Zadaniem kuratora dla dorosłych jest sprawowanie dozorów i nadzorów.
Dozór – to kuratela nad warunkowo zwolnionymi
Nadzór ochronny – kuratela nad recydywistami, którzy odbyli karę pozbawienia wolności i zostali poddani opiece kuratora
Dozór uproszczony – polega na tym, że sąd sprawdza okresowo przebieg próby skazanego z warunkowym zawieszeniem wykonania kary
Kurator powinien nakłonić podopiecznego aby wykonywał nałożone mu przez sąd obowiązki. Postuluje się również udzielanie podopiecznemu pomocy w trudnościach życiowych, w uzyskaniu pracy, poddaniu się leczeniu. Kurator składa sądowi sprawozdania o zachowaniu się skazanego w okresie próby. Do zadań kuratora należy również:
- poradnictwo sądowe
- wykonywanie środków zapobiegawczych przed wydaniem wyroku
- wykonywanie dozorów w ramach warunkowego zawieszenia kary
Zadania kuratora rodzinnego i obszar jego działań
a) dotyczące spraw nieletnich m.in.
- wykonywanie czynności zleconych przez sędziego rodzinnego do czasu wykonywanie orzeczenia lub wyroku
- sprawowanie nadzoru nad nieletnim
- wykonywanie innych czynności zleconych przez sąd lub sędziego, dotyczących spraw karnych nieletnich
b) w sprawach opiekuńczych małoletnich
- wykonywanie czynności zleconych przez sędziego przed wydaniem orzeczenia o sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem obowiązków rodzicielskich przez rodziców, którym władzę rodzicielską w ten sposób ograniczono oraz udzielenie tym rodzicom pomocy w wychowywaniu dzieci
- wskazywanie kandydatów na rodziców zastępczych i opiekunów, kontrolowanie sytuacji dzieci nad którymi ustanowiono opiekę i udzielanie pomocy w zakresie sprawowania tej opieki
- podejmowanie działań dla sprawnego i zgodnego z prawem sposobu umieszczania dzieci w placówkach opiekuńczo-wychowawczych
- wykonywanie czynności innych zleconych przez sąd lub sędziego, dotyczących spraw opiekuńczych
c) dotyczące spraw rodzinnych i opiekuńczych osób pełnoletnich
- przeprowadzanie wywiadów środowiskowych w sprawach rodzinnych i opiekuńczych
- kontaktowanie małżonków rozwodzących się z Rodzinnymi Ośrodkami Diagnostyczno-konsultacyjnymi celem przeprowadzenia rozmów pojednawczych
- udzielanie pomocy osobą dochodzącym praw do alimentów
- nadzór nad działalnością opiekunów, kuratorów i doradców tymczasowych osób pełnoletnich
- wykonywanie innych czynności zleconych przez sędziego lub sąd w sprawach rodzinnych.
Warunkowe umorzenie
postępowania karnego
Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna
szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą
wątpliwości, a postawa sprawcy nie karanego wcześniej za przestępstwo umyślne,
jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają
przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie on przestrzegał
porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.
Warunkowe umorzenie postępowania można zastosować w przypadku sprawcy
czynu zagrożonego karą nie przekraczającą 3 lat pozbawienia wolności. W wyjątkowych
sytuacjach kiedy pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, sprawca naprawił
szkodę lub pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób, w jaki szkoda ma zostać
naprawiona, warunkowe umorzenie może być zastosowane również do sprawcy
przestępstwa zagrożonego karą nie przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
Rozróżnione są dwie formy podjęcia przez sąd umorzonego postępowania: obligatoryjna
(czyli obowiązkowa) i fakultatywna (pozostawiona do oceny przez sąd):
Sąd obligatoryjnie podejmuje postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie
próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany.
Sąd może, według własnego uznania i oceny, podjąć postępowanie karne,
jeżeli sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności
gdy popełnił inne niż popełnione wcześniej przestępstwo. Możliwe jest to również
wtedy, jeżeli sprawca uchyla się od dozoru, wykonania nałożonego na niego
obowiązku lub orzeczonego środka karnego albo nie wykonuje zawartej z pokrzywdzonym
ugody. Warunkowo umorzonego postępowania nie można podjąć
później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu prób
Warunkowe zawieszenie wykonania kary
Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie orzeczonej kary pozbawienia nie
przekraczającej 2 lat wolności, kary ograniczenia wolności lub grzywny, jeżeli
uzna, że będzie to wystarczające dla osiągnięcia wobec sprawcy celów kary,
a w szczególności zapobiegnie powrotowi do przestępstwa. Zawieszając wykonanie
kary, sąd bierze pod uwagę przede wszystkim postawę sprawcy, jego
właściwości i warunki osobiste, dotychczasowy sposób życia oraz zachowanie się
po popełnieniu przestępstwa.
Zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby, który biegnie od uprawomocnienia
się orzeczenia i wynosi: od 2 do 5 lat – w wypadku warunkowego
zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, od roku do 3 lat – w wypadku
warunkowego zawieszenia wykonania grzywny lub kary ograniczenia wolności.
W wypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności wobec sprawcy
młodocianego lub działającego w warunkach recydywy, okres próby wynosi od
3 do 5 lat.
Zawieszając wykonanie kary pozbawienia wolności, sąd może w okresie
próby oddać skazanego pod dozór kuratora lub osoby godnej zaufania, stowarzyszenia,
instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska
o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym. Zawieszając
wykonanie kary, sąd może zobowiązać skazanego do:
• informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby;
• przeproszenia pokrzywdzonego;
• wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej
osoby;
• wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu;
• powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków
odurzających;
• poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu,
albo oddziaływaniom terapeutycznym
lub uczestnictwu w programach
korekcyjno-edukacyjnych;
• powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach;
• powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi
osobami w określony sposób;
• opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym;
• innego stosownego postępowania w okresie próby, jeżeli może to zapobiec
popełnieniu ponownie przestępstwa; do naprawienia szkody w całości lub
w części.
Warunkowe przedterminowe zwolnienie
Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia
reszty kary pozbawienia wolności tylko wówczas, gdy spełnione są określone
warunki. Dzielą się one na dwa rodzaje: pierwsze dotyczą osoby skazanego, drugie
natomiast długości orzeczonego
wobec niego wymiaru kary. Skazanego można
warunkowo zwolnić, jeżeli jego postawa, właściwości i warunki osobiste, sposób
życia przed popełnieniem przestępstwa, okoliczności jego popełnienia oraz
zachowanie
po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary uzasadniają
przekonanie, iż skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego,
w szczególności nie popełni ponownie
przestępstwa.
Kandydat do warunkowego zwolnienia musi charakteryzować się tak zwaną
pozytywną (dodatnią) prognozą kryminologiczną, która powinna być rezultatem kumulatywnej
oceny wszystkich kryteriów zawartych w przepisie dopuszczającym skorzystanie
przez skazanego z instytucji warunkowego przedterminowego zwolnienia.
Warunkowe zwolnienie nie może jednak nastąpić w dowolnym czasie,
konieczne
jest, aby skazany odbył pewną określoną część kary. Skazanego można
warunkowo zwolnić po odbyciu przez niego co najmniej połowy kary, jednak nie
wcześniej niż po 6 miesiącach.
to jest :Probacja, czyli kilka słów o środkach związanych
z poddaniem sprawcy przestępstwa próbie
PLACÓWKI DIAGNOSTYCZNE
1. Rodzinny ośrodek diagnostyczno – konsultacyjny – działania odnoszą się do diagnozy sytuacji nieletniego
2. Specjalistyczna opieka i poradnictwo w sprawach nieletnich
3. Prowadzi specjalistyczną opiekę nad nieletnimi
4. Poradnictwo w sprawach rodzinnych – zajmuje się kompleksowo diagnozą sytuacji rodzinnej
5. Sprawy małoletnich – sprawy opiekuńcze nad małoletnimi
Zadania:
1. Przeprowadzenie badań psychologicznych, pedagogicznych, lekarskich i środowiskowych oraz wydawanie na tej podstawie opinii o małoletnim i jego rodzinie
2. Prowadzenie poradnictwa rodzinnego i sprawowanie opieki nad małoletnim i nieletnim
3. Udzielanie specjalnej pomocy zakładom poprawczym i schroniskom dla nieletnich w zakresie opieki psychologicznej nad wychowankami
4. Współpraca z instytucjami i organizacjami zajmującymi się działalnością profilaktyczną
Opinia w sprawie nieletnich zawiera:
1. Wskazanie stopnia i przyczyny demoralizacji
2. Propozycje placówki w jakiej ma być umieszczony nieletni
3. W przypadkach koniecznych sugeruje także o rodzaju placówki
Opinie dotyczące małoletniego obejmują:
1. Ocenę jego aktualnej sytuacji
2. Przyczyny tej sytuacji
3. Sposoby reagowania małoletniego w sytuacji trudnej oraz warunki niezbędne do prawidłowego rozwoju małoletniego
Poradnictwo w sprawach rodzinnych obejmuje:
1. Diagnozę rodziców i dzieci w celu określenia zaburzonych relacji w rodzinie
2. Prowadzenie pracy psychoterapeutycznej
3. Udzielanie porad i pomocy w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych
4. Udział specjalisty ośrodka w sprawach rozwodowych na wezwanie sądu
5. Roztoczenie opieki specjalistycznej nad małoletnim narażonym na urazy psychiczne związane z sytuacjami konfliktowymi w rodzinie
Opieka ta może polegać na:
1. Ustaleniu wraz z kuratorem planu pracy wychowawczej
2. Kontakt pracownika ośrodka z rodzicami, wskazanie rodzicom właściwej drogi oddziaływania
3. Specjalistyczne działania podejmowane wraz z kuratorem w zakresie sprawowania nadzoru
POGOTOWIE OPIKUŃCZE
Zajmuje się diagnozowaniem dzieci od 3 do 18 lat. w odróżnieniu od ośrodka diagnostyczno – konsultacyjnego jest ośrodkiem sprawującym opiekę całkowitą. Dzieci są tam cały czas oderwane od środowiska rodzinnego. Mogą tam się znaleźć dzieci które:
1. W sposób nagły zostały pozbawione opieki rodzicielskiej
2. Dzieci trafiające z powodu zaburzeń środowiskowych, negatywnego zachowania, wymagają specjalistycznej obserwacji
3. Dzieci skierowane na podstawie orzeczeń sądu, wniosku dyrektorów szkół, kuratorów, inspektorów oświaty w celu ustalenia najkorzystniejszego dla nich środowiska wychowawczego
Zadania:
1. Opracowanie diagnozy pedagogiczno – psychologicznej i lekarskiej oraz podstawowych wskazań wychowawczych
2. Zapewnienie doraźnej opieki dzieciom opuszczonym i osieroconym oraz takim które wymagają izolacji od dotychczasowego środowiska
3. Organizowanie działalności kompensacyjnej w sferze wychowawczej i dydaktycznej
4. Zapewnienie warunków do wypełnienia obowiązku szkolnego
5. Kwalifikowanie podopiecznych do rodzin zastępczych, domów dziecka i placówek resocjalizacyjnych
Okres pobytu w pogotowiu nie powinien przekraczać 3 miesięcy, może być przedłużony o dalsze trzy miesiące. Realizuje się w jej ramach obowiązek szkolny. Zespół diagnostyczno – konsultacyjny pogotowia składa się z: zastępcy dyrektora, pedagoga, psychologa, wychowawcy grupy, pielęgniarki, nauczyciela klasy i osoby zajmującej się kierowaniem do placówki. Do jego obowiązków należy:
1. Kwalifikowanie dzieci do umieszczenia w pogotowiu
2. Kwalifikowanie dzieci do zajęć w zespołach wychowawczych, w zajęciach terapeutycznych i zajęciach indywidualnych
3. Ukierunkowanie działalności obserwacyjnej i diagnostycznej
4. Ustalenie wskazań i zaleceń dotyczących dalszej działalności wychowawczej
5. Wnioskowanie w sprawach przedłużenia pobytu w pogotowiu
6. Kwalifikowanie dzieci do umieszczenia w innych placówkach, w tym też do powrotu do własnych rodzin
Grupy dziecięce nie powinny liczyć więcej niż 12 osób. Zadania wychowawcze przewiduje się:
1. Wzmożona opieka wychowawcza – korekta niedomagań wychowawczych, opieka prozdrowotna
2. Działania w oparciu o różne środki wychowawcze – teatr, kino
3. Działalność sportowo – rekreacyjna w oparciu o możliwości placówki i nie tylko
4. Prostowanie kontaktów z rodziną
5. Wyrównywanie braków w nauce
Regulamin obejmuje:
1. Dbałość o ład i porządek
2. Dbałość o własne życie
3. Ponoszenie odpowiedzialności za własne czyny i inne
POLICYJNA IZBA DZIECKA
Policyjna Izba Dziecka to instytucja diagnostyczna ale przyjmująca całkowitą opiekę nad dzieckiem. Maksymalny czas pobytu w Izbie wynosi 48 godzin.
Trzy kategorie nieletnich, którzy mogą być osadzeni w Policyjnej Izbie Dziecka:
Nieletni co do których istnieje podejrzenie, że popełnili czyn karalny i istnieje obawa, że mogą się ukryć, bądź zatrzeć ślady czynu.
Nieletni wobec których nie można ustalić tożsamości: tacy, którzy ukończyli 13 lat, a nie ukończyli 17 lat.
Nieletni wymagający natychmiastowej opieki, a nie jest możliwe niezwłoczne dostarczenie ich rodzicom, ani umieszczenie w Pogotowiu Opiekuńczym – nieletni między 13, a 18 rokiem życia – mówi się o nich nieletni zagrożeni demoralizacją.
Osoby poniżej 13 roku życia są natychmiast przewożeni do Pogotowia Opiekuńczo – Wychowawczego lub jeśli nie ukończyły 3 roku życia do Domu Małego Dziecka.
Zadania Policyjnej Izby Dziecka:
Potwierdzenie lub ustalenie tożsamości.
Zebranie niezbędnych informacji o środowisku rodzinnym nieletniego.
Obserwacja pedagogiczna w czasie pobytu w Policyjnej Izbie Dziecka.
O zatrzymaniu nieletniego informuje się:
Rodziców bądź prawnych opiekunów.
Jednostkę policji, która działa na terenie zamieszkania nieletniego
Sąd rodzinny i prokuratura – jeżeli pojawi się przestępstwo
Władze oświatowe
Instytucje państwowe i organizacje społeczne kompetentne w zakresie opieki i wychowania
W czasie pobytu w Policyjnej Izbie Dziecka przysługuje:
Całodzienne wyżywienie
Czysta bielizna pościelowa i osobista.
Dresy i obuwie sportowe.
Środki higieny osobistej.
Nieletni przebywający w Policyjnej Izbie Dziecka ma zapewniony ustalony porządek dnia np. gry świetlicowe, czytelnictwo, pracownicy pedagogiczni prowadzą w tym czasie działalność profilaktyczną (filmy). Prowadzona jest działalność wychowawcza i profilaktyczna. Prowadzi się postępowania w celu przekazania go rodzinie bądź właściwej instytucji.
SCHRONISKO DLA NIELETNICH
Dla chłopców w Chojnicach, dla dziewcząt w Koronowie.
Jest instytucją diagnostyczną, zbierającą pełny zakres informacji o nieletnich. Kierowani są tam nieletni od 13 do 18 roku życia. Podstawą skierowania jest decyzja sądu i sędziego rodzinnego lub prokuratora. Zwolnienie ze schroniska następuje na podstawie organu, który nieletniego tam kierował. Ustawowy czas pobytu nie powinien przekraczać 3 miesięcy. Jeżeli są wskazania żeby nieletni nie przebywał w swoim środowisku rówieśniczym.
Podstawowe zadania Schroniska dla nieletnich;
Zapewnienie pozostającego w schronisku nieletniego do dyspozycji organu, który go tam skierował.
Zapobieganie działalności, która mogłaby utrudniać prowadzenie przez sąd sprawy nieletniego.
Opracowanie diagnozy dotyczącej sprawy nieletniego oraz zapoczątkowanie działalności resocjalizacyjnej nieletniego.
Diagnoza określa (dokonuje jej zespół specjalistów):
Osobowość nieletniego
Stopień jego demoralizacji.
Ocena środowiska wychowawczego.
Wnioski dotyczące dalszej opieki i wskazań resocjalizacyjnych.
Prognoza resocjalizacyjna – określa się atrybuty środowiska rodzinnego w zakresie poziomu asocjalności oraz atrybuty nieletniego w tym samym zakresie. Prognoza kończy się sugestią co do środka który może być wykorzystany wobec nieletniego.
Opinia o nieletnim zawiera sugestię poczynań działalności resocjalizacyjnej i zawiera:
Opinię o stanie zdrowia.
Informacje o uzdolnieniach i zainteresowaniach.
Predyspozycje zawodowe nieletniego.
Wnioski do prowadzenia działań resocjalizacyjnych.
W trakcie pobytu nieletniego w schronisku zadania edukacyjne prowadzone są w szkole, na zajęciach szkolnych, warsztatowych i w internacie. Grupa dydaktyczna może liczyć od 6 do 12 osób. Organizuje się zajęcia korekcyjno – wychowawcze.
Zajęcia warsztatowe – to zajęcia praktyczne, których celem jest wychowanie zawodowe, przygotowanie do zawodu i zdanie egzaminu czeladniczego.
Działalność internatowa – obejmuje pozostałymi czynnościami regulaminowymi, obejmuje organizację czasu wolnego (koła zainteresowań) oraz organizowanie form sportowych i rekreacyjnych.
Nadzór nad Schroniskami dla nieletnich sprawuje Prezes Sądu Okręgowego.
ZAKŁAD POPRAWCZY
Jest to placówka specjalna o charakterze resocjalizującym. Nadzór nad funkcjonowaniem sprawuje Prezes Sądu Okręgowego, a nadzór nad wychowankiem sprawuje sędzia rodzinny, który to orzekł.
Typy zakładów poprawczych:
Zakład dla nieletnich zdemoralizowanych w niewielkim stopniu, które prowadzą działalność wychowawczą w oparciu o środowisko lokalne.
Zakłady poprawcze o wzmożonym nadzorze wychowawczym dla nieletnich zdemoralizowanych w wysokim stopniu.
Zakłady poprawcze dla nieletnich upośledzonych umysłowo, wobec których stosuje się specjalne oddziaływania rewalidacyjno – resocjalizacyjne.
Zakłady dla nieletnich z zaburzeniami neuropsychicznymi i innymi zaburzeniami osobowości, którym zapewnia się opiekę psychoterapeutyczną.
W zakładach poprawczych pierwszego typu proces kształcenia i wychowania odbywa się z wykorzystaniem lokalnej bazy szkolnej, kulturalnej i sportowej. W przypadku placówek drugiego typu działalność resocjalizacyjna odbywa się w oparciu o własne zaplecze szkolne i warsztatowe oraz wyodrębnione obiekty sportowe. Zakłady trzeciego i czwartego typu realizują program szkoły specjalnej zazwyczaj wykorzystując własną bazę współpracując z poradnią pedagogiczną, psychologiczną, diagnozują zajęcia wyrównawcze. W zakładach poprawczych pierwszego i drugiego typu stosuje się indywidualne metody nauczania. Realizuje się program szkoły podstawowej, gimnazjalnej i ponad gimnazjalnej. Istnieje możliwość promocji śródrocznej. Kształcenie zawodowe może obejmować tradycyjną naukę zawodu jak i kształcenie kursowe. Realizuje się je w dwóch wariantach: trwa dwa lata lub półtora roku. Bierze się pod uwagę wiek wychowanka jak i poziom intelektualny.
OŚRODEK KURATORSKI
Jest to instytucja o charakterze otwartym, która działa w miejscu zamieszkania nieletniego. Zajmuje się nieletnim tylko przez pewien czas. Do Ośrodków Kuratorskich kieruje się nieletnich na podstawie orzeczeń sądowych, a ponadto nieletnich, których rodzicom ograniczono władzę rodzicielską, a nieletni ci nie mają zapewnionej należytej opieki i nadzoru w czasie wolnym. Nieletni umieszczani w Ośrodku Kuratorskim ze względu na cechy osobowości i sytuację życiową wymagającą systematycznej kontroli i pomocy.
Zadania Ośrodków Kuratorskich:
Wdrożenie do przestrzegania zasad współżycia społecznego i porządku publicznego.
Kształtowanie właściwego stosunku do nauki.
Rozwijanie zdolności i zainteresowań.
Usuwanie zaniedbań wychowawczych i edukacyjnych.
Podnoszenie kultury osobistej.
Rozwiązywanie problemów psychicznych
Rozładowywanie napięć.
Kształtowanie poczucia odpowiedzialności.
Zadania te realizuje się w trakcie zajęć z wychowankami oraz inicjując współpracę z jednostkami samorządowymi. Działalność ośrodka opiera się także o systematyczny kontakt z rodzicami, którego celem jest analiza procesu wychowania oraz ustalenia metod postępowania. W ośrodkach obowiązują trzy metody działania:
Metoda pracy grupowej
Metoda pracy środowiskowej
Metoda indywidualnego przypadku
Polegają na:
Organizowaniu czasu wolnego.
Nawiązywaniu współpracy ze środowiskiem.
Prowadzenie terapii oraz pomoc w usuwaniu zaniedbań edukacyjnych i wychowawczych
Zajęcia prowadzi kierownik ośrodka oraz kuratorzy rodzinni zarówno zawodowi jak i społeczni. Terapię mogą prowadzić wyłącznie osoby posiadający uprawnienia. Zajęcia mogą również prowadzić nieodpłatnie osoby, które otrzymały zgodę kierownika ośrodka. Zajęcia odbywają się w grupie nie większej niż 10 osób. Z reguły zajęcia odbywają się w siedzibie ośrodka, ale jeżeli istnieje możliwość to można wykorzystać bazę lokalną. Koszty pokrywa sąd. W czasie pobytu w ośrodku przysługuje wychowankom dożywianie, a stawkę dzienną ustala sędzia sądu rejonowego. Ośrodek jest czynny w czasie całego roku kalendarzowego, w dniach i godzinach dostosowanych do rzeczywistych potrzeb wychowanków, ale w czasie nie krótszym niż 20 godzin tygodniowo. Jedynie prezes sądu okręgowego na uzasadniony wniosek prezesa sądu rejonowego może zawiesić prowadzenie zajęć na czas nie przekraczający łącznie 3 miesięcy w roku i wyłącznie w okresie przerw wakacyjnych i świątecznych. Pozostali uczestnicy zajęć kierowani są do innych placówek.
Obowiązki kierownika ośrodka:
Organizowanie i koordynowanie pracy ośrodka.
Sporządzanie pisemnych sprawozdań co 6 miesięcy dla prezesa Sądu Rejonowego
Opiniowanie kandydatów do pracy w ośrodkach
Organizowanie działalności profilaktycznej
Prowadzenie zajęć w wymiarze 6 godzin tygodniowo.
Niezwłoczne powiadamianie sędziego Rodzinnego o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez uczestnika ośrodka.
Prowadzenie dokumentacji ośrodka.
Obowiązki kuratora zawodowego:
Prowadzenie zajęć w wymiarze 8 godzin tygodniowo
Prowadzenie dokumentacji przez bieżące wpisy w dzienniku i sporządzane sprawozdania
Udział w szkoleniach.
Bezpośredni nadzór nad Ośrodkami prowadzi Minister Sprawiedliwości.
Funkcje Ośrodka:
Funkcja resocjalizująco – kompensacyjna
Funkcja opikuńczo – wychowawcza
Funkcja dydaktyczna
Funkcja profilaktyczna – zapoznanie się z sytuacją nieletniego i częściowe izolowanie go i uodpornianie na negatywne bodźce
Funkcja integracyjno – społeczna – polega na współdziałaniu z młodzieżą, szkołami, rodzicami oraz innymi instytucjami opiekuńczo – wychowawczymi. Działalność ta stanowi margines.
RODZINA ZASTĘPCZA
Jest to forma opieki na dzieckiem pozbawionym tejże opieki. Istnieją trzy typy rodzin zastępczych:
Rodzina zastępcza spokrewniona z dzieckiem w stopniu pozwalającym na jego alimentację (rodzeństwo lub dziadkowie)
Rodziny spokrewnione w dalszym stopniu i biorą dzieci na czas określony.
Rodziny obce w stosunku do dziecka np. zobowiązały się wykonać wobec dziecka orzeczony środek wychowawczy.
Rodzina zastępcza jest instytucją. Dziecko nie nabywa żadnych praw np. dziedziczenie. Opiekunowie ci są opiekunami prawnymi.
Warunki jakie powinni spełniać rodzice zastępczy:
Muszą dawać rękojmię należytego wykonywania zadań związanych z opieką i wychowaniem.
Muszą mieć obywatelstwo polskie, mieszkać w kraju i korzystać z pełni praw cywilnych.
Nie może być pozbawiona praw obywatelskich i opiekuńczych.
Ma ukończone co najmniej 24 lata.
Nie jest chora na chorobę psychiczną, przewlekłą, zakaźną czy inną która uniemożliwia jej opiekę.
Ma odpowiednie warunki mieszkaniowe i stałe źródło utrzymania.
Obowiązki rodziny zastępczej:
Sprawowanie faktycznej i bieżącej opieki nad dzieckiem oraz jego wychowaniem.
Dziecko może być umieszczone w rodzinie zastępczej w przypadku:
Orzeczenia ograniczenia, pozbawienia lub zawieszenia władzy rodzicielskiej.
Orzeczenia umieszczenia w rodzinie zastępczej jako środka wychowawczego.
Za zgodą rodziców posiadających pełnię władzy rodzicielskiej ale będących w trudnej sytuacji.
Państwo udziela pomocy finansowej rodzicom zastępczym od chwili ukończenia przez dziecko 18 lat. W wyjątkowych wypadkach na czas nauki, ale nie dłużej jak do 25 roku życia (renegocjacja umowy).
KURATOR SĄDOWY – KURATELA SĄDOWA
Kurator sądowy sprawuje nadzór nad nieletnimi, którzy:
popełnili czyn karalny w wieku 13 – 17 lat i orzeczono wobec nich nadzór kuratora.
w sytuacji warunkowego zawieszenia umieszczenia w zakładzie poprawczym
w sytuacji warunkowego przedterminowego zwolnienia z zakładu poprawczego
nad nieletnimi zagrożonymi demoralizacją do 18 roku życia
W w/w wypadkach pełni funkcje wychowawcze i resocjalizujące.
W postępowaniu opiekuńczym:
sprawowanie nadzoru nad sposobem wykonywania obowiązków przez rodziców
troska o właściwy rozwój dziecka w rodzinie
rozwiązywanie problemów szkolnych
organizowanie pomocy materialnej rodzinie
organizowanie czasu wolnego
Młodzieżowy ośrodek adaptacji społecznej - rodzaj placówki resocjalizacyjnej o charakterze otwartym, najczęściej przy zakładzie poprawczym, do którego kieruje się nieletnich, którzy przebywali już w schronisku dla nieletnich, ale nie identyfikują się z podkulturą więzienną (grypserką), nie przebywali w areszcie śledczym bądź w zakładzie karnym, wyrażają wolę uczestniczenia w procesie resocjalizacji, a ich zachowanie w schronisku dla nieletnich przemawia za umieszczeniem w zakładzie tego typu oraz na celowość umieszczenia w tym typie zakładu resocjalizacyjnego wskazuje rozpoznanie diagnostyczne.
Do młodzieżowego ośrodka adaptacji społecznej mogą być również przeniesieni wychowankowie z zakładów półotwartych, jeśli ich zachowanie i wskazania zespołu psychologiczno-pedagogicznego za tym przemawiają. Może to nastąpić na wniosek wychowanka lub na wniosek dyrektora zakładu po uprzedniej rozmowie z wychowankiem.
Grupy wychowawcze w młodzieżowych ośrodkach adaptacji społecznej powinny liczyć do 12 wychowanków.
Ochotnicze Hufce Pracy – polska organizacja młodzieżowa powołana do życia 13 czerwca 1958 uchwałą Rady Ministrów Nr 201/58. OHP w swych założeniach nawiązywały do tradycji Junackich Hufców Pracy z 1936 roku. Celem działania hufców było zapewnienie młodzieży płci obojga pracy równocześnie z umożliwieniem jej nabycia kwalifikacji zawodowych w połączeniu z zapewnieniem jej ogólnej oświaty i wychowania obywatelskiego.
Nabór pierwszych junaków (uczestników hufców) odbył się pomiędzy 20 czerwca a 30 listopada 1958. Zorganizowano cztery hufce w Bieszczadach, liczące łącznie 1200 junaków, które skierowano do pracy przy budowie kolei wąskotorowej Rzepedź-Moczarne, oraz jeden stacjonarny hufiec na Śląsku, skierowany do pracy w Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu. Kolejny hufiec pracował w rozbudowywanej wówczas Kopalni i Elektrowni Turów.
Od początku istnienia hufców aż do upadku systemu komunistycznego w Polsce w 1989 w organizacji tej znaczny swój udział miały struktury zmilitaryzowane oraz Obrona Cywilna. Po roku 1989 struktury te, wraz z zawodowymi wojskowymi zostały z hufców wyprowadzone. Przemiany organizacyjne w OHP przeprowadzono w oparciu o stosowne ustawy - z 7 września 1991 o systemie oświaty oraz z 16 października 1991 o zatrudnieniu i bezrobociu - i rozporządzenie Rady Ministrów z 8 września 1992 w sprawie zasad funkcjonowania hufców.
Funkcje kary:
Środki te może orzec sąd rodzinny:
1. Upomnienie
2. Zobowiązanie nieletniego do określonego postępowania np. naprawienie szkody, przeproszenie poszkodowanego, leczenie odwykowe, zbliżenie się do grupy nieformalnej, podjęcie nauki itp.
3. Nadzór odpowiedzialny rodziców lub opiekuna
4. Nadzór organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, bądź zakładu pracy lub osoby godnej zaufania
5. Nadzór kuratora
6. Skierowanie do ośrodka kuratorskiego
7. Orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych
8. Orzeczenie przedmiotów nabytych w związku popełnienia czynu karalnego
9. Orzeczenie umieszczenia w instytucji powołanej do sprawowania funkcji opiekuńczej, kształcącej zawodowo, zakład wychowawczy lub rodzina zastępcza
10. Umieszczenie w zakładzie poprawczym
STOSOWANIE KARY WOBEC NIELETNICH
Możliwość ukarania nieletniego przewiduje UPN oraz kodeks karny. W myśl ustawy nieletni podlega karze czyli pozbawieniu wolności w dwóch wypadkach:
1. Gdy istnieją podstawy do umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym , a nieletni w chwili orzekania ukończył 18 lat
2. Gdy nieletni ukończył 18 lat przed rozpoczęciem wykonania wyroku o umieszczeniu w zakładzie poprawczym
Kodeks karny dopuszcza możliwość zastosowania wobec nieletniego, który dopuścił się zbrodni po ukończeniu 15 roku życia i za zastosowaniem wobec niego kary przemawiają okoliczności sprawy i warunki osobiste sprawcy – najczęściej dotyczy to zabójstw z premedytacją i szczególnym okrucieństwem. Najwyższy wymiar kary , który można zastosować w stosunku do nieletniego to 25 lat.
Grupy środków stosowane wobec rodziców:
1. Zobowiązanie rodziców do poprawy warunków wychowawczych, bytowych i zdrowotnych nieletniego
2. Zobowiązanie rodziców do naprawy szkód wyrządzonych przez nieletniego – kara grzywny
3. Włączenie zakładu pracy i organizacji do wychowawczego oddziaływania na jego pracownika lub członka tejże organizacji
Postępowanie wyjaśniające może zakończyć się : odmową wszczęcia postępowania, przekazaniem sprawy prokuratorowi, przekazanie sprawy do postępowania opiekuńczo – wychowawczego, bądź wszczęciem postępowania poprawczego.
Zakłady karne
CHARAKTERYSTYKA POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ZAKŁADÓW KARNYCH
1. Zakład karny zamknięty – cele mieszkalne mogą być otwarte w porze dziennej w określonym czasie, skazani mogą być zatrudnieni poza zakładem karnym tylko w pełnym systemie konwojowania. Skazani mają prawo korzystania z zajęć kulturalno – oświatowych i sportowych oraz nauczania wyłącznie na terenie zakładu. Ruch skazanych po terenie zakładu odbywa się w sposób zorganizowany i pod dozorem. Skazani maja prawo korzystania z własnej bielizny i odzieży o ile zgodę wyrazi dyrektor. Mogą korzystać z dwóch widzeń w miesiącu. Dyrektor może zgodzić się na skumulowanie tych widzeń mają prawo do korespondencji, która jest kontrolowana.
2. Zakład karny półotwarty – cele otwarte w ciągu dnia, w ciągu nocy mogą być zamknięte. Mogą być zatrudnieni poza zakładem w systemie zmniejszonego konwojowania. Mogą korzystać z zajęć kulturalno – oświatowych i kształcenia poza zakładem karnym. Skazani mogą poruszać się po terenie zakładu w czasie i miejscach ustalonych porządkiem wewnętrznym. Mogą korzystać z własnej bielizny, odzieży i obuwia. Przysługują im widzenia nie podlegające dozorowi. Można im udzielać przepustek, nie częściej jednak niż co 2 miesiące i łączny czas 14 dni w roku. Widzenia 3 razy w miesiącu i można je kumulować. Korespondencja i rozmowy telefoniczne mogą być kontrolowane, ale nie muszą.
Zakład karny otwarty – cele są otwarte całą dobę. Zatrudniani są poza zakładem karnym bez konwojenta na pojedynczych stanowiskach. Z zajęć kulturalno – oświatowych, sportowych i nauki mogą korzystać poza zakładem karnym. Mogą poruszać się w zakładzie w czasie ustalonym wewnętrznie, mogą otrzymywać z depozytu pieniądze pozostające do ich dyspozycji. Mogą nosić własną odzież, bieliznę i obuwie. Można udzielać mu przepustek nie częściej niż 1 raz w miesiącu i nie dłużej niż 28 dni w roku. Nieograniczona liczba widzeń. Można przygotowywać dodatkowe posiłki we własnym zakresie. Korespondencja i rozmowy telefoniczne nie kontrolowane.
zakłady karne rodzaje
Zakład karny dla młodocianych (art. 84 par. 1)
W zakładzie tym odbywają karę skazani, którzy nie ukończyli 21 roku życia, w uzasadnionych wypadkach skazany może odbywać karę w tym zakładzie po ukończeniu 21 lat. Jeżeli jest to uzasadnione potrzebami oddziaływania dorosłych skazanych po raz pierwszy, wyróżniający się dobrą postawą może za swoją zgodą odbywać karę w zakładzie karnym dla młodocianych, korzysta on wtedy z takich uprawnień jak młodociany. Młodociany, któremu pozostało co najmniej 6 miesięcy do końca, nabywa prawa do ubiegania się o warunkowe zwolnienie lub sprawiającego trudności wychowawcze poddaje się badaniom psychologicznym.
Zakład karny dla odbywających karę po raz pierwszy (art. 85)
W zakładzie tym osadza się również skazanych odbywających zastępczą karę pozbawienia wolności orzeczoną w tej samej sprawie oraz skazanych na karę pozbawienia wolności nie wymienioną w art. 86.
Zakład karny dla recydywistów penitencjarnych (art. 86)
- odbywają karę dorośli skazani za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności lub zastępczą karę pozbawienia wolności oraz ukarani za wykrocznie umyśle zasadniczą lub zastępcza karą aresztu, którzy uprzednio już odbywali takie kary lub karę aresztu wojskowego za umyślne przestępstwo lub wykroczenia chyba, że szczególne względy resocjalizacyjne przemawiają za skierowaniem ich do zakładu karnego dla odbywających karę po raz pierwszy.
Zakładami poprawczymi są:
1) zakłady resocjalizacyjne:
a) o charakterze otwartym - młodzieżowe ośrodki adaptacji społecznej,
b) o charakterze półotwartym,
c) o charakterze zamkniętym dla wielokrotnych uciekinierów z zakładów o charakterze otwartym i półotwartym,
d) o wzmożonym nadzorze wychowawczym dla nieletnich o wysokim stopniu demoralizacji,
2) zakłady resocjalizacyjno-rewalidacyjne dla nieletnich upośledzonych umysłowo,
3) zakłady resocjalizacyjno-terapeutyczne dla nieletnich:
a) z zaburzeniami psychicznymi lub innymi zaburzeniami osobowości,
b) uzależnionych od środków odurzających lub psychotropowych,
c) nosicieli wirusa HIV
Do zakładów resocjalizacyjnych o charakterze otwartym kieruje się nieletnich, którzy przebywali w schronisku dla nieletnich i spełniają następujące warunki:
2) nie przebywali w aresztach śledczych lub zakładach karnych,
3) wyrażają wolę uczestniczenia w procesie resocjalizacji, a ich zachowanie w schronisku dla nieletnich przemawia za umieszczeniem w zakładzie tego typu,
5) szczegółowe rozpoznanie diagnostyczne przemawia za umieszczeniem w zakładzie tego typu.
2. Do zakładów, o których mowa w ust. 1, mogą być również przeniesieni wychowankowie z zakładów resocjalizacyjnych o charakterze półotwartym, jeżeli ich zachowanie i wskazania zespołu psychologiczno-pedagogicznego za tym przemawiają. Przeniesienie może nastąpić na prośbę wychowanka lub na wniosek dyrektora zakładu po wysłuchaniu wychowanka.
3. W zakładach, o których mowa w ust. 1, liczba wychowanków w grupie wychowawczej powinna wynosić 12.
§ 5. 1. Do zakładów resocjalizacyjnych o charakterze półotwartym kieruje się nieletnich, którzy nie przebywali w schronisku dla nieletnich, oraz nieletnich, którzy w czasie pobytu w schronisku dla nieletnich nie zostali zakwalifikowani do zakładów resocjalizacyjnych o charakterze otwartym, do zakładów resocjalizacyjno-rewalidacyjnych lub resocjalizacyjno-terapeutycznych.
2. Do zakładów, o których mowa w ust. 1, mogą być również przeniesieni wychowankowie:
1) których zachowanie nie uzasadnia dalszego pobytu w zakładzie resocjalizacyjnym o charakterze otwartym,
2) z zakładów resocjalizacyjnych o charakterze zamkniętym dla wielokrotnych uciekinierów i o wzmożonym nadzorze wychowawczym, co do których istnieje przekonanie, że dalszy proces resocjalizacji może przebiegać w warunkach zakładów resocjalizacyjnych o charakterze półotwartym.
3. W zakładach, o których mowa w ust. 1, liczba wychowanków w grupie wychowawczej powinna wynosić 10.
§ 6. 1. Do zakładów resocjalizacyjnych o charakterze zamkniętym dla wielokrotnych uciekinierów mogą być przeniesieni wychowankowie z zakładów resocjalizacyjnych o charakterze otwartym i półotwartym, dokonujący wielokrotnych ucieczek, których przyczyną nie były sprawy losowe lub złe traktowanie przez innych wychowanków, jeżeli podejmowane w stosunku do nich działania resocjalizacyjne nie przyniosły pozytywnych skutków.
2. W zakładach, o których mowa w ust. 1, liczba wychowanków w grupie wychowawczej powinna wynosić 8.
§ 7. 1. Do zakładów resocjalizacyjnych o wzmożonym nadzorze wychowawczym dla nieletnich o wysokim stopniu demoralizacji kieruje się nieletnich, wobec których sąd orzekł umieszczenie w tego rodzaju zakładzie, oraz wychowanków dezorganizujących pracę w innych zakładach, którzy ukończyli 16 lat, a w wyjątkowych wypadkach - lat 15.
2. Wzmożony nadzór wychowawczy polega na stosowaniu w pracy resocjalizacyjnej z wychowankiem indywidualnych oddziaływań korekcyjnych, w tym oddziaływań w warunkach czasowego ograniczenia kontaktów z grupą wychowawczą.
3. W przypadku poważnej dezorganizacji przez wychowanka przebiegu zajęć szkolnych lub warsztatowych, nawoływanie innych do nieposłuszeństwa, zbiorowej ucieczki lub niszczenia mienia powodującego groźne zakłócenie porządku obowiązującego w zakładzie dyrektor zakładu może czasowo zawiesić udział wychowanka w zajęciach szkolnych lub warsztatowych oraz czasowo ograniczyć jego kontakty z grupą wychowawczą, zapewniając indywidualny tok nauczania i proces jego resocjalizacji.
4. Wychowanek, wobec którego zastosowano czasowe ograniczenie kontaktów z grupą wychowawczą, powinien przebywać w jednoosobowym pomieszczeniu spełniającym warunki pomieszczenia mieszkalnego.
5. W zakładzie, o którym mowa w ust. 1, nauczanie, szkolenie zawodowe, zatrudnienie, a także zajęcia w czasie wolnym od nauki i pracy prowadzi się na terenie tego zakładu.
6. W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi dla wychowanka wykazującego poprawę w zachowaniu mogą być organizowane zajęcia poza zakładem pod bezpośrednim nadzorem pracownika zakładu.
7. W zakładach, o których mowa w ust. 1, liczba wychowanków w grupie wychowawczej powinna wynosić 4.
§ 8. 1. Do zakładów resocjalizacyjno-rewalidacyjnych kieruje się nieletnich upośledzonych umysłowo.
2. W zakładach, o których mowa w ust. 1, zadania dydaktyczno-resocjalizacyjne realizuje się z zastosowaniem form i metod pracy z młodzieżą upośledzoną umysłowo i niedostosowaną społecznie. Kształcenie ogólne i zawodowe prowadzi się zgodnie z programami nauczania młodzieży upośledzonej umysłowo.
3. W zakładach, o których mowa w ust. 1, liczba wychowanków w grupie wychowawczej powinna wynosić 8.
§ 9. 1. Do zakładów resocjalizacyjno-terapeutycznych kieruje się nieletnich z zaburzeniami neuropsychicznymi i innymi zaburzeniami osobowości.
2. W zakładach, o których mowa w ust. 1, resocjalizacja wychowanków łączy się z ich terapią, a liczba wychowanków w grupie wychowawczej powinna wynosić 6.
§ 10. W przypadkach uzasadnionych względami wychowawczymi lub organizacyjnymi dyrektor zakładu może zwiększyć lub zmniejszyć liczbę wychowanków w grupie wychowawczej, z zachowaniem ustalonego limitu miejsc w zakładzie oraz liczby grup zatwierdzonej przez Ministra.
§ 11. Jeżeli wymagają tego względy resocjalizacyjne lub społeczne, dyrektor zakładu może tworzyć grupy specjalistyczne wychowanków.
Areszt śledczy
Areszt śledczy - miejsce osadzania osób tymczasowo aresztowanych.
Areszty śledcze występują w dwóch rodzajach:
* samodzielne
* oddział zakładu karnego
W praktyce, areszty śledcze będące osobnymi jednostkami, służą również do wykonywania kary pozbawienia wolności, przejmując funkcje zakładów karnych, z którymi są zbliżone organizacyjnie i pod względem wyposażenia.
zakłady dla odbywających karę aresztu wojskowego.
Areszt wojskowy, rodzaj kary stosowany wobec żołnierzy. Kara aresztu wojskowego trwa od 1 miesiąca do 2 lat i odbywa się ją w specjalnym zakładzie karnym (podczas pobytu w zakładzie żołnierz podlega szkoleniu wojskowemu).
Zakłady karne dla kobiet
zakłady karne dla skazanych niebezpiecznych.