GRANULATY(Granulata)-jest to stała postać leku przeznaczona do uzytku zewnętrznego lub wewnętrznego mająca postać nieregularnych granulek

-W specjalnym procesie tzw.sferonizacji otrzymuje się grznulaty,których ziarenka mają regularny,kulisty kształt

-Granulaty przeznaczone do użytku wewnętrznego mogą być przyjmowane przez pacjenta

*po rozproszeniu w odpowiednim rozpuszczalniku

*do połykania

*do rozgryzania albo zucia

-Granulaty podobnie jak proszki mogą występować w formie dzielonej(w kapsułkach skrobiowych,żelatynowych,saszetkach)lub niedzielonej

-Granulaty są nowocześniejszą formą leków od proszków(przy ich przyjmowaniu nie występują takie zjawiska jak:pylenie,przyleganie do błon śluzowych)

-Najczęściej spotykane są granulaty ziołowe(mają tę przewagę nad wodnymi ekstraktami,że charakteryzują się znacznie mniejszymi stratami substancji lotnych,głównie olejków eterycznych)

-Granulaty niekiedy poddaje się zjawisku powlekania(ochrona przed czynnikami zewnętrznymi-wilgoć,tlen,światło;w celu zlokalizowania działania tzw.granulaty dojelitowe ENTEROSOLUBILE-rozpuszczalne w jelicie(jeżeli otoczka jest odporna na działanie soku żołądkowego ale rozpuszczalna w zasadowym środowisku soku jelitowego to powstaje postać leku o opóźnionym uwalnianiu)

-Specyficznym rodzajem jest granulat musujący GRANULATA EFFERVESCENS(zawiera zawsze węglan lub wodorowęglan,kwas organiczny:cytrynowy,winowy,fumarowy)

-W skład granulatów poza substancjami leczniczymi wchodzi cały szereg substancji pomocniczych,o odpowiednich właściwościach fizyko-chemicznych,dostosowanych do właściwości substancji leczniczych oraz przyszłego zastosowania granulatu.Użyte substancje pomocnicze w granulatach mają wpływ na szybkość uwalniania oraz wchłaniania substancji leczniczych

SUBSTANCJE POMOCNICZE W GRANULATACH:

1)Lepiszcza (substancje wiążące)

-łączenie cząstek proszku w większe aglomeraty

-dzielą się na 3 grupy:

A.Rozpuszczalniki-muszą cechować się tym,że składniki proszku muszą być w nich trudno rozpuszczalne(woda,etanol,izopropanol,aceton,chlorek metylenu)

B.Lepiszcza hydrofilowe(roztwory żelatynowe,kleiki skrobiowe,kleik z gumy arabskiej,roztwory sacharozy,roztwory sorbitolu,roztwory alginianu sodowego,poliwidon)

C.Lepiszcza hydrofobowe-boją się wody(roztwory etylocelulozy,szelak-żywica

2)Substancje rozsadzające(mają za zadanie spowodować rozpad granulatu na skutek pęcznienia w środowisku wodnym)

-skrobia ziemniaczana (od 5 do 10%)

-celuloza mikrokrystaliczna(10%)

-metyloceluloza(3%)

-Granulaty musujące nie zawierają substancji rozsadzających,są pęcherzyki gazu!

3)Substancje hydrofilizujące(mają na celu zwiększenie zwilżalności hydrofobowych substancji leczniczych)

-alkohol cetylowy,laurylosiarczan sodowy,cetylosiarczan sodowy,monoestry sacharozy

4)Substancje utrzymujące wilgoć(ich zadaniem jest nie dopuszczenie do zbyt szybkiego wysychania granulatu,a tym samym jego kruszenia)

-glicerol,glikol propylenowy,mleczan sodowy,skrobia,mennitol

5)Substancje zapobiegające zbyt szybkiemu rozpadowi(poprzez powlekanie ziarenek granulatu odpowiednimi substancjami)

-parafina,olej kakaowy,tłuszcze nasycone

6)Substancje wypełniające

-stosowane w przypadku gdy substancja lecznicza występuje w bardzo małych ilościach

-wypełniacze często spełniają funkcje innych dodatków

-mogą do nich należeć substancje wyżej wymienione

-jeżeli w skład wchodzi substancja płynna lub lotna to wypełniaczami są ich adsorbenty

-glinka biała(bolus alba),bentonit,krzemionka koloidalna

METODY OTRZYMYWANIA GRANULATÓW:

1)Granulacja na mokro

A.Zwilżanie i ugniatanie (sproszkowane substancje lecznicze i pomocnicze zwilża się odpowiednim lepiszczem i ugniata odpowiednim urządzeniem np. zagniatarką,moździerz i pistel)

B.Formowanie granulatu (granulaty formuje się poprzez przecieranie masy przez sito,przesiewanie albo wytłaczanie)

C.Suszenie(w temperaturze pokojowej albo podwyższonej jeżeli są to składniki termostabilne-nie rozpadające się w podwyższonej temperaturze)

-suszarki próżniowe,suszarki z wymuszonym obiegiem ciepłego powietrza,suszarki fluidyzacyjne

D.Ujednolicenie ziaren(przesiewanie przez zestw sit o odpowiedniej wielkości oczek)

2)Granulacja fluidyzacyjna

-we fluidyzatorze umieszczamy masę proszkową,która się unosi

-dodajemy lepiszcz poprzez dyszę

-natrysk lepiszcza zbryla cząstki proszku

3)Granulacja za pomocą rozpryskiwania

- od góry poprzez dyszę dajemy zawiesinę albo roztwór substancji

-od dołu ciepłe powietrze

4)Granulacja szybkoobrotowa

-sproszkowane składniki miesza się przy pomocy mieszadła szybkoobrotowego,po pewnym czasie podaje się roztwór lepiszcza (porcjami),zwiększając jednocześnie wielkość obrotów

-zaleta tego procesu:krótki czas trwania

5)GRANULACJA NA SUCHO

-w odróżnieniu od innych metod nie stosuje się etapu zwilżania

-polega na sprasowaniu suchej masy proszkowej,następnie pokruszeniu

np.granulat musujący(reakcja między wodorowęglanem a kwasem)

6)PELETYZACJA(jest to otrzymywanie granulatu w postaci mikrokapsułek tzw.peletek-kuliste cząstki zawierające od 10-90% substancji leczniczej)

-peletki otrzymujemy na 4 drogach

A.Peletyzacja poprzez powlekanie rdzenia

-kryształek substancji nie leczniczej powleka się przy pomocy roztworu lub zawiesiny leczniczej we fluidyzatorach lub granulatorach szybkoobrotowych

B.Peletyzacja poprzez granulację na mokro

-substancję leczniczą miesza się z substancją pomocniczą(w stosunku 1:2),a następnie granuluje z użyciem wody w granulatorach szybkoobrotowych

C.Peletyzacja poprzez stapianie

-substancję leczniczą miesza się z substancjami pomocniczymi w granulatorze szybkoobrotowym,a następnie dodaje się stopioną substancję opóźniającą uwalnianie(monostearynian glicerolu)

D.Peletyzacja przez przecieranie

-uformowaną masę granulacyjną poddaje się procesowi przecierania przez sita.Otrzymany granulat trafia do komory sferonizatora na szybkoobrotowy talerz z wyżłobionymi rowkami.Nieforemne cząstki granulatu przekształcą się w kulki i wyrzucane są do góry

METODY KONTROLI GRANULATÓW:

1)Oznaczenie czasu rozpadu granulatu(określają poszczególne normy)

powlekany-najdłużej;musujący-najkrócej

2)Czas uwalniania substancji leczniczej z granulatu(dostępność farmaceutyczna)

3)Oznaczanie stopnia ziarnistości i frakcji miałkosproszkowanej

4)Oznaczanie wytrzymałości mechanicznej-granulat powinien cechować się odpowiednią twardością

FRIABILIZATOR-oznaczalnie wytrzymałości

5)Oznaczanie zawartości wilgoci

-metodami fizycznymi(ubytek masy podczas suszenia w odpowiedniej temperaturze)

-metodami chemicznymi z użyciem węgliku wapnia czy sodu

6)Oznaczanie masy nasypowej

-bada się masę granulatu w określonej objętości

7)Oznaczanie porowatości granulatu(udziału wolnej przestrzeni w granulacie)

-używany jako granulat (nie ma zbytniego znaczenia)

-używany do sporządzania tabletek(zbyt dużo wolnej przestrzeni-są kruche i rozpadają się)

8)Badanie czystości mikrobiologicznej