ARABOWIE

Arabowie żyli w rozbiciu plemiennym na Półwyspie Arabskim na powierzchni ok. 3 mln

km2. Arabia była dzielona przez Rzymian na 3 części:

- Arabia Petrea – płn

- Arabia Deserta – środkowa

- Arabia Felix - płd

W części płn. powstał dwa małe państewka: Lachimidów (uznawali zwierzchnictwo Rzymu) i

Ghosiniodów (uznawali zwierzchnictwo Persji). Państewka te walczyły między sobą.

Deserta – nie powstało państwo, ale istniały miasta, bardzo ważne - Mekka i Medyna.

Rywalizowały one między sobą. Wśród tych miast większe znaczenie zyskała Mekka – ze

świątynią Kaaba, w niej Czarny Kamień. Wg tradycji został on umieszczony w Mekce po

wygnaniu Adama z raju, wg innej tradycji - kamień podarowany przez archanioła Gabriela

Abrahamowi.

Arabowie nie byli monoteistami, wokół świątyni ustawiano 360 figurek innych bóstw, którym

oddawali cześć. Wśród Arabów znane było chrześcijaństwo od ok. 220 r. w postaci herezji,

znali judaizm, prowadzili z nimi handel.

Ok. 570 r. rodzi się Muhamad ibn Abd Allah – Mahomet.

Jego dzieciństwo jest nieznane, był sierotą, jako młodzieniec zajmował się opieką nad

kupieckimi karawanami, które przewoziły towary do Mekki. W wieku 24 lat na służbę

przyjęła go wdowa Chadidża – bogata. Mahomet wzbudzał jej zaufanie, zawarli małżeństwo

– szczęśliwe, choć była różnica wieku – on miał 25 lat, ona 40. Mahomet był jej wierny, co

było rzadko spotykane, zapewniła mu stabilizację finansową, była też wsparciem, gdy ok. 620

r. wystąpił jako prorok. Mahomet odznaczał się dużym zmysłem organizacyjnym.

Kontemplował. Obwieścił, że Gabriel powiedział mu, że został wybrany jako prorok Allacha

– El (Jahwe – stwórca) Allah

Jego posłanie jest przyjmowane tylko przez najbliższych, mieszkańcy Mekki nie chcą go

słuchać. 622 r. – Mahomet ucieka z Mekki – hidżra - początek ery muzułmańskiej – od tego

zaczynają swój kalendarz.

Mahomet przybywa do Medyny, gdzie zostaje przyjęty, tam mieszka do końca życia i

zwiększa się zakres jego nauczania:

- nie tylko Allah,

- zjednoczenie plemion,

- prawo – chce ujednolicenia

- stosunki społeczne Arabów,

- walka z Mekka - łupienie karawan kupieckich.

Między Mekką a Medyną toczy się wojna. W 629 r. zawarł z Mekką rozejm, który pozwolił

mu na odwiedzenie Mekki i świątyni Kaaba. 630 r. – zrywa rozejm, otacza Mekkę i składa im

ofertę: - jeśli przyjmą wiarę, to ocali ich głowy, a on im przebaczy. Mekka przyjmuje wiarę,

Mahomet wkracza do Mekki jako władca, posążki bogów zostają zniszczone. 632 r. Mahomet

odbywa ostatnią pielgrzymkę do świątyni Kaaba – hadżdż – na pamiątkę tego muzułmanie

mają być w Mekce raz w życiu. Po powrocie w 632 r. umiera w Medynie, w obecności swej

kolejnej żony Aiszy. Po jego śmierci powstał problem. Mahomet nie spisał nauki, gdyż był

analfabetą, nie ma jednolitej nauki. Chcieli spisać – powstaje Święta Księga Islamu – Koran.

Nic nie można było zmienić, nie można było tłumaczyć go na inny język. Koran podzielony

jest na 114 rozdziałów (Sura). Nie są ułożone tematycznie, tylko od najdłuższej do najkrótszej

(oprócz pierwszej – wprowadzenie). Koran nie odpowiadał jeszcze na wszystkie pytania.

Oprócz niego wpisani Tradycję (co robił prorok) - Sumna. Obecnie, ci co zachowują Sumnę i

Koran to Sunici – 90 % - złagodzony Ci co opierają się tylko na Koranie – szyici –

fundamentaliści.

Nazwa muzułmanie pochodzi od słowa muslimin – zwolennicy proroka (kiedy Mahomet

uciekał z Mekki).

Główne zasady islamu:

- monoteizm – Arabowie znali przyjęcie przez Boga ludzkiego ciała , odrzucili to, Trójcę,

kult świętych, rzeźby, obrazy wyobrażeń ludzi i zwierząt, by nie stały się przedmiotem kultu,

tylko motywy roślinne, geometryczne figury,

- Bóg działa poprzez ludzi, proroków, najwięksi z nich to Abraham, Mojżesz, Jezus,

ostatni Mahomet,

- Ludzie za swoje czyny odpowiadają przed Bogiem, w dniu sądu otrzymają nagrodę lub

karę za swe postępowanie,

- Inne wyobrażenie raju – ogrody szczęśliwości, piekło – Gehenna. Ludzie mieli

doświadczenie pustyni – szlachetny napój woda, wszystko dostatek, piekło żar, zepsuta woda,

- Aby uzyskać zbawienie należało przestrzegać następujące zasady:

- wiara w Allaha – posłannictwo Mahometa,

- wypełnianie uczynków,

- wyznanie wiary: La ill Lacha, illa Lachul wa Mohamedum, rasulu ill lach (Nie ma Boga

prócz Allacha, a Mahomet jest jego ostatnim prorokiem),

- modlitwa 5 razy dziennie z twarzą zwróconą w kierunku Mekki, poprzedzona rytualnym

obmyciem

- całodzienny post w miesiącu Ramadan – od wschodu do zachodu słońca,

- jałmużna – obok dobrowolnej jałmużny każdy jest zobowiązany do płacenia podatków

na rzecz państwa - zakat

- pielgrzymka przynajmniej raz w życiu do Mekki - hadżdż

- dołączone później – święta wojna – dżihat, wojna za wiarę – wg Koranu wojna obronna.

Opanowanie Mekki czyniło Mahometa autorytetem w świecie arabskim. Po jego śmierci

dzieło jednoczenia podjął teść – ojciec Aiszy – Abu Behr.

W 634 r. istniał scalony organizm państwowy i Abu Behr przekazał władzę Omarowi, który

był jednym z najwierniejszych stronników Mahometa, znakomity polityk i organizator. Za

panowania Omara Arabowie rozpoczęli podbój. Pierwszy sukces – podbicie państwa Persów.

W walce z cesarstwem wsch. zajęli Egipt, Syrię, część Azji Mniejszej, wyspy Rodos i Cypr.

W 717 r. Arabowie oblegali Konstantynopol, zostali jednak zmuszeni do odwrotu.

Skierowali wówczas ekspansję na zachód i podbili cała Afrykę, potem w Europie podbili

Hiszpanię- plemiona Wizygotów.

Nad całym, ogromnym państwem arabskim władzę sprawował kalifat. Na początku byli

wybierani raczej z rodziny proroka, ale szybko urząd kalifa stał się urzędem dziedzicznym.

Oddziały arabskie stacjonujące na podbitych terenach zakładały specjalne obozy, które

stawały się z czasem koloniami arabskimi. Oni nikomu nie narzucali swojej religii, ale byli

warstwą uprzywilejowaną podbitych krajach. Tolerowali wszystkich.

Po śmierci Omara władza przeszła w ręce rodu Omajadów. Wówczas kalifowie przyjęli

ceremoniał podobny władcom wschodnim, otaczał się przepychem, stworzyli dworską

etykietę. To wszystko oddalało ich od reszty społeczeństwa.

Tak państwo Mahometa z równymi prawami stało się Monarchię Arabską, w której z pełni

praw korzystali tylko Arabowie. Dyskryminowano wyznawców pochodzących z innych

plemion.

Wojska Omajadów zostały pokonane przez Abbasydów w 750 r. Na czele Abbasydów stał

Abul. Nowy władca zrównał wszystkich wyznawców. Nie zmienił obyczaju dworskiego. W

tym państwie pojawiły się „siły odśrodkowe” dążące do rozbicia państwa. W 929 r. –

niezależny kalifat utworzono w Hiszpanii przez tych, którzy ocaleli z pogromu spośród

Omajadów. Stolicą była Cordoba. W płn. Afryce powstało państwo Fatymidów, a stolicą był

Kair. Uniezależniły się wsch. prowincje kalifatu bagdackiego - Syria. W 1258 r. kalifat

Bagdacki stał się łupem Mongołów. Olbrzymie imperium Mahometa rozpadło się na szereg

zwalczających się wzajemnie państw. Stali na niższym poziomie.

Arabowie byli jednym z nielicznych zdobywców, którzy podbijając chcieli się czegoś

nauczyć. Nie niszczyli kultury, tylko wzbogacili.

– kultura rolna, system irygacyjny rozwinęli na terenie swojego całego państwa.

– Uprawa nowych roślin: trzcina cukrowa, ryż, palma daktylowa,

– Wysoki poziom ogrodnictwa, tkactwa (dywany),

– Rozwinęli handel – kupcy wędrowali po całej Europie, ale poza sprzedażą zajmowali

się opisami geograficznymi krajów, w których byli. Są to najlepsze źródła historyczne,

wspominają o Polsce.

W okresie zahamowania życia umysłowego Europy stali się jedynymi przedstawicielami

myśli naukowej, tworzyli słowniki, tłumaczyli Arystotelesa, Platona, tłumaczyli system

dziesiątkowy. Wykorzystując doświadczenie Greków i Egipcjan rozwinęli medycynę. Z

połączenia kultury bizantyjskiej, perskiej, hellenistycznej powstał nowy styl w budownictwie

– mauretański. Nie ma przedstawień człowieka i zwierząt – rozwój zdobnictwa roślinnego i

geometrycznego