Wstęp do prawoznawstwa 29.10.2010

Przepis prawny to najmniejsza jednostka techniczna aktu normatywnego.

Typologie norm prawnych

Podział norm ze względu na sankcje

1.Sankcja represyjna która polega na wyrządzeniu dolegliwości psychicznej bądź fizycznej w razie zachowania się w sposób odmienny od porównywanego. Ten rodzaj sanki charakterystyczny jest dla prawa karnego i polega na zastosowaniu i wymierzeniu kary bądź środka karnego.

W polskim kodeksie karnym jest 5 kar:

kara ograniczenia wolności, kara grzywny, kara pozbawienia wolności, karę 25 lat pozbawienia wolności i karę dożywotniego pozbawienia wolności. Środki karne: podanie wyroku do publicznej wiadomości, zakaz prowadzenia pojazdów, zakaz sprawowania określonej funkcji, naprawienie szkody.

2.Sankcja represyjna polega na zmuszeniu adresata do zachowania powinnego poprzez zastosowanie przymusu nawet fizycznego. Ten rodzaj sankcji charakterystyczny jest dla prawa administracyjnego oraz przepisów egzekucyjnych, np.zakaz przymusowego leczenia odwykowego, umieszczenie w określonej jednostce leczniczej w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa świadka do sądu, sąd może nałożyć sankcję w postaci kary porządkowej grzywny a nawet orzec o zatrzymaniu świadka na 24h i doprowadzeniu go przez policję.

3.Sankcja nieważności polega na tym, że jeżeli przepis przewiduje formę szczególną dla określonej czynności cywilno-prawnej ad solemnitatem(pod rygorem nieważności, jeśli przepis prawny pododuje jakąś normę i jest ona niedokładna to nieważna), niezachowanie tej formy powoduje nieważność danej czynności prawnej. Np zawarcie umowy sprzedaży nieruchomości bez zachowania formy aktu notarialnego. Nawet gdyby strony wydały sobie nieruchomość i została zapłacona cena sprzedaży to nabywca nie jest właścicielem. Ten rodzaj sankcji charakterystyczny jest dla prawa cywilnego.

Ze względu jakie sankcje zawiera określony przepisy dzielmy:

1.Prawo lepsze niż doskonałe- sankcja nieważności i sankcja represyjna, np. bigamia

3.ius perfecta-prawo doskonałe-obwarowane sankcją nieważności, zawarcie czy też zmiana spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dokonana bez zachowania formy aktu notarialnego

3.Ius minus quam perfecta-obwarowane sankcją represyjną, np wymierzenie kary grzwny

4.Prawo niedoskonałe-nie jest obwarowane żadną sankcją. (odpowiedzialność przed Bogiem i historią).

Ze względu na adresata normy dzielą się na:

1.Jednostkowe-odnoszą się do ściśle określonego adresata

2.Ogólne-Odnoszą się do pewnej kas adresatów-ustawodawca najszerzej określa kasę adresata ,,kto"

Podział ze względu na sposób określenia czynu:

1.Konkretna- odnosi się do niepowtarzalnego zachowania, dotyczy takiego zachowania którego spełnienie powoduje wygaśnięcie tej normy. Np.jeśli ktoś raz coś egzekwował drug nie może.

2.Normy abstraktycyjne-dotyczą abstrakcyjnych zachowań, zachowanie nie powoduje że norma przestaje być skuteczna wobec innych podmiotów.

Normy ze względu na sposób ich powtarzania tworzenia:

1.Normy generalne- ogólnoabstrakcyjne czyli takie które dotyczą pewnej klasy adresatów i odnoszą się do powtarzalnych zachowań, co doniosłe z punktu widzenia kryterium podziału normy te powstają na etapie tworzenia prawa, innymi słowy są zawarte, mogą być odczytane z aktów normatywnych, ustaw, rozporządzeń.

2.Normy indywidualne- jednostkowo- konkretne, czyli te które odnoszą się do ściśle oznaczonego adresata i dotyczą niepowtarzalnego zachowania, one z kolei powstają na etapie stosowania prawa a więc w konsekwencji zawarte są w orzeczeniach podmiotów stosujących prawo w szczególności w wyrokach i postanowieniach sądu, decyzjach administracyjnych.

Budowa normy prawnej

Jest kila koncepcji budowy normy prawnej jest koncepcja trójelementowa budowa normy prawnej.

1.Element pierwszy to hipoteza normy prawnej, określająca adresata tejże normy jak również okoliczności jej spełnienia np.czas i miejsce spełnienia tej normy. Może być tak że norma jest do kogoś skierowana ale nie będzie obowiązywać zawsze i wszędzie tylko w konkretnej sytuacji. Element drugi to dyspozycja normy prawnej określająca zachowanie powinne. Trzeci element to sankcja, która określa konsekwencje prawne jakie zostaną zastosowane wobec adresata w razie zachowania odmiennego od powinnego.

Kocepcja norm sprzężonych!!!!

Stosunek prawny

Stosunek prawny stanowi jeden z elementów szeroko rozumianych stosunków społecznych który został uregulowany prawnie. Wyróżniamy dwa rodzaje stosunków prawnych.

1.Stosunek prawny konkretny-ścisła umowa dotycząca konkretnego przedmiotu.

2.Stosunek prawny abstrakcyjny-pewien wzór normatywny według którego kształtowane ma być, przykładem tego jest art.235 kodeksu cywilnego, określa prawa i obowiązki sprzedawcy.

Dla określenia kiedy mamy do czynienia ze stosunkiem prawnym konieczne jest stwierdzenie kiedy mamy do czynienia z faktem prawnym. Fakt prawny to okoliczność powodująca zmianę,powstanie lub ustanie stosunku prawnego. Fakty prawne dzielmy na zdarzenia. Są to okoliczności wywołujące skutki w sferze stosunków prawnych bez udziału i woli człowieka. W szczególności do zarzeń zaliczamy jakieś zdarzenia przyrodnicze czy losowe np. pożar, powódź, będą wywoływać określone skutki w ramach umowy ubezpieczenia. Zdarzeniem jest również upływ czasu w odniesieniu np. do instytucji przedawnienia roszczeń majątkowych bądź też nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie.

Roszczenia majątkowe przedawniają się z upływem lat 10 od dnia kiedy stały się wymagalne. Przykład Przytoczenie powództwa pozwany zgłasza zarzut przedawnienia. Sąd oddala powództwo.

Zachowania które wywołują skutki prawne w skutek określonego udziału człowieka. Dzielimy je na:

1. działania, które polegają na czynieniu czegoś oraz zaniechania które polegają na nieczynieniu czegoś gdy adresat był zobowiązany do czynienia czegoś.

2.Czyny które wywołują skutki prawne ale w sposób niezamierzony. człowiek tych skutków nie obejmował wolną. Wyróżniamy czyny dozwolone, takie których zachowanie nie wiąże skutków prawnych.

2.czyny niedozwolone, gdzie prawo wiąże negatywne skutki prawne, np.bójka za krzywdę wyrządzoną koledze.

Czynności prawne dzielimy na:

1.jednostronne(sporządzenie testamentu, pełnomocnictwo)

2.dwustornne(wszystkie umowy)

3. wielostronne(umowa przekazu weksel).

Czynności prawne dzielimy na realne i konsensualne.

Realne to takie gdy dla przeniesienia własności rzeczy oznaczonej co do gatunku, rzeczy przyszłej, bądź nabycia od nieuprawnionego wymagane jest spełnienie elementu realnego., np wydanie tej rzeczy nabywcy bądź też przeniesienia posiadania dokumentów stanowiących o tytule własności.

Czynności konsensualne dotyczą rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Dla nabycia własności takich rzeczy nie jest wymagane spełnienie elementu realnego lecz wystarczające jest złożenie zgodnych oświadczeń, inaczej samozawarcie umowy sprzedaży, zamiany i darowizny.

Czynności odpłatne i nieodpłatne. Nieodpłatne to darowizny lub użyczenia. Nieodpłatne wszystkie inne.