z blaszki zewnętrznej i wewnętrznej. Zewnętrzna pełni funkcję okostnej; jest bardzo dobrze unaczyniona i unerwiona. Blaszka wewnętrzna tworzy wypustki tworząc tzw.sierp mózgu, sierp móżdżku, namiot móżdżku

  2. Pajęczynówka

  3. Miękka – wpukla sie w zakręty


Na rdzeniu kręgowym opony tworzą worek oponowo – rdzeniowy, który przechodzi do miednicy. Opona twarda przechodzi w onerwie i przy wysokim ciśnieniu jest to jeszcze jedno miejśce przesączu płynu mózgowo – rdzeniowego. 3 opony w rdzeniu kręgowym spinają więzadła ząbkowane ( tyle ile nerwów ), które znajdują sie po prawej i lewej stronie rdzenia kręgowego.


Unaczynienie


Rdzeń kręgowy :



UKŁAD NERWOWY AUTONOMICZNY


Rózni sie od ukladu somatycznego m.in:


Budowa ukladu wspolczulnego


- wiekszy nerw trzewny

- wlokna przedzwojowe krotsze, wl.zazwojowe znacznie dlzsze

- w synapsach mediatorem jest glownie NA


Budwa układu przywspolczulnego


  1. w substancji szarek rdzenia kregowego – wokol kanalu cenralnego

  2. w sznurach przednich i bocznych rdzenia kregowego


Miedzy ukladem wspolczulnym i przywspolczulnym wystepuje antagonizm czynnosciowy bezposredni ( pobudzanie lub hamowanie tych samych receptorow), lub posredni (pobudzanie efektorow o antagonistycznym dzialaniu) niektore struktury nie maja wogole unerwienia autonomicznego, np.kora gruczolow nadnerczy; niektore narzady sa zaopatrywane tylko przez jedna czesc ( wspolczulne – np.watroba; przywspolczulne – gruczoly zoladka, trzustki, jelit ), obie czesci bez antagonizmu (naczynia narz.plc, ciala jamiste, gruczoly slinowe i lzowe ), z antagonizmem ( sciany tetnic, mm. ukl.pokarmowego, serce)


Ośrodki autonomiczne


  1. Korowe – zakrety oczodolowe plata czolowego, wyspa, zakret obreczy.

  2. Podwzgórza – jest czescia miedzymozgowia, stanowiaca dno komory III, topograficznie ulozona na kosci klinowej,w podstawie czaszki. Zbudowane jest z istoty szarej zgrupowanej w jadrach podwzgorza. Wyrozniamy 24 jadra podwzgorza, dzielimy je na:

w podwzgorzu mieszcza sie rowniez osrodki glodu i sytosci, snu i osrodki reakcji emocjonalnych ( agresji i ucieczki ); ma ono wplyw na wszystkie procesy istotne dla rownowagi wewnetrznej ustroju, temp.ciala,krazenie, gosp.wodno – elektrolitowa, oddychanie, trawienie itd.

  1. Rdzenia przedluzonego

- rdzenia kregowego



Drogi nerwowe autonomiczne


Uklad wrotny przysadki



Strefy Heada



Kora mózgowa



Za wszystkie czynności ruchowe odpowiedzialne sa:



  1. Cialo prazkowane ( czesci podstawne jader kresomozgowia ) – odpowiadaja za ruchy zautomatyzowane i napiecie miesniowe.

  2. Jadro niskowzgorzowe – roznicowanie jakosci bodzcow oraz ich umiejscowienie. Odpowiada za balansowanie konczyn przy chodzeniu ( regulacja nap.mm. )

  3. Istota czarna – jest to skupisko istoty szarej z czarnym pigmentem. Lezy ona na pograniczu konarow mozgu i pokrywki konarow ( od prazkowia do mostu ) – koordynuje ruchy mimowolne i ruchy szybkie

  4. Jadro czerwienne – dosc duze skupisko istoty szarej w okolicy konarow mozgu – scala impulsy pozapiramidowe z impulsami z kory mozgu, odgrywa duza role w regulowaniu postawy

  5. Galka blada



Możdżek




Czucie – zdolnosc odbierania i przesyłania impulsów do wyzszych osrodków

  1. Droga swoista – jw

  2. Droga nieswoista – IIn rogi tylne rdzenia – uklad siatkowaty – srodmozgowie – wzgorze – wszystkie pola w korze mozgu

  1. Kory mozdzku przez konar dolny mozdzku

  2. Jj.ruchowych dla galek ocznych – jjnn czaszkowych III,IV,V za posrednictwem peczkow podluznych przysrodkowych

  3. Rdzenia kregowego przez dr.przeds-rdz. – mm.antygrawitacyjne

  4. Wzgorza

  5. Tworu siatkowatego

Osrodek tej drogi znajduje sie z zakrecie skroniowym gornym (tylne osrodki w tylnych cz.zakretow czolowych)

WZROK - narzadem odbiorczym jest galka oczna; 3 warstwy

a.zewn- blona wloknista – sklada sie z cz.przedniej – rogowki, pozostala czesc stanowi twardowka;

b.srodkowa- cz.przednia stanowi naczyniowka(cialko rzeskowe i teczowka)

c.wewn – siatkowka

SLUCH

POWONIENIE


Wzgórze

  1. Czucie protopatyczne, epikrytyczne

  2. Dr.wzroku i sluchu

  3. Scala ukl.auronomiczny i somatyczny

  4. Powstawanie prostych uczuc (strach, wstret)

  5. Laczy sie z ukl.brzeznym (zachowanie gatunku), podwzgorzem, hipokampem


Nerwy czaszkowe

I – wechowy – czuciowy (nablonek wechowy - srodmozgowie)

II – wzrokowy – czuciowy(preciki,czopki - srodmozgowie)

III – okoruchowy – ruchowy (srodmozgowie – mm.rzeskowy, zwieracz zrenicy)

IV – bloczkowy – ruchowy( srodmozgowie – mm.skosny gorny oka)

V – trojdzielny – mieszany

VI – odwodzacy – ruchowy(most – mm.boczny oka)

VII – twarzowy – glownie ruchowy( most – mm.malzowiny usznej,nadgnykowe,wyrazowe twarzy,jezyk smakowo,gruczol lzowy,slinianka podzuchwowa,podjezykowa,grucz.jamy nosowej,podniebienia,jamy ustnej)

VIII – przedsionkowo – slimakowy – czuciowy

IX – jezykowo – gardlowy – mieszany(j.w rdz.przedluzonym – wl.smakowe, jamy bebenkowej, scian gardla, mm gardla

X – bledny – mieszany

XI – dodatkowy – ruchowy (z j.dwuznacznego przez korzenie czaszkowe i z rogow przednich C przez korzenie rdzeniowe – mm.mostkowo-obojczyk-sutkowe, czworoboczny grzbietu)

XII – podjezykowy – ruchowy(j.w rdz.przedluzonym – mm.jezyka)


Sieci neuronowe

  1. Konwergetny – np.ruchowy – sygnaly ruchu moga pochodzic z wielu okolic mozgu, zbiegaja sie do kilku motoneuronow rdzenia kregowego bedacych poczatkiem tzw.wspolnej drogi koncowej.

Np.czuciowy – otrzymywanie pobudzenia z roznych miejsc skory i trzewi

  1. Dywergetny – wyjscie z motoneuronow i rozchodzeniew roznych kierunkach – do mm, osrodkow koordynacyjnych pnia mozgu, mozdzku (rozproszenie)

  2. Rownolegly – jednoczesne wzbudzenie kilku drog; msc zadzialania i punkt koncowy jest 1 ale roznymi drogami

  3. Sprzezen zwrotnych – powrot do wyjscia po wykonaniu jakiejs drogi ( KORA – WZGORZE).Jest podstawa tworzenia automatyzmow ruchowych


Plastycznosc UN

  1. strategii alternatywnych – aby osiagnac ten sam cel pacjent stwarza nowe strategie lub sposoby ktore pozwalaja na obejscie utraconych funkcji

  2. nadmiarowosci – w mozgu istnieje nadmiar struktur gotowych podjac sie realizacji celu zachowania za ktore odpowiedzialne byly struktury uszkodzone

  3. dzialania zastepczego – obszary ktore przezyly uszkodzenie maja zdolnosc do wypelnienia obszaru ktory zostal uszkodzony

  4. diaschizy – zanik funkcji spowodowany jest uszkodzniem i tym ze uszkodznie to zmienia pobudliwosc n.nieuszkodzonych


Ból


Pola kojarzeniowe


Drogi

1. Drogi kojarzeniowe - to wiązki wypustek kom.nerw zespalających cz.kory mózgu w obrębie tej samej półkuli lub polowy rdzenia

a. długie – zespalają miedzy sobą platy polkuli

b. krótkie – zespalają sąsiednie zakręty wewnątrz tego samego plata zwane lukowymi lub włóknami U – przebiegają poniżej dna; pomiędzy bruzdami

2. Drogi spoidlowe - dr.zespalajace ośrodki nerwowe półkul różnoimiennych lub połów rdzenia kręgowego

Twór siatkowaty

  1. rdzeniowo – siatkowa

  2. Mozdzkowo – siatkowa

  3. Czworaczo – siatkowa

  4. Korowo – siatkowa

  5. Podwzgorze, ukl.brzezny

  1. Siatkowo – rdzeniowa ( boczna, przysrodkowa )

  2. Siatkowo - mozdzkowa



Uklad brzezny (rabkowy/limbiczny)

  1. hipokamp – c.migdalowate(sklepienie) – jj.przednie wzgorza

  2. jj.przednie wzgorza – zakret obreczy – hipokamp


Metody badania mozgowia


29




Wyszukiwarka