Słownik pojęć
Słownik pojęć związanych z zagadnieniami budowy i zarządzania systemów sieciowych służy do uporządkowania i klasyfikacji znaczeń, które są często mylone w potocznym rozumieniu. Słownik zawiera również klasyfikację typów franczyzy, które definiują nie tylko rodzaj działalności rozwijanej w tej formie, ale i możliwość doboru odpowiednich narzędzi służących do zarządzania systemem. Serdecznie zapraszamy do korzystania ze słownika.
Agent
przedsiębiorca, który w zamian za wynagrodzenie otrzymywane od dającego zlecenie i na podstawie pisemnej umowy agencyjnej pośredniczy przy zawieraniu umów z klientami na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy (mocodawca) albo zawiera je w jego imieniu.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dostawa wyłączna
(zobowiązanie wyłącznej dostawy; dystrybucja wyłączna) oznacza, że dostawca musi bezpośrednio lub pośrednio sprzedawać towary wyłącznie jednemu nabywcy.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dystrybutor
przedsiębiorca, który na podstawie pisemnej umowy dystrybucyjnej kupuje towary od producenta i odsprzedaje je odbiorcom detalicznym lub hurtowym.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Franczyzobiorca
przedsiębiorca, który w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe uiszczane na rzecz franczyzodawcy i na podstawie pisemnej umowy franczyzowej prowadzi działalność wykorzystując oznaczenia handlowe oraz know-how udostępnione mu przez franczyzodawcę.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Przemysłowa franczyza
franczyzobiorca produkuje towary zgodnie z instrukcjami franczyzodawcy i sprzedaje je posługując się jego znakiem towarowym.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Selektywna dystrybucja
to system, w którym dostawca bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się sprzedawać towary jedynie dystrybutorom wybranym według określonych kryteriów, którzy zobowiązują się nie sprzedawać tych towarów dystrybutorom nienależącym do systemu.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
System agencyjny
system sprzedaży towarów, usług lub technologii, w którym przyjmujący zlecenie (agent) w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa oraz w ramach i na okres sporządzonej na piśmie umowy agencyjnej pośredniczy, w sposób stały i za wynagrodzeniem, przy zawieraniu umów z klientami na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy (mocodawca) albo zawiera je w jego imieniu. W systemie tym agent jest upoważniony do korzystania z nazwy handlowej mocodawcy, jego znaku towarowego lub usługowego, know-how, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemu postępowania i innych praw własności przemysłowej lub intelektualnej, a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej mocodawcy.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
System dystrybucyjny
system sprzedaży towarów, w którym przedsiębiorca kupujący towary od ich producenta zobowiązuje się, w zakresie działalności swojego przedsiębiorstwa oraz w ramach i na okres sporządzonej na piśmie umowy dystrybucyjnej, odsprzedawać je odbiorcom detalicznym lub hurtowym. W systemie tym dystrybutor jest upoważniony do korzystania z nazwy handlowej mocodawcy oraz jego znaku towarowego.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
System franczyzowy
system sprzedaży towarów, usług lub technologii, który jest oparty na ścisłej i ciągłej współpracy pomiędzy prawnie i finansowo odrębnymi i niezależnymi przedsiębiorcami, franczyzodawcą i jego franczyzobiorcami. Istota tego systemu polega na tym, że franczyzodawca nadaje swoim franczyzobiorcom prawo oraz nakłada na nich obowiązek prowadzenia działalności zgodnie z jego koncepcją. W ramach i na okres sporządzonej na piśmie umowy franczyzowej oraz w zamian za bezpośrednie lub pośrednie świadczenia finansowe uprawnienie to upoważnia franczyzobiorcę do korzystania z nazwy handlowej franczyzodawcy, jego znaku towarowego lub usługowego, know-how, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, systemu postępowania i innych praw własności przemysłowej lub intelektualnej, a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej franczyzodawcy.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
System sieciowy
sieć placówek własnych (należących do organizatora systemu), franczyzowych, agencyjnych lub dystrybucyjnych, poprzez które sprzedawane są produkty, usługi lub technologie z wykorzystaniem nazwy handlowej oraz znaku towarowego organizatora systemu.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Usługowa franczyza
franczyzobiorca oferuje usługi posługując się nazwą handlową lub symbolem a czasem znakiem towarowym franczyzodawcy zgodnie z jego instrukcjami.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zakup wyłączny
(zobowiązanie wyłącznego zakupu) polega na tym, że nabywca bezpośrednio lub pośrednio zobowiązuje się sprzedawać określone towary nabywane (kupowane) wyłącznie od jednego dostawcy.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Typ franczyzy
określa ogólny charakter pracy związanej z działaniem w ramach systemu franczyzowego danego typu. Istnieje kilka głównych typów franczyzy: franczyza zarządcza (management franchise), detaliczna (retail franchise), dystrybucyjna (distribution franchise), franczyza sprzedaży bezpośredniej (sales franchise), inwestycyjna (investment franchise), franczyza białych kołnierzyków (white collar franchise), indywidualnie prowadzona franczyza (job franchise), master franczyza (master franchise) oraz przedstawicielstwo regionalne (area representation).
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Białych kołnierzyków franczyza (white collar franchising)
franczyzobiorca prowadzi najczęściej jednoosobową działalność oferując usługi doradcze i konsultingowe w zakresie księgowości i finansów, zarządzania projektami, zarządzania personelem itp. Nie jest niezbędne posiadanie biura, jako że praca może być wykonywana w domu lub u klienta.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Detaliczna franczyza (retail franchise)
franczyzobiorca prowadzi punkt franczyzowy oferujący towary i usługi dla klientów detalicznych. Działalność ta wiąże się z koniecznością pozyskania lokalu, wyposażenia go i zatowarowania, a powodzenie biznesu jest niemal całkowicie zależne od lokalizacji punktu i ilości odwiedzających go klientów. W przeciwieństwie do franczyzy inwestycyjnej franczyzobiorca osobiście zarządza punktem.
Odmianą franczyzy detalicznej jest franczyza dystrybucyjna (distribution franchise), która ma miejsce wówczas, gdy oferta sklepu franczyzobiorcy ogranicza się wyłącznie do towarów produkowanych lub dystrybuowanych przez franczyzodawcę, a sklepy sieci działają pod jego marką.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Indywidualnie prowadzona franczyza (job franchise)
franczyzobiorca kupuje licencję na prowadzenie lub kierowanie działalnością w ramach której oferuje usługi serwisowe, instalacyjne czy naprawcze. Wykonywana praca ma przeważnie charakter fizyczny, a franczyzobiorca wykonuje ją samodzielnie. Nie zawsze konieczne jest posiadanie biura czy zakładu, jako że działalność prowadzona może być w domu lub u klienta.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Inwestycyjna franczyza (investment franchise)
mówimy o niej w przypadku najbardziej kosztownych systemów franczyzowych, takich jak sieci hoteli czy ekskluzywnych restauracji. Franczyzobiorca inwestuje znaczną kwotę w stworzenie jednostki franczyzowej, czerpie zyski z jej działalności, utrzymuje kontrolę strategiczną nad jej funkcjonowaniem, jednak bezpośrednie zarządzanie placówką oddaje w ręce zatrudnionych w tym celu specjalistów.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Master franczyza(master franchise)
zwana też subfranczyzą, to licencja na rozwój systemu franczyzowego na określonym terenie, który swoim obszarem obejmować może rejon kraju, cały kraj lub nawet kilka państw tworzących region (np. Europa Środkowa). Master franczyzobiorca w ramach prowadzonej działalności dokładnie powiela wszystkie funkcje franczyzodawcy, takie jak sprzedaż licencji, koordynowanie rozwoju sieci, pomoc i opieka nad franczyzobiorcami itp. Master licencja udzielana jest najczęściej osobie lub firmie posiadającej wieloletnie doświadczenie biznesowe i będącej w stanie opracować kompleksowy biznes plan przedsięwzięcia możliwy do zaakceptowania przez franczyzodawcę udzielającego licencji master.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Przedstawicielstwo regionalne (area representation)
podstawowa różnica pomiędzy licencją master a przedstawicielstwem regionalnym polega na tym, że przedstawiciel regionalny przejmuje na siebie mniej obowiązków franczyzodawcy niż master franczyzobiorca. Zazwyczaj odpowiada on za rekrutację franczyzobiorców i ich bieżącą obsługę, natomiast umowy franczyzowe są zawierane bezpośrednio z master franczyzodawcą.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Sprzedaży bezpośredniej franczyza (sales franchise)
franczyzobiorca prowadzi działalność polegającą na bezpośredniej sprzedaży lub dystrybucji produktów w terenie. Początkowo franczyzobiorca pracuje samodzielnie, jednak w miarę rozwoju prowadzonej działalności i poszerzania się bazy klientów może zatrudniać dodatkowy personel (kierowców/dostawców) do ich obsługi.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zarządcza franczyza (management franchise)
franczyzobiorca wykorzystuje swoje doświadczenie w celu rozwoju działalności biznesowej firmy oraz kierowania zespołem pracowników operacyjnych. Dochody firmy generowane są raczej ze sprzedaży towarów i usług dla biznesu (B2B) a nie ze sprzedaży detalicznej. W większości przypadków działalność ta będzie wymagała pomieszczeń biurowych a nie placówek detalicznych.