==c0=t*;=nt1=ow0==mat=velspace0=0 =veljc0=ltext-;==tat0==ormat=lindent0==ormat=numbers;==ormatlevelspace0==n9==wzk2 ==Psychologiczne aspekty połogu
=20
==Połóg =20– jest okresem po ciąży i po porodzie, w którym =anatomiczne, morfologiczne i czynnościowe zmiany ciążowe =stopniowo ustępują, a ustrój wraca do stanu sprzed ciąży.
W tym czasie mogą się pojawić typowe dla tego okresu =zaburzenia nastroju (80% kobiet):
==20
=podział zaburzeń psychicznych w =zależności od stopnia nasilenia objawów
==przygnębienie poporodowe
depresja poporodowa
psychoza połogowa
=baby blues=20
=Stan drażliwości i chwiejności =emocjonalnej występujący między 1 a 14 dniem po porodzie, =osiągający swoje maksimum między 3 a 7 dniem.
=20
Doświadcza go 50 – 80% kobiet.
==20
=OBJAWY
=Chwiejność nastroju,
Płaczliwość,
Lękliwość,
Kłopoty ze snem,
Zaburzenia apetytu;
Nieustające zmęczenie i zniechęcenie, “=obowiązki mnie przerastają”,
Drażliwość, nerwowość, zakłopotanie, =kłótliwość, wrogie nastawienie do partnera,
Nadwrażliwość na bodźce zewnętrzne
Nastawienie hipochondryczne
Bóle głowy
Trudności z koncentracją uwagi
Niechęć do zadbania o siebie, dziecko, dom
Poczucie bezradności i przytłoczenia nowymi =obowiązkami (kobiecie wydaje się, że nie rozumie potrzeb =dziecka i nie potrafi ich zaspokoić)=20
poczucie winy i samooskarżenia: “jestem złą =matką”, “nie nadaję się”=20
==20
PRZYCZYNY=20
=Stres emocjonalny, =związany z pojawieniem się nowej sytuacji życiowej (narodziny dziecka),=20
==kobieta musi podjąć =rolę matki i w której nieodwracalnie zmieniają się jej relacje z mężem, ==20
=Gwałtowny spadek =poziomu hormonów estrogenów, progesteronu i kortyzolu=20
Obniżona kondycja fizyczna: wyczerpanie organizmu + =dolegliwości fizyczne (kobieta czuje się obolała, skurcze =macicy mogą być mocniejsze niż dolegliwości miesiączkowe, ból w okolicy kości ogonowej, ból krocza =potęgujący się przy oddawaniu moczu itp.)=20
Bolesna konfrontacja z wcześniejszymi, nie zawsze =realistycznymi oczekiwaniami.
==20
=Smutek poporodowy nie wymaga specjalnego leczenia (najczęściej ustępuje po ok =10 dniach). Rzadko objawy mogą utrzymywać się do 4 lub 5 =tygodnia po porodzie i wtedy spełniają kryteria tzw. małej =depresji wg DSM IV, która ustępuje przeważnie do 8 tygodnia. Te przedłużające się objawy nazywane =są “complicated blues”.
Nasilony, nieustępujący smutek poporodowy może =przekształcić się w depresję poporodową
==20
=Pomoc
=Lęk rodzi się z =niewiedzy, dlatego każda kobieta powinna otrzymać jak najwięcej informacji na temat =ciąży, porodu i połogu.
Rozmowa
Opieka ze strony partnera i rodziny
Nauka i pomoc w pielęgnacji noworodka=20
Nauka i pomoc w karmieniu piersią
Rezygnacja kobiety z pewnych czynności domowych
Odpoczynek (wyciszenie, relaksacja, muzykoterapia)
Gimnastyka poporodowa
=Depresja poporodowa
=Dotyczy =10-20% kobiet
Pojawia się w trakcie pierwszych 3 miesięcy po porodzie
Może mieć różne nasilenie (łagodne, umiarkowane, =ciężkie)
==20
=Objawy
=Obniżenie nastroju =(niemożność przeżywania uczuć radości, satysfakcji, przygnębienie)
Zaburzenia napędu i aktywności psychoruchowej =(spowolnienie psychomotoryczne, skąpa mimika twarzy)
=Zaburzenia rytmów =biologicznych (trudności w zasypaniu, bezsenność, wczesne budzenie się)=20
Lęk=20
=Depresyjne zaburzenia =myślenia (obniżenie samooceny, nawracające myli o śmierci lub myśli =samobójcze
===20
=Kobiety =cierpiące na depresję poporodową lub zagrożone jej rozwojem w =porównaniu z kobietami zdrowymi znacznie częściej skarżą =się na znaczne kłopoty dziecka ze snem oraz dyskomfort =z nich wynikający, często spostrzegają swoje dziecko jako wyjątkowo niespokojne i sprawiające znaczne =trudności w opiece w porównaniu z innymi dziećmi.
===20
==Skarżą się, że ich poród był wyjątkowo przykry i w jego =trakcie doznały poczucia bezsilności i uprzedmiotowienia
Częste są też przekonania kobiet, że ciąża i =poród w sposób nieodwracalny naruszyły ich zdrowie i =doprowadziły do utraty atrakcyjności.
==20
==20
=Przyczyny depresji poporodowej
Grupy czynników które są predykatorami tego =zjawiska:
=20
1. Czynniki biochemiczne
=Hormony=20
==(spadek poziomu progesteronu i estrogenów – może =przyczynić się do wystąpienia zaburzeń lękowych)
=hormony tarczycy
Hormony osi podwzgórze-przysadka-nadnercza
==20
=2. Czynniki psychiatryczne
=20
=Wcześniejsze epizody =zaburzeń nastroju
Zaburzenia osobowości
Uzależnienia
Próby samobójcze w wywiadzie
==20
=3. Czynniki psychospołeczne
=Zmiana w sposobie spostrzegania =kobiety po porodzie=20(wyobrażenia-rzeczywistość, kontrolowanie, ocenianie, =dążenie do doskonałości)
Cechy osobowości kobiety (cechy neurotyczne, =nadwrażliwość, pesymizm, obniżona samoocena)
Doświadczenia życiowe (negatywne przeżycia dotyczące =więzi uczuciowych w dzieciństwie, nieprawidłowe interakcje z =bliskimi)
Samotne macierzyństwo (znaczenie jakie ma dla kobiety =pozostawanie lub nie w związku małżeńskim, nastawienie =rodziny)
Relacje z matką (urazowe relacje, brak wsparcia, konflikty)
=Związek z partnerem =(jakość związku, pomoc ze strony partnera, wsparcie)
=4. =Czynniki położniczo – ginekologiczne
=Czynniki związane z =ciążą=20(dziecko nieplanowane, niechciane, traumatyczne doświadczenia =związane z wcześniejszymi ciążami) =20
Czynniki związane z porodem (urazowe: liczne zabiegi medyczne, =unieruchomienie, obnażenie, utrata kontroli)
Tokofobia (lęk przed porodem)
Depresja w ciąży (zmiany dotyczące snu, apetytu, energii =do życia tłumaczone np. zmęczeniem, opór przed ujawnianiem =obniżenie nastroju)
==20
=5. Czynniki społeczno demograficzne
=Niski status społeczny
Kłopoty zawodowe
Niski status ekonomiczny
==20
=DEPRESJA U OJCÓW=20
=Reakcja na nową i =trudną sytuację
Pogorszenie nastroju u mężczyzn jest bardziej =prawdopodobne, gdy jego partnerka cierpi na depresję=20
Sytuacja mężczyzn przeżywających takie załamanie =jest szczególnie trudna gdyż zgodnie z tradycyjnym modelem mają =być podporą, na której kobieta może się oprzeć. Starają się więc nie =rozmawiać o swoich uczuciach i nie okazywać =słabości.
==20
=ZAPOBIEGANIE I LECZENIE
=Edukacja kobiet (szkoła =rodzenia ) na temat podłoża zachodzących emocjonalnych zmian, nauka relaksu, =ćwiczenia ogólno usprawniające, oddechowe, nauka karmienia =piersią, pielęgnacji noworodka.
Psychoprofilaktyka=20
Często kobiety ukrywają objawy depresji, gdyż =wstydzą się swojego stanu. Ich przeżycia nie są zgodne z ich =obrazem macierzyństwa. Narasta w nich poczucie winy, które nie pozwala im zwrócić się o pomoc. W takich wypadkach =kluczowa jest pomoc rodziny, która może w porę zauważyć =niepokojące objawy i poszukać pomocy specjalisty.
=Pomoc psychologiczna –= psychoterapia
Wnikliwa obserwacja w ciągu pierwszych trzech miesięcy po =porodzie ze szczególnym uwzględnieniem pierwszych 4-6 tygodni =(położna środowiskowa)
==20
==20
= Edynburska Skala Depresji =Poporodowej.=20
Skala składa się z 10 stwierdzeń opisujących =samopoczucie w ciągu ostatnich 7 dni. Z każdym z podanych =stwierdzeń osoba badana może zgodzić się lub nie, mając =do wyboru cztery możliwe odpowiedzi, za każą z odpowiedzi przyznaje się od 0 do 3 punktów. Suma uzyskanych =punktów jest wskaźnikiem nasilenia depresji. =20
==20
==20Po raz pierwszy kobieta powinna wypełnić EPDS w 1 - tygodniu po =porodzie, następnie w 6 tygodniu, w przypadkach wątpliwych =badanie można powtarzać co 2 tygodnie.
==20
===20
=20
==NASTĘPSTWA DP
=Nawracanie zaburzeń =nastroju po kolejnych ciążach a także zwiększone ryzyko wystąpienia epizodów =depresyjnych nie związanych z porodem=20
Zaburzenia funkcjonowania życia partnerskiego i rodzinnego,=20
Utrudniona opieka nad dzieckiem i utrudniony proces jego =wychowywania.
==20
==Niekorzystny wpływ na rozwój emocjonalny, poznawczy i społeczny dziecka
Dzieci matek które chorowały na depresję poporodową =wykazują znacznie częściej nadpobudliwość ruchową i =kłopoty ze skupieniem uwagi, uzyskują ponadto gorsze wyniki w testach mierzących poziom inteligencji=20
==20
=PSYCHOZA POPORODOWA
=Poważne =zaburzenie któremu często towarzyszą urojenia i omamy.
Dotyczy około 0.1-0.2% kobiet w okresie poporodowym.=20
Pojawia się w okresie od kilku dni do trzech miesięcy =(najczęściej w okresie pierwszego miesiąca), =20
Rozwija się gwałtownie.
==20
==20
=OBJAWY
=Bezsenność a nawet =brak snu przez kilka kolejnych dni=20
Brak odczuwania głodu=20
Pobudzenie
Drażliwość
Unikanie kontaktów z dzieckiem
Dysforia
Niepodejmowanie opieki nad dzieckiem
Nabieranie dystansu w stosunku do dziecka, poczucie oderwania =od rzeczywistości i bycia obserwatorem
==20
=Urojenia i =omamy dotyczą najczęściej dziecka (np. przekonaniu o nawiedzeniu dziecka przez =demona, głosy nakazujące zabicie siebie lub dziecka)
Psychoza rozwija się najczęściej u pierworódek, z =wcześniejszymi rozpoznaniami choroby dwubiegunowej czy psychozy =schizofrenicznej.
Okres ciąży jest okresem obniżonego ryzyka =wystąpienia PP, natomiast ryzyko w pierwszym miesiącu po urodzeniu =dziecka jest bardo duże.
==20
=Postępowanie
=Kobiety z psychozą =poporodową wymagają hospitalizacji i intensywnego leczenia psychiatrycznego, istnieje =zagrożenie dla życia matki i dziecka.
==20
==Podsumowanie
==współczesne kobiety wykazują mniejszą odporność na skutki =trudności emocjonalnych niż w poprzednich pokoleniach
nie zidentyfikowano jednoznacznych przyczyn: (znać czynniki =ryzyka, objawy,=20
==20
==20
=reakcje =występujące u kobiet po porodzie, które uważa się za fizjologiczne i =przejściowe
=- =Faza zależności - do 2-3 dnia: bierność, zależność =o opieki, większe zainteresowanie sobą niż dzieckiem, zaburzone traktowanie dziecka jako oddzielnej osoby,
- Faza uzyskiwania samodzielności 3-10 dzień połogu. Matka =rozpoczyna opiekę nad sobą i dzieckiem, stara się być =niezależna, odpowiedzialna, dostosowuje się do nowej roli.
=20
=w odróżnieniu od tych =prawidłowych objawów występują cechy wskazujące na zaburzenia poporodowe:
==1.baby blues - skutek emocjonalnego dojrzewania=20
2. depresja poporodowa (sprawia trudności w diagnozowaniu: =objawy później niż w bb blues i nie są tak wyraźne jak w =psychozie.
3. psychoza: gwałtowny przebieg, 90% objawy psychotyczne; ale =też jako wynik niedojrzałości psychicznej (młode matki, =spokojne, nieśmiałe, wrażliwe, brak zdolności dostosowania =do zmian życiowych: odrzucenie dziecka, wulgarność, wrogość wobec personelu i rodziny + tendencje samo i =dzieciobójcze.=20
=20
===20
==działania profilaktyczne
=- =rozpoznanie czynników ryzyka przed ciążą oraz w czasie =opieki w okresie około- i poporodowym. Cel: złagodzenie ich i eliminacja
- jedne kobiety narażone są bardziej inne mniej - wskazane =jest aby kobieta zdawała sobie sprawę z zagrożeń- =zapobieganie powikłaniom - zgłoszenie się do specjalisty przed =porodem
===20
==20analiza przyczyn: nieplanowana ciąża, brak akceptacji i pomocy =partnera, stan emocjonalny w ciąży (napady lęku) =osobowość kobiety, obawa przed pełnieniem roli matki, =powikłaniami, utratą urody, brak więzi emocjonalnej z rodziną, warunki ekonomiczne, przebieg =hospitalizacji - brak wsparcia.=20
w przypadku stwierdzenia zagrożeń wystąpienia =zaburzeń emocjonalnych - wdrożyć profilaktykę:=20
==20
=edukacja w =okresie ciąży, psychoprofilaktyka, ciągłość opieki medycznej, =zapewnienie życzliwości i wsparcia, współpraca z rodziną, =, edukacja i pomoc w okresie poporodowym, wzmocnienie kompetencji matki =(grupy wsparcia)
działania w kierunku opanowania umiejętności =wyrażania uczuć (przyznawania się do negatywnych myśli, =nauczenie się relaksu, poprawa komunikacji z dzieckiem)=20
==20
==odróżnienie typowych reakcji emocjonalnych od patologicznych - służą =temu specjalne sposoby oceny stanu psychicznego młodej matki:=20
=- =ukierunkowany wywiad (stan psychiczny w opinii matki połączony z =aktywnym słuchaniem oraz obserwacją ukierunkowaną 30 min/dobę (ocena umiejętności opieki, karmienia, dziwacznych =zachowań=20
===20
==- Edynburska skala depresji (wynik powyżej =10 pkt oraz zaznaczenie odpowiedzi dotyczących chęci samookaleczenia - wnikliwa analiza stanu psychicznego.=20
=zadania położnej=20
=- udzielani emocjonalnego i =psychicznego wsparcia
- motywowani do stosowania konsultacji psychologicznych
- kierowanie do grup wsparcia