EKONOMIA

WZROST GOSPODARCZY JAKO CEL MAKROEKONOMICZNY

Makroekonomia

• Zajmuje się badaniem wzajemnych związków zachodzących w gospodarce jako całości za pomocą zagregowanych wielkości ekonomicznych

• Agregacja polega na łączeniu danych dotyczących szczebla mikroekonomicznego, co pozwala uzyskać informacje o kształtowaniu się zjawisk na szczeblu makroekonomicznym

Zadania makroekonomii:

• Badanie agregatowych zmiennych (makrowielkości)

• Badanie obecnej sytuacji gospodarczej oraz przewidywanych skutków w przyszłości

• Mierzenie ogólnych efektów gospodarczych podejmowanych działań, wyjaśnianie ich przyczyn i konsekwencji

• Prowadzenie badań i analizy polityki państwa w sferze gospodarczej i poza nią (np. w sferze spełecznej, demograficznej, itp.)

Polityka makroekonomiczna

• Polityka państwa ukierunkowana na zapewnienie dobrobytu ekonomicznego

Cele polityki makroekonomicznej (magiczne wielokąty):







Wzrost gospodarczy:

• Zwiększenie podstawowych wielkości ekonomicznych w gospodarce, takich jak:

• produkcja.,

• Zatrudnienie

• Konsumpcja

• Inwestycje

• Dochody

• Zmiany te mają charakter ilościowy

Rozwój gospodarczy:

• Powiększenie się zdolności wytwórczych gospodarki, przemiany społeczne, technologiczne, powiększenie się dorobku naukowego i kulturowego,

• Przemiany o charakterze jakościowym dotyczące:

• Postępu technicznego, rozwoju nowych technologii,

• Wzrost kwalifikacji siły roboczej (rozwój kapitału ludzkiego)

• Doskonalenie jakości produkcji

• Pojawienie się innowacji

• Wzrost efektywności gospodarowania

Mierniki wzrostu i rozwoju gospodarczego:

• Syntetyczne

• Szczegółowe

• Symptomatyczne

Mierniki syntetyczne:

• Rozmiary PKB, PNB, PNN w ujęciu absolutnym i per capita

• Wskaźniki ich dynamiki (w układzie rodzajowym i regionalnym)

• Metoda genewska

PKB (Produkt Krajowy Brutto)
w ujęciu produktowym

• Wartość produkcji finalnej wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju bez względu na to, kto jest ich właścicielem

Dobra finalne – dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika (konsumenta lub przedsiębiorstwo)

PKB w ujęciu wydatkowym:

• Wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych (C), wydatki inwestycyjne przedsiębiorstw (I), wydatki państwa na dobra finalne (G) oraz eksport netto (Nx)

PKB = C + I + G + (Export-Import)

PKB w ujęciu dochodowym

• Suma dochodów czynników produkcji:

• Wynagrodzenie za pracę,

• Zyski (dochody z pracy na własny rachunek)

• % od kapitału

• Czynsze dzierżawne, renty gruntowe

PNB (Produkt Narodowy Netto)

• Miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego państwa w kraju oraz dochody netto z własności za granicą;

• Znaczna część PKB powstaje w oparciu o krajowe czynniki produkcji, jednak na rynku istnieją firmy zagraniczne, obcokrajowcy, którzy dokonują transferu dochodów do swojego kraju. Także Polacy pracujący za granicą przywożą dochody do Polski;

• PNB koryguje PKB o tzw. dochody z własności

PNN (produkt Narodowy Netto) = Dochód Narodowy

• Ilość pieniędzy, jaką przeznacza gospodarka na wydatki na dobra i usługi po odłożeniu odpowiedniej ilości na sfinansowanie amortyzacji i utrzymanie istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie

PNN = PNB - amortyzacja

Dochód Narodowy

- zyski niepodzielone (pozostawione w firmach)

- składki na ubezpieczenia społeczne

+ transfery otrzymane z budżetu państwa (renty, zasiłki)

+ dywidendy

_______________________________________________

Dochody całkowite (Dochody Osobiste Ludności)

- podatki bezpośrednie

______________________________________________

Dochody rozporządzalne (Dochody Dyspozycyjne Ludności)

konsumpcja oszczędności

• PKB per capita

• PNB per capita

• PNN per capita

Wady zaprezentowanych mierników:

• Wskaźniki prezentują pewną średnią (per capita), nie uwzględniają jednak rzeczywistego podziału dochodów pomiędzy grupami społecznymi,

• Nie biorą pod uwagę czasu wolnego

• Nie biorą pod uwagę prac domowych wykonywanych we własnym zakresie

• Nie uwzględniają zanieczyszczenia środowiska, co generuje koszty leczenia, ochrony środowiska,

• Nie biorą pod uwagę istnienia szarej strefy (rodzaju działalności przynoszącej dochody, lecz nie objętej statystyką z uwagi na chęć uniknięcia opodatkowania lub sankcji karnych (zabójstwo na zlecenie).

Metoda genewska:
Dobrobyt Ekonomiczny Netto
(Net Economic Welfare)

• DEN koryguje PKB:

PKB

(+) produkcja dóbr o charakterze nierynkowym

(+) wolny czas

(--) niepożądane „plagi”, efekty zewnętrzne, antydobra

Wskaźnik Rozwoju Społecznego
(Human Development Index)

• HDI szereguje kraje według kombinacji 3 wskaźników:

• Realnego PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca

• Wskaźnika długowieczności

• Wskaźnika skolaryzacji

Mierniki szczegółowe:

• Działalność inwestycyjna:

• Stopa inwestycji,

• Dynamika inwestycji

• Procesy innowacyjne:

• Liczba wynalazków (w tym wdrożonych)

• Zakup licencji

• Rozwój i postęp społeczny:

• Liczba izb na 1 mieszkańca

• Liczba lekarzy

• Liczba łóżek szpitalnych na 10 tys. mieszkańców

• Wskaźnik skolaryzacji dzieci i młodzieży

Mierniki symptomatyczne:

• Ilość komputerów osobistych na 100 tys. mieszkańców

• Ilość użytkowników Internetu

• Udział w światowej produkcji układów scalonych, komputerów