Prawo Prasowe na podstawie podręcznika

PRAWO PRASOWE

Ustawodawstwo prasowe w PRL-u


Dekret Prezydenta RP z 21.11.1938

1.) wprowadzał zmiany na niekorzyść prasy

2.) ustanowil odpowiedzialność redaktora rzeczywistego

3.) ograniczal liczbe osób, które mogły zostać redaktorem (redaktor po zawieszeniu mógł ponownie nim zostac po upływie 2 lat)

4.) odpowiedzialność finansowa zespołu redakcyjnego

5.) wprowadzenie systemu komunikatów urzędowych

6.) zastosowanie kar pieniężnych

7.) ograniczenie uprawnień sądu przy zajmowaniu czasopism

8.) zwany "ustawą kagańcową", bo ograniczał wolność prasy


1.) cenzura prewencyjna

2.) prowadzenie koncesji

3.) kontrola nad rozpowszechnianiem wydawnictw krajowych i zagranicznych

4.) kontrola nakładów graficznych

5.) kontrola nad przydziałem papieru prasowego

6.) główny ośrodek kontroli mediów


wielokrotnie domagano się ograniczenia cenzuzry:

1. protesty polskich uczonych i pisarzy

2.) "list 34" z 1964r.

3.) protesty na zjeździe ZLP w 1968r.

4.)protest studentów - marzec 1968r.

5.) sprawę kontroli publikacji zakonczono wraz ze strajkami "Spolidarności"; uchwalono ustawę dnia 31.07.1981r.


Ustawa o kontroli publikacji i widowisk

31.07.1981r.

1.) "Soliarność" nie domagała się zniesienia cenzury, lecz ograniczenia jej pola działania

2.) wolność słowa i druku

3.) określenie kompetencji cenzorów

4.) cenzorzy poddani kotroli agdów (może aktów??)


Czego nie można robić, aby nie naruszyć wolości słowa:

1.) naruszać niepodległości i integralności PRL

2.) szkodzić polityce krajowej i zagranicznej PRL

3.) zdradzać tajemnice państwowe

4.)nawoływać do prestępstwa

5.) naruszać uczućia religijne wierzących

6.) stosować dyskryminację narodościową i państwową

7.) propagować pornografii, alkoholizmu, narkomanii, przemocy


Rodaje cenzury

1.) prewencyjna - przed rozpowszechnieniem dzieła

2.) represyjna - po rozpowszechnieniu dzieła (powoduje konfiskate dzieła, odpowiedzialność sądową), zniesiona w polsce w 1990r


Ustawa z 1981r. pozostwiła cenzurę prewencyjną, ale obowiązywała też cenzyra represyjna wobec:

- przemówień posłów

- orzeczeń sądów

- formularzy urzędowych

- publikacji naukowych

- wydawnictw kościelnych

- audycji radiowych


postęp techniczny utrudnial cenzurownie wszystkiego. Znaczny spadek ingerencji cenzorów nastópił po 1981r


Cenzura zastała decyzję administracyjną tzn. cenzor musiał powołać się na pstawę prawną i podać uzasadninie, a takż epodpisać sie pod decyzją


Od decyzji można było odwolać się do GUKPPiW. Mógł to zrobić wydawca, redator, a także sam autor. Gdu to nie pomogło zwrócił się do NSA.


Dekret o stanie wojennym (12.12.1981r.) zaostrzył cenzurę. Zakazano krytyki ustroju socjalistycznego oraz decyzji władzy. Sprzyjało to działalności podziemnej. Nadal o decyzji wydrku lub usunięcia tytułu decydował GUKPiW


ponownie postanowiono skodyfikowac prawo prasowe


1.) pierwsza próba w latach 1957 - 1960

- powołano wtedy Komisje do Spraw Ustawodawstwa Prasoweo

- odpowidzialność za działalność środków masowego przekazu (czasopisma, radio, tv, roniki filmowe)

- prawa i obowiązki prasy (tzw. wersja X)

- mimo projektów do koyfikacji nie doszło


2.) druga próba (1974-1980)

- do 1977r, miała ukazac sie ustawa o publikacjach i wydawnictwach, nic z tego nie wyszło


3.) trzeia próba (1981r.)

- projekt pod kierunkiem prof. Kopffa; zespół ten działał jako ciało społeczne powołanie przez "Solidarność"

- powpłano Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych

- projekt tworzyli prawnicy i dziennikarze

- miał to być społeczny projekt ustawy dotyczący:

a.) uniezaleznienia prasy od nacisków politycznych

b.) zniesienia cenzury rpresyjnej

c.) większej możliwości zakładania wydawnictw

d.) dostępu ziennikarzy do informacji

e.) prawo autorskie

f.) nadzór nad publikacjami miala sprawować Społeczna Rada Prawasowa podległa Sejmowi

- założenia te wykorzystała Komisja Kodyfikacyjna



Lata1982-1993


Prawdziwe przygotowania rozpoczeły się po obradach Okrągłego Stołu (6.02 - 5.04.1989r.):

1.) reforma Rady Programowej Polskiego Radia i Telewizji

2.) reforma programu

3.) prawo do sprostowań

4.) transmisje nabożeństw

5.) "Solidarność" chciała mieć dostęp do państwowej anteny


Radykalna reforma nastąpila po wygraniu wyborów przez "Solidarność" i powołaniu rządu tadeusza Mazowieckiego (1989r.)

!

- media otzrymuja charakter pluralistyczny

- likwidacja monopolu państwa ds nadań programowych

- powołanie krajowej Rady Radiofinii i Telewizji (11 osób): powołana przez: Sejm, Senat, Radę Ministrów, Prezydenta

- zlikwidowano Radiokomtet na rzecz KRRiT

- uchwalenie ustawy o radiofonii i telewizji (!) 29.12.1992r.


11.04.1990r.

- likwidacja GUKPiW

- likwidacja cenzury prewencyjnej

- likwidacja RSW "Prasa-Książka-Ruch"


Lata 1994-2006


Wolność prasy

Geneza pojęcia wolności prasy

1.) wyznawanie religii

2.0 uczucia narodowe

3.) poglądy polityczne

Aby te przekonania uzewnętrznić potrzebna jest wolność wypowiedzi


Woność wypowiedzi

- pojęcie szersze od wolności słowa

- obejmuje gesty, obrazy, słowo

- prawo wyboru formy wypowiedzi

- możliwość publikacji

- dotarcie do odbiorców


Wolość prasy w prawie międzynarodowym

1.) Pakty Praw Gospodarczych, Społecznych, Kulturalnych

2.) Pakty Praw Obywatelskiech i Politycznych

3.) Protokól do Ad2


1.) prawo do poglądów

2.) prawo do wyrażania opinii

3.) odpowiedzialność za swoje opinie



1.) zakaz propagandy wojennej

2.) zakaz popierania nienawiści narodowej, rasowej, religijnej


1.) prawo do wolności wyrażania opinii

2.) istnienie kar za naruszenie wolności wypowiedzi w celu ochrony innych osób

3.) oncesja działalności radiowej, telewizyjnej, kinematograficznej


pozwala na to, aby sprawy były rozpatrywane indywidualnie


Materialna wolność prasy (absolutna) - nie można stanowić ustaw ograniczajacych wolność słowa lub prasy (udało się to nielicznym m.in. USA)


Formana wolność prasy - wolność słowa lub prasy jest ograniczona; za niezgodne z tą koncepcją uważa sie cenzur prewencyjną. Dopuszcza sie cenzurę represyjną: konfiskatę nakładu, zajęcie czasopisma, zakaz rozpowszechniania


Wolność prasy w Konstytucji RP


Rodzaje ograniczen wolności prasy


1.) prawne (zgodne z prawem międzynarodowym i koncepcją formalną)

2.) pozaprawne (niezgodne z prawem mięzynarodowym i koncepcją formalną)


Ograniczenia o charakterze prawnym:


1.) ograniczenia dotyczace powstawania i istnienia srodków masowego komunikowania

- przywilej na wydawanie czasopism (o.Pijarzy) najdawniejsza forma

- system koncesyjny (zezwolenie władz na wydawnictwo) głównie w XIX wieku

- system zgłoszeniowy (zgłoszenie wydawnictwa u właściwych władz administracyjnych) w Polsce od 1938r.

- system kaucyjny (kaucja dla zabezpieczenia kar nakładowych na wydawcę)

- w czasach PRL-u cenzura wobec wydawnitw kościelnych

- w PRL-u państwowa działalność poligraficzna lub pozostająca pod kontrolą państw

- w PRL-u działalność radia i TV w ręu wladz

- system kocesyjno-rejestracyjny tzw. mieszany z 1992r.

- koncesja wymagana przy przy programach radiowych, tv, rejestracja wymagana przy rozprowadzaniu programów w sieciach kablowych


2.) ograniczenia dotyczące treści publikacji

- cenzura (urzedowa kontrola treści publikacji)

- cenzura międzywojenna przeciwdziałała prasie komunistycznej, miejszościowej, opozycyjnejw II RP

- "księga wpisów i zaleceń" dla cenzorów w PRL-u

- "Czarna ksiega cenzury" ujawniona na Zachodzie przez Tomasza Strzyżewskiego, informacje dla cenzorów: liczne nakazy i zakazy zszokowały zagranicznych politologów

- likwidacja cenzury i GUKPiW (7.06.1990r.)

- konstytucyjny zakaz cenzury prewencyjnej

- zakazy dotyczące publikacji sa zawarte w przepisach prawa (kodeks karny z 1997r.) np. zakaz głoszenia treści faszystowskich, totalitarnych, nazizmu, pornogrfii itd.

- sądowe postanowienia zabezpieczajace (np. zakaz publikacji materiału, który był juz publikowany, nie ma to jenak cech cenzyry prewencyjnej)

- system ostrzegawczy (udzielenie upomnień wydawcy za publikowanie niepożądanych materiałów)

- nakaz publikowania określinych materiałów (np. komunikaty urzędowe) nieodpłatnie, bez dokonywania zmian lub skrótów

- impressum - zakaz publikowania bez zgody danej osoby informacji o prywatnej sferze życia, tóra nie jest związana z jej działalnościa publiczną


3.) ograniczeni adotyczące rozpowszechniania

- odebranie debitu pocztowego - zakaz kolportażu przez pocztę na terenie danego kraju

- konfiskata materiałów przez organy celne

- embargo prasowe - zastrzeżenie terminu i zakresu publikacji oraz rozpowszechniania informacji 9fonicznych, wizualnych, danych osobowych, wizerunków uczestników spraw sądowych)

- zagłuszanie stacji ("Wolna Europa", "BBC", "Głos Ameryki")

- zakaz rozpowszechniania audycji zagrażjących rozwojowi fizycznemu, psychicznemu, moralnemu małoletnich (audycja 6.00-23.00)

- zakaz wyświetlania filmów w kinach oraz na kasetach, płytach (filmy erotyczne, gry komputerowe)


4.)ograniczeia finansowe

- tzw. stempel - polityka podatkowa, taryfy pocztowe, telefoniczne, telegraficzne

-przydział papieru/ w PRL-u

- pożyczki papierowe - (1922-1923) redakcje kupowały papir po uzyskaniu pożyczki. Papier magazynowano w składach PKP i z tego wydawano redakcji potrzebną ilość. Redakcje spłacały pożyczki


Pozaprawne ograniczenia wolności prasy

- ograniczenia polityczne

- system propagandy

- brak pluralizmu agencji prasowych

- ograniczenia ekonomiczne (wpływ na rozmiar nakładu, gorszy dostęp do źródeł informacji)

- manipulacje,przemilczenie, fałszowanie faktów

- naciski dziennikarzy (represje, szykanowanie)

- łapówki

- cenzura wewnątrzredakcyjna i wewnątrzwydawnicza



Prawo prasowe


Ustawa z 26.01.1984r - ustawa reguluje prasową działalność wydawniczą i dziennikarską


na podstawia art.7.wt.2 pkt 1


definicja prasy:

a.) publikacje periodyczne

b.) nie tworza zamkniętej całości

c.) ukazują się przynajmniej raz w roku

d.) posiadają tytul oraz datę

e.) prasa to gazety, tv, radio i inne środki masowego przekazu

f.) prasa to tez ludzie zajmujacy się dziennikarstwem


3 znaczenia pojecia prasy:

1.) prasa sensu largo (działalność intelektualna w celu przygotowania wiadomości)

2.) środek masowego przekazu

3.) znaczenie potoczne


cechy prasy wg definicji ustawowej

1.) periodyczność - pojawianie sie kolejnych numerów w określonych odstępach czasowych; Internet wg tej definicji nie jest prasą, podobnie jak jedniodniówki czy pisma okolicznościowe

2.) otwartość i różnorodność - pojawiaja się kolejne pozycje, które nie tworzą serii wydawniczych

3.) maksymalny interwał ! roku - ukazywanie sie prasy min. jeden raz w roku ( wielkie periodyki w tym roczniki )

4.) stały tytuł, numer, data


Brak któregokolwiek elementu sprawia, że dana publikacja nie jest prasą w rozuieniu def. ustawy


definicja dziennika (art. 7 ust. 2 pkt 2)

- ogólnoinformacyjny druk periodyczny, lub przekaz dźwiękowy, lub dźwiękowo-obrazowy, który ukazuje sie częściej niz raz w tygodniu


definicja czasopisma (art. 7 ust. 2 pkt 3)

- druk periodyczny ukazujący się nie częściej niz raz w tygodniu i nie rzadziej niż raz do roku (przekaz za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu)


definicja materiału prasowego (art. 7 ust.2 pkt 4)

- kazdy publiowany, lub przekazany do opublikowania w prasie tekst lub obraz o charakterze informacyjnym, publicystycznym, lub innym, niezaleznie od srodków przekazu, to materiał publikowany jak i niepublikowany (np. zlożony do druku)


definicja dziennikarza

- trzy koncepcje pojecia dziennikarza:

1.) stosunek pacy

2.) przynaleznośc do stoważyszenia dziennikarzy

3.) wykonywanie zawodu dzienikarskiego


Dziennikarz, to osoba zamujaca sieredagowaniem, twoerzeniem lub przygotowaniem materiałów prasowych, współpracuje z redakcją lub robi to z jej upoważnienia


definicja redaktora naczelnego

- osoba uprawniona do decydowania o całokształcie redakcji


definicja redaktora

- dzienikarz decydujący, lub współdecydujący o publikacji materiałów prasowych


definicja redakcji

- jednostka organizująca proces przygotowania materiałów do publikacji w prasie (zbieranie, ocenianie, opracowywanie)


!

Wyłączenia z zakresu przedmiotowego ustawy

Wyłączenie niektórych środków masowego komunikowania, mimo że posiadają cechy prasy. Ustawy nie stosuje sie do następujących publikacji:


1.)Dziennik Ustaw polskiej Rzeczpospolitej Ludowej

Dziennik Urzędowy Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej "Monitor Polski"

inne urzędowe organy publikacyjne


2.) Diariusz Sejmowy

sprawozdania z działalności Sejmu i jego organów

publikacje wewnętrznych wydawnictw rad narodowych


3.) orzeczenia sądów oraz innych urzędowych publikacji o tym charakterze


4.) wydawnictwa prasowe obcych przedstawicielstq dypomatycznych, urzędów konsularnych i organizacji międzynarodowych, które korzystają z prawa prowadzenia działalności wydawniczej


Dzienniki urzędowe (wg ustawy z 20.07.2000 r.)

a.) Dzienik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej

b.) Dziennik Urzędowy Rzeczpospolitej Polskiej "Monitor Polski "

c.) Dziennik Urzędowy Rzeczpospolitej Polskiej "Monitor Polski B"

d.) dzienniki urzedowe ministrów

e.) dzieniki urzędowe urzędów centralnych

f.) wojewódzkie dzienniki urzędowe


!

Wydawnictwa Senatu nie zostały umieszczone w ustawie, co stanowi luke prawną


Ogólne zasady dotyczące zadań prasy i jej funkcjonowania

na podstawi prawa prasowego z 26.01.1984 r., (ustawa złożona z 91 artykułów i 9 rozdziałów):


1.)przepisy ogólne

2.) prawa i obowiązki dziennikarzy

3.) Rada Prasowa

4.) organizacja działalności prasowej

5.) spostrzeżenia i odpowiedzi

6.) komunikaty i ogłoszenia

7.) odpowiedzialność prawna

8.) postępowanie w sprawach prasowych

9.) zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe


Ad 1.) Przepisy ogólne

- korzystanie z wolności słowa i druku

- prawo do informacji i posiadania działalności wydawniczej

- definicje ustawowe

- reulacja zakresu przedmiotowego ustawy

- powołanie sie w art. 1 na Konstytucję RP, która dae prawo do korzystania z wolności wypowiedz

- apolityczność prasy­ - est niezależna od panujacego w kraju systemu, ale prasa musi przestrzegać Kontytucji RP (zakaz propagowania razizmu, faszyzmu, komunizmu)

- pluralizm prasy - obowiązek panstwa, aby stwworzyć prasie warunki niezbędne do jej działania

- pracownicy poligrafi i kolportażu nie moga utrudniac drukowania i rozpowszechniania prasy

- zakaz strajków prasowych

- prawo do krytyki

- uprawnienia do działalności wydawczej


Radiofonia i telewizja - należą do telekomunikacji (dziedziny nauki i techniki), służą przekazywaniu na odległość wiadomości za pomocą sygnałów elektrycznych


definicja nadawcy

- osoba, która tworzy, lub zestawia programy, rozpowszechnia je i przekazuje innym osobom wcelu rozpowszechniania ich w całości i bez zmian, nadawca kształtuje program samodzielnie w zakresie prawa i ponosi odpowiedzialność za jego treść


definicja programu

- uporządkowany zestaw audycji radiowych i TV, reklam i innych przekazów regularnie rozpowszechniany i pochodzący od jednego nadawcy


audycje:

1.) dzienniki

2.) inne programy informacyjne

3.) filmy

4.) seriale

5.) rozmowy

6.) programy z udziałem publiczności


program wyspecjalizowany - program, który min. 70 % czasu w godz. 6-23 poświęca na audycje realizujące przyjętą specjalizację programu; wymaga koncesji


audycja wytworzona pierwotnie w języku polskim

- spełnia wymogi audycji europejskiej; powstaje na podstaiw scenariusza w języku polskim; pierwotna rejestracja także po polsku


audycja europejska - audycja pochodzi z państwa UE lub innego państwa europejskiego, które przestrzega europejskiego prawa o telewizji


nadawca społeczny

- rozpowszechnia działalność wchowawcza, edukacyjna, charytatywną, chrześcijański system wartości, zasady etyki, tożsamość narodową

- nie rozpowszechnia treści szkodliwych dla małoletnich

- nie nadaje sponsorowanych reklam i audycji

- nie pobiera opłat za odbiór programu

- KRRiT zwalnia go z opłat za udzielenie lub zmianę koncesji


rozpowszechnianie

- powszechny odbiór (bezprzewodowa emisja)

- system zbiorowego odbioru (sieć kablowa)


rozprowadzanie - przejmowanie w całości i bez zmian programu nadawcy prócz programu sieci kablowych


producent - osoba fizyczna, lub prawna, organizacja, która podejmuje odpowiedzialność za organizację i finansowanie produkcji audio-wizualnej


producent niezależny - nie jest nadawca, nie ma udziałów w org. adawcy, nadawca nie korzysta z jego udziałów, w zarzadzie nie ma nadawcy


Wyłączenie spod zakresu ustawy o radiofonii i telewizji

- wyłącznie wobec nadawców na terenie RP

- nadawca ustanowiony na terytorium RP

- ustawodawca może zrezygnowac z koncesjonowania

- niekontrolowanie tele- i radiowęzłów zakładowych, kościelnych, szpitalnych, więziennych, szolnych, hotelowych

- ustawy nie stosuje sie wobec

1.) programu występującego w obrębie jednego budynku

2.) jeśli urządzenie nadawcze i odbiorcze należą do tej samej osoby, w której systemie dochodzi do rozpowszechniania lub rozprowadzania; treści publikacji ogranicza sie do spraw związanych z działalnością tej osoby i jest skierowana np. do pracowników

3.) sieć kablowa, jeśli liczba odbiorców nie przekracza 250


Zadania radiofonii i telewizji


Ustawa z 29.12.1992r. :

1.) przepisy ogólne

2.) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

3.) programy radiowe i telewizyjne

4.) publiczna radiofonia i telewizja

5.) koncesja

6.) sieci kablowe

7.) odpowiedzialność prawna

8.) zmiany, przepisy przejściowe i końcowe


zadania:

1.) dostarczenie informacji

2.) udostępnianie dobr kultury i sztuki

3.) dostęp do oświaty i nauki

4.) upowszechnianie edukacji obywatelskiej

5.) rozrywka

6.) popieranie krajowej twórczości audiowizualnej


Swobodny przepływ informacji bez względu a granice państwa, tzw "wolność odbioru"


Sektory radiofonii i telewizji



publiczny prywatny



w czasach PRL-u wydawcy rzado byli podmiotami prywatnymi. Zezwoleń (koncesji) na prowadzenie działalności wydawnieczej udzielał GUKPiW



Organizacja działalności wydawniczej


Powstały 2 spółdzielnie wydawnicze

1.) spółdzielnia prasowa RSW "Prasa" (Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza)

2.) spółdzielnia książkowa "Książka i Wiedza"


Wydawnictwa posiadały 2 piony:

1.) pion redakcji pism

2.) pion administracji wydawnictwa


RSW "prasa" łączy sie z "Książką i Wiedzą" - powstaje RSW "Prasa-Książka-Ruch" (95% udziałów w tej instytucji posiadał PZPR)


RSW "Prasa-Książka-Ruch"

1.) najpotężniejszy koncern prasowy PRL-u

2.) wydawał ponad 90 wszystkich polskich gazet

3.) pod przewodnictwe KC PZPR

4.) wydawała pisma partyjne oraz innych udziałowców

5.) kolosalne zaplecze techniczne

6.) monopolizowany kolportaż

7.) upadła popowstaniu licznych pism podziemnych "Solidarności" i po wygranych wyborach w 1989r.

upadek nastąpił 6.04.1990. zajęła sie tym komisja likwidacyjna


wydawca - osoba prawna; fizyczna; jednostka organizacyjna; organ państwowy; przedsiębiorstwo państwowe; organizacja polityczna; związek zawodowy; organizacja spółdzielcza; kościół lub inny związek wyznaniowy. Jego działalność postrzegana jest jako działalność gospodarcza i podlega prawu


nakładca

1.) uruchamia nakład na własny rachunek

2.) osoba upoważniona przez autora do powielania pisma za pomocą druku i rozpowszechnianie nakładu

3.) każdy, kto objął przedsiębiorczo-techniczną stronę powielania (wg J. Nowotnego)

4.) osoba lub przedsiębiorstwo ponoszące koszty wydania (wg Encyklopedii wiedzy o prasie)


Najczęściej nakładca jest też wydawcą...


Wydawanie jako działalność gospodarcza

- podlega reżimowi ustawy z 2.07.2004r.

- mozliwe po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym lub Ewidencji działalności gospodarczej (osoby fizyczne)

- mozna nie dostac zgody na wpis

- równe prawa maja przedsiębiorcy polscy jak i zagraniczni

- rejestracji dokonują sądy powszechne

- rejestrację można otrzymać, gdy:

działalność oparta jest na uczciwej konkurencji; słuszności interesu konsumentow; przedsiębiorca zobowiązuje się do przestrzegania prawa; pracowicy posiadają potrzebne uprawnienia; zobowiązuje się płacić podatki


Redaktor naczelny:

- posiada pełną zdolność do cznności prawnych

- posiada polskie obywatelstwo

- posiada prawa publiczne

- osoba pełnoletnia

- nie moze byc karany za zbrodnie przeciw interesom politycznym i gospodarczym 10 lat od zakończenia kary

- osoba skazana za przestępstwa popełnione z niskich pobudek


obowiązki redaktora naczelnego:

1.) kierowanie redakcja

2.) odpowiada za treśc materiałów

3.) odpowiedzialny za skład redakcji

4.) zawiera umowy z drukarniami i przedsiębiorstwami kolportażowymi

5.) odpowiada za sprawy finansowe redakcji

6.) dbanie o poprawność języka materiałow prasowych

7.) w przypadku zdobycia immunitetu wyznacza swego następcę

8.) powoływany i odwoływany przez wydawcę lub organ założycielski

wydawnictwa - personel redakcji nie ma prawa wyboru redaktora


Redakcja

Jednostka organizujaca proces przygotowania materiałów do publikacji. celem jest redagowanie:

- przygotowanie materiału do druku

- ocena polityczna materiału

- ocena merytoryczna

- ocena formalna

-wybór faktów

- adjustacja stylistyczna, gramatyczna, ortograficzna, interpunkcyjna

- opracowanie techniczno-typograficzne


Czynności redakcyjne

- nagłówek streszczajacy materiał

- adjustacja techniczna (skład materiału w drukarni)

- dobór ilustracji


Redakcja to także zespół stałych pracowników gazety:

dziennikarze zbierajacy informacje; archiwiści; maszynistki; teletypistki; laboranci; sekretariat techniczny


organizacja redakcji

współredagowanie pisma,

opiniowanie działalności redakcji)


red.naczelnego)


redakcja dzieli sie na działy według następujących kryteriów:

1.) merytoryczny (dział rolny, ekonomiczny)

2.) formalny 9dział publicystyczny)

3.) terytorialny (dział miejski, lokalny)

4.) wg grup czytelniczych (dział kobiecy, młodzieżowy)


działy:

1.) redakcyjny (wydawniczy0

2.) techniczny (produkcyjny)

3.) reklamowy (promocja marketingu)

4.) kolportażowy (dystrybucja i sprzedaż)


Rada prasowa

- powstała w Polsce po wojnie

- ustala całokształt polityki prasowo-wydawniczej i informacyjnej

- złożonaz członków srodowiska prasowo-wydawniczego raz powołanych przez Prezesa Rady Ministrów (3 lata)

- rola mediacyjna w zakresie działania ustawy

- przestrzeganie etyki dziennikarskiej

- charakter opiniodawczy ds prasy w danym kraju


Impressum

Informuje czytelnika o:

- wydawcy dziennika lub czasopisma

- redaktorze naczelnym

- siedzibie redakcji

- to nie to samo co stopka redakcyjna

- impressum, to dane konieczne z punktu widzenia prawa a nie zamieszczenie ich powoduje konsekwencje prawne


powody wproadzenia impressum:

1.) aby ustalić, czy pismo podlega prawu krajowemu, czy nie

2.) można na podstawie danych rozpocząć postępowanie prawne

3.) wskazówka dla sądów odnośnie do cenzury represyjnej

4.) powstrzymanie działalności nielegalnych drukarni


treść impressum

1.) nazwa i adres wydawcy

2.) adres redakcji, dane o red. naczelnym

3.) miejsce i data wydania

4.) nazwa drukarni

5.) międzynarodowy znak informacyjny

6.) bieżąca numeracja


Ad 5.) międzynarodowy znak informacyjny ISSN oraz ISBN

- wydawnictwa periodyczne: ISNN

- książki: ISBN

- znak i numer nadaje Biblioteka Narodowa w Warszawie

- porządkuje rynek wydawniczy


System rejestracji dzienników i czasopism

- od 1990r.

- zastąpił system koncesyjny

- sprawuje go sąd

- zgodny z Konstytucja RP

- kościół nie musi rejestrować swoich wydawnictw (na mocy konkordatu), ale musi posiadać koncesję

- rejestracja następuje w sądzie wojewódzkim

- prowadzi sie osobne akta rejestracyjne dla dziennika i czasopisma ( wg rozporządzenia z 9.07.1990r.)

- działalność czasopisma lub dziennika może zawiesić sąd, jeśli gazeta 3 razy w ciągu roku popełniła przestępstwo


wniosek o rejestrację:

1.) tytuł, adres siedziby redakcji

2.) dane o red. naczelnym

3.) siedziba, adres wydawcy

4.) częstotliwość ukazywania sie dziennika lub czasopisma


* odmowa możliwa jest w dwóch przypadkach:

1.) wniosek nie zawiera wymaganych danych

2.) udzielenie zgody stanowiłoby naruszenie prawa do ochrony nazwy istniejącego juz tytułu


odmowa musi być uzasadniona, decyzja zapada w ciągu 30 dni


utrata ważności redakcji

1.) gazeta nie ukazuje sie przez okres roku od dnia nabycia uprawnień

2.) roczna przerwa w wydawaniu prasy jeżeli redakcja nie wystąpiła o zachowanie rejestracji


Art. 21 pr.pras. - zapewnia prawo do ochrony nazwy istniejącego juz tytułu prasowego


tytuły:

1.) mocne (podlegają ochronie)

2.) słabe ( nie podlegaja ochronie)

3.) wolne ( nie posiadają wyróżniających oznaczeń tytułowych)


Prawo prasowe nie chroni skutecznie przed pojawieniem się na rynku dzienników i czasopism o identycznych tytułach


ustawa z 18.03.1932r. - o bezpłatnym dostarczaniu druków dla celów bibliotecznych i urzędowych rejestracji

ustawa z 2.08.1968r. - dostarczenie do bibliotk druków i nagrań dźwiękowych

ustawa z 7.11.1996r. - egzemplarze publikacji przekazywane do bibliotek nieodpłatnie


publikacje podlegające obowiązkowemu przekazaniu:

1.) piśmiennicze (książki, broszury, gazety, afisze)

2.) graficzne i graficzno-piśmiennicze (plakaty, mapy, plany)

3.) audiowizualne (płyty, taśmy, kasety)

4.) nośniki elektroniczne

5.) oprogramowania komputerowe

6.) kolejne wydania tego samego dzieła (inne ISBN)

7.) mutacje gazet (np. językowe)

8.) egzemplarze bibliofilskie

9.) reprinty dzieł już publikowanych

10.) dzieła, które utraciły charater tajny lub poufny


Obowiązek ich dostarczenia należy do wydawcy; są zwolnione od opłat podatkowych.

Po 2 egzemplarze mają otrzymać:

a.) Bibliotek aNarodowa w Warszawie

b.) Bibliotek aJagiellońska

c.) pozostałe 15 bibliotek po jednym


Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

- kiedyś istniał Radiokomitet będący urzędem centralnym (administrował pracę radiofonii i TV, rozpowszechnianie programów)

- publiczna telewizja i radio powstają pod wyjątkową kontrola Skarbu Państwa

- stoi na straży wolności słowa i prawa do informacji

- niezależne ciało składające się z fachowców (apolityczność)

- członkowie nie mogą byc zrzeszeni politycznie, ale musza mieć doświadczenie w zakresie środków masowego przekazu


Skład KRRiT

- 5 członków powołanych przez:

2 przez Sejm

1 przez Senat

2 przez Prezydenta

- członkowie podejmują uchwały większością 2/3 głosów; (co oznacza, że przy nieparzystej liczbie członków, że za uchwałą musi głosowac 4 członków, a zatem bez poparcia przedstawiciela Prezydenta ie będzie przewagi w Radzie)

- przewodniczacy wybierany przez członków Rady

- kadencja członków trwa 6 lat i trwa do czasu powołania następców

- odwołanie członków z urzedu następuje, gdy:

1.) zrzeknie sie funkcji

2.) choroby

3.)przestępstwo

4.) naruszenie przepisów, co stwierdza Trybunal Stanu


-po odwołaniu członka, nowy pełni funkcje do końca kadencji

- Prezydent, Sejm i Senat przyjmują lub odrzucają coroczne sprawozdanie KRRiT


uprawnienia przewodniczącego

1.) żądac od nadawcy dokumentu zgodności działanie nadawcy z przepisami

2.) żąda od nadawcy wyjaśnień

3.) wezwa c nadawce do zaniechania działan w przypadku naruszenia prawa

4.) wydawanie decyzji o zaniechaniu działań

5.) nakładanie kar pieniężnych


zadania Rady

1.) ustaleni e z Prezesem Rady Ministrów polityki radiofonii i TV

2.) ustalenie warunków pracy nadawców

3.) podejmowanie decyzji o koncesji

4.) kontrola działalności nadawców

5.) organizacja badań programów

6.) ustalenie kwoty za zgode na koncesję oraz rejestr

7.) ustalenie wysokości abonamentu

8.) opiniowanie projektów aktów ds. radiofonii i TV

9.) organizowanie współpracy z zagranicą

10.) współpraca z organizacjami


Dla KRRiT powołano Biuro Krajowej Rady, a sa one pokrywane z budżetu państwa


Telewizja Polska - SA

- powoływane aby tworzyć i rozpowszechniac programy 1, 2 i TV Polonia oraz programy regionalne (16)


Polskie Radio - SA

- tworzenie i rozpowszechnianie programu radiowego dla odbiorców w kraju i za granicą

- posiada spółki regionalne(17)


Struktura spółek

1.) Rada nadzorcza:


2.) Zarządy spółek:


3.) Rady programowe:


Model organizacyjny radiofonii i telewizji


Zasady udzielania koncesji radiowej i tv

1.) osoba mająca polskie obywatelstwo i mieszkająca w Polsce

2.) osoba prawna mająca siedzibe w Polsce

3.) spółka z udziałem osób zagranicznych

4.) osoba zagraniczna

5.) udział osób zagranicznych w spółce nie przekracza 49%

6.) członkami zarządu spółki będą w większości obywatele Polski

7.)musi przeważać polski kapitał w spółce


poziomy udzielania koncesji

Faza początkowa:

1.) wstępna selekcja wniosków

2.) przewodniczący KRRiT podaje liste wnioskodawców

3.) równe szanse uczestników i zasada jawności

faza merytoryczna:

4.) KRRiT sprawdza czy wnioskodawca spełnia warunki

5.) ocena wniosku prze KRRiT

6.) odmowa jest możliwa jeśli wnioskodawca uzyska w ten sposób dominację na danym terenie jeśli jego udział w rynku przekracza 40%

7.) koncesja ma charakter czasowy - 10 lat


treść koncesji:

1.) nadawca, jego siedziba i miejsce zamieszkania

2.) przedmiot działalności objętej koncesją

3.) sposób rozpowszechniania programu

4.) rodzaj programu i czas rozpowszechniania

5.) data rozpoczęcia rozpowszechniania

6.) termin wygaśnięcia koncesji


Przewodniczący KRRiT powiadami aMinistra Łączności o nadaniu lub odebraniu koncesji


zasady cofnięcia koncesji:

1.) prawomocne orzeczenie zakazujące działalności

2.) naruszenie warunków koncesji

3.) rozpowszechnianie w czasie innym niz ustalonym w koncesji lub jego całkowite zaprzestanie z winy nadawcy

4.) rozpowszechnianie programu zagrażającego interesom państwa oraz naruszające normy obyczajowe

5.) upadłość nadawcy

6.) dominacja nadawcy na danym rynku

7.)przejęcie kontroli nad działalnością przez osobe inna niz nadawca

8.) nadawca nie usunął sprzecznej z ustawą działalności nawet po interwencji Prezesa KRRiT


Sieci kablowe jeśli kożystają z programów zagranicznych i wprowadzaja do niego zmiany musza uzyskać koncesję, jeśli zaś rozpowszechniaja program krajowego nadawcy musza uzyskać wyłącznie rejestr


Kolejość wprowadzania programów

1.) ogólnokrajowe programy radiofonii i TV publicznej

2.) regionalne programy

3.) programy innych nadawców na danym obszarze

4.) programy innych nadawców krajowych i zagranicznych


Abonament

- pobierany w celu umożliwienia realizacji misji publicznej

- pobierany za używanie odbiorników radiofonicznych oraz TV

- opłata za każdy odbiornik

- ceny: radio 5,94 zł ; radio+TV 18,68 zł

- od opłat zwolnieni są: inwalidzi I grupy; osoby niezdolne do pracy; osoby po 75 roku życia; renciści socjalni; niewidomi; osoby niesłyszące


Komunikat urzędowy -

- informacja niedziennikarska o cechach oficjalnego dokumentu, przekazana jako urzędowy tekst, aby za ponoca środków masowego komunikowania przekazac pilne informacje; posiada styl urzędowy, mimo że w prasie


nadawca komunikatu

1.) agencja prasowa

2.) instytucja administracji państwowej

3.) organizacja społeczna

4.) do publikacji zobowiazany jest redaktor naczelny


organy wydajace komunikaty urzędowe:

1.) Sejm

2.) Prezydent

3.) Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego

4.) Prezes Trybunały Konstytucyjnego

5.) Prezes Trybunału Stanu

6.) Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego

7.) rzecznik Praw Obywatelskich

8.) Prezes NIK

9.) Prezes NBP


!!! Komunikaty są nieodpłatnie publikowane !!!

(nie można dokonywać zmian, zamieszczac uwag, komentarzy, zaprzeczeń)


Obwieszczenie - przepisy porządkowe; akty prawne; sprostowania błędów w aktach

Zarządzenie - wydaje wojewoda; dotyczy osób podlegających organowi wydającemu akt

Uchwała - akty prawa miejscowego; decyzje organu kolegialnego; sejmik i zarząd województwa


Publikacje wyroku w prasie

1.) sąd przesyła decyzję wyroku do redakcji

2.) redakcja przesyła do sądu egzemplarz, w którym zamieszczono ogłoszenie w celu przeprowadzenia ontroli

3.) sąd płaci za publikację

4.) sąd wskazuje termin publikacji


List gończy

1.) wydaje sąd lub prokuratura

2.) oskarżony powinien zostać aresztowany lecz sie ukrywa

3.) zawiera dane o sądzie lub prokuraturze

4.) dane poszukiwanego (fotografia)

5.) treść zarzutu

6.) wezwanie do powiadomienia Policji, prokuratora, lub sądu o miejscu przebywania poszukiwanego

7.) ostrzeżenie o odpowiedzialności karnej za ukrywanie oskarżonego

8.) publikowanie nieodpłatne

9.) redaktor nie odpowiada za jego treść


Misja publiczna radia i TV

1.) programy realizujące potrzeby społeczności lokalnych

2.) wyspecjalizowane programy (oparte na koncesji)

3.) budowa stacji radiowych i TV

4.) przekazy tekstowe

5.) prace nad nowymi technikami

6.) popieranie rodzimej twórczości

7.) działalność oświatowa i edukacyjna

8.) upowszechnianie wiedzy o języku polskim

9.)zaspokojenie potrzeb mniejszości narodowych i etnicznych

10.) programy dla polonii

11.) swobodne kształtowanie poglądów obywateli

12.) prezentowanie zróżnicowanych poglądów

13.) respektować chrześcijański system wartości

14.) służyć umacnianiu rodziny

15.) kształtowanie postaw prozdrowotnych

16.) zwalczanie patologii

17.) rozpowszechnianie audycji wyborczych


Prawa dziennikarzy

Prawo do biernego informowania: (tzw. prawo do informowania się)


1.) dla obywatela - zaznajomienie sie z przejawami życia publicznego

2.) dla prasy - dostę do źródeł informacji


Prawo do czynnego informowania (tzw. prawo do informowania innych)

1.) dla obywatela - głoszenie swych opinii za pomocą prasy

2.) dla prasy - sprawdzalność i komentowanie ( również krytyka)


Przedmioty zobowiązane do udzielenia informacji

1.) władze publiczne

2.) organizacje zw. zawodowych

3.) organizacje pracodawców

4.) partie polityczne

5.) sektor finansów publicznych

6.) kierownicy danych jednostek lub rzecznicy prasowi (np. Rzecznik Prasowy Rządu)


Miejsca dostępu do informacji publicznej

1.) Biuletyn Informacji Publicznej (BIP)

2..) wywieszki w miejscach ogólnie dostępnych

3.) urządzenia zainstalowane w miejscach ogólnie dostępnych


Katalog informacji publicznych

1.) polityka wewnętrzna i zagraniczna kraju

2.) o funkcjonowaniu podmiotów (archiwa; rejestry; ewidencje)

3.) dane publiczne (akty; dokumenty; informacje o stanie państwa)

4.) majątki publiczne


tajemnica służbowa

- chroni interes państwa; publiczny; obywatelski; jednostki organizacyjnej


embargo prasowe - Informator zastrzega termin i zakres opublikowania udzielonych informacji


anonimat - publikacja utworów bez podania nazwiska autora albo pod pseudonimem

Obowiązki dziennikarzy

1.) głoszenie prawdy (Karta Etyczna Mediów; Dziennikarski Kodeks Obyczajowy Konferencji Mediów Polskich)

2.) służba społeczeństwu i państwu

3.) przestrzegani eprawa

4.) etyka zawodowa

5.) przestrzeganie zasad współżycia społecznego

6.) służba ogółowi a nie jednostce

7.) rzetelność ( Kodeks Dobrych Praktyk Wydawców Prasy)

8.) sprawdzanie i zgodność z prawdą wszystkich wiadomości

9.) ochrona dóbr osobistych

10.) ochrona informatorów

11.) ochrona język apolskiego

12.) zakaz kryptoreklamy

13.) przestrzeganie tajemnicy dziennikarskiej

14.) obowiązek doniesienia o przestępstwie

Dobra osobiste: zdrowie; wolność; cześć; swoboda sumienia; nazwisko lub pseudonim; wizerunek; nietykalność mieszkania; twórczość

Sfery życia prywatnego;

1.) prawo do ochrony życia prywatnego

2.) prawo do intymności

3.) prawo do prywatności

Wykroczenia przeciw sferom życia prywatnego:

1.) zniesławienie i zniewolenie

2.) bezprawność

Za naruszeie odpowiadają:

1.) autor

2.) redaktor

3.) osoba, która przyczyniła sie do publikacji


Roszczenia - wg prawa cywilnego:

1.) roszczenie o ustalenie

2.) roszczenie o zaniechanie działań naruszających (np. wstrzymanie audycji)

3.) usunięcie stanu naruszenia (np. zniszczenie zapisu)

4.) usunięcie skutków naruszenia (przeprosiny, zadośćuczynienie finansowe)


procesami prasowymi zajmują sie sądy okręgowe !!!


Reżimy prawne ds sprostowań i odpowiedzi

1.) system francuski

2.) system germański:


Termin publikacji sprostowania lub odp:

1.) dziennik - 7 dni

2.) czasopismo - najbliższe lub 2 następujące po nich numery

3.) radio i TV - najbliższy przekaz albo nie później niz 14 dni


!!! sprostowanie zapobiega procesom sadowym !!!


Wyszukiwarka