MSG- zajmują się przepływem siły roboczej, towarów, usług, kapitałów i wiedzy technicznej.

MSG- jako dyscyplina naukowa opiera się na takich samych podstawach metodologicznych jak

pozostałe dziedziny teorii ekonomii. Głównych przyczyn kształtowania się i rozwoju MSG należy

doszukiwać się w istnieniu niezależnych, suwerennych państw poprzedzielanych granicami

państwowymi.

Zagraniczna polityka gospodarcza –zasadniczą uwagę poświęca analizie celów, środków i narzędzi stosowanych przez pojedyncze kraje w procesie rozwoju stosunków międzynarodowych

Cel: odpowiedź na pytanie, jakie działania powinien podjąć kraj, aby zmaksymalizować swoje korzyści płynące z rozwoju stosunków gospodarczych z zagranicą.

Środki: odpowiedź na pytanie, w jakiej części środki niezbędne do osiągnięcia celów powinny pochodzić z zasobów własnych, w jakiej zaś z kredytów i innych źródeł.

Narzędzia: polityka kursu walutowego, polityka monetarna, polityka stopy procentowej, polityka podatkowa, instrumenty taryfowe, parotaryfowe i pozataryfowe.

Ponadto, międzynarodowa polityka gospodarcza – koncentruje się na ocenie metod koordynacji stosunków międzynarodowych przez grupę państw lub w skali globalnej. W celu uzgodnienia kierunków tej polityki oraz prowadzenia wspólnej polityki w skali międzynarodowej, badane są różnice między poszczególnymi formami międzynarodowej polityki ekonomicznej oraz wpływ tych form na korzyści czerpane ze współpracy międzynarodowej przez poszczególne kraje i grupy krajów. Istotna jest analiza podmiotów kształtujących międzynarodową politykę gospodarczą w skali grup krajów, regionów geograficznych i skali globalnej. Szczególnym przypadkiem takiej polityki jest integracja regionalna.

Międzynarodowe stosunki gospodarcze poświęcają także dużo uwagi organizacjom międzynarodowym jako podmiotom międzynarodowej polityki gospodarczej

Handel międzynarodowy to handel między wieloma narodami. Handel zagraniczny odnosi się do handlu jednego kraju. Siły oddziaływujące na handel: przymus korzyści. Handel międzynarodowy obejmuje wszystkie możliwe relacje wymiany towarowej między uczestniczącymi w niej krajami. Zasadza się na relacji kraj zagranica i obejmuje stosunki każdego kraju z innymi krajami

Gospodarka otwarta- Jest to gospodarka powiązana ze światem zewnętrznym, z której wypływają na rynki

zagraniczne strumienie krajowych dóbr i usług ,a w charakterze ekwiwalentu wpływają do niej dobra i usługi pochodzenia zagranicznego. Drugą warstwę tych przepływów stanowią środki pieniężne. Udział krajów w handlu zagranicznym; 2/3 udziału w handlu zagranicznym przypada na kraje wysokorozwinięte Ľ przypada na kraje rozwijające się kilka procent na kraje transformujące się.

Międzynarodowy podział pracy - jest zjawiskiem uwarunkowanym historycznie i stanowi szczególną formę ewolucji społecznego podziału pracy dokonującego się między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą w obrębie różnych organizmów państwowych.

Definicja Podział pracy - sposób organizacji procesów produkcyjnych w społeczeństwie, polegający na wyodrębnieniu się grup ludzi zajmujących się wytwarzaniem określonych produktów(społeczny podział pracy), lub wykonujących określone czynności przy wytwarzaniu tego samego produktu (techniczny podział pracy).

Międzynarodowy podział pracy –ma miejsce wówczas, gdy jego uczestnicy znajdują się w więcej niż w jednym kraju i wykazują trwałe zainteresowanie rozwojem produkcji pod kątem potrzeb obrotu międzynarodowego.

Społeczny podział pracy Podział pracy istniał już w społeczeństwach prehistorycznych - był to naturalny podział pracy, wynikający z płci i wieku. Wzrost ilości i różnicowanie się wytwarzanych dóbr doprowadziły do społecznego podziału pracy, który przebiegał w trzech fazach: pierwszy społeczny podział pracy polegał na rozdzieleniu się uprawy roli i pasterstwa, miał miejsce u schyłku wspólnoty pierwotnej. Drugi społeczny podział pracy doprowadził do wyodrębnienia się we wczesnym niewolnictwie rzemiosła z rolnictwa. W wyniku trzeciego społecznego podziału pracy, u schyłku niewolnictwa, powstała grupa ludzi zajmująca się wyłącznie pośrednictwem w wymianie towarowej - kupcy. Techniczny podział prac Następstwem postępu technicznego oraz rozwoju produkcji stał się techniczny podział pracy, polegający na podziale procesu produkcyjnego dóbr i usług na fazy, czyli zespoły czynności lub czynności pojedyncze wykonywane przez wąsko wyspecjalizowanych, wyposażonych w coraz bardziej skomplikowane narzędzia i maszyny pracowników. Następowało przejście od jednostkowej produkcji rzemieślniczej do masowej produkcji przemysłowej. Techniczny podział pracy umożliwia automatyzację procesów produkcyjnych. Międzynarodowy podział pracy –obecnie. Polega na tym, że poszczególne kraje specjalizują się w wytwarzaniu tych produktów, których inne kraje produkować nie mogą (dotyczy to m.in. płodów rolnych oraz surowców i materiałów) lub które produkują relatywnie najtaniej (teoria kosztów komparatywnych). Przejawem międzynarodowego podziału pracy jest handel zagraniczny.

Przesłanki międzynarodowego podziału pracy (okoliczności sprzyjające) Trwała nadwyżka produkcyjna. Rozwój wymiany handlowej z innymi krajami. Możliwość długotrwałego przechowywania produktów i przemieszczania na duże odległości. Rozwój infrastruktury organizacyjno -ekonomicznej i technicznej.

Zasoby pracy- Międzynarodowy podział pracy kojarzy się z zasobami pracy jakimi dysponują narody.

Produkcja na wielką skalę – jest następstwem dążenia do osiągnięcia optimum pod względem technicznym (ATCmin) lub ekonomicznym (MC=MR). Wielka skala produkcji stwarza możliwości specjalizacji oraz kooperacji. Produkcja wielkoseryjna - wydłużanie serii produkcji jest następstwem dążenia do osiągania najniższych jednostkowych kosztów produkcji. Umożliwia to rozłożenie kosztów stałych, a więc ponoszonych bez względu na rozmiary produkcji, na większa liczbę wyrobów.

Rodzaje międzynarodowej specjalizacji produkcji: specjalizacja wg gotowych wyrobów specjalizacja wg zespołów i podzespołów specjalizacja wg faz procesów technologicznych. Czynniki, które zdecydowały o

powstaniu tradycyjnego MPP: Rewolucja przemysłowa. Kraje przestawiły się na produkcję artykułów przemysłowych, a ograniczyły produkcje rolną. Nastąpił odpływ ludności ze wsi co spowodowało wzrost popytu na artykuły rolne. Międzynarodowe instytucje i organizacje ekonomiczne ( w tym: zrzeszenia, kartele, międzynarodowe konsorcja ).

Gospodarka światowa to historycznie ukształtowany i zmieniający się w czasie, system powiązań produkcyjnych, technologicznych, handlowych, finansowych i instytucjonalnych między gospodarkami narodowymi różnych krajów, o różnych poziomach rozwoju gospodarczo-społecznego, włączający je w ogólnoświatowy proces produkcji i wymiany.

Rynek Międzynarodowy- Rynek międzynarodowy to ogół warunków i form organizacyjnych umożliwiających kupno i sprzedaż produktów, usług, czynników produkcji i aktywów finansowych, oferowanych przez podmioty pochodzące z różnych krajów. Transakcje dokonywane na runku międzynarodowym wiążą się z przekraczaniem granic państw i z tego względu są księgowane w ……

Zakupy na rynku międzynarodowym to import, sprzedaż zaś to ….bilansach płatniczych. eksport. Popyt międzynarodowy to ilość dóbr i usług, jaką kraje nabywców są skłonne kupić przy…

Podaż to ilość dóbr i usług, jaką kraje sprzedawców są gotowe zaoferować przy różnym poziomie ceny.

różnym poziomie ceny. Determinanty popytu. Na wielkość popytu wpływają takie czynniki jak: - Poziom dochodów (produkt krajowy brutto per capita)- Preferencje popytowe w tym: zapotrzebowanie na różnorodność, elastyczność cenowa i dochodowa popytu, stopień upodabniania się preferencji popytowych między krajami.

Determinanty podaży

Podaż międzynarodowa zależy od takich czynników jak- Możliwości produkcyjne określone przez zasoby naturalne, zasoby czynników produkcji, korzyści skali, poziom technologii;- Elastyczność podaży pozwalająca na jej zwiększenie w sytuacji wzrostu popytu na rynku międzynarodowym; Dostępność specyficznych zasobów, takich jak pracownicy o wysokich kwalifikacjach, zaawansowana organizacja produkcji i dystrybucji, know-how i specjalistyczna wiedza; - Porozumienia chroniące zasoby naturalne, które ograniczają możliwość produkcji opartej na intensywnym wykorzystywaniu tych zasobów; - Względy moralne, obyczajowe, kulturowe, ograniczające możliwości handlu.

Rodzaje rynków międzynarodowych w zależności od przedmiotu wymiany

Rynek dóbr Rynek usług Rynek kapitału Rynek pracy Rynek technologii Rynek finansowy: pieniężny i kapitałowy Rynek walutowy

Międzynarodowa Izba Handlowa Międzynarodowa Izba Handlowa

(International Chamber of Commerce – ICC jest organizacją reprezentującą interesy światowego biznesu wobec rządów i organizacji międzynarodowych, a ponadto zajmuje się ustalaniem reguł dotyczących

międzynarodowych transakcji handlowych oraz międzynarodowym arbitrażem gospodarczym.

Incoterms to światowe reguły handlowe powszechnie praktykowane w Unii Europejskiej.

Rynek dóbr: Dobra handlowe – te, które są przedmiotem wymiany międzynarodowej Dobra niehandlowe – trafiają na rynki lokalne i krajowe wysokie koszty transportu, opłaty celne, duży popyt krajowy, względy kulturowe, tradycja, gusty, popyt ze strony zagranicy Niektóre usługi: fryzjerskie, pralnicze, biura nieruchomości, transport lokalny, administracja publiczna, sądownictwo, policja. Podział ten jest elastyczny i może ulegać zmianie. Cło – opłata pobierana przez państwo związku z przemieszczaniem towarów przez granicę celną(powszechnie stosuje się cła importowe, niemniej w niektórych państwach ocleniu podlega również eksport i tranzyt).

Specjalizacja oznacza więc szukanie optymalnej alokacji zasobów w skali międzynarodowej, a więc takiego podziału pracy między krajami, który zapewni największą efektywność alokacyjną.

Przewaga absolutna. Przewaga absolutna tworzy korzyści absolutne kraju i oznacza, że kraj ma

zdolność do produkowania większej ilości produktów z danych zasobów wytwórczych niż pozostałe kraje.

Władza – siła rynkowa. Siłę rynkową mierzy się indeksem Lernera.

P Edp P-MC= 1 P – cena produktu MC – koszt krańcowy Edp – elastyczność cenowa popytu

Indeks wskazuje, że siła rynkowa, a więc możliwość kształtowania ceny powyżej kosztu krańcowego,

zależy głównie od elastyczności cenowej popytu.

Merkantylizm to pojęcie zakładające, że bogactwo narodów to ilość kruszców szlachetnych przebywających wewnątrz granic państwa. Taki układ był ściśle powiązany z odpowiednią polityką państw, które w XVI w. wraz z tworzeniem monarchii absolutnych w Europie próbowały

bogacić kraje w taki sposób. W owej czasoprzestrzeni funkcje pieniądza pełniły właśnie złoto i srebro, więc aby bezpiecznie rządzić należało władze zaopatrzyć w możliwie pokaźne zasoby owych kruszców.

Ponieważ wydobycie złota nie w każdym kraju było możliwe posłużono się handlem międzynarodowym by osiągnąć zakładany cel. Polityka handlu międzynarodowego bulionistów oparta była właśnie na pozytywnym bilansie międzynarodowym, przewadze eksportu ( który prowadzono z nadwyżek towarów czy dóbr w kraju ) nad importem, który miał być prowadzony, o ile musiał, na poziomie barteru, by zgodnie z ideą von Hornicka “złoto i srebro, gdy już znajdzie się na terytorium kraju, nie powinno w żadnych okolicznościach opuszczać jego granic”.

Państwa miały magazynować złoto. Dzięki tej teorii nastąpiła pierwsza akumulacja kapitału, która dała natężenie w handlu międzynarodowym.

Teoria przewagi absolutnej Koncepcja Adama Smitha opierała się na międzynarodowym podziale pracy, na kwestii specjalizacji. Wyszedł on z założenia, że skoro rzemieślnicy, którzy specjalizują się w jakiejś

czynności, są wstanie wykonać więcej pracy, to posługując się taką analogią, państwa również mając takie same środki produkcyjne koncentrując się na jednym towarze mogą wyprodukować go więcej i poprzez handel międzynarodowy zapewnić rozwój i dobrobyt nie tylko sobie ale i innym państwom,

importując towary, które wyprodukowane są przez inne państwa specjalizujące się w owych towarach.

Teoria przewagi komparatywnej(względnej) Istotą teorii Ricarda jest twierdzenie ,że wymiana międzynarodowa może być korzystna dla obu partnerów w warunkach, gdy jeden wytwarza większość towarów taniej niż drugi. Do uzyskiwania korzyści z handlu wystarczy bowiem istnienie względnych różnic w kosztach wytwarzania ( wydajności produkcji ) w obu krajach

Eksport kapitału polega na inwestowaniu przez przedsiębiorstwa swoich pieniędzy bezpośrednio za

granicą.

Bank centralny eksportuje bądź importuje kapitał w celach innych niż zysk, cele te związane są

makroekonomiczną polityką państwa. Bank centralny może dokonywać eksportu czy importu kapitału interweniując na rynku walutowym.

Lokaty na rynku walutowym -obejmują krótkookresowe lokowanie kapitału na zagranicznym rynku w formie depozytów krótkoterminowych oraz niektórych papierów wartościowych z myślą o uzyskaniu zysku

większego niż możliwy do osiągnięcia na rynku krajowym. Podstawą zysku są występujące między

poszczególnymi krajami różnice w stopie procentowej oraz różnice kursowe.

Kredyty handlowe- to kredyty związane bezpośrednio z wymianą towarową: Kupieckie – udzielane przez eksportera importerowi często są elementem zwiększającym konkurencyjność danego towaru. Bankowe -udzielane przez banki bankom zagranicznym lub przedsiębiorstwom zagranicznym.

Inwestycje portfelowe: to długookresowe lokaty w zagranicznych papierach wartościowych, a zwłaszcza obligacjach i akcjach, w celu osiągnięcia dochodu wyższego niż z krajowych papierów wartościowych w postaci dywidend i odsetek, wyników gry giełdowej z tytułu różnic kursów walutowych. Motywy wpływające na decyzje inwestorów odnośnie inwestycji portfelowych: a)poziom ryzyka lokaty, b)korzyści wynikające z różnic w kursach walutowych, c)łatwość prowadzenia gry giełdowej, d) wyższa stopa procentowe e)zwolnienia od opodatkowania dochodów uzyskanych na giełdzie.

Kredyty finansowe - postawienie do dyspozycji kredytobiorcy określonych środków finansowych bez ograniczenia dotyczącego sposobu ich spożytkowania. Są to głównie kredyty udzielane przez banki, a

niekiedy agendy rządowe i organizacje.

Absorpcja krajowa (popyt krajowy) czyli zużycie dóbr na potrzeby konsumpcji, inwestycji, i wydatków rządowych; suma wydatków państwa, krajowych inwestycji i wydatków konsumpcyjnych. Możliwe jest zwiększenie absorpcji ponad wielkość dochodu narodowego gdy import

jest większy niż eksport (deficyt).

Ceny transferowe są to ceny towarów, usług, wartości niematerialnych i honorariów w transakcjach między powiązanymi stronami, np. różnymi częściami międzynarodowego przedsiębiorstwa. Ponieważ cen tych nie wynegocjowano na wolnym rynku, mogą różnić się od transakcji porównywalnych, zawartych w podobnych okolicznościach przez nie powiązanych partnerów.

Outsourcing Termin outsourcing jest angielskim skrótem od outside-resource-using, oznaczającym

korzystanie z zasobów zewnętrznych.

Franczyza to system sprzedaż towarów lub usług oparty na ścisłej i ciągłej współpracy

pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi przedsiębiorstwami. Dawca licencji oferuje biorcy swoją markę i swoją metodę prowadzenia przedsiębiorstwa, którą sam wcześniej skutecznie wypróbował. Nowy punkt stworzony przed franczyzobiorcę jest samodzielny w ramach sieci, ale musi przestrzegać norm ustalonych przez twórcę systemu w umowie franczyzowej.

Franczyza to nie franszyza! Franszyza to termin o

dnoszący się do warunków ubezpieczenia i oznacza ograniczenie odpowiedzialności ubezpieczającego.

Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD, ang. United Nations Conference on Trade and Development) – organ pomocniczy Organizacji Narodów Zjednoczonych utworzony w 1964 roku w Genewie. Ma za zadanie wspieranie rozwoju gospodarczego (zwłaszcza państw rozwijających się), handlu międzynarodowego i światowych inwestycji.

Przepływ siły roboczej (migracja) to zmiana miejsca pobytu i zamieszkania na okres nie krótszy niŻ jeden rok. Główne formy migracji: emigracja – opuszczenie przez ludzi ich dotychczasowego kraju pobytu i przenoszenie się (osiedlenie) na stałe lub długotrwały pobyt w innym kraju, imigracja – napływ do danego kraju na osiedlenie stałe lub pobyt długookresowy ludzi zamieszkujących dotychczas w innym kraju,

przybycie na obszar objęty jurysdykcją innego państwa, reemigracja – powrót to ojczyzny osób z

emigracji, repatriacja – powrót do ojczyzny osób przebywających na terenie, który w wyniku

zmiany granic państwowych przestał wchodzić w skład państwa, lub osób, które przymusowo przebywały poza granicami swego kraju, uchodźstwo – przymusowa emigracja, często towarzysząca wojnom, konfliktom zbrojnym, rewolucją , itp.

Teoria ludnościowa T.R. Malthusa (wiek XVIII) Według Malthusa zwiększająca się liczba ludności

przy stałej (ograniczonej) podaży ziemi powoduje spadek wydajności pracy w rolnictwie. W tej sytuacji produkcja rolna nie byłaby w stanie nadążyć za wzrostem liczby ludności, a podaż Żywności

obniżałaby się, dopóki spadek ludności, spowodowany głodem, osiągnąłby poziom przy którym możliwe by

było zapewnienie odpowiedniej ilości pożywienia. W ten sposób naturalna regulacja liczby ludności odbywałaby się w sposób skokowy i z towarzyszeniem gwałtownych zjawisk społecznych (głód, choroby,

wojny o zasoby)

Rodzaje ofert 1. Oferty wywołane – składane są przez

eksportera w odpowiedzi na zapytanie otrzymane od zagranicznego kontrahenta. 2. Oferty nie wywołane – wysyłane są przez eksportera z własnej inicjatywy do wybranych przez niego potencjalnych kontrahentów. 3. Oferty ogólne – zawierają one pewne podstawowe elementy w celu zainteresowania potencjalnego

kontrahenta, pozostawiając szczegóły do późniejszych negocjacji. 4. Oferty szczegółowe – składa się je

najczęściej w odpowiedzi na zapytanie zagranicznego kontrahenta i zawiera szczegółowe informacje interesujące naszego klienta.

.Dokumenty handlowe związane z towarem dokumenty podstawowe dotyczące towaru: - faktura handlowa - faktura pro forma - dokumenty przewozowe- dokumenty składowe - dokumenty ubezpieczeniowe. Dokumenty dodatkowe towarzyszące towarowi: -świadectwo pochodzenia towaru - certyfikat jakości -świadectwo zdrowotności -świadectwo weterynaryjne –świadectwo fitopatologiczne -świadectwo dezynfekcji.

Dokumenty składowe a) kwit składowy – to dokument wystawiany przez zarząd magazynów lub domów składowych na podstawie którego stwierdza się przyjęcie na skład określonej serii towaru, która następnie zostanie wydana osobie wskazanej w kwicie b) warrant – jest pełnym tytułem własności do towaru, na który opiewa. Oznacza to, Że towar ten nie może być zajęty przez wierzycieli, gdyż zajęciu może podlegać tylko sam warrant.

Główne formy płatności stosowane w handlu międzynarodowym: a) Inkaso b) Akredytywa

Inkaso jest formą rozliczeń gotówkowych. Polega ono na złożeniu przez dostawcę w swoim banku polecenia pobrania należności od odbiorcy w zamian za wydanie odbiorcy dokumentów przekazanych przez sprzedającego. Inkaso najczęściej wykorzystywane jest przy eksporcie.

Akredytywa jest instrumentem ułatwiającym bezgotówkowe rozliczenie międzynarodowych transakcji handlowych. Akredytywa jest to pisemne zobowiązanie banku importera do wypłacenia wskazanemu beneficjentowi (eksporterowi) określonej kwoty pieniężnej w ustalonym terminie, pod warunkiem dostarczenia do banku pośredniczącego przez beneficjenta dokumentów, które odpowiadają wymogom akredytywy.