AMPUTACJE:
-urazowe -planowane (dotycza chorob naczyniowych,choroby nowotworowe,cukrzyca)
Wady i choroby kikutów:
-wynikaja z blednej techniki odciecia konczyny
-wadliwe zaopatrzenie tkanek
-niewlasciwe postepowanie rehabilitacyjne
-zla higiena kikita
-wadliwe zaprotezowanie
Ogólne zasady usprawniania po amputacji:
1.Zabezpieczenie kikuta przed wadliwym ustawieniem i przykurczami
Najczestsze przykurcze:
UDO- odwiedzeniowo-zgieciowy
GOLEŃ-zgieciowy
RAMIE- odwiedzeniowo-zgieciowy z rotacja wewnetrzna
Bóle fanotmowe- ból odczuwany w miejscu nieistniejacej,amputowanej konczyny,lub w miejscy,w ktorym
nie nastapily zmiany fizjologiczne
5 stopni mobilnosci:
0 uzupelnienie estetyczne brakujacej konczyny
1 chory przy pomocy ortopedycznej moze sie poruszac w pomieszczeniu zamknietym
2 moze samodzielnie wychodzic na zewnatrz z wykorzystaniem laski lub kuli
3 mozliwosc chodzenia bez ograniczej w pomieszczeniu i na zewnatrz z niewielkimi trudnosciami
4 moze poruszac sie bez ograniczej,uprawiac sport
KIKUTY KG:
-Krukenberga- rozdzielenie kosci przedramienia na dł.ok 9-10 cm,wykonanie transplantacji niektorych miesni
-Marquarda- sluzy do umocowania protezy czynnosciowej
-kikuty kineplastyczne- uzyskujemy przed tunelizacje miesnia dwuglowego dla przedramienia oraz tunelizacje
miesnia piersiowego wiekszego dla ramienia
PROTEZY KD
- protezy zewnatrzszkieletowe
-protezy wewnatrzszkieletowe - najwazniejsza ich czescia jest piramidowy rdzen z mozliwoscia trojwymiarowej regulacji
Formowanie kikuta:
1. dazymy do uformowania walca
2.wlasciwy ksztalt uzskujemy najlepiej bandazem elastycznym poprzez klos wstepujacy z obandazowaniem stawu lezacego wyzej
scisle przy nasadzie stopniowo rozluzniajac wyzej
3.formujemy mase miesniowa poprzez napiecie miesni do zagojenia rany a po zagojeniu cw.czynne wolne i czynne oporowe
BADANIE W ORTOPEDII
1.przedmiotowe
2.podmiotowe
Podmiotowe
1.pierwsze wrazenie
2.dane personalne
3.wywiad lekarski
-przyczyna zgloszenia
-poczatek i przebieg choroby
4.stan ogolny
-wiek biologiczny a kalendarzowy
-odzywanie
-stan czynnosciowy
-stan narzadow wewnetrznych
-stan neurologiczny
Przedmiotow
1/ statyczne- oceniamy budowe ,typ szkieletu,proporcje,ustawienie poszczegolnych czesci ciała
2/ dynamiczne- chód
Chód:
-dwunozny
-symetryczny
-naprzemienny
-przedsiębieżny
Determinanty chodu:
1,2,6 - dotyczy miednicy
1-skret miednicy w plaszczyznie poziomej
3-staw kolanowy
4-staw skokowo goleniowy
5-staw kolanowy
6- miednica
Endoprotezy
Przeciwwskazania:
-zylaki,porazenia
-osteoporoza
-zaburzenia psychiczne
Powikłania:
-złamania trzonu
-roznice w dł.konczyn
-infekcje,krwiaki
-porazenia nerwow
-skostnienia okołostawowe
-zwichniecia panewki
-zbliznowacenie miesni
ENDOPROTEZA REWIZYJNA- proteza powtorna
Endoproteza stawu biodrowego
pierwsza doba- farmakoterapia,cwiczenia izometryczne,cw.czynne,cw.oddechowe
druga doba- kontynuacja cwiczen,stopniowa pionizacja
3-4 dobra- doskonalenie wszystkich czynnosci,zmiany pozycji w lozku
ZAKAZ OBCIAZANIA KONCZYNY OPEROWANEJ TO 4 TYGODNIE
NA POCZATKU CHOD TROJTAKTOWY POTEM DWUTAKTOWY
KULE PO STRONIE ZDROWEJ
Urazy i uszkodzenia kręgosłupa bez porażeń
Podział urazów kręgosłupa:
1.stłuczenia
2.skręcenia stawow miedzykregowych z uszkodzeniem aparatu wiezadlowego
3.zwichniecia i podwichniecia stawow
4.złamania trzonow,luków i wyr.stawowych
5.złamania wyr.kolczystych
Najczęstsze urazy w odcinku szyjnym i ledzwiowym:
a. stłuczenia odcinka szyjnego
Bolesnosc samoistna i palpacyjna,objaw szczytowy.W RTG zmian nie ma.Moze byc
ograniczona ruchomosc bierna i czynna.Postepowanie zachowawcze,unieruchomienie kolnierzem
szańca minimum 1 tydzien
b. skręcenia stawow miedzykregowych
Zwiazane z chwilowym,samoistnym skreceniem odcinka szyjnego.Obrzeki i krwiak.Moga pojawic
sie bole promieniujace do ramion.Obrzek powoduje czesciowy problem z oddychaniem.
Skręcenie leczymy zachowawczo z wykorzystaniem kolnierzy głownie Campa.Okres stabilizacji tym kołnierzem
od 6-8 tygodni.Ciezka postacia skrecenia jest cervicalvia-skrecenia w odcinku szyjnym z duza siłą,ból
i sztywnosc karku.W RTG zwęzona szpara miedzykregowa,poglebiona lordoza w odc.szyjnym,charakterystyczne
przymusowe ustawienie głowy,zaburzenia mowy,wymioty,zaburzenia rownowagi.
c.podwichniecia stawow miedzykregowych
Wyst po wypadkach.Dochodzi do rozerwania wiezadla podluznego przedniego.W RTG spękania trzonow,łuków,
wyr.stawowych.Niestabilnosc,bezwzgledne unieruchomienie kołnierzem Campa
d.złamania i zwichniecia
Wypadki lokomocyjne,skok do wody.Dziela się na:
1.stabilne –powstaja z mechanizmu zgieciowo-kompresyjnego
2.niestabilne- powstaja z mechanizmu zgieciowo-kompresyjno-rotacyjnego
Złamania stabilne-leczenie przez zmodyfikowany kolnierz Campa-Kalifornia
Do innej formy stabilizacji należy gorser w formie kamizelki-MINERWA
Aby zaprotezowac chory musi lezec na petli Kranczfilda.
W odcinku lędźwiowym:
1.stabilne-złamana te często maja podloze patologiczne:osteoporoza,nowotwory,choroba Pageta-dochodzi wtedy do spasowania gąbczastej struktury trzonu.Unieruchomienie w pozycji antalgicznej.
2.niestabilne-przerwanie tylnego aparatu więzadłowego.Samoistna bolesność.Okres unieruchomienia od 8-12 tygodni.
Pionizacje przeprowadzamy po stabilizacji gorsetem Javetta.A w złamaniach osteoporotycznych półsztywnymi sznurówkami z podpaskami.
Złamania wyr,poprzecznych w odc.ledzwiowym.
W wyniku urazow bezpośrednich jako zlamani awulsyjne miesnia czworobocznego lędźwi.Duza bolesność,duzy krwiak i obrzek oraz objawy wstrzasu pourazowego. Unieruchomienie w pozycji krzesełkowej
Postepowanie fizjoterapeutyczne:
-unieruchomienie-dzialanie przeciwbolowe
-zabiegi sprzyjające postawaniu krwiaka
-zachowanie sily miesni
-zachowanie sily miesni sąsiadujących
-utrzymanie prawidłowej pozycji ciala
Okres po unieruchomieniu:
-masaz wirowy
-wypracowanie stabilizacji czynnościowej
-przywrocenie prawidłowego zakresu ruchu
-utrzymanie prawdilowej postawy ciała
Zmiany zwyrodnieniowe w kolanie w ST.biodrowym i w ST.ramiennym