biologia komórki 25.03

transport przez błonę: rodzaje transportu:

--- transport bez zmiany strukturyt blony:

* transport bierny beznośnikowy

*transpoort bierny ułatwiony(nośnikowy)

- transport aktywny:

*uniport, symport(przenosi dwie substancje), antyport(coś za coś)

--- transport ze zmiana struktury blony :

* endocytoza adsorpcyjna

*egzocytoza

Przenikianie wody do wnętrza erytrocytu: mozemy obserwowac zmiany wielkosci erytrocytu ze wzgledu na wyplywanie lub wplywanie do niego wody, przy hipertonicznym woda wypływa, w roztworze hjipotonicznym woda wpływa do erytrocytu, komórka pęcznieje, moze nawet dojść do hemolizy

transport bierny ulatwiony :moze odbywac sie z uzyciem kanałów i przenosnikow, kanal to bialoko wbudowane w blone i tworzy cos w rodzaju rurki o okreslonej srednicy i ladunkach, jest dosc selektywny, nie zmienia nswojej struktury w trakcie transportu,

przenosnik to takie bialko ktore wykorzystuje efekt allosteryczny, gdy substancja dostaje sie do przenosnika to zmienia jego konformację, transport bierny zachodzi zgodnie z gradientem stężeń

transport aktywny: zachodzi wbrew gradientowi stezen, zeby transpoort zaszedł potrzebna jest energia do przeniesienia substancji transportowanej

typy przenośników:

uniport - takie bialko, ktore przenosi tylko jeden rodzaj substancji

symport- ktory przenosi rownoczesnie dwie substancje

antyport - cos za cos, cos wchodzi do srodka i cos wychodzi na zewnątrz

te 3 rodzaje transoportow sa przewaznie transportem aktywnym ale moga byc i biernym, to zalezy od gradientu stężeń

rodzaje napędy transportu aktywnego: transport aktywny pierwotny i wtorny

pierwotny to taki ktory wyskorzystuje pierwotne zrodklo energii w organizmie, czyli to co dociera z zewnatrz( swiatlo), wykorzystuijemy to w niewielkim stopniu, kolejnym napedem jest ATP (energia pierwotna)

sprzężony symport zachodzi dzieki okreslonemu stezeniu innej substancji, która jest napedem dla przeniesienia drugiej

przyklad transportu pierwotnego - pompa protonowa, napedzana kwantami swiatla na przykladzie bakteriorodopsyny

pompa sodowo potasowa: podstawa funkcjonowania komórek, atpaza jest aktywowana jonami sodu i potasu, komorka zyje tak dlugo jak dziala pompa sodowo potasowa, atp u czlowieka pochodzi glownie z fosforylacji oksydacyjnej, najwiekszym inhibitorem łanchucha oddechowego jest cyjanek potasu, najwiecej ATP zuzywa centralny układ nerwowy, kazdy rych pompy powoduje o jeden + mniej, w efekcie mamy jedna czesc błony mniej naładowaną

Symport glukozowo sodowy: wystepuje w nabłonku jelitowym i tylko nablonku dwunastnicy i glownie w pierwszym odcinku dwunastnicy, oraz wystepuje w proksymalnym kanaliku nerkowym, symport ten jest napedzany gradientem jonow sodu, natomiast glukoza jest transportowana aktywnie, bo jony sodu przechodza biernie, jony sodu zabierają ze sobą cząsteczkę glukozy, symport ten zachodzi tam gdzie pobieramy glukoze z zewnatrz i tam gdzie pozbywamy sie czatewczke z orgniazmu, a to co potrzebne trzeba zabrac z powrotem - LOGICZNE

Połączenia transportowe: dwa kanały, jesli w jednej podamy do srodka komorki substancję swiecącą( na przykladzie wyhodowanych komorek nabłonka) to tworzy sie gradient stezen

Endocytoza adsorpcyjna: tranbsport ze zmiana struktury blony, cos jak wejdzie w kontakt z receptorem to po drugiej steonie blony zaczynaja sie zbierac bialka ktore wymnuszaja na tej blonie wpuklanie sie do srodka, nie ustaja az ona nie przyjmie kształtu kuli a dana czasteczka nie znajdzie sie calkowicie w komorce, nastepuje trawienie w lizosomie, bialka ktore tworzyly to oplaszczenie, receptoiry zas pozistaja w blonie, a sama blona wraca na swoje pierwotne miejsce i jest gotowa na wiązanie się z kolejnymi czasteczkami

Klatryna: to bialko sklada sie z podjednostekl zwanych triskelionami, tworzace szkielecik, tworza cos na kształt trójkąta, triskelion zbudowany jest z 3 lancuchow ciezkich i 3 lekkich, , wystepuje pod błoną komorkowa, jest chyba odpowiedzialne za tworzenie tego pecherzyka podczas endocytozy

bialko dynamina: jest bialkiem kurczliwym, ktore na skutek hydrolizy GTP do GDP , bialko zaczyna sie kurczyc i jest odpowiedzialne za zamkniecie przewodu miedzy srodowiskiem zewnetrznym a wplukloną komorką

egzocytoza- wyrzucanie na zewnatrz w postaci pecherzykow czasteczek