NAD NIEMNEM-Eliza Orzeszkowa

Czas:

-terazniejszosc (lata 80-te XIXw.-jedno lato)

-przeszłość:wiek XVI (historia zalozenia rodu bohatyrowiczów),

rok 1812-kampania napoleonska,1863-powst.styczniowe

Przeszłość w utworzejest bardzo ważna,jest punktem odniesienia

dla terazniejszosci,jest stale obecna we wspomnienia.Przeszłość

jest harmonijna i wzniosła w przeciwienstwie do przepełnionej

konfliktem terazniejszosci.

Przestrzeń-łączy wszystkieporządki czasowe.Miejsce akcji

mozemy dzielić na przestrzeń swietą,wywyższoną,którą

utożsamiamy z zaściankiem,oraz przestrzen zdegradowaną

ktora kojarzymy z dworem.

ZAŚCIANEK (bohatyrowicze)

mit chaty,sfera sacrum,zascianek staje sie symbolem raju,

etos pracy,życie zgodne z naturą,jest gwarantem szczescia,

harmonii,beztroski,idealizacja miejsca,szczególowy opis.

DWÓR (Korczynscy)

mit dworu popada w zapomnienie,to raj utracony,to sfera

profanum ze sprawą braku etosu pracy,próżniactwo,

miejsce zdegradowanego szczescia,brak idealizacji,

wyeksponowanie cech negatywnych,fragmentaryczność.

Symbolika mogił:

MOGIŁA JANA I CECYLII - ukazuje kult pracy,kult domowego

ogniska,legenda uzasadnia pragnienia i działania bohaterów,

pochwała życia zgodnego z naturą,idealizacja człowieka

pracującego,mogiła wskazuje na akceptacje haseł pozytywist.

MOGIŁA POWSTANCZA - 1863 przypieczetowanie idei

demokratyzmu,wspolna smierc (andrzeja Korczynskiego i

Jerzego Bohatyrowicza),pochwała zrywu niepodległościowego-

etos walki (romantyzm)

Zygmunt- romantyk oderwany od rzeczywistości,nie interesuje

sie sprawami lokalnego społeczeństwa,gardzi etosem walki i

pracy,jest kosmopolitą,chce sprzedać rodzinny majątek,

nie czuje związki z przyrodą i rodziną,to romansowiec,

egoistyczny artysta.

QUO VADIS-Sienkiewicz

GENEZA

Chęć napisania powieści "ku pokrzepieniu serc",doświadczenie

pisarskie Sienkiewicza z trylogii,lektura "Ben Huna" L.Wallece'a

i studiowanie filozoficzno religijnych dzieł E.Remana

Czas-powstanie utworu: 1895-96

Czas historyczny: 64r.

Miejsce akcji:

przeważnie Rzym-Zatybrze,pałac cezara na Palatynie,areny

cyrkowe,Ostrianum,dom Petroniusza,także poza Rzymem

Gatunek:powieśc historyczna (elementy powiesci martyrologicznej,

epopeja chrzescjanska )

BOHATEROWIE:

Petroniusz-arbiter elegancji,filozof,indywidualista,ma dystans do

dworu Nerona

Winicjusz-ukochany Ligii,bohater dynamiczny,z miłości nawraca sie

na wiare chrzescjanska,porywczy

Ligia-delikatna,idealizowana,nienaganna chrzescjanka,zakochana w

Winicjuszu,uosobienie kobiecosci,dobroc,piekno.

Chilon Chilomedes-Grek,zdrajca,człowiek podstepny,materialista,

przechodzi przemiane wewnetrzna

Poppea-druga żona Nerona,piękna kobieta,zna swoją wartosc,

wyrafinowana

Neron-szalony,nieobliczalny władca,morduje zone i matkę,podpala

Rzym,tworzy trywialną sztukę

bohaterowie fikcyjni: Winicjusz,Ligia,Ursus,Chilon

bohaterowie historyczni: Neron,Poppea,Akte,Petroniusz,Pomponia

Grecyna, Aulus Plaucjusz,apostołowie Piotr i Paweł...

Rzym widziany oczami Sienkiewicza

-barwny swiat bogatych rzymian i dworu cezara

-wyzszość swiata ducha nad swiatem materii,chrzescjanstwa nad

pogaństwem

-wierna opografia miasta,wystrój architektoniczny,pałace,insule-

zabudowania mieszkalne,termy-łaźnie,anfiteatry,cyrki,forum-romanum,

opis strojów,potraw,rozrywek

-stylizacja na jezyk łaciński

-podział swiata antycznego na dobry i zły (dobry uosabnia Petroniusz,

zły-Neron i jego dwór)

-hagiografia-(żywoty świetych)-biografia sw. Piotr i Pawła,zywoty sw.

meczenników.

-5 epilogów: samobójstwo Petroniusza,spotkanie Chrystusa przez

Piotra( Quo Vadi Domine), śmierć Nerona,archadyjskie życie Ligii

i Winicjusza

-starcie się dwóch źródeł kultury europejskiej: grecko-rzymskiej i

chrzescjanskiej

-utwór pisany "ku pokrzepieniu serc",zakończenie pełne nadzieji,

uniwersalizm powieści-nagroda Nobla 1905