Kodeks cywilny. Komentarz

red. prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski

Rok wydania: 2008

Wydawnictwo: C.H.Beck

Wydanie: 5

Komentowany przepis

Art. 449². [Szkoda na mieniu] Producent odpowiada za szkodę na mieniu tylko wówczas, gdy rzecz zniszczona lub uszkodzona należy do rzeczy zwykle przeznaczanych do osobistego użytku i w taki przede wszystkim sposób korzystał z niej poszkodowany.

1. Komentowany artykuł wprowadza ograniczenie zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej w przypadku szkód na mieniu i stanowi odstępstwo od zasady pełnego odszkodowania. W przypadku szkód na mieniu obowiązek naprawienia szkody odnosi się do przypadków uszkodzenia lub zniszczenia przez produkt niebezpieczny rzeczy (innych niż sam produkt - por. art. 449⁷ § 1), przeznaczonych zwykle do osobistego użytku i w ten sposób przez poszkodowanego wykorzystywanych. Wprowadzenie przez polskiego ustawodawcę przewidzianego w komentowanym artykule ograniczenia wynika z postanowień dyrektywy Nr 374/85 i jest szeroko krytykowane przez państwa członkowskie Unii Europejskiej (por. M. Jagielska, Podstawy odpowiedzialności, s. 69).

2. Pojęcie osobistego użytku nie zostało zdefiniowane, co pozwala na szereg możliwych rozwiązań. Biorąc wszakże pod uwagę generalny cel ustawy marcowej, którym jest szeroko pojęta ochrona konsumenta, należy przyjąć taki kierunek wykładni, który stwarza jak najszerszą ochronę uprawnionych. W tym ujęciu najbardziej odpowiednie będzie przyjęcie, iż rzeczami osobistego użytku są rzeczy, które nie służą zwykle do działalności zawodowej. W szeregu jednak przypadkach rzeczy zniszczone lub uszkodzone mogą - w zależności od sytuacji - służyć do osobistego użytku i użytku zawodowego. Tytułem przykładu można wskazać wiele składników gospodarstwa rolnego, np. samochody osobowe czy urządzenia gospodarstwa domowego, wykorzystywane niekiedy do celów gospodarczych. W sytuacjach takich decydować będzie dominujący sposób wykorzystywania rzeczy przez poszkodowanego, czemu dał wyraz ustawodawca, używając zwrotu "zwykle przeznaczonych do osobistego użytku", z których w taki przede wszystkim sposób korzystał poszkodowany (por. C. Żuławska, w: Komentarz 2006, I, s. 514).

Przyjęte w komentowanym artykule ograniczenie obowiązku odszkodowawczego do naprawienia szkód na mieniu, powoduje dalsze ograniczenie obowiązku odszkodowawczego. Naprawieniu podlegają bowiem jedynie te nieuzyskane korzyści, które nie wiążą się z zawodowym użyciem rzeczy zniszczonej lub uszkodzonej.

Banaszczyk