OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ
Unoszenie:
1) m. czworoboczny grzbietu cz. zstępująca
2) m. równoległoboczny
3) m. dźwigacz łopatki
4) m. zębaty przedni
Obniżanie:
1) m. czworoboczny grzbietu cz. wstępująca
2) m. piersiowy mniejszy
3) m. podobojczykowy
Wysuwanie do przodu:
1) m. zębaty przedni
2) m. podobojczykowy
3) m. piersiowy mniejszy
Cofanie:
1) m. czworoboczny grzbietu cz. poprzeczna
2) m. równoległoboczny
STAW RAMIENNY
Zginanie do przodu:
1) m. naramienny cz. obojczykowa
2) m. piersiowy większy
3) m. kruczo-ramienny
Zginanie do tyłu:
1) m. naramienny cz. grzebieniowa
2) m. najszerszy grzbietu
3) m. obły większy
4) m. trójgłowy ramienia gł. długa
Odwodzenie:
1) m. naramienny cz. barkowa
2) m. nadgrzebieniowy
3) m. dwugłowy ramienia gł. długa
Przywodzenie:
1) m. naramienny cz. obojczykowa i grzebieniowa
2) m. piersiowy większy
3) m. najszerszy grzbietu
4) m. obły większy
5) m. trójgłowy ramienia gł. długa
6) m. dwugłowy ramienia gł. krótka
7) m. kruczo-ramienny
Nawracanie:
1) m. naramienny cz. obojczykowa
2) m. kruczo-ramienny
3) m. podłopatkowy
4) m. najszerszy grzbietu
5) m. obły większy
6) m. piersiowy większy
Odwracanie:
1) m. naramienny cz. grzebieniowa
2) m. podgrzebieniowy
3) m. obły mniejszy
STAW ŁOKCIOWY
Zginanie:
1) m. dwugłowy ramienia
2) m. ramienny
3) m. ramienno-promieniowy
Prostowanie:
1) m. trójgłowy ramienia
2) m. łokciowy
STAW PROMIENIOWO-ŁOKCIOWY BLIŻSZY I DALSZY
Odwracanie:
1) m. dwugłowy ramienia
2) m. odwracacz przedramienia
3) m. ramienno-promieniowy
4) m. prostownik długi kciuka
5) m. prostownik krótki kciuka
6) m. odwodziciel długi kciuka
7) m. prostownik wskaziciela
Nawracanie:
1) m. nawrotny obły
2) m. nawrotny czworoboczny
3) m. ramienno-promieniowy
4) m. zginacz promieniowy nadgarstka
5) m. prostownik promieniowy długi nadgarstka
STAWY BLIŻSZE RĘKI
Zginanie dłoniowe:
1) m. dłoniowy długi
2) m. zginacz powierzchowny palców
3) m. zginacz głęboki palców
4) m. zginacz łokciowy nadgarstka
5) m. zginacz promieniowy nadgarstka
6) m. zginacz długi kciuka
7) m. odwodziciel długi kciuka
Zginanie grzbietowe:
1) m. prostownik palców
2) m. prostownik wskaziciela
3) m. prostownik promieniowy długi nadgarstka
4) m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka
5) m. prostownik łokciowy nadgarstka
6) m. prostownik długi kciuka
Zginanie promieniowe:
1) m. zginacz promieniowy nadgarstka
2) m. prostownik promieniowy długi nadgarstka
3) m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka
4) m. odwodziciel długi kciuka
5) m. prostownik długi kciuka
6) m. prostownik krótki kciuka
7) m. prostownik palca wskazującego
Zginanie łokciowe:
1) m. zginacz łokciowy nadgarstka
2) m. prostownik łokciowy nadgarstka
3) m. prostownik palców
STAW BIODROWY
Zginanie do przodu:
1) m. prosty uda
2) m. biodrowo- lędźwiowy
3) m. naprężacz powięzi szerokiej
4) m. krawiecki
5) m. pośladkowy średni
6) m. pośladkowy mały
7) m. przywodziciel wielki
Cool m. przywodziciel długi
9) m. przywodziciel krótki
10) m. smukły
11) m. grzebieniowy
Zginanie do tyłu:
1) m. pośladkowy wielki
2) m. pośladkowy średni
3) m. pośladkowy mały
4) m. przywodziciel wielki
5) m. półbłoniasty
6) m. półścięgnisty
7) m. dwugłowy uda
Cool m. zasłaniacz wewnętrzny
9) m. bliźniaczy górny
10) m. bliźniaczy dolny
11) m. gruszkowaty
Przywodzenie:
1) m. przywodziciel wielki
2) m. przywodziciel długi
3) m. przywodziciel krótki
4) m. pośladkowy wielki
5) m. półścięgnisty
6) m. półbłoniasty
7) m. dwugłowy uda
Cool m. zasłaniacz zewnętrzny
9) m. zasłaniacz wewnętrzny
10) m. bliźniaczy górny
11) m. bliźniaczy dolny
12) m. smukły
13) m. grzebieniowy
14) m. czworoboczny uda
15) m. biodrowo-ledźwiowy
Odwodzenie:
1) m. pośladkowy wielki
2) m. pośladkowy średni
3) m. pośladkowy mały
4) m. naprężacz powięzi szerokiej
5) m. prosty uda
6) m. gruszkowaty
7) m. krawiecki
Odwracanie:
1) m. pośladkowy wielki
2) m. pośladkowy średni
3) m. pośladkowy mały
4) m. przywodziciel wielki
5) m. przywodziciel długi
6) m. przywodziciel krótki
7) m. zasłaniacz wewnętrzny
Cool m. bliźniaczy górny
9) m. bliźniaczy dolny
10) m. biodrowo-lędźwiowy
11) m. gruszkowaty
12) m. prostu uda
13) m. dwugłowy uda
14) m. krawiecki
15) m. grzebieniowy
16) m. czworoboczny uda
Nawracanie:
1) m. przywodziciel wielki
2) m. pośladkowy średni
3) m. pośladkowy mały
4) m. półścięgnisty
5) m. półbłoniasty
6) m. naprężacz powięzi szerokiej
7) m. smukły
STAW KOLANOWY
Prostowanie:
1) m. czworogłowy uda
Zginanie:
1) m. dwugłowy uda
2) m. półbłoniasty
3) m. półścięgnisty
4) m. krawiecki
5) m. podkolanowy
6) m. brzuchaty
7) m. podeszwowy
Nawracanie:
1) m. półścięgnisty
2) m. półbłoniasty
3) m. krawiecki
4) m. smukły
5) m. podkolanowy
6) m. brzuchaty cz. boczna
7) m. podeszwowy
Odwracanie:
1) m. dwugłowy uda
2) m. brzuchaty cz. Przyśrodkowa
STAWY BLIŻSZE STOPY
Nawracanie + odwodzenie:
1) m. strzałkowy długi
2) m. strzałkowy krótki
3) m. strzałkowy trzeci
4) m. prostownik długi palucha
5) m. prostownik długi palców
Zginanie grzbietowe:
1) m. piszczelowy przedni
2) m. prostownik długi palucha
3) m. prostownik długi palców
4) m strzałkowy trzeci
Odwracacie + przywodzenie:
1) m. trójgłowy łydki
2) m. piszczelowy przedni
3) m. piszczelowy tylny
4) m. zginacz długi palucha
5) m. zginacz długi palców
6) m. podeszwowy
Zginanie podeszwowe:
1) m. trójgłowy łydki
2) m. podeszwowy
3) m. piszczelowy tylny
4) m. zginacz długi palucha
5) m. zginacz długi palców
6) m. strzałkowy długi
7) m. strzałkowy krótki
KRĘGOSŁUP
Zginanie głowy do przodu:
1) m. długi głowy
2) m. prosty głowy przedni
Zginanie głowy do tyłu:
1) m. czworoboczny grzbietu
2) m. prostownik grzbietu
3) m. podpotyliczne
4) m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
Zginanie głowy w bok:
1) m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
2) m. płatowaty głowy i szyi
3) m. prosty głowy boczny
4) m. półkolcowy
Odwracanie głowy w tę sama stronę:
1) m. płatowaty głowy i szyi
2) m. skośny głowy dolny
3) m. prosty głowy tylny większy
4) m. prosty głowy tylny mniejszy
Odwracanie głowy w przeciwną stronę:
1) m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
2) m. czworoboczny grzbietu
3) m. półkolcowy
Zginanie szyi do przodu:
1) m. długi szyi
2) m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
3) m. pochyły przedni
Zginanie szyi do tyłu:
1) m. płatowaty głowy i szyi
2) m. prostownik grzbietu
Zginanie szyi w bok:
1) m. pochyły przedni
2) m. pochyły środkowy
3) m. pochyły tylny
4) m. płatowaty głowy i szyi
5) m. długi szyi
6) m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
7) m. prostownik grzbietu
Cool m. dźwigacz łopatki
Skręcanie szyi w tę samą stronę:
1) m. płatowaty głowy i szyi
Skręcanie szyi w przeciwną stronę:
1) m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
2) m. półkolcowy
3) m. wielodzielny
4) m. skręcające
Zginanie klatki piersiowej do przodu:
1) m. prosty brzucha
2) m. skośny zewnętrzny brzucha
3) m. skośny wewnętrzny brzucha
4) m. lędźwiowy większy
Zginanie klatki piersiowej do tyłu:
1) m. prostownik grzbietu
Zginanie klatki piersiowej w bok:
1) m. prostownik grzbietu
2) m. skośny zewnętrzny brzucha
3) m. skośny wewnętrzny brzucha
4) m. czworoboczny lędźwi
5) m. lędźwiowy większy
Skręcanie klatki piersiowej w tę samą stronę:
1) m. skośny wewnętrzny brzucha
2) m krzyżowo-grzbietowy
Skręcanie klatki piersiowej w przeciwną samą stronę:
1) m. skośny zewnętrzny brzucha
2) m. poprzeczno-kolcowy
KLATKA PIERSIOWA
Wdech spoczynkowy:
1) przepona
2) m. międzyżebrowe zewnętrzne
Wdech wysiłkowy:
1) m. pochyły przedni
2) m. pochyły środkowy
3) m. pochyły tylny
4) m. mostkowo-obojczykowo-sutkowy
5) m. zębaty tylny górny
6) m. piersiowy mniejszy
7) m. podobojczykowy
Cool m. zębaty przedni
9) m. czworoboczny grzbietu
10) m. równoległoboczny
11) m. dźwigacz łopatki
12) m. piersiowy większy
13) m. najszerszy grzbietu
14) m. prostownik grzbietu
Wydech spoczynkowy:
1) m. międzyżebrowe wewnętrzne
Wydech wysiłkowy:
1) m. prosty brzucha
2) m. skośny zewnętrzny brzucha
3) m. skośny wewnętrzny brzucha
4) m. poprzeczny brzucha
5) m. czworoboczny lędźwi
6) m. poprzeczny klatki piersiowej
7) m. zębaty tylny dolny
Cool m. podżebrowe
9) m. najszerszy grzbietu
GŁOWA
Wysuwanie żuchwy:
1) m. skrzydłowy boczny
Cofanie żuchwy:
1) m. skroniowy
Unoszenie żuchwy:
1) m. skroniowy
2) m. żwacz
3) m. skrzydłowy przyśrodkowy
Obniżanie żuchwy:
1) m. skrzydłowy boczny
2) m. żuchwowo-gnykowy
3) m. dwubrzuścowy
4) m. bródkowo-gnykowy
Skręcanie żuchwy na zewnątrz:
1) m. skroniowy
2) m. żwacz
4) m. skrzydłowy przyśrodkowy
Skręcanie żuchwy do wewnątrz:
1) m. skrzydłowy boczny
Ruchy obrotowe żuchwy:
1) m. skrzydłowy boczny
2) m. skroniowy
3) m. żwacz
4) m. skrzydłowy przyśrodkowy
5) m. policzkowy
Stawy bliższe ręki- a) promiomieniowo nadgarstkowy-jest stawem kłykciowym utworzonym przez szereg bliższy nadgarstka bez grochowatej (głowa) oraz przez powierzchnię stawową nadgarstkową kości promieniowej w ľ a w Ľ przez dalsza powierzchnię krążka stawowego który oddziela głowę kości łokciowej od nadgarstka.Torebka jest luźna i obszerna. b)staw śródnadgarstkowy-łaczy oba szeregi kości nadgarstka na kształt litery S. Torebka stawowa lużna od strony grzbietowej i napięta od strony dłoniowej
Więzadła: a)promieniowo nadgarstkowe grzbietowe od wyrostka rylcowatego kości promieniowej oraz brzegu grzbietowego powierzchni stawowej nadgarstkowej kości promieniowej do kości szeregu bliższego nadgarstka. b)promieniowo nadgarstkowe dłoniowe od wyrostka rylcowatego i brzegu dłoniowego powierzchni stawowej kości promieniowej do kości szeregu bliższego nadgarstka. c)więzadło łokciowa nadgarstkowe dłoniowe od wyrostka rylcowatego kości łokciowej do szeregu bliższego nadgarstka. d)więzadło poboczne promieniowe nadgarstka łączy wyrostek rylcowaty z kością łódeczkowatą. e)więzadło poboczne łokciowe nadgarstka od wyrostka rylcowatego do kości trójgraniastej i grochowatej. f)więzadło łukowate dłoniowe nadgarstka powstaje z połączenia części więzadła prom. nadgarstkowego dłoniowego z włóknami więzadła łokciowo nadgarstkowego dłoniowego. g)więzadło łukowate grzbietowe nadgarstka rozpięte na powierzchni grzbietowej nadgarstka między łódeczkowatą a trójgraniastą. Dodatkowa kości nadgarstka połączone są więzadłami międzynadgarstkowymi i międzykostnymi. Ruch zginania dłoniowego 80-90,grzbietoweego 70, zginanie łokciowe 45, zginanie promieniowe 20. Mięśnie działające na stawy bliższe to:zginacz promieniowy i łokciowy nadgarstka,powierzchowny i głeboki palców,zginaczdługi kciuka i m.dłoniowy długi,prostownik promieniowy długi i krótki nadgarstka, łokciowy nadgarstka,palców,długi kciuka, wskaziciela oraz m.odwodziciel długi kciuka.
Stawy bliższe stopy- a)staw skokowo-goleniowy utworzony przez bloczek kości skokowej (głowa) oraz powierzchnię stawową dolną kości piszczelowej wraz z obiema kostkami tzn. przyśrodkową i boczną.Torebka stawowa jest cienka i wiotka.Więzadła: -trójgraniaste odchodzi od kostki przyśrodkowej do podpórki kości piętowej,do kości skokowej i łódkowatej. r11;więzadło skokowo strzałkowe przednie i tylne odchodzą od kostki bocznej i biegną do szyjki kości skokowej i do wyrostka tylnego tej kości.
-więzadło piętowo strzałkowe rozpiete miedzy kostką boczną a boczną powierzchnią kości piętowej.
b) staw skokowo-piętowy utworzony przez powierzchnie stawową skokową tylną kości piętowej i powierzchnię stawową piętową tylną kości skokowej.Torebka cienka i luźna wzmocniona 5 więzadłami skokowo piętowymi:przednim, tylnim,bocznym,przyśrodkowym,międzykostnym.
c) staw skokowo-piętowo-łódkowy łączy kości skokową, piętowa i łódkową.Kość skokowa tworzy główką stawu a panewkę tworzy kość łódkowa i piętowa wraz z więzadłem piętowo-łódkowo podeszwowym.Inne więzadła to trójgraniaste,skokowo-łódkowe,piętowo-łódkowe.
d) staw piętowo-sześcienny. e) staw klinowo-łódkowy Zgięcie grzbietowe stopy wynosi 45,podeszwowe 60,odwracanie, nawracanie,przywodzenie i odwodzenie po 30.Mięśnie działające to:piszczelowy przedni i tylni,strzałkowy długi i krutki,prostownik i zginacz długi palucha, prostownik i zginacz długi palców, trójgłowy łydki, podeszwowy.
Architektura stopy-sklepienie stopy składa się z pięciu łuków podłużnych oraz dwóch łuków poprzecznych.Trzy z łuków podłużnych przebiegają przez kości klinowate i łódkowatą, a dwa pozostałe boczne przez przechodzą przez kość sześcienną do kości piętowej.Podłużne sklepienie wzmocnione jest przez klamrę więzadłową bierną która składa się z rozcięgna podeszwowego, więzadła podeszwowego długiego, więzadła piętowo sześciennego podeszwowego oraz więzadła piętowo łódkowego. Oprócz tego sklepienie podtrzymuje strzemiono ścięgniste które tworzą mięśnie piszczelowy przedni z strzałkowym długim, oraz piszczelowy tylni z strzałkowym krótkim.Ważne znaczenie odgrywa mięsień zginacz długi palucha którego ścięgno podtrzymuje podpórkę skokową kości piętowej co zapobiega płaskostopiu.
(Piszczelowy przedni:początek kłykieć boczny i górna część powierzchni bocznej kości piszczelowej,błona międzykostna i powięź goleni.Przyczep to podeszwowa strona kości klinowatej,guzowatość śrudstopia I. Strzałkowy długi:początek to kłykieć boczny kości piszczelowej,głowa strzałki górna ˝ powierzchni bocznej trzonu strzałki,przegroda międzymięśniowa,powięź goleni.Przyczep to powierzchni podeszwowa kości klinowatej przyśrodkowej,guzowatość śródstopia I. Piszczelowy tylni: początek to tylna powierzchnia błony międzykostnej i przyległe brzegi obu kości goleni.Przyczep to podeszwowa powierzchnia guzowatości kości łódkowatej,kości klinowate,podstawy śródstopia II-V.Strzałkowy krótki: początek to dolna połowa powierzchni bocznej strzałki,przegroda międzymięśniowa goleni przednia i tylnia.Przyczep to guzowatość śródstopia V.)
Stawy kręgosłupa z głową- a) staw głowy górny składa się z dwóch stawów szczytow-potylicznych łączący kłykcie potyliczne z dołkami stawowymi górnymi kręgu szczytowego. Torebki są cienkie i krótkie, oba stawy wzmocnione są błoną szczytowo potyliczną przednia i tylnią. Ruchy dookoła osi poprzecznej 30 stopni, w osi strzałkowej 10 stopni. b) staw głowy dolny składa się z czterech stawów szczytowo-obrotowych. Dwa stawy szczytow-obrotowe boczne utworzone są przez dołki stawowe dolne kręgu szczytowego i powierzchnie stawowe górne kręgu obrotowego. Staw szczytowo-obrotowy pośrodkowy przedni utworzony jest przez powierzchnię stawową przednią zęba kręgu obrotowego oraz dołek zębowy przedniego łuku kręgu szczytowego. W stawie szczyt.-obrot. pośrodkowym tylnim łączy się powierzchnia stawowa tylnia zęba kręgu obrotowego z powierzchnią więzadła poprzecznego kręgu szczytowego.torebki tych stawów są cięnkie i luźne.Więzadła wzmacniające to więzadło krzyżowe kręgu szczytowego skłądające się z więzadła poprzecznego oraz dwóch pęczków podłużnych, więzadło wierzchołka zęba, więzadło skrzydłowate.Ruch w stawie dolnym jest obrotowy 30 stopni, dalszy ruch 90 stopni zachodzi przy udziale kręgów szyjnych.
Stawy klatki piersiowej-a)stawy głów żeber utworzone przez powierzchnie stawowe głów żeber I-VII i dołki żebrowe kręgów.Wzmocnione są więzadłem śródstawowym głów żeber rozpiętym między grzebieniem głowy żebra a krążkiem międzykręgowym oraz więzadłem promienistym głowy żebra.
b) Stawy żebrowo poprzeczne występują na dziewięciu górnych żebrach utworzone przez powierzchnie stawowe guzgów żeber i dołki żebrowe wyrostków poprzecznych kręgów piersiowych wzmocnione są więzadłami żebrowo poprzecznymi rozpiętymi między szyjką żebra a wyrostkami poprzecznymi oraz więzadłem guzka żebra biegnącego od wyrostka poprzecznego kręgu do guzka żebra. c) chrząstkozrost mostkowo-żebrowy łączy pierwszą parę żeber z rękojeścią mostka. d) stawy mostkowo-żebrowe łaczą chrząstki żeber II-VII z mostkiem wzmocnione więzadłem śródstawowym i żebrowo-mieczykowatym (VII), torebka wzmocniona więzadłem mostkowo-żebrowym promienistym.
(Przepona: Początek a)część lędźwiowa: odnoga przepony-trzony trzech lub czterech górnych kręgów lędźwiowych (odnoga prawa), trzony dwu lub trzech górnych kręgów lędźwiowych (odnoga lewa). Luk lędźwiowożebrowy przyśrodkowy-rozpięty między trzonem I lub II kręgu lędźwiowego a wyrostkiem żebrowym kręgu lędźwiowego I. Luk lędźwiowo żebrowy boczny-rozpięty pomiędzy wyrostkiem żebrowym kręgu lędźwiowego I a żebrem XII. b)część żebrowa-powierzchnia wew.chrząstek żebrowych. c) cześć mostkowa-wew.powierzchnia wyrostka mieczykowatego,tylna blaszka pochewki mięśnia prostego brzucha. Przyczep to ośrodek ścięgnisty przepony.)
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ
1)M. CZWOROBOCZNY GRZBIETU
początek: guzowatość potyliczna zewnętrzna, więzadło karkowe i nadkolcowe, wyrostki kolczyste wszystkich kręgów piersiowych
przyczep: koniec barkowy obojczyka, wyrostek barkowy łopatki, grzebień łopatki.
2)M. RÓWNOLEGŁOBOCZNY
początek: wyrostki kolczyste VI i VII kręgu szyjnego, I-IV kręgu piersiowego, więzadło karkowe
przyczep: brzeg przyśrodkowy łopatki
3)M. DŹWIGACZ ŁOPATKI
początek: wyrostki poprzeczne I-IV kręgu szyjnego
przyczep: kąt górny łopatki
4) M. ZĘBATY PRZEDNI
początek: I-IX żebro, powierzchnia zewnętrzna
przyczep: brzeg przyśrodkowy łopatki
5) M. PIERSIOWY MNIEJSZY
początek: III-V żebro
przyczep: wyrostek kruczy łopatki
6) M. PODOBOJCZYKOWY
Początek: I żebro na granicy kostno-chrzęstnej
Przyczep: dolna powierzchnia barkowego końca obojczyka
ZESTAWIENIE RUCHÓW W OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ
UNOSZENIE:
m. czworoboczny grzbietu cz. Zstępująca
m. równoległoboczny
m. dźwigacz łopatki
m. zębaty przedni cz. górna
OBNIŻANIE:
m. . czworoboczny grzbietu cz. wstępująca
m. piersiowy mniejszy
m. podobojczykowy
WYSUWANIE DO PRZODU:
m. zębaty przedni
m. piersiowy mniejszy
m. podobojczykowy
COFANIE:
m. czworoboczny grzbietu cz. poprzeczna
m. równoległoboczny
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA STAW RAMIENNY
1) M. NARAMIENNY
początek: boczna 1/3 obojczyka, wyrostek barkowy łopatki, grzebień łopatki
przyczep: guzowatość naramienna kości ramiennej
2) M. PIERSIOWY WIĘKSZY
Początek: cz. obojczykowa- przyśrodkowa połowa obojczyka; część mostkowo-żebrowa- mostek, II-VII/VI żebro; część brzuszna- blaszka przednia pochewki mięśnia prostego brzucha
Przyczep: grzebień guzka większego kości ramiennej
3) M. NAJSZERSZY GRZBIETU
początek: wyrostki kolczyste VII-XII kręgu piersiowego, powięż piersiowo-lędźwiowa
przyczep: grzebień guzka mniejszego kości ramiennej
4) M. OBŁY WIĘKSZY
początek: dolny kąt łopatki
przyczep: grzebień guzka mniejszego kości ramiennej
5) M. PODŁOPATKOWY
początek: powierzchnia żebrowa łopatki
przyczep: guzek mniejszy kości ramiennej
6) M. NADGRZEBIENIOWY
początek: dół nadgrzebieniowy łopatki
przyczep: guzek większy kości ramiennej
7) M. PODGRZEBIENIOWY
początek: dół podgrzebieniowy łopatki
przyczep: guzek większy kości ramiennej
Cool M. OBŁY MNIEJSZY
początek: brzeg boczny łopatki
przyczep: guzek większy kości ramiennej
9) M. KRUCZO-RAMIENNY
początek: wyrostek kruczy łopatki
przyczep: trzon kości ramiennej przyśrodkowo od m. naramiennego
10) M. DWUGŁOWY RAMIENIA
początek: głowa długa- guzek nad panewkowy łopatki; głowa krótka- wyrostek kruczy łopatki
przyczep: guzowatość kości promieniowej, powięź przedramienia
11) M. TRÓJGŁOWY RAMIENIA
początek: głowa długa- guzek pod panewkowy łopatki; głowa przyśrodkowa r11; tylna powierzchnia kości ramiennej poniżej bruzdy nerwu promieniowego, przegroda międzymięśniowa przyśrodkowa; głowa boczna- tylna powierzchnia kości ramiennej powyżej bruzdy nerwu promieniowego
przyczep: wyrostek łokciowy kości łokciowej
ZESTAWIENIE RUCHÓW W STAWIE RAMIENNYM
ZGINANIE DO PRZODU:
m. naramienny cz. obojczykowa
m. piersiowy większy cz. obojczykowa
m. kruczo-ramienny
ZGIANIE DO TYŁU:
m. naramienny cz. grzbietowa
m. najszerszy grzbietu
m. obły większy
m. trójgłowy głowa długa
ODWODZENIE:
m. naramienny cz. barkowa
m. nadgrzebieniowy
m. dwugłowy, głowa długa
PRZYWODZENIE:
m. naramienny cz. obojczykowa i grzebieniowa
m. piersiowy większy
m. najszerszy grzbietu
m. obły większy
m. trójgłowy głowa długa
m. dwugłowy, głowa krótka
m. kruczo-ramienny
NAWRACANIE:
m. naramienny cz. obojczykowa
m. podłopatkowy
m. najszerszy grzbietu
m. piersiowy większy
m. obły większy
m. kruczo-ramienny
ODWRACANIE:
m. naramienny cz. grzebieniowa
m. podgrzebieniowy
m. obły mniejszy
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA STAW ŁOKCIOWY
1) ) M. DWUGŁOWY RAMIENIA
początek: głowa długa- guzek nad panewkowy łopatki; głowa krótka- wyrostek kruczy łopatki
przyczep: guzowatość kości promieniowej, powięź przedramienia
2) RAMIENNY
początek: dolna połowa przedniej powierzchni trzonu kości ramiennej przegrody międzymięśniowe przyśrodkowa i boczna
przyczep: guzowatość kości łokciowej
3) M. RAMIENNO-PROMIENIOWY
początek: brzeg boczny kości ramiennej przegroda międzymięśniowa boczna
przyczep: wyrostek rylcowaty kości promieniowej
4) M. TRÓJGŁOWY RAMIENIA
początek: głowa długa- guzek pod panewkowy łopatki; głowa przyśrodkowa r11; tylna powierzchnia kości ramiennej poniżej bruzdy nerwu promieniowego, przegroda międzymięśniowa przyśrodkowa; głowa boczna- tylna powierzchnia kości ramiennej powyżej bruzdy nerwu promieniowego
przyczep: wyrostek łokciowy kości łokciowej
5) M. ŁOKCIOWY
początek: nadkłykieć boczny kości ramiennej
przyczep: wyrostek łokciowy kości łokciowej
ZESTAWIENIE RUCHÓW W STAWIE ŁOKCIOWYM
ZGINANIE:
m. dwugłowy
m. ramienny
m. ramienno-promieniowy
PROSTOWANIE:
m. trójgłowy
m. łokciowy
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄĆE NA STAWY PROMIENIOWO-ŁOKCIOWE
1) ) M. DWUGŁOWY RAMIENIA
początek: głowa długa- guzek nad panewkowy łopatki; głowa krótka- wyrostek kruczy łopatki
przyczep: guzowatość kości promieniowej, powięź przedramienia
2) M. ODWRACACZ PRZEDRAMIENIA
początek: nadkłykieć boczny kości ramiennej, promieniowa strona końca bliższego kości łokciowej, więzadło obrączkowe, więzadło poboczne promieniowe
przyczep: powierzchnia tylna, boczna i przednia 1/3 części górnej promieniowej
3) M. RAMIENNO-PROMIENIOWY
początek: brzeg boczny kości ramiennej przegroda międzymięśniowa boczna
przyczep: wyrostek rylcowaty kości promieniowej
4) M. NAWROTNY OBŁY
początek: nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej, wyrostek dziobiasty kości łokciowej
przyczep: powierzchnia boczna środkowej części trzonu kości promieniowej
5) M. NAWROTNY CZWOROBOCZNY
początek: koniec dalszy kości łokciowej
przyczep: koniec dalszy kości promieniowej
ZESTAWIENIE RUCHÓW W STAWACH PROMIENIOWO-ŁOKCIOWYM BLIŻSZYM I DALSZYM
ODWRACANIE:
m. dwugłowy
m. odwracacz przedramienia
m. ramienno-promieniowy
m. prostownik długi kciuka
m. prostownik krótki kciuka
m. odwodziciel długi kciuka
m. prostownik palca wskazującego
NAWRACANIE:
m. nawrotny obły
m. nawrotny czworoboczny
m. ramienno-promieniowy
m. zginacz promieniowy nadgarstka
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka
ZESTAWIENIE RUCHÓW W STAWACH BLIŻSZYCH RĘKI
ZGIANIE DŁONIOWE:
m. zginacz powierzchowny palców
m. zginacz głęboki palców
m. zginacz długi kciuka
m. zginacz promieniowy nadgarstka
m. zginacz łokciowy nadgarstka
m. dłoniowy długi
m. odwodziciel długi kciuka
ZGINANIE GRZBIETOWE:
m. prostownik palców
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka
m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka
m. prostownik łokciowy nadgarstka
m. prostownik długi kciuka
m. prostownik wskaziciela
ZGINANIE PROMIENIOWE (ODWODZENIE):
m. odwodziciel długi kciuka
m. prostownik promieniowy długi nadgarstka
m. prostownik promieniowy krótki nadgarstka
m. zginacz promieniowy nadgarstka
m. prostownik długi kciuka
m. prostownik krótki kciuka
m. prostownik wskaziciela
ZGINANIE ŁOKCIOWE (PRZYWODZENIE):
m. zginacz łokciowy nadgarstka
m. prostownik łokciowy nadgarstka
m. prostownik palców
MIĘŚNIE DZIĄŁAJĄCE NA STAW BIODROWY:
1) M. BIODROWO-LĘDŹWIOWY
a) m. lędźwiowy większy:
początek: trzony kręgów XII piersiowy i I-IV lędźwiowych, XII żebro, wyrostki żebrowe 5 kręgów lędźwiowych
b) m. biodrowy:
początek: dół biodrowy, kolec biodrowy przedni dolny
przyczep: krętarz mniejszy
2) M. POŚLADKOWY WIELKI
początek: kolec biodrowy tylny górny, przyległa część grzebienia biodrowego i powierzchni pośladkowej talerza biodrowego, boczna krawędź kości krzyżowej i guzicznej, powięź piersiowo-lędźwiowa, więzadło krzyżowo-guzowe
przyczep: pasmo biodrowo-piszczelowe powięzi szerokiej, guzowatość pośladkowa
3) M. POŚLADKOWY ŚREDNI
początek: ok. 2/5 tylne powierzchni pośladkowej talerza biodrowego
przyczep: krętarz większy kości udowej
4) M. POŚLADKOWY MAŁY
początek: ok. 2/5 przednie powierzchni pośladkowej talerza biodrowego
przyczep: krętarz większy kości udowej
5) M. NAPRĘŻACZ POWIĘZI SZEROKIEJ
początek: kolec biodrowy przedni górny, powięź mięśnia pośladkowego średniego
przyczep: kłykieć boczny piszczeli przez pasmo biodrowo-piszczelowe
6) M. GRUSZKOWATY
początek: powierzchnia miednicza kości krzyżowej
przyczep: wierzchołek krętarz większego
7) M. ZASŁANIACZ WEWNĘTRZNY
początek: wewnętrzna powierzchnia kości biodrowej poniżej kresy łukowatej, wewnętrzna powierzchnia błony zasłonowej, brzeg otworu zasłonionego
przyczep: dół krętarzowy
Cool M. BLIŹNIACZY GÓRNY
początek: kolec kulszowy
przyczep: dół krętarzowy razem z zasłaniaczem wewnętrznym
9) M. BLIŹNIACZY DOLNY
początek: guz kulszowy
przyczep: dół krętarzowy razem z zasłaniaczem wewnętrznym
10) M. CZWOROBOCZNY UDA
początek: guz kulszowy
przyczep: grzebień międzykrętarzowy
11) M. GRZEBIENIOWY
początek: grzebień kości łonowej
przyczep: kresa grzebieniowa
12) M. ZASŁANIACZ ZEWNĘTRZNY
początek: zewnętrzna powierzchnia błony zasłonowej, brzeg otworu zasłonionego
przyczep: dół krętarzowy
13) M. PRZYWODZICIEL DŁUGI
początek: kość łonowa, pomiędzy guzkiem a spojeniem
przyczep: środkowa 1/3 wargi przyśrodkowej kresy chropawej
14) M. PRZYWODZICIEL KRÓTKI
początek: gałąź dolna kości łonowej
przyczep: górna 1/3 wargi przyśrodkowej kresy chropawej
15) M. PRZYWODZICIEL WIELKI
początek: gałąź dolna kości łonowej, gałąź kości kulszowej i guz kulszowy
przyczep: warga przyśrodkowa kresy chropawej, nadkłykieć przyśrodkowy kości udowej
16) M. SMUKŁY
początek: gałąź dolna kości łonowej
przyczep: guzowatość piszczeli(gęsia stopa)
17) M. PROSTY UDA
początek: kolec biodrowy przedni dolny, górny brzeg panewki stawowej kości miedniczej
przyczep: wspólne ścięgno mięśnia czworogłowego uda, które przez rzepkę przyczepia się do guzowatości piszczelowej jako więzadło rzepki
1Cool M. KRAWIECKI
początek: kolec biodrowy przedni górny
przyczep: guzowatość piszczeli (gęsia stopa), przyśrodkowo od guzowatości
19) M. DWUGŁOWY UDA
początek: guz kulszowy
przyczep: głowa strzałki
20) M. PÓŁŚCIĘGNISTY
początek: guz kulszowy
przyczep: kość piszczelowa (gęsia stopa), przyśrodkowo od guzowatości
21) M. PÓŁBŁONIASTY
początek: guz kulszowy
przyczep: kłykieć przyśrodkowy kości piszczelowej, tylna ściana torebki stawu kolanowego(więzadło podkolanowe skośne) powięź mięśnia podkolanowego
ZESTAWIENIE RUCHÓW W STAWIE BIODROWYM
ZGINANIE DO PRZODU:
m. prosty uda
m. biodrowo-lędźwiowy
m. naprężacz powięzi szerokiej
m. krawiecki
m. przywodziciel wielki(górna część)
m. przywodziciel długi
m. przywodziciel krótki
m. grzebieniowy
m. smukły
m. pośladkowy średni(część przednia)
m. pośladkowy mały(część przednia)
ZGINANIE DO TYŁU:
m. pośladkowy wielki
m. przywodziciel wielki(część dolna)
m. pośladkowy średni(część tylna)
m. pośladkowy mały(część tylna)
m. półbłoniasty
m. dwugłowy uda
m. półścięgnisty
m. gruszkowaty
m. zasłaniacz wewnętzrny
PRZYWODZENIE:
m. przywodziciel wielki
m. pośladkowy wielki(część dolna)
m. przywodziciel długi
m. przywodziciel krótki
m. grzebieniowy
m. smukły
m. czworoboczny uda
m. zasłaniacz zewnętrzny
m. biodrowo-lędźwiowy
m. zasłaniacz wewnętrzny
m. bliźniacze
m. półścięgnisty
ODWODZENIE:
m. pośladkowy wielki(część górna)
m. pośladkowy średni
m. pośladkowy mały
m. naprężacz powięzi szerokiej
m. prosty uda
m. gruszkowaty
m. krawiecki
ODWRACANIE:
m. pośladkowy wielki(część dolna)
m. pośladkowy średni(część tylna)
m. pośladkowy mały(część tylna)
m. zasłaniacz wewnętrzny
m. biodrowo-lędźwiowy
m. czworoboczny uda
m. bliźniacze
m. gruszkowaty
m. prosty uda
m. przywodziciel wielki(część górna)
m. przywodziciel długi
m. przywodziciel krótki
m. dwugłowy uda
m. krawiecki
m. grzebieniowy
NAWRACANIE:
m. przywodziciel wielki(część dolna)
m. pośladkowy mały(część przednia)
m. pośladkowy średni(część przednia)
m. półścięgnisty
m. półbłoniasty
m. naprężacz powięzi szerokiej
m. smukły
Drogi wstępujące sznura tylnego:
a) czucie głębokie, proprioreceptory,
b) sznur tylny istoty białej; pęczki smukły i klinowaty
c) sznury- rdzeń przedłużony- jądra sm i klin. + wzgórze- ośrodki czuciowe kory
Drogi rdzeniowo wzgórzowe:
a) czucie powierzchowne, dotyk ucisk, ból, temp.
b) rogi tylne + przedni lub boczny sznur- wzgórze- ośrodki czuciowe kory
Drogi rdzeniowo-móżdżkowe:
a) impulsy z mięśni, stawów, więzadeł b) 2 przęczki r11; przedni i tylny
przedni- rogi tylne + sznur przedni- rdz przed- most- konary górne móżdżku- robak
tylny- jądra grzbiet tej samej str.- sznury tylne- rdz przed.- konaru dolne- móżdżek
Drogi Interoreceptywne i Wisceroreceprtywne:
Receptory tych dróg znajdują się w ścianach naczyń narządów oraz w trzewnych błonach surowiczych, przewodza one informacje bólowe, inf. Wywołane rozciąganiem naczyń oraz inf dotycz. Składu chemicznego krwi i innych płynów ustrojowych. Większość odbywa się poza nasza świadomością i jest przeznaczona dla ośrodków pozakorowych. Interoreceptywne: skupiska neuronów informacji występują głównie w zwojach nerwow czaszkowych czaszkowych rdzeniowych a dochodza glownie droga włókien współczulnych współczulnych przywspółczulnych
Kora Mózgu: Komórki Drobinowe r11; warstwa 1, mało kom nerwowych, dużo kom glejowych, Komórki Ziarniste 2 i 4 warstwa, Komórki Piramidowe 3 i 5, z reguły najgrubsze z warst kory, neuryty kom piramidowych z warstwy 5 kory tworza włókna dróg piramidowych, Komórki różnokształtne 6
1 i 6 : funkcje koordynacyjne, duza l wypustek penetrujących pozostale warstwy
2 i 4 : odbior impulsow aferentnych z obwody
3 i 5 :emisja impulsów eferentnych do m. szkieletowych
Międzymózgowie:
Wzgórzomózgowie: Nadwzgórze- szyszynka; Wzgórze; Zawzgórze
Niskowzgórze: jadro niskowzgórzowe- skupiska neuronów ruchowych
Podwzgórze: cz. nadwzrokowa; Lejkowo-guzowa- przysadka; suteczkowa
Funkcje móżdżku-reguluje napiecie i skurcze mięśni niezbędne dla utrzymania równowagi oraz koordynacji mięśniowej. Sprawne funkcjonowanie ukł. mięśniowego jest rezultatem współpracy 3 ukł. ruchu: a)korowego, b)pozapiramidowego, c)móżdżkowego. Zaburzenia czynności móżdżku ujawniają się jako a) zaburzenia równowagi (Ataksja móżdżkowa) objawia się mało stabilnym, chwiejnym chodem, upadkami. b) Zaburzenia napiecia (Atomia móżdżkowa) osłabienie lub brak napięcia mięśni,osłabienie odruchów ścięgnistych (Ashenia). c) zaburzenia koordynacji (Asynergia) obejmuje rozłożenie ruchów na składowe czynności, lub nie możliwością wykonywania szybkich naprzemiennych ruchów (Adiadochokinesis).Zaburzenie koordynacji pracy mieśni może także powodować drżenie w początkowej fazie ruchu np. rąk. (Tremor). Może także wystąpić jąkanie (Dyzartria Ataktyczna), może także wystąpić oczopląs czyli poziome ruchy gałek ocznych.
Funkcje pnia mózgu-jest częścią ukł. nerwowego ośrodkowego koordynującą szereg czynności somatycznych, autonomicznych i dokrewnych. Za pomocą dróg czuciowych i ruchowych pnia mózgu powiązane są odpowiednie ośrodki korowe z móżdżkiem i rdzeniem kręgowym. W pniu mózgu znajduja się neurony dróg czuciowych. Jadra wzgórza pełnią rolę ośrodka czuciowego dla impulsów zmierzających od receptorów do kory mózgu. Osrodki pnia mózgu w powiązaniu z ukł. ruchowym autonomicznym oraz limbicznym kontrolują czynności emocjonalne, socjalne, seksualne.r12;w pniu mózgu i w ukł. siatkowatym zachodzą procesy integracji i koordynacji wielu reakcji odruchowych. a) udział w kontroli równowagi,b) koordynacja ruchów gałek ocznych, głowy, całego ciał .c)koordynacja ukł słuchowego. d)koordynacja odruchów pokarmowych czyli ssania, żucia, połykania. e)koordynacja odruchów obronnych czyli kichania, kaszlu, wymiotów. f)koordynacja odruchów oddechowych, pracy serca, wydzielniczych potu.--W pniu mózgu a szczególnie w podwzgórzu zachodzi integracja i regulacja funkcji autonomicznych i dokrewnych: a) kontrola ukł. krążenia i oddychania. b) regulacja tem. ciała. c) regulacja przyjmowania pokarmu. d) regulacja gospodarki wodnej. e) regulacja przemiany tłuszczów. f) regulacja czynności gruczołów płciowych.
Funkcje kory mózgu- poszczegulne warstwy komórek tworzące korę mózgu pełnią funkcje recepcyjne (k.ziarniste) tzn .przyjmują impulsy informacyjne, pęłnią funkcje emisyjne (k.piramidowe) tzn.wysyłają impulsy ruchowe somatyczne i autonomiczne, oraz pełnią funkcje kojarzeniowe (k.drobinowe i różnokształtne).Grupy komórek tworzą nadrzędne ośrodki nerwowe tzn. korowe lub kojarzeniowe o charakterze czuciowym, ruchowym, mnestycznym. r11;kora muzgu umożliwia również wykonywanie czynności złożonych, ruchowych i zamieżonych (Praksja). r11;kora mózgu posiada zdolności poznania przedmiotów i zjawisk oraz ocenę tego co czują zmysły (Gnozja). r11;w pobliżu ośrodków korowych czuciowych znajdują się ośrodki mnestyczne w których są zapamiętywane bodźce czuciowe.
Inteligencja-w okolicach przedczołowych położonych w płacie czołowym do przodu od korowego ośr. ruchu znajdują się ośrodki wyższych czynności nerwowych związanych inteligencją i sferą moralną.W polach przedczołowych zachodzą procesy integralne,takiejak:kojarzenie,przewidywanie,wnioskowanie,rozwaga,uogulnianie,ośr.pamieci nowej ,oraz ośr. umożliwiajace przywoływanie obrazów z niedawnej przeszłości.-W polach przedczołowych znajdują się cechy wyrózniające człowieka np.moralność, krytycyzm, altruizm. r11;pola przedczołowe związane są również z emocjami czyli lękiem, radością, gniewem. r11;ze względu na dwukierunkowe połączenie pola przedczołowego z podwzgórzem emocjom towarzyszą objawy autonomiczne np. podwyższenie ciśnienia krwi, czynności serca. r11;uszkodzenie pola przedczołowego powoduje zmiany osobowości ,zmniejszenie intelektu, inicjatywy i ambicji, zdziecinnienie, brak zdolności planowania, brak zasad moralnych.
Część Współczulna Układu Autonomicznego:
a) ośrodki znajdują się w rogach bocznych odcinka piersiowego b) włókna przedzwojowe 1: 2 włókna pozazwopjowe c) 2 pnie współczulne d) ze zwojów szyjnych szyjnych górnych piersiowych odchodzą nerwy sercowe e) z Th odchodza nerwy trzewne do kl. Piersiowej i jamy brzusznej f) SPLOTY r11;słoneczny; narzady jamy brzusznej i czesc ukl pokarmowego r11;miedzykrezkowy; reszte ukl pokarmowego r11; miedniczy; odbytnice i pęcherz moczowy g) występują rozne mediatory i) OŚRODKI; Naczynioworuchowy, Wydzielania potu, Wlosoruchowy, Rzęskowo-rdzen, Hamujący wydzielanie moczu
Część Przywspółczulna: a) glownie korzeniami brzusznymi b) wystepowanie neuronow przedzwojowych w pniu mozgu i cz krzyzowej c) przedzwojowe 1 : 15 pozazwojowe d) wspolny przebieg n. przy. z niektórymi n. czaszkowymi i rdzeniowymi e) wspolny mediator w obu rodzajach włókien r11; acetylocholina f) omijanie pnia współczulnego współczulnego g) OŚRODKI; jadra nerwu okoruchowego, jadra nerwu twarzowego, jadra językowo-gardlowego, jadro nerwu blednego h) SPLOTY; -srodpiersiowy; trzewia i naczynia klatki piersiowej- słoneczny; narzady jamy brzusznej; -miedzykrezkowy; dolna czesc przewodu pokarmowego; - miedniczy; miednica mala
KOŃCZYNA GÓRNA
ZESPÓŁ FUNKCJONALNY OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ:
Na obręcz kończyny górnej składają się 2 parzyste kości: obojczyk i łopatka. Przerwę przednią w ścianie obręczy uzupełnia rękojeść mostka, a luka tylnia, znajdująca się między brzegami przyśrodkowymi obu łopatek nie ma uzupełnienia kostnego, jest otwarta.
OBOJCZYK:
Kość esowato wygięta, której trzon przyśrodkowo przechodzi w zgrubiały koniec mostkowy, bocznie w spłaszczony koniec barkowy. Leży on z przodu, powierzchownie pod skórą, tworząc granicę między szyją a klatką piersiową. Z 2 wygięć, większe przyśrodkowe jest zwrócone ku przodowi wypukłością, mniejsze- wklęsłością. Powierzchnia górna jest gładka z wyjątkiem końców. Na powierzchni dolnej znajduje się miejsca przyczepu więzadła żebrowo-obojczykowego na końcu mostkowym oraz więzadła kruczo-obojczykowego na końcu barkowym. Na końcu mostkowym znajduje się siodełkowata powierzchnia stawowa mostka, do połączenia z rękojeścią mostka, a na końcu barkowym owalna powierzchnia stawowa barkowa, która łączy się z wyrostkiem barkowym łopatki.
ŁOPATKA:
Kość płaska, trójkątna, o 2 powierzchniach i 3 brzegach oraz kątach. Jest tylną częścią obręczy przylegającą do ść. grzbietowej kl. pierś. na wysokości od 2 do 7 żebra. Na powierzchni żebrowej łopatki, która jest lekko wgłębiona i określana mianem dołu podłopatkowego znajduje się kilka tzw. kres mięśniowych. Na powierzchni grzbietowej łopatki przebiega skośnie od brzegu przyśrodkowego w bok i ku górze mocny grzebień łopatki, który dzieli ją na 2 doły: nad- i podgrzebieniowy. Grzebień łopatki nad stawem ramiennym przechodzi w rozszerzony i spłaszczony wyrostek barkowy z małą, owalną powierzchnią stawową do połączenia z podobną powierzchnią końca barkowego obojczyka.
3 brzegi: górny, przyśrodkowy i boczny, zbiegają c się tworzą kąty: górny, dolny i boczny. Kąt boczny, zgrubiały, rozszerza się tworząc wydrążenie stawowe przeznaczone dla głowy kości ramiennej. Powyżej wydrążenia znajduje się mała wyniosłość- guzek nadpanewkowy, poniżej wydrążenia- guzek podpanewkowy. Na brzegu górnym łopatki znajduje się wcięcie, sąsiadujące z wyrostkiem kruczym.
STAWY OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ:
W jej obrębie znajdują się po każdej str. 2 stawy: mostkowo-obojczykowy i barkowo-obojczykowy.
Staw mostkowo-obojczykowy: tworzy powierzchnia stawowa wcięcia obojczykowego rękojeści mostka i powierzchnia stawowa końca mostkowego obojczyka. Staw ten łączy obojczyk z kl. pierś.. Jama stawowa jest przedzielona krążkiem stawowym na 2 części: boczną i przyśrodkową. Znaczna grubość krążka oraz warstwy chrzęstnej amortyzuje
ciśnienie obojczyka i zwiększają ruchomość stawu nadając mu charakter stawu kulistego.
Torebka stawowa jest luźna, wzmocniona przez więzadło mostkowo-obojczykowe przednie i tylne. Od góry umacnia staw więzadło międzyobojczykowe oraz więzadło żebrowo-obojczykowe, łączące obojczyk z chrząstką 1 żebra.
Staw barkowo-obojczykowy: utworzony przez powierzchnie wyrostka barkowego łopatki i
końca barkowego obojczyka. Między powierzchniami stawowymi często znajduje się krążek stawowy. Torebka stawowa jest wzmocniona od góry przez silne więzadło barkowo-obojczykowe. Między wyrostkiem kruczym łopatki a powierzchnią dolna końca barkowego obojczyka przylega 2pasmowe więzadło kruczo-obojczykowe składające się z więzadła stożkowatego i czworobocznego. Połączenie to można zaliczyć do stawów wieloosiowych.
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ:
Mięsień czworoboczny grzbietu- leży powierzchownie w obrębie karku i górnej części grzbietu. Ma kształt trójkąta, którego podstawa leży wzdłuż kręgosłupa szyjnego i piersiowego, a wierzchołek jest zwrócony w kierunku wyrostka barkowego łopatki. Włókna w tym mięśniu przebiegają w części górnej mięśnia ku dołowi i skośnie ku górze w części dolnej. Obustronny skurcz części górnych mięśnia odchyla głowę do tyłu, jednostronny skurcz części górnej powoduje obrót w str. przeciwną.
Początek: guzowatość potyliczna zew., więzadło karkowe i nadkolcowe wyrostki kolczyste wszystkich kręgów piersiowych
Przyczep: koniec barkowy obojczyka, wyrostek barkowy łopatki, grzebień łopatki
Mięsień równoległoboczny- prawie całkowicie przykryty mięśniem 4bocznym, przebieg włókien mięśniowych jest skośny. Mięsień pociąga łopatkę z do kręgosłupa z równoczesnym unoszeniem do góry
Początek: wyrostki kolczyste 6 i 7 kręgu szyjnego, 1-4 kręgu piersiowego, więzadło karkowe
Przyczep: brzeg przyśrodkowy łopatki.
Mięsień dźwigacz łopatki- przebiega stromo z góry na dół pod częścią zstępującą mięsnia czworobocznego. Przy ustalonej (nieruchomej) obręczy, mięsień zgina szyję w bok.
Początek: wyrostki poprzeczne I-IV kręgu szyjnego
Przyczep: kąt górny łopatki.
Mięsień zębaty przedni- leży częściowo powierzchownie na bocznej ścianie klatki piersiowej. Szeroki brzusiec mięśnia biegnie między ścianą klatki piersiowej a mięśniem podłopatkowym do brzegu przyśrodkowego łopatki. Skurcz całego mięśnia przesuwa obręcz ku przodowi, natomiast akton górny unosi łopatkę, a akton dolny przesuwa dolny kąt łopatki do przodu i tym samym umożliwia uniesienie ramienia ponad poziom przez pośrednie skierowanie panewki stawu ramiennego ku górze.
Początek: I-IX żebro, powierzchnia zewnętrzna
Przyczep: brzeg przyśrodkowy łopatki
Mięsień piersiowy mniejszy- leży na przedniej stronie klatki piersiowej pod mięśniem piersiowym większym. Włókna mięśniowe biegną skośnie od żeber do wyrostka kruczego łopatki. Mięsień obniża obręcz i pociąga ją do przodu.
Początek: III-V żebro
Przyczep: wyrostek kruczy łopatki
Mięsień podobojczykowy- biegnie ukośnie w bok ku górze. Mięsień umacnia obojczyk w stawie mostkowo-obojczykowym. Jego działanie obniża obojczyk i wysuwa nieznacznie do przodu.
Początek: I żebro na granicy kostno-chrzęstnej
Przyczep: dolna powierzchnia barkowego końca obojczyka
ZESPÓŁ FUNKCJONALNY: staw ramienny łączy kość ramienną z łopatką.
KOŚĆ RAMIENNA:
Kość długa. Składa się z trzonu, końca bliższego i dalszego. Koniec bliższy zakończony jest kulista głową. Głowę od 2 guzków: większego i mniejszego oddziela okrężnie biegnąca szyjka anatomiczna. Oba guzki przechodzą ku dołowi w listewki kostne tzw. grzebień guzka większego i mniejszego, które ograniczają bruzdę międzyguzkową. Trzon kości ramiennej jest w części bliższej prawie okrągły. W połowie jego długości znajduje się wyniosłość tzw. guzowatość naramienna. Na dolnej, trójgraniastej części trzonu wyst. 2 brzegi: przyśrodkowy i boczny. Koniec dalszy, szerszy od trzonu, spłaszczony i łagodnie wygięty do przodu nosi nazwę kłykcia kości ramiennej. W części przyśrodkowej kłykcia znajduje się bloczek, a w części bocznej główka. Na powierzchni przedniej, powyżej bloczka znajduje się dół dziobiasty, bocznie od niego, płytszy dół promieniowy. Na powierzchni tylnej kłykcia powyżej bloczka leży głęboki dół wyrostka łokciowego. Na przyśrodkowej krawędzi kłykcia leży duża wyniosłość- nadkłykieć przyśrodkowy, zaś na krawędzi bocznej wystaje nieco mniejszy nadkłykieć boczny.
STAW RAMIENNY:
Utworzony przez głowę kości ramiennej i wydrążenie stawowe łopatki (panewka stawu ramiennego). Duża głowa kości ramiennej stanowiąca prawie połowę kuli, jest 3krotnie większa od powierzchni panewki. Wydrążenie stawowe łopatki jest nieco powiększone i pogłębione przez chrząstkę włóknistą przytwierdzoną do brzegu wydrążenia, zwaną obrąbkiem stawowym. Obie powierzchnie stawowe pokryte są chrząstką szklistą. Różnica wielkości powierzchni stawowych oraz płytkość wydrążenia stawowego łopatki powoduje, że panewka nie obejmuje główki, lecz styka się z nią w zakresie 1\3powierzchni główki, to warunkuje dużą ruchomość stawu ramiennego. Również luźna, cienka, obszerna torebka stawowa oraz słaby aparat więzadłowy sprzyjają obszerności ruchów. Torebka stawowa przymocowana jest do obrąbka stawowego łopatki oraz do szyjki anatomicznej kości ramiennej. Torebka przy kończynie tworzy zwisający fałd skierowany do jamy pachowej. W torebce wyst. 2 uchyłki, łączą się one z jamą stawową ułatwiając ślizganie się ścięgien. Torebka stawowa ma w zasadzie tylko 1 więzadło wzmacniające, kruczo-ramienne, biegnące od wyrostka kruczego łopatki do obu guzków kości ramiennej. Więzadło wzmacnia górną ść. torebki zapobiegając zsuwaniu się głowy kości ramiennej z panewki przy opuszczonym ramieniu. Ponadto torebkę stawową wzmacniają ścięgna mięśni: nad- i podgrzebieniowego, obłego mniejszego i podłopatkowego. Leżące powyżej torebki stawowej więzadło kruczo-barkowe wraz z wyrostkiem kruczym i wyrostkiem barkowym łopatki chroni staw od góry. Staw ten zaliczamy do połączeń wieloosiowych kulistych wolnych.
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA STAW RAMIENNY:
Mięsień naramienny- największy i najbardziej powierzchownie leżący miesień barku, okrywa staw ramienny od str. przedniej, bocznej i tylnej, mając również duży udział w prawidłowym utrzymaniu części kostnych stawu. Mięsień po rozłożeniu ma kształt trójkąta, którego podstawa znajduje się na obręczy kończyny, a wierzchołek na ramieniu. Stanowi on całość anatomiczną a czynnościowo dzieli się na 3 części, które działają samodzielnie, a nawet mogą działać w stosunku do siebie antagonistycznie. Bierze on udział we wszystkich rodzajach ruchu jakie mogą zachodzić w stawie ramiennym. Część obojczykowa zgina ramię do przodu i nawraca, część barkowa odwodzi je do poziomu, a część grzebieniowa zgina ramię do tyłu i odwraca.
Początek: boczna 1\3 obojczyka, wyrostek barkowy łopatki, grzebień łopatki.
Przyczep: guzowatość naramienna kości ramiennej
Mięsień piersiowy większy- leży powierzchownie na przedniej ść. kl. pierś. Jego 3 części zbiegają wachlarzowato do grzebienia guzka większego kości ramiennej. Część obojczykowa mięśnia piersiowego jest oddzielona od analogicznej części mięśnia naramiennego bruzdą naramienno- piersiową, która rozszerza się poniżej obojczyka w trójkąt naramienno-piersiowy. Przyciąga on ramię do tułowia, wysuwa je nieco do przodu oraz nawraca. Przy podniesionym ramieniu powyżej poziomu, mięsień z dużą siłą obniża ramię do przodu, jeżeli oba ramiona są uniesione wtedy oba mięśnie piersiowe mogą podciągać ciało w górę.
Początek: część obojczykowa: przyśrodkowa połowa obojczyka, część mostkowo-żebrowa: mostek, 2-7\6żebro, część brzuszna: blaszka przednia pochewki mięśnia prostego brzucha
Przyczep: grzebień guzka większego kości ramiennej
Mięsień najszerszy grzbietu- najobszerniejszy mięsień ciała. Leży on powierzchownie pokrywając dolną część grzbietu aż do miednicy. Tylko małą część jego górno-przyśrodkowego brzegu przykrywa mięsień 4boczny. Zdążając do góry, do grzebienia guzka mniejszego kości ramiennej, mięsień zwęża się i skręca na kształt śruby, owijając się dokoła mięśnia obłego większego. Mięsień przywodzi ramię, pociąga ku tyłowi oraz nawraca. Podniesione ramię pociąga do dołu, a przy uniesionych ramionach działa pomocniczo przy wdechu- jego przyczepy żebrowe unoszą żebra.
Początek: wyrostki kolczyste 7- 12 kręgu piersiowego, powięź piersiowo-lędźwiowa, grzebień biodrowy,10-12żebro, nie stale: dolny kąt łopatki
Przyczep: grzebień guzka mniejszego kości ramiennej
Mięsień obły większy- poniżej dolnego kąta łopatki tworzy dobrze widoczne zgrubienie, zwłaszcza przy splataniu rąk na grzbiecie. Współpracuje z mięśniem najszerszym grzbietu, szczególnie w ruchach przywodzenia i nawracania ramienia.
Początek: dolny kąt łopatki
Przyczep: grzebień guzka mniejszego kości ramiennej
Mięsień podłopatkowy- pokrywa on powierzchnię żebrową łopatki. Ścięno końcowe mięśnia zrasta się z przednią ścianą torebki stawowej, powodując jej napinanie. Mięsień nawraca i przywodzi ramię.
Początek: powierzchnia żebrowa łopatki
Przyczep: guzek mniejszy kości ramiennej
Mięsień nadgrzebieniowy- wypełnia dół nadgrzebieniowy łopatki. Jego ścięgno kierując się do guzka większego kości ramiennej zrasta się z górną ść. torebki stawu powodując jej wzmocnienie. Mięsień odwodzi ramię.
Początek: dół nadgrzebieniowy łopatki
Przyczep: guzek większy kości ramiennej
Mięsień podgrzebieniowy- wypełnia dół podgrzebieniowy łopatki. Jego ścięgno końcowe zrastając się częściowo z powierzchnią grzbietową torebki stawu ramiennego, również ma udział w jej wzmocnieniu. Działanie polega na odwracaniu ramienia.
Początek: dół podgrzebieniowy łopatki
Przyczep: guzek większy kości ramiennej
Mięsień obły mniejszy- jego ścięgno, biegnąc do mniejszego przyczepu, również zrasta się z torebką stawu ramiennego. Mięsień odwraca ramię i napina torebkę stawową.
Początek: brzeg boczny łopatki
Przyczep: guzek większy kości ramiennej
Mięsień kruczo-ramienny- rozpoczyna się wspólnie z głową krótką mięśnia dwugłowego ramienia. Przykrywa go mięsień piersiowy większy. Mięsień zgina do przodu i przywodzi ramię oraz, w zależności od jego położenia, nawraca lub odwraca.
Początek: wyrostek kruczy łopatki
Przyczep: trzon kości ramiennej przyśrodkowo od mięśnia naramiennego
Mięsień dwugłowy ramienia- w stawie ramiennym mięsień zgina ramię do przodu, głowa długa nieco je odwodzi, a głowa krótka słabo przywodzi.
Początek: głowa długa: guzek nadpanewkowy łopatki, głowa krótka: wyrostek kruczy łopatki
Przyczep: guzowatość kości promiennej, powięź przedramienia
Mięsień trójgłowy ramienia- na staw ramienny działa tylko głowa długa, która jest silnym przywodzicielem ramienia i zgina ramię do tyłu.
Początek: głowa długa: guzek podpanewkowy łopatki; głowa przyśrodkowa: tylna powierzchnia kości ramiennej poniżej bruzdy nerwu promieniowego, przegroda międzymięśniowa; głowa boczna: tylna powierzchnia kości ramiennej powyżej bruzdy nerwu promieniowego
Przyczep: wyrostek łokciowy kości łokciowej
STAW ŁOKCIOWY jest stawem złożonym. W jego obrębie połączone są ze sobą 3kości: ramienna, łokciowa i promieniowa.
KOŚĆ ŁOKCIOWA:
Kość długa. Na silniej rozwiniętym końcu bliższym znajduje się głębokie wcięcie bloczkowe, ograniczone od przodu przez wyrostek dziobiasty, a od tyłu przez wyrostek łokciowy. Na powierzchni bocznej wyrostka dziobiastego znajduje się małe wcięcie promieniowe, a poniżej wyrostka na powierzchni przedniej trzonu- guzowatość łokciowa. Trzon jest trójkątny w przekroju ma 3powierzchnie: przednią, przyśrodkową i tylną, oraz 3 brzegi: międzykostny, przedni i tylny. Koniec dalszy i przyległa część trzonu są walcowate. Na końcu dalszym, nieco zgrubiałym, znajduje się głowa kości łokciowej oraz na tylno-przyśrodkowej str. mały wyrostek rylcowaty. Na głowie znajdują się 2powierzchnie stawowe: 1na obwodzie, 2 na powierzchni dolnej, skierowana w str. nadgarstka.
KOŚĆ PROMIENIOWA:
Kość długa. Na końcu bliższym znajduje się walcowato ukształtowana głowa, wgłębiona na powierzchni górnej-dołek głowy. Głowę otacza obwód stawowy. Poniżej głowy kość ta jest węższa i tworzy szyjkę. Nieco niżej po str. przyśrodkowej leży guzowatość kości promieniowej. Na trzonie, trójgraniastym wyróżnia się takie same powierzchnie i brzegi jak na kości łokciowej-kość promieniowa ma powierzchnię boczną. Koniec dalszy kości promieniowej jest zgrubiały o 4bocznym kształcie. Na str. bocznej ma stożkowaty wyrostek rylcowaty oraz 2 powierzchnie stawowe: dalszą-powierzchnię stawową nadgarstka, przyśrodkową- wcięcie łokciowe. Na powierzchni tylnej końca dalszego wyst. podłużne bruzdy, w których przebiegają ścięgna większości mięśni prostowników nadgarstka i palców.
STAW ŁOKCIOWY:
Składa się z 3 połączeń objętych wspólną torebką:
W stawie ramienno-łokciowym główkę stawową tworzy bloczek kości ramiennej, a panewkę- wcięcie bloczkowe kości łokciowej. Bloczek wzdłuż osi ramienia ma rowek, a chrząstka pokrywająca wcięcie bloczkowe kości łokciowej tworzy w tej samej płaszczyźnie wystającą listewkę, dopasowaną do rowka bloczka. Listewka i wgłębienie na bloczku ściśle do siebie przylegają, stanowią ukł. kierunkowy stawu, umożliwiając wykonywanie ruchów zawiasowych (zginanie, prostowanie). W trakcie prostowania przedramienia wyrostek łokciowy wchodzi do dołu łokciowego na kości ramiennej, hamując dalsze prostowanie. Zgięcie hamuje wyrostek dziobiasty kości łokciowej wchodzący do dołu dziobiastego znajdującego się na powierzchni przedniej końca dalszego kości ramiennej.
Staw ramienno-promieniowy- utworzony przez główkę kości ramiennej oraz dołek głowy kości promieniowej. Ze względu na połączenie z kością łokciową ,głownie za pomocą więzadła pierścieniowatego staw ten jest stawem 2osowym, obrotowo-zawiasowym. Ruchy zginania i prostowania sprzężone z ruchami k. Łokciowej, ruch obrotowy- sprzężony z ruchami w stawach dalszych.
Staw promieniowo-łokciowy bliższy\ górny- utworzony przez obwód stawowy głowy k. promieniowej- główka stawu i wcięcie promieniowe k. łokciowej r11; panewka. Głowa k. promieniowej jest ustalona przez ściśle otaczające ją więzadło pierścieniowate łączące przednią i tylną krawędź wcięcia promieniowego k. łokciowej. Przy ruchach obrotowych głowa k. promieniowej obraca siew kostno-włóknistym pierścieniu więzadła pierścieniowatego i wcięcia promieniowego k. łokciowej. Ruchy te są sprzężone z ruchem w stawie promieniowo-łokciowym dalszym.
TOREBKA STAWOWA:
Jest wspólna dla wszystkich 3 stawów. Z przodu przyczepia się do k. ramiennej powyżej dołu dziobiastego i promieniowego, a na str. tylnej powyżej dołu wyrostka łokciowego. Przednia i tylna ść. torebki jest cienka i luźna, ść. boczne są wzmocnione więzadłami pobocznymi: więzadło poboczne łokciowe- biegnie od nadkłykcia przyśrodkowego k. ramiennej, dzieli się wachlarzowato na pasma przednie i tylne które dochodzą do bocznych brzegów wyrostka dziobiastego i łokciowego. Więzadło poboczne promieniowe- odchodzi od nadkłykcia bocznego k. ramiennej, wplata się w więzadło obrączkowe nie przyczepiając się do k. promieniowej.
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA STAW ŁOKCIOWY:
Mięsień dwugłowy ramienia- leży powierzchownie na przedniej str. ramienia. Jest wrzecionowaty, o 2 głowach, którego brzusiec tworzy podczas skurczu mocno uwypukloną wyniosłość. Od ścięgna końcowego m. dwugłowego odchodzi rozcięgno wplatające się przyśrodkowo w powięź przedramienia.
Początek: głowa długa- guzek nadpanewkowy łopatki, głowa krótka- wyrostek kruczy łopatki
Przyczep: guzowatość k. promieniowej, powięź przedramienia
Mięsień ramienny- leży pod mięśniem dwugłowym. Szerszy od mięśnia dwugłowego i brzegi jego wystają z obu stron poza mięsień dwugłowy. Jest on silnym zginaczem stawu łokciowego.
Początek: dolna połowa przedniej powierzchni trzonu kości ramiennej, przegrody międzymięśniowe przyśrodkowa i boczna
Przyczep: guzowatość kości łokciowej
Mięsień ramienno-promieniowy- leży na powierzchni bocznej przedramienia, powoli zgina ramię, bierze udział w ruchach nawracania i odwracania przedramienia
Początek: brzeg boczny k. ramiennej, przegroda międzymięśniowa boczna
Przyczep: wyrostek rylcowaty k. promieniowej
Mięsień trójgłowy ramienia- powoduje prostowanie przedramienia. Zajmuje on tylną powierzchnię ramienia. Rozpoczyna się 3 głowami, z których głowa długa i boczna leżą powierzchownie a głowa przyśrodkowa tworzy warstwę głęboką mięśnia, położoną bezpośrednio na k. ramiennej
Początek: głowa długa- guzek nadpanewkowy łopatki; głowa przyśrodkowa- tylna powierzchnia k. ramiennej poniżej bruzdy nerwu promieniowego, przegroda międzymięśniowa przyśrodkowa; głowa boczna- tylna powierzchnia k. ramiennej powyżej bruzdy nerwu promieniowego
Przyczep: wyrostek łokciowy k. łokciowej
Mięsień łokciowy- stanowi przedłużenie głowy przyśrodkowej m. trójgłowego. mały, krótki rozpięty na tylnej ść. torebki stawowej, dzięki włóknom poprzecznym wzmaga zwieranie się obu kości przedramienia.
Początek: nadkłykieć boczny k. ramiennej
Przyczep: wyrostek łokciowy k. łokciowej
POŁĄCZENIA KOŚCI PRZEDRAMIENIA:
Kości przedramienia połączone są ze sobą w 3 miejscach: końce bliższe kości tworzą staw promieniowo-łokciowy bliższy, a końce dalsze staw promieniowo-łokciowy dalszy, trzony kości łączą się bł. międzykostną.
Staw promieniowo-łokciowy bliższy opisany wyżej
Staw promieniowo-łokciowy dalszy\ dolny- tworzy głowa k. łokciowej oraz wcięcie łokciowe k. promieniowej jako panewka stawowa. Wewnątrz stawu znajduje się trójkątny krążek śródstawowy przylegający do głowy k. łokciowej. Krążek oddziela ten staw od stawu promieniowo- nadgarstkowego. Torebka stawowa jest luźna, lecz mocna i gruba po str. tylnej k. promieniowej.
Stawy te są sprzężone czynnościowo. Ruch odbywa się dokoła osi przechodzącej przez środek głowy k. promieniowej, skośnie przez bł. międzykostną i przez głowę k. łokciowej.
Między trzonami rozpięta jest bł. włóknista międzykostna, silna w części środkowej i górnej, gdzie od guzowatości k. łokciowej do k. promieniowej biegnie struna skośna. Otwory w bł. służą do przejścia naczyń krwionośnych.
MIĘŚNIE DZIAŁAJĄCE NA STAWY PROMIENIOWO-ŁOKCIOWE:
Mięsień dwugłowy ramienia- (początek: głowa długa- guzek nadpanewkowy łopatki, głowa krótka- wyrostek kruczy łopatki; przyczep: guzowatość k. promieniowej, powięź przedramienia)
Mięsień odwracacz przedramienia- leży bezpośrednio na k. promieniowej, przykryty prostownikami promieniowymi i m. łokciowym, przy przyczepie końcowym tworzy z m. nawrotnym obłym literę v otwartą ku górze.
Początek: nadkłykieć boczny kości ramiennej, promieniowa strona końca bliższego kości łokciowej, więzadło obrączkowe, więzadło poboczne promieniowe
Przyczep: powierzchnia tylna, boczna i przednia 1/3 części górnej kości promieniowej
Mięsień ramienno-promieniowy- (początek: brzeg boczny kości ramiennej, przegroda międzymięśniowa boczna, przyczep: wyrostek rylcowaty kości promieniowej)
Mięsień nawrotny obły- należy do powierzchownej warstwy zginaczy przedramienia. Mięsień dochodzi do trzonu k. promieniowej pod ostrym kątem, ukośnie krzyżując przedramię
Początek: nadkłykieć przyśrodkowy k. ramiennej, wyrostek dziobiasty k. łokciowej
Przyczep: powierzchnia boczna środkowej części trzonu k. promieniowej
Mięsień nawrotny czworoboczny- należy do warstwy głębokiej mięśni przedramienia. Nazwa mięśnia pochodzi od jego kształtu i czynności. Jest to czworoboczny, płaski mięsień rozpięty między przednią str. końca dalszego k. łokciowej i promieniowej.
Początek: koniec dalszy k. łokciowej
Przyczep: koniec dalszy k. promieniowej
Krwionośny
Pien plucny-tetnice paltowe-galezie segmentow płucnych-naczynia włosowate
Aorta wstepujaca- opuszka aorty(zastawka polksiezycowata)-tetnice wiencowe
Luk aorty- pien ramienno-glowowy; tet wspolna szyjana lewa; tet podobojczk lewa
Pien ramienno-glowowy- tet wspolna szyjna prawa; tet. podobojczykowa prawa
Tęt wspolna szyjna- Tęt szyjna wewnetrzna i zewnetrznau94;skroniowa, szczekowa
Tęt podobojczkowa: Tet. kregowa; tet. piersiowa wewnetrzna; tet pachowa
Aorta zstepujaca: aorta piersiowa; aorta brzuszna
Aorta brzuszna: tet. biodrowe wspolne; tet. krzyzowa posrodkowa
Żyła główna górna; 2 zyly ramienno glowowe; dochodzi tez zyla nieparzysta
2 Zyly ramienno glowowe: zyla szyjna wewnetrzna + zyla podobojczykowa
Zyla nieparzysta: przedłużenie żyły lędźwiowej wstępującej praweju92; zyla biodrowa wspolna; nieparzysta krótkau92;ledzwiowa wstepujaca lewa
Żyła główna dolna: zyla krzyzowa posrodkowa + żyły biodrowe wspolne r11; wewnetrzna z miednicy malej r11; zewnetrzna z żyły udowej
Przewód chłonny prawy= pien oskrzelowo-srodpiersiowy + pien prawy szyjny + pien prawy podobojczykowy
Przewód Piersiowyu92; zbiornik mleczau92; pnie jelitowe + pnie lędźwiowe Do przewodu piersiowego dochodzi tez na wysokości VII szyjnego pien szyjny lewy
Mięsień Przewodnictwa: w jego skład wchodza:
Węzeł Zatokowo-Przedsionkowy- w ścianie prawego przedsionka
Węzeł Przedsionkowo-Komorowy- w dnie prawego przedsionka a komorą prawą
Pęczek Przedsionkowo-Komorowy- biegnie z prawego przedsionka do przegrody międzykomorowej- połączenie mięśniówki czynnościowej komór z przedsionkiem
Wątroba :
- wytwarza żółć niezbędną w procesach trawienia tłuszczów
- magazynuje glikogen, tłuszcze białka i witaminy
- reguluje poziom poszczególnych aminokwasów we krwi
- reguluje gospodarke żelaza i miedzi
-syntetyzuje białka osocza krwi
- wydziela do krwi enzymy i czynniki krzepniecia krwi
- bierze udział w rokładaniu erytrocytów
- pełni rolę odtruwającą przez wychwytywanie z krwi subst. trujących
- stanowi filtr wychwytując większość krążących qwe krwi hormonów
- główne źródło chłonki odprowadzanej przewodem piersiowym
- centralny narząd przemiany białek, tłuszczów tłuszczów węglowodanów
Śródsierdzie składa się z m. sercowego i szkieletu serca. M. sercowy stanowi najgrubszą warstwę serca wykonującą właściwą pracę. Jest m. poprzecznie prążkowanym, posiada poprzeczne połączenia łączące włókna mięśniowe między sobą. W następstwie tych poprzecznych wstawek spełniających role desmosomów, kom, mięśniowe wytwarzają przestrzenną sieć. M. sercowy składa się z właściwej mięśniówki wykonującej pracę serca oraz z mięśnia przewodnictwa, którego zadaniem jest wytwarzanie i przewodzenie bodźców z P do K. różnią się od siebie obfitością sarkoplazmy i skąpą liczbą miofibryli. Szkielet serca składa się z 2 pierścieni włóknistych przedsionkowo-komorowych i 2 pierścieni komorowyh r11; pnia płucnego płucnego aorty, połączonych ze sobą 2 trójkątami włóknistymi. Szkielet stanowi zrąb do, którego przyczepiają się mięśnie P i K, płatki zastawek przedsionkowo-komorowych oraz umocowane są ujścia naczyń tętniczych serca.
Ukł. bodźcowo-przewodzący- składa się z węzła zatokowo-przedsionkowego znajdującego się z ścianie PP, węzła przedsionkowo-komorowego położonego w dnie PP. miedzy PP a PK Oraz z pęczka przedsionkowo-komorowego, który biegnie z PP do przegrody międzykomorowej i stanowi jedynie połączenie mięśniówki czynnościowej przedsionków przedsionków mięśniówka komór. Pęczek dzieli się na 2 odnogi. Wiązki obu odnóg przechodzą w sieć włókien mięśniowych, będących końcowym odcinkiem ukł. przewodzącego i łączących się z włóknami mięśni czynnościowych komór.
W ujściach przedsionkowo-komorowych, na granicy między P a K znajdują się zastawki przedsionkowo-komorowe. Lewa -2dzielna, prawa 3dzielna. Płatki zastawek zbud. są z tk. łącznej. Do pow. płatków zwróconych do światła komór przyczepiają się struny ścięgniste, które łączą się z m. brodawkowatymi wyst. na dnie komór. W LK są 2 mięśnie a w PK -3.
Krążenie małe- z PK krew wypływa pniem płucnym który dzieli się na tętnice płucne ŕ tętnice płatoweŕ gałęzie do seg. płucnych. Zad. tego krążenia: uboga w tlen, a bogata w CO2 krew zostaje pozbawiona nadmiaru CO2 i zaopatrzona w nowe zapasy tlenu. Z naczyń włosowatych krew płynie do żył które łączą się w 4 żyły płucne uchodząc do LP dostarczając krew utlenowaną.
Tętnica szyjna wew.: wchodzi przez podstawę czaszki do jamy czaszki i kieruje swój główny pień do koła tętniczego mózgu. Zaopatruje: oczodoły, jamę nosową, oponę twardą mózgowia, jej gałęzie skórne dochodzą do powiek, czoła i grzbietu nosa.
Tętnica szyjna zew.: naczynia pow. głowy oddaje gałęzie do trzew szyi, jamy nosowej i ustnej oraz do gardła.
Ukł. żyły wrotnej: powstaje ona w okolicy głowy trzustki z połączenia 3 głów pni żylnych: krezkowej górnej, dolnej i śledzionowej. Do tych pni żylnych oraz bezpośrednio do żyły wrotnej uchodzą żyły żołądka, dwunastnicy i trzustki. Zbieranie krwi zaczyna się na granicy przełyku i wpustu żołądka a kończy się w górnym odcinku odbytnicy. Żyła ta prowadzi krew z naczyń włosowatych podprzeponowej części przewodu pokarmowego i ze śledziony do wątroby. We wnęce wątroby żyła wrotna dzieli się na gałąź prawą i lewą. Krew żyły wrotnej po przejściu przez ukł. żył między- i śródzrazikowych dostaje się do żył wątrobowych które wprowadzają krew do żyły głównej dolnej. F. polega na dostarczeniu do wątroby subst. wchłanianych z przewodu pokarmowego, głównie aminokwasów, węglowodanów a także trochę tłuszczów.
Chłonka: zbiera się w wielkich naczyniach limfatycznych zwanych przewodami. Przewód chłonny prawy-zbiera limfę z prawej części głowy, szyi, kl.pierś., oraz kończyny górnej prawej. Powst. z połączenia pnia oskrzelowo-śródpiersiowego zbierającego chłonkę z jamy kl. pierś., z prawego pnia szyjnego- prawa połowa głowy i szyi i z prawego pnia podobojczykowego- z kończyny górnej prawej. Przewód piersiowy: cz. brzuszna- zaczyna się tzw. zbiornikiem mlecza, do którego uchodzą pnie jelitowe i lędźwiowe, cz. piersiowa- wyróżnia się odcinek dolny i górny, jamę kl. pierś. Opuszcza przez otwór górny, cz. szyjna- zbacza na lewo na wysokości 7 kręgu szyjnego przyjmując pień szyjny lewy, zbiera chłonkę z lewej kończyny górnej.
Węzły chłonne: zbud. z tk. łącznej siateczkowatej otoczonej torebką łącznotk. Od torebki w głąb węzła wnikają beleczki łącznotk., które dzielą wnętrze węzła na nisze wypełnione tk. łączną siateczkowatą zawierającą grudki chłonne, czyli miejsca rozmnażania i dojrzewania limfocytów. Pod torebką węzła znajduje się przestrzeń= zatoka brzeżnaŕzatoki pośrednieŕzatoki końcowe. Chłonka z naczyń doprowadzających do węzła wlewa się do zatoki brzeżnejŕzatoki pośrednieŕzatoki końcoweŕnaczynia wyprowadzające. Pełnią f. obronną, oczyszczając chłonkę z bakterii. Mają zdolność wytwarzania przeciwciał.
Żyła główna górna- powst. z połączenia 2 żył ramienno-głowowych. Początek każdej z żył ramienno-głowowych znajduje się w miejscu połączenia żyły szyjnej wew. z żyłą podobojczykową (zbiera krew z kończyny górnej, obręczy barkowej i górnych okolic tułowia oraz z głębokich cz. szyi) Przed wejściem żyły głównej górnej do PP uchodzi do niej żyła nieparzysta która jest przedłużeniem żyły lędźwiowej wstępującej prawej pochodzącej od żyły biodrow