Okres noworodkowy- pierwsze 28 dni
- adaptacja do środowiska pozamacicznego
- większe ryzyko zaburzeń związanych z przebiegiem ciąży, porodu
- potrzeba pielęgnacji i opieki medycznej
Motoryka ruchowa:
- nieporadność ruchowa
- uogólnione reakcje ruchowe
-wzmożone napięcie mięśniowe
- wrodzone odruchy bezwarunkowe
Odruchy noworodka:
- związane z zachowaniem funkcji życiowych: ssanie, kichanie, kaszel, połykanie
- wstępne będące podstawą rozwoju motorycznego: zaciskanie dłoni, „chodzenia”
- atawistyczne, które później wygasną: moro, pływania
Noworodek donoszony- urodzony po 37 tyg. Ciąży o wadze ponad 2501 gr., wykształcone wszystkie odruchy, samodzielne oddychanie
Wcześniak- urodzony przed 38 tyg. ciąży, o wadze poniżej 2501 gr., niewykształcone odruchy, niewydajność układu oddechowego, pokarmowego
Dystrofik- urodzony po 37 tyg. ciąży o wadze poniżej 2501 gr., wykształcone odruchy. Przyczyną dystrofii wewnątrzmacicznej jest nieprawidłowy przebieg ciąży, niewydolność łożyska, niedożywienie ciężarnej
Ocena noworodka
Skala Agar- 10 punktowa ocena noworodka bezpośrednio po porodzie (akcja serca, oddychanie, napięcie mięśniowe, odruch, zabarwienie powłok skórnych)
Okres niemowlęcy: 1- 12 miesiąc życia
- intensywne tempo rozwoju, dynamika rozwoju
- przyrost masy ciała: podwojenie w 4-5 miesiącu, potrojenie w 12 miesiącu życia
- wysokość ciała wzrasta o około ½ w stosunku do wzrostu urodzeniowego
- obfita tkanka tłuszczowa
- najintensywniejsze tempo wzrastania w całym okresie postnatalnym
- duży przyrost tkanki tłuszczowej i licznych komórek tłuszczowych
- pionizacja ciała
- rozwój mowy
Motoryka duża: fazy rozwoju ruchów gałek ocznych, umiejętność patrzenia, ruch głowy, szyi, rąk, tułowia, nóg w pozycji poziomej, a następnie przechodzenie do pozycji pionowej, doskonalenie ruchów związanych z utrzymaniem postawy ciała, ruchy lokomocyjne.
Motoryka duża zgodnie z prawem cefalokandalnym (głowowo- ogonowy) rozwój i pojawienie się precyzyjnych sterowanych przez układ nerwowy ruchów zaczyna się od mięśni położonych przyśrodkowo ( blisko głowy i kręgosłupa) a kończy na mięśniach odległych.
Motoryka mała: umiejętność sięgania, chwytania, manipulacji. Cztery stadia chwytania dowolnego:
- łokciowo- dłoniowe: 4-5 miesiąc
- dłoniowo- proste, zgarnianie 5-6 miesiąc
- chwyt nożycowy: 7-8 miesiąc
- pęsetkowy (szczypcowy): 9 miesiąc
Rozwój motoryki małej zgodnie z prawem proksymodystalnym ( niemowlę poruszając rączkami początkowo użytkuje niemal wyłącznie stawy barkowe, stopniowo włączając stawy łokciowe, nadgarstkowe, śródpaliczkowe)
Typologia- zespól genetycznie zdeterminowanych właściwości psychicznych, fizycznych, które w trakcie rozwoju są zmodyfikowane czynnikami środowiskowymi.
Typy konstrukcyjne Kretschmera:
- typ atletyczny- temperament barykinetyczny (powolne reakcje, rzadka wybuchowość, trudności w porozumiewaniu się, choroby dominujące to astma, migrena, padaczka)
- typ pykniczny- temperament cyklotymiczny (wesoły, łatwo nawiązuje kontakty, często choruje na cukrzycę, miażdżycę, depresję maniakalną)
-typ leptosomiczny- temperament schizotymiczny: smukła budowa ciała, wąska twarz, stosunkowo długie kończyny, bogata wyobraźnia, surowe myślenie, skłonność do schizofrenii, gruźlica i choroby żołądka
- typ dysplastyczny: wrodzone wady rozwojowe oraz zaburzenia endokrynologiczne
Postawa ciała- sposób trzymania się, nawyk ruchowy
Czynniki decydujące o postawie ciała:
-typ budowy ciała
- uwarunkowania genetyczne
- aparat ruchu
- stopień zmineralizowania kości
- rodzaj wykonywanej pracy
- nadwaga/ niedowaga
- wiek, płeć-
- styl życia (np. aktywność ruchowa)
- nasze samopoczucie( postawa czynna bądź bierna)
Najważniejszy element kształtujący budowę ciała to kręgosłup.
Podstawowe płaszczyzny ciała:
- płaszczyzna czołowa (przednia i tylnia)
- płaszczyzna strzałkowa (bokiem lewo- prawo)
- płaszczyzna poprzeczna (część górna i dolna ciała)
Kręgosłup: 33-34 kręgi
- odcinek szyjny (8 kręgów)
- odcinek piersiowy (12 kręgów)
- odcinek lędźwiowy (5 kręgów)
- odcinek krzyżowy (5 kręgów)
- odcinek guziczny ( 3- 4 kręgi szczątkowe)
Funkcje kręgosłupa:
- statyczna- stanowi oś ciała i jego główną podporę
- dynamiczna- dzięki przyczepom mięśni możemy wykonywać ruchy
- ochronna- dla rdzenia kręgowego
- amortyzująca- minimalizuje mikrourazy powstałe na skutek chodzenia, biegania itp.
Fizjologiczne krzywizny kręgosłupa:
-lordoza szyjna- wygięcie odcinka szyjnego ku przodowi ( ok. 2 m-c życia)
- kifoza piersiowa- wygięcie odcinka piersiowego ku tyłowi ( ok. 6 m-c życia)
- lordoza lędźwiowa- wygięcie odcinka lędźwiowego ku przodowi ( ok. 1 roku życia)
- kifoza krzyżowa- wygięcie odcinka krzyżowego ku tyłowi ( z tą krzywizną się rodzimy)
Rola krzywizn:
- zwiększają wytrzymałość kręgosłupa na obciążenie
Etapy posturogenezy:
Przejście z okresu niemowlęcego do okresu poniemowlęcego i związana z tym pionizacja postawy ciała
Przejście z okresu przedszkolnego do okresu i związana z tym zmiana dotychczasowego trybu życia.
Okres dojrzewania- definitywna/ ostateczna stabilizacja postawy ciała
Wady postawy
Okresy krytyczne dla posturogenezy:
- wiek między 7 a 8 rokiem życia
- skok pokwitaniowy (dojrzewanie)
Wady postawy dzielimy na:
- wrodzone (kości, mięśni podłoże genetyczne albo działanie czynnika zewnętrznego w okresie prenatalnym)
- nabyte:
* rozwojowe- powstają najczęściej w konsekwencji chorób rozwojowych np. krzywica, gruźlica kości/ stawów
* nawykowe- powstają na skutek nawyku nieprawidłowej postawy ciała, ograniczenie aktywności fizycznej, niewłaściwe obuwie, niewłaściwe miejsce pracy, jego oświetlenie)
Wady w pozycji czołowej- boczne skrzywienie kręgosłupa to skolioza.
Wady w pozycji strzałkowej to:
- plecy okrągłe- hiperkifoza piersiowa
- plecy wklęsłe- hiperlordoza lędźwiowa
- plecy okrągło- wklęsłe
- plecy płaskie
Profilaktyka: uczenie nawyku prawidłowej postawy ciała.