^{HISTORIA REHABILITACJI 1}

^{Pojęcie ‘rehabilitacja ruchowa’ pojawiło się w 1918r., wprowadzone przez Douglasa McMurti oznaczało działanie przez niego podejmowane w stosunku do osób poszkodowanych w wyniku wojny.}

^{Wg. Degi: proces medyczno-społeczny dążący do zapewnienia niepełnosprawnym pełnej lub możliwej do osiągnięcia sprawności fizycznej, psychicznej, społecznej i zawodowej.}

^{STAROŻYTNOŚĆ}

^{Posiadanie sprawności fizycznej wynikało z trzech potrzeb człowieka:}

1. ^{potrzeby siły, zręczności dla obrony własnej,}

^{potrzeby rozrywki i zabawy,}

potrzeby przywrócenia i zachowania zdrowia.

^CHINY

• ^{w III tysiącleciu p.n.e. powstał starochiński system ‘do-ni’ oparty na ćwiczeniach statycznych, który w połączeniu z akupresurą i masażem miał mieć działanie profilaktyczne i terapeutyczne,}

^{system ‘taj-tsy’- ćw. dobierane wg. potrzeb i możliwości pacjenta,}

^{syst. Szenga- dla osób starszych, ćw. głównie w pozycji stojącej i siedzącej,}

^{kung-fu- najstarszy system ćwiczeń leczniczych, z czasem przekształcił się w sztukę walki (odwrotnie było z tai-chi: sztuka walki przekształcona w system gimnastyczny),}

^{2698r.p.n.e.- cesarz Hoang-Ti urządza turnieje zdrowotne; wykonywano ćw. wolne, kształtujące, oddechowe.}

^JAPONIA

• ^{Tokuhon-Nagata (japoński Hipokrates)- badał wpływ ruchu i ćwiczeń na zdrowie i siłę człowieka.}

^INDIE

• ^{zalecenia dotyczące higieny i gimnastyki leczniczej zostały opisane w świętych księgach Wedy-Ayur (5 tys.p.n.e.), -Weda to ‘nauka o życiu’}

^{ajus oznacza życie lub okres życia}

^{weda-wiedza lub nauka}

^{Ajur-Weda ma holistyczne podejście do człowieka (traktuje go jako całość), choroba jest skutkiem braku równowagi pomiędzy siłami które rządzą człowiekiem.}

• ^{2 tys.p.n.e.- system ‘joga’ opisany w dziele Yogasuthra, opiera się na swoistych technikach gimnastycznych i oddechowych, z zachowaniem odpowiedniej diety (bezmięsnej) i postawy etyczno-moralnej; dążenie do Nirwany,}

^{lekarze staroindyjscy uzależniali rodzaj wysiłku fizycznego od wieku i stanu zdrowia:}

• ^{Charaka (początek n.e.) jako pierwszy opisał pełne objawy zmęczenia,}

^{Susruta (V w.n.e.) zdefiniował ćwiczenia fizyczne jako ‘świadome zmęczenie wynikające z pracy ciała’,}

• ^{Hindusi dali początek klimatologii: stosowali kąpiele wodne (ciepłe i zimne), parowe i w gorącym piasku.}

^GRECJA

• ^{Rozwój gimnastyki związany z kultem Asklepiosa; jego kapłani zalecali ćw. fizyczne; świątynie były budowane daleko od miast, były w nich sale gimnastyczne, stadiony, baseny i łaźnie; Asklepiosowi poświęcono oddzielne igrzyska,}

^{Heradicos z Sylymbrii- pierwszy z lekarzy zalecał pacjentom różne formy aktywności fizycznej: biegi, marsze, zapasy itp.,}

^{Hipokrates (460-377 p.n.e.):}

• ^{uważał, że lekarz jest pomocnikiem natury, na zdrowie wpływ mają: klimat, jakość wody, gleby, tryb życia (odżywianie) = podejście holistyczne,}

^{w dziele ‘O chirurgii” napisał: ‘ćwiczenia wzmacniają, a bezczynność osłabia ciało’,}

zwolennik spacerów, rozróżniał ich rodzaje w zależności od pór roku, dystansu itp.,

cenił terapię manualną,rachioterapie

• ^{grecki filozof Arystoteles twierdził, że gimnastyka krzepi zdrowie i siłę, a szczególną troską należy objąć kobiety ciężarne i dzieci- ostrzegał je przed nadmienym bezruchem nakazując dbałość o własne ciało.}

^ALEKSANDRIA

• ^{Erasistratos (III w.p.n.e.)- twórca anatomii funkcjonalnej i fizjologii; badał ruchy mimowolne i zamierzone.}

^RZYM

• ^{Asklepiades (II w.p.n.e)- uważał, że człowiek zbudowany jest z kanalików w których krążą atomy; choroba była zaburzeniem dziełania tych kanalików:}

  • ^{kanaliki zwężone- rozgrzewanie, za mało atomów,}

^{kanaliki rozszerzone- za dużo atomów,}

• ^{Galen (130-200 r.p.n.e.)- najlepszym lekarzem jest ten, kto jest nauczycielem gimnastyki:}

  • ^{badał budowę stawów i mięśni, przedstawił budowę i funkcję włókna mięśniowego,}

  • ^{opisał zasady działania grup mięśniowych i mm. antagonistycznych,}

^{opisał mechanikę oddychania,}

^{wprowadził systematykę wad postawy i pojęcia: scoliosis, kifosis i lordosis,}

^{klasyfikował ćwiczenia fizyczne pod kątem ich zastosowania w dziele ‘O zachowaniu zdrowia’}

wprowadził jeden z pierwszych podziałów gimnastyki na: właściwą (zdrowotną), wojskową i alternatywną (sportową).

Propagował zapasy i ćwiczenia z piłką

• ^{Aurelianus Calius (V w.p.n.e.)- kontynuator teorii Galena}

  • ^{stworzył szereg przyrządów- pierwowzór systemu ciężarkowo-bloczkowego,}

^{zalecał ćw. fizyczne w okresie rekonwalescencji po zabiegach chirurgicznych,}

opisał metodykę ćw, biernych u pacjentów z porażeniami.

^{ŚREDNIOWIECZE}

• ^{kwestionuje ideały świata starożytnego, jak: radość życia, zdrowie- pogarda cielesności; sprawność fizyczna miała znaczenie tylko w rzemiośle rycerskim,}

^{powstają pierwsze ośrodki edukacji lekarzy (szkoła w Salermo) i pierwsze szpitale,}

^{Europa podzielona na zachodnią (Rzym) i wschodnią (Bizancjum, kraje arabskie); z Bizancjum pochodził Abu Ali Ibn Sina (Awicenna), który zalecał ćw. fizyczne (rozróżniał 32 ich rodzaje) wzbogacone o kąpiele wodne, natryski i masaże. W krajach arabskich zwracano uwagę na higienę.}

^ODRODZENIE

• ^{Powrót do poglądów starożytnych, odwoływanie się do Hipokratesa i reszty,}

^{Paracelsus- ojciec medycyny ludowej, propagator wodolecznictwa- nie był uznawany,}

^{Ambroży Pare- chirurg, twórca protez, gorsetów i obuwia ortopedycznego,}

• ^{podkreślał konieczność stosowania ćw. fizycznych jako główny czynnik warunkujący powrót do zdrowia po złamaniach kończyn,}

^{zajmował się fizjologią masażu, stosował technikę głaskania w miejscu blizny pooperacyjnej (mobilizacja blizny),}

• ^{przedmiot ‘gimnastyka lecznicza’ obowiązkowo wprowadzono na wydziałach lekarskich- jako pierwszy był uniwersytet w Montepelier,}

^{szkoła jatromechaników (XVI-XVII w.)- zakładali, że medycyna ma być nauką ścisłą, mechanistyczną,}

^{Santoria- zajmował się mechaniką ruchów, skonstruował termometr, pulsometr, opisał rolę mięśni i układu kostno-stawowego,}

^{Jan Borelli- działanie mięśni antagonistycznych,}

^{Francis Glisson- pętla Glissona- leczenie zniekształceń klatki piersiowej.}

^OŚWIECENIE

• ^{szybki postęp w dziedzinie medycyny,}

^{dostrzeżono inny cel gimnastyki- wychowanie, stąd podział na gimn. zdrowotną i wychowowczą,}

rozwój farmakologii i medycyny klinicznej, które wypierają gimnastykę

ośrodki skupiające pedagogów i psychologów.

^{WIEK XVII}

• ^{Bernard Ramazzini- twórca medycyny zawodowej,}

^{Nicol Andry- twórca ćw. antygrawitacyjnych}

^{WIEK XIX}

• ^{pojawiają się pojęcia takie jak: sport rekreacja, turystyka, gimnastyka lecznicza,}

^{powstają systemy i szkoły wychowania fizycznego.}

^{GIMNASTYKA SZWEDZKA}

^{Per Henrik Ling (1776-1839)- pedagog, w 1813 r. założył Centralny Królewski Instytut Gimnastyki w Sztokholmie, wpływ ćwiczeń obserwowała na sobie}

• ^{3 zasady systemu gimnastycznego:}

  1. ^{gimnastyka pod ścisłą kontrolą nauk medycznych,}

^{ćw. fizyczne rozwijają nie tylko ciało, ale i umysł,}

dążenie do harmonii, piękna postawy i ruchu,

• ^{podzielił gimnastykę na:}

• ^{wychowawczą- za jej pośrednictwem ciało staje się posłuszne woli,}

^{estetyczną- ruchem wyrażamy uczucia, myśli,}

wojskową- wolę jednostki podporządkowuję sobie za pomocą siły i broni,

leczniczą- za pomocą ruchu zmniejszamy ból i cierpienie,

• ^{zalecane były też: przewroty, chodzenie na rękach, biegi, tańce i musztra,}

^{podział ćwiczeń na: aktywne (czynne), pasywne (bierne), z oporem,}

stopniowanie trudności – największy wysiłek w drugiej części lekcji,

kształcił nauczycieli gimnastyki,

wprowadził pozycje izolowane i stabilne,

ćw. powinny być proste, ponieważ ułatwia to kontrolowanie ćwiczącego,

przy zeskokach uginać kolana ale nie więcej niż 90.

podział jednostki lekcyjnej na etapy: wstęp (rozgrzewka), część główna i zakończenie,

podzielił gimnastykę na : bez i z przyrządami

podział grup ćwiczebnych ze względu na wiek, kondycję itp.,

dobór ćw. tak, aby angażowały wszystkie jednostki mięśniowe i harmonijnie kształtowały sylwetkę,

komendy do ćwiczeń, liczenie,

poprawianie na bieżąco błędów,

tempo ćwiczeń: kkd- wolne, kkg- szybkie, skręty głowy, tułowia- zawsze wolne z coraz obszerniejszymi ruchami,

zmienność ruchów w celu uniknięcia zmęczenia,

w czasie ćwiczeń oddech swobodny, nie wstrzymywać oddechu.