WYKŁAD VI
KIEROWANIE
co to jest kierowanie,
jakie są style kierowania,
czym jest przywództwo,
co to jest władza.
Istota kierowania
Kierowanie – to czynności, które mają na celu zmodyfikowanie zachowania innych ludzi.
Działanie na innych jest możliwe, pod warunkiem, że osoba jest wyposażona w zespół cech, które możemy nazwać przedsiębiorczymi:
Niezależne działanie, wykazywanie inicjatywy.
Przekonywanie innych.
Odpowiedzialność za podejmowanie działania.
Wykorzystanie pojawiających się możliwości.
Twórcze rozwiązywanie problemów i konfliktów.
Podejmowanie „ryzykownych” działań w zmieniającym się otoczeniu.
Radzenie sobie w warunkach niepewności.
Elastyczne reagowanie na zmiany.
Poszukiwanie rozwiązań nakierowanych na osiągnięcie celów.
Zadania kierownika wg Mintzberga:
Rola międzypersonalna - czyli rola czołowego reprezentanta organizacji, rola szefa personalnego, rola łącznika ze środowiskiem zewnętrznym
Rola informacyjna – polega na zbieraniu w środowisku zewnętrznym i wewnętrznym informacji potrzebnych do działań kierowniczych, rozpowszechnianiu informacji potrzebnych do realizacji strategii, przekazywaniu informacji o organizacji środkom masowego przekazu, członkom organizacji, innym organizacjom.
Rola decyzyjna – polega na dbaniu o korzystną pozycję organizacji wśród konkurencji, na wypełnianiu roli arbitra w razie sporów wewnętrznych, roli finansisty, który rozdziela środki, roli negocjatora w sporach wewnętrznych i zewnętrznych.
Skuteczność menedżera zależy od objęcia 14 kluczowych wymiarów zarządzania:
Myślenie globalne.
Przewidywanie przyszłych możliwości.
Kreowanie wspólnych wizji.
Rozwijanie i zwiększanie uprawnień kadry.
Akceptowanie różnic kulturowych.
Budowanie zespołów i partnerstwa.
Sprzyjanie zmianom.
Entuzjazm dla nowych technologii.
Wspieranie konstruktywnych wyzwań.
Zapewnienie zadowolenia klientów.
Osiąganie przewagi konkurencyjnej.
Okazywanie osobistej siły i kompetencji.
Dzielenie się przywództwem.
Działanie zgodnie z wartościami.
Style kierowania
Autokratyczny – kierownik sam ustala cele grupy i zadania, które mają prowadzić do osiągnięcia celu. Głównie stara się oddziaływać na pracowników poprzez wymierzanie kar i stosowanie nagród. Dystansuje się od grupy, sam nie uczestniczy w jej pracach. Styl ten jest skuteczny, gdy mamy do wykonania pracę ilościową bez uzyskiwania wysokiej jakości i oryginalności.
Demokratyczny – zachęca grupę do podejmowania własnych działań i ich podziału. Kontaktuje się ze współpracownikami, uczestniczy w pracach swojego zespołu. Stawia na dobrą komunikację. Styl demokratyczny jest zazwyczaj akceptowany przez zespół. Ilość pracy jest mniejsza niż przy stylu autokratycznym, lecz jej rezultaty są wyższej jakości.
Kierownik nieingerujący – pozostawia dużą swobodę w planowaniu i wykonaniu działań zespołowi. Sam stara się nie podejmować żadnych decyzji. Nie uczestniczy w pracach zespołu, nie kontroluje, nie motywuje do pracy. Ten styl kierowania nie jest skuteczny ponieważ towarzyszy mu zła jakość i mała ilość wykonanej pracy.
Styl nakierowany na zadania – kierownik dba wyłącznie o wykonanie zadań.
Styl nakierowany na ludzi - kierownik dba o ludzi.
Styl sytuacyjny – styl kierowania zależy w znacznym stopniu od tego, w jakiej sytuacji się znajdujemy, jaką jednostką kierujemy, kim są nasi podwładni. Ważna jest elastyczność w dostosowaniu struktur organizacyjnych, technologii przedsiębiorstwa i sposobów kierowania do wymagań otoczenia. Cechują go decentralizacja form organizacyjnych i wysoka partycypacja pracowników, bezpośrednie kontakty, innowacyjność, rozwinięta komunikacja, kolegialność.
Przywództwo, to umiejętność oddziaływania na grupę w dążeniu do celów.
Formalnie przywództwo w organizacji mają menedżerowie, jednak sam ten fakt nie sprawia, że rzeczywiście stają się oni przywódcami.
Równie ważne jest przywództwo nieformalne. Przywódcy są więc mianowani lub wyłonieni z grupy.
Teoretycy próbowali znajdować cechy wspólne przywódców, cechy przywódców skutecznych i nieskutecznych. Niestety badania te nie zaowocowały wypracowaniem zbioru cech przywódcy. Lepsze rezultaty osiągnięto wypracowując zbiór cech związanych z przywództwem.
Są to: zapał i ambicja, chęć kierowania innymi i wywierania wpływu, uczciwość i rzetelność, pewność siebie, inteligencja oraz wiedza związana z zakresem odpowiedzialności.
Rodzaje przywództwa
Przywództwo charyzmatyczne
Przywódcy charyzmatyczni mają następujące cechy
Wiara w siebie – ufają we własne siły i zdolności.
Silne przekonanie do własnej wizji – bardzo zaangażowany w to, co robi.
Niezwykłe zachowanie - podejmuje działanie odbiegające od norm, niekonwencjonalne.
Wizerunek agenta zmiany – są postrzegani jako osoby zmieniające rzeczywistość, a nie starające się utrzymać status quo.
Przywództwo wizjonerskie
Przywódca wizjoner posiada zdolność do tworzenia atrakcyjnych wizji organizacji, lecz jednocześnie możliwych do spełnienia.
Wizja jest nowatorskim udoskonalaniem organizacji, ale jest zakotwiczona w tradycji. Wizja proponuje lepszą organizację
w przyszłości dla jej członków, musi być przez nich postrzegana jako trudna, ale i dostępna. Przemawia jasno do wyobraźni.
Przywódca - wizjoner jest skuteczny, jeśli przedstawi wizję pozostałym członkom organizacji.
Przywódca musi być wiarygodny, więc swoim zachowaniem powinien utwierdzać przekonanie o możliwości realizacji wizji oraz powinien wizję rozszerzyć na różne aspekty zarządzania.
Zaufanie a przywództwo
Zaufanie to przekonanie, że druga strona nie będzie oszukiwać. Tworzy się na podstawie doświadczeń, wymaga czasu i wiedzy
o drugim człowieku. Wymiary zaufania to:
Uczciwość – rzetelność i prawdomówność w kontaktach z innymi. Jeśli nie wierzymy w czyjś kręgosłup moralny to nie ma sensu mówić o innych wymiarach zaufania.
Kompetencje – osoba której ufamy wie o czym mówi, jest możliwe do spełnienia to, co obiecuje.
Kompetencje – osoba której ufamy wie o czym mówi, jest możliwe do spełnienia to, co obiecuje.
Konsekwencja – nie może mieć miejsca sprzeczność pomiędzy słowami a czynami. Osoba jest przewidywalna, niezawodna.
Lojalność – gotowość do obrony dobrego imienia drugiej osoby.
Szczerość – wiara, że ktoś powiedział nam całą prawdę.
Cechy kierownika:
Kierownik powinien również posiadać następujące cechy:
Otwarte działanie – prowadzi do pewności i zaufania. Trzeba uzasadniać decyzje, nie ukrywać problemów i rzetelnie informować.
Sprawiedliwość – jest ważna przy podziale nagród. Należy zastanawiać się nad poczuciem sprawiedliwości pracowników, być obiektywnym.
Dzielenie się uczuciami – sprawia, że menedżer staje się bardziej ludzki i autentyczny. Ludzie będą go bardziej szanować gdy będą wiedzieć jaki jest ich szef.
Mówienie prawdy – lepiej jest mówić nawet najgorszą prawdę, niż kłamać. Szef, który kłamie traci zaufanie i szacunek
Konsekwencja – szef powinien być przewidywalny.
Wypełnianie obietnic – pomaga wypracować przekonanie, że można na danej osobie polegać.
Władza
Władza – to wywieranie wpływu przez osobę A na zachowanie osoby B,
w taki sposób, że B robi coś, czego sam by nie zrobił. Władza jest możliwością. Nie musi się urzeczywistnić, chodzi tylko o zdolność do zaistnienia sytuacji.
Władza przymusu – człowiek jest posłuszny władzy, bo obawia się konsekwencji swego nieposłuszeństwa, czyli kary fizycznej, bólu, utraty poczucia bezpieczeństwa, ograniczenia swobody ruchu, przymusową kontrolę potrzeb fizjologicznych. Ten typ władzy jest bardzo często stosowany
Władza nagradzania – jest przeciwieństwem władzy przymusu. Ludzie zachowują się zgodnie z życzeniem danej osoby ponieważ przynosi im to korzyści. Władza nagradzania nie musi należeć do menedżera, każda osoba, która może zapewnić nam coś wartościowego, lub pozbawić czegoś nieprzyjemnego, ma nad nami władzę nagradzania.
Nagrodą może być życzliwość, akceptacja, pochwała.
Władza prawa (legalna) – jest uzyskiwana przez zajmowanie określonej pozycji w formalnej hierarchii organizacji. Łączy się również z władzą nagradzania i przymusu, ale podstawą jest autorytet formalny danego stanowiska.
Władza kompetencji – dana osoba ma wpływ dzięki uznaniu jej kompetencji, wiedzy, lub umiejętności. Zyskuje na znaczeniu
w świecie technologii i specjalizacji. Władza ta przysługuje specjalistom takim jak np. lekarze, doradcy podatkowi.
Władza odniesienia – jej podstawą jest identyfikacja człowieka ze względu na jego cechy osobowe. Osoba ma nade mną władzę, ponieważ chcę jej sprawić przyjemność i zachowuję się tak jakby sobie życzyła. Władza odniesienia wyjaśnia, dlaczego do reklamowania towarów zatrudnia się ludzi znanych i podziwianych, np. idoli. Ludzie ich podziwiają i starają się z nimi identyfikować, będą więc zachowywać i ubierać się tak, jak ich idole - dlatego kupują towary przez nich zachwalane.