ŚRODKI
STYLISTYCZNE WYRAZU
1.FONETYCZNE
ŚRODKI WYRAZU.
-
Wyrazy dźwiękonaśladowcze, czyli emanotopeje, np.
"O
szyby deszcz dzwoni, deszcz dzwoni jesienny i pluszcze jednaki,
miarowy, niezmienny." L.
Staff
-
Paronimy, czyli celowe zestawienie podobnie brzmiących wyrazów,
niespokrewnione znaczeniowo, np.
"To
śpiew zamilkł tonem zgłębi tonią." J. Przyboś "Rzeki"
1.
SŁOWOTWÓRSTWO
ŚRODKI WYRAZU.
-
Neologizmy, czyli nowe słowa, np.
"Znikomek,
dusiołek i posmęcić."
-
Zgrubienia, wyrażają stosunek emocjonalny mówiącego; pogrubienie,
np. ptaszysko zdrobnienie, np;ptaszeczek
3.
SEMANTYCZNE
ŚRODKI WYRAZU.
-
Epitet, czyli określenie rzeczownika
-
Epitet przymiotnikowy, np. ładny ptak
-
Epitet rzeczownikowy, np. Baba Jaga
-
Epitet imiesłowiowy, np. latający słoń
-
Porównanie, np. szybki jak błyskawica.
-
Przenośnia, czyli inaczej metafora, np. labirynt namiętności "jest
to połączenie słów, które istnieją w języku, ale w tym nowym
połączeniu zyskują inne znaczenie.
4.
RODZAJE
METAFOR
(autropomorfizacja)
a)
Personifikacja(z
łac. persona- osoba), czyli uosobienie - nadawanie przedmiotom,
zjawiskom przyrody, roślinom i zwierzętom cech ludzkich,
np.:
"Patrzyły
na mnie bratków wielkie,
Złote
oczy,
Podkute
szafirowym dookoła
Słońcem."
B. Leśmian
b)
Ożywianie
(animizacja, z łac. anima - dusza) - nadawanie przedmiotom, pojęciom
cech istoty żywej, np.:
"Krągły
słonecznik (...),
Od
wschodu do zachodu
Kręci
się za słońcem." A.Mickiewicz
c)
Oksymoron
-
zestawienie wyrazów o przeciwstawnym znaczeniu, np.:
Biała
na życiodajny arszenik, żywy trup, zimne ognie, głuchy jęk, niemy
krzyk.
d)
Hiperbola - wyolbrzymienie, spotęgowanie zjawiska, np.:
Męka
niewysłowionego cierpienia.
e)
Peryfraza
- omówienie, np.:
Miasto
słynące z wieży Eiffl'a jest bardzo atrakcyjne
(Paryż).
-
zastąpienie jednego wyrazu szeregiem innych, np.:
-
"Ou - srogi ciemności hetman" (szatan) M. Sęp
5.
ŚRODKI
SKŁADNIOWE
Składnia-
nauka o budowie
wyrazu
a)
Inwersja
(szyk przestawowy) - zmiana poprawnego szyku wyrazów, np.:
"Sto
uszu każdy kąt ma pusty." A. Bursa
b) Elipsa - brak jakiegoś elementu zdania, np. przecinka, orzeczenia, np.: Kto tam? (jest)
c)
Anafora
-
powtórzenie tego samego wyrazu na początku kolejnych wersów w celu
uwydatnienia, np.:
"Nic
to, że stół zastawiony półmiskami,
"Nic
to, że złoto leży gromadami" D.Naborowski
d)
Epifora-
powtórzenie tego samego wyrazu na końcu kolejnych wersów w celu
uwydatnienia treści, np.:
"I
pamięci jak biała Niagara,
O
tobie jak biała Niagara" B. Ożóg