Kwas foliowy nie tylko dla ciężarnych
Odpowiednia ilość kwasu foliowego w organizmie przyszłej mamy zapobiega wystąpieniu wad rozwojowych u noworodków. Teraz podkreśla się jego istotę również w przypadku profilaktyki nowotworowej. Naukowcy donoszą, że niedostateczna ilość kwasu foliowego w diecie ma związek ze zwiększeniem ryzyka pojawienia się nowotworów, m.in.: jelita grubego.
Dotychczas doniesienia na temat tego elementu diety podkreślały w głównej mierze konieczność uzupełniania go z naciskiem na żywienie kobiet ciężarnych. Najnowsze badania podkreślają jak ważne może być spożycie kwasu foliowego również dla organizmu każdego człowieka. Kobietom ciężarnym czy młodym mamom nazwa: kwas foliowy kojarzy się z prowadzoną ciążą. Każdy lekarz uczula na uzupełnianie diety tym składnikiem, szczególnie przed planowanym macierzyństwem. Przyszłe mamy mają świadomość, iż niedobór tego pierwiastka w organizmie może mieć wpływ na występowanie wad rozwojowych u maluszków, które mają przyjść na świat.
Okazuje się, że kwas foliowy niezbędny jest również w diecie każdego dorosłego człowieka. Odgrywa on bowiem rolę ochronną przeciw powstawaniu nowotworów m.in.: jelita grubego. Nie ma jeszcze jednoznacznej odpowiedzi w jaki dokładnie sposób oddziałuje on na geny, komórki organizmu. Trudno więc wytłumaczyć powiązanie zwiększenia spożycia kwasu foliowego jako elementu w profilaktyce tego rodzaju nowotworów. Na tę chwilę są podstawy by sądzić, że zwiększanie jego występowania w diecie może być pomocne w walce z rakiem.
Od dawna kwas foliowy uważany jest za regulator wzrostu komórek. Odgrywa on decydujący wpływ na układ nerwowy. Jego odpowiednia ilość w diecie oddziałuje na poprawę samopoczucia i stanu psychicznego organizmu. Kwas foliowy bierze też udział w przekazywaniu cech dziedzicznych komórek.
Kwas foliowy, folacyna (foliany) stanowią grupę związków, których niedobór zwykle dotyczy:
* Kobiet ciężarnych i karmiących
* Alkoholików
* Ludzi w wieku podeszłym
* Oraz młodzieży w okresie dojrzewania.
Niedobór może wynikać z nieprawidłowego odżywiania, złego wchłaniania, zwiększonego zapotrzebowania na tę grupę związków przez organizm. Może on powodować powstawanie:
* Poważnych zaburzeń rozwojowych u płodu
* Niedokrwistość
* Upośledzanie funkcji układu nerwowego.
Zapasy folianów wystarczają tylko na około 3-4 miesięcy, dlatego bardzo ważne jest uzupełnianie ich wraz dietą każdego dnia.
Największe ilości folianów występują głównie w zielonych warzywach i owocach. Ilość ich w wybranych produktach przedstawia poniższa tabela (wg Nadolnej i wsp.):
Produkt Foliany w µg/100 g
Soja
Szpinak
Szparagi
Bób
Brukselka
Brokuły
Groszek zielony
Ziarno pszenicy
Ziarno żyta 360
193
150
145
130
119
90
145
113
Warto pamiętać, że na poprawę jej wchłaniania w organizmie ma wpływ obecność m.in.: witaminy C znajdującej się głównie w owocach oraz witamin z grupy B, która znajduje się w mięsie, rybach, warzywach, roślinach strączkowych.
W przypadku warzyw i owoców należy położyć nacisk na spożywanie ich na surowo. Podczas obróbki cieplnej (gotowania potraw) dochodzi bowiem do strat tej witaminy w żywności.
Zapotrzebowanie organizmu na foliany w zależności od aktywności fizycznej przedstawia tabela (wg Ziemiańskiego i wsp.):
Przedziały wiekowe w latach Zalecany poziom spożycia w µg/dzień/osobę
mężczyźni kobiety
Niemowlęta 0-1 35-70
Dzieci 1-9 70-105
Młodzież 10-18 200-240 190-220
Osoby dorosłe
19-60
> 60
280-300
340
270-310
320
Kobiety ciężarne
Kobiety karmiące -
- 450
530
Kwas foliowy to witamina w pewnym sensie pomijana. Rzadziej się o niej mówi niż np.: o witaminie C. Jednak jej waga w codziennym menu jest tak samo istotna. Oczywiście zrozumiałe jest to, że przeciętny człowiek nie przelicza czy zjadł wystarczająco tego czy tamtego składnika. Jest to zbyt trudne i pracochłonne. Niech jednak myśl przewodnia tego tekstu zachęca do spożywania różnorodnych posiłków z udziałem 5 porcji warzyw i 3 porcji owoców dziennie. W ten sposób uzupełniać będziemy nie tylko kwas foliowy, ale również i inne witaminy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.