Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl

1.POJĘCIE ADMINISTRACJI PUB.

Administracja pub -jest to działalność trwała celowa i planowa, “administracja “ oznacza służenie czynność podporządkowania rozkazom ministrare oznacza posługiwać, wykonywać, kierować. Jest sprawowana przez państwo( organy państwowe, związki publicznoprawne i inne podmioty administracji. Administrację cechuje możliwość użycia bezpośredniego przymusu.

Wyróżniamy adm. pub. w ujęciu podmiotowym, przedmiotowym i formalnym.

• Podmiotowym- ogół podmiotów wykonujących określone funkcje z zakresu administracji pub

• przedmiotowym-jest to taka działalność panstwa której przedmiotem są sprawy administracyjne , albo inaczej zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej.

• Formalnym –cała działalność państwa wykonywana przez podmioty administracji.

Administracja jest działalnością panstwa, która nie wykazuje cech ustawodawstwa ani sądownictwa.

2.TYPOWE CECHY ADM. PUB.

1.Administracja jest zjawiskiem społecznym..

2.Adm. cechuje aktywność, inicjatywa, działalność ukierunkowana na przyszłość.

3.Administracja podejmuje konkretne środki do uregulowania spraw jednostkowych i urzeczywistnienia określonych przedsięwzięć.

Ta cecha odróżnia adm.. od ustawodawstwa

3.WŁDZTWO ADMINISTRACYJNE

władztwo imperium –prawo użycia bezpośredniego przymusu przez organy adm. dla zrealizowania jednostronnych zarządzeń.

4. RÓŻNE POSTACIE ADM. PUB-władcza, nie władcza, świadcząca.

Rozróżniamy adm. władcza i nie władczą

władcza, – gdy adm.. wydaje akty obowiązujące adresatów i gdy w razie potrzeby używa przymusu dla realizacji. Adm władcza charakteryzuje prawo wydawania aktów prawnych jednostronnych, którym służy domniemanie ważności ( podmiot, którego akt dotyczy jest zobowiązany jest do niego się dostosować, jedynie inny organ państwowy, wyższego rzędu, posiadający odpowiednie kompetencje może taki akt znieść bądź zastąpić go innym aktem) oraz możność zastosowania przymusu bez ingerencji sądów.

nie władcza – gdy adm działa w sposób dostępny osobom fizycznym.

Inny podział to ;

Władcza -, gdy administracja wkracza w sferę prawną obywatela , ogranicza jego wolność własność , gdy nakłada na niego obowiązek , w jakiś sposób go obciąża ( wywłaszczenie , ustalenie obowiązku podatkowego , rozwiązanie zgromadzenia )

Świadcząca-zapewnia określone świadczenia np. pomoc społeczna

5.POJECIE PRAWA ADM.

Prawo administracyjne /jest to gałęź prawa odnosząca się do adm.pub./ jest zespołem norm, które regulują administracyjną działalność panstwa, funkcje administrowania są nie tylko regulowane przez prawo adm., ale również przez konstytucję, prawo cywilne, a nawet częściowo przez prawo karne ( ochrona urzędnika i czynności urzędowych)

Normy prawa adm. można podzielić na

a)normy dotyczące organizacji aparatu administracyjnego – normy te tworzą ustrojowe prawo adm.

b)normy bezpośrednio dotyczące toku działania organów administracyjnych, normy te tworzą procedurę administracyjną

c) normy dotyczące konkretnych działów adm. pub. normy te tworzą szczegółową część prawa adm. (materialne prawo adm.) np. prawo budowlane, górnicze

Inny podział norm prawa adm. oparty jest na kryterium charakteru stosunku łączącego organ stosujący normę z adresatem działania

1. normy regulujące stosunki miedzy organami administracyjnymi i innymi podmiotami adm. z jednej strony a obywatelami i osobami prawnymi z drugiej strony ; normy te dotyczą tzw. sfery zewnętrznej,kontaktów między adm. pub. a obywatelami,

2. normy regulujące stosunki, jakie zachodzą między organami i instytucjami państwowymi wzajemnie.

6.ROZGRANICZENIE MIĘDZY PRAWEM ADM. A INNYMI DZIEDZINAMI PRAWA( KONSTY TUCYJNYM I CYWILNYM )

W przypadku prawa konstytucyjnego związki z prawem administracyjnym są bardzo ścisłe . Prawo konst. i prawo adm. należą do dziedziny prawa publicznego , która dotyczy ustroju i działań organów państwa podejmowanych w interesie publicznym .Pod względem teoretycznoprawnym prawo konstytucyjne i adm . stanowią jedność , bowiem posługują się tymi samymi konstrukcjami , metodami i regułami . Normy prawa konstytucyjnego sa punktem wyjścia dla norm prawa adm.; dotyczy to zwłaszcza regulacji prawnej dotyczącej ustroju adm . i tak np. prawo konst . zajmuje się R. M z punktu widzenia jej pozycji w systemie organów państwa , natomiast prawo adm. –pozycją tego organu w systemie organów adm . i jego rolą w procesie administrowania .

W prawie cywilnym występuje równość podmiotów , z kolei w prawie adm nierówność podmiotów

7. STOSUNEK ADMINISTRACYJNOPRAWNY

Stosunek prawny odnosi się różnego rodzaju stosunków w których wyznaczona przez normy prawne sytuacja prawna jakiegoś podmiotu jest połączona w taki czy inny sposób z sytuacja prawną drugiego .

stosunk administracyjnoprawny są to stosunki między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami adm . pub. a obywatelami i innymi podmiotami oparte są na normach prawa adm. (podmiot adm. występuje wobec innego podmiotu np. wobec obywatela , gdy żąda od niego jakiegoś świadczenia lub nakłada na niego jakiś obowiązek , lub mu na coś zezwala ).

Przedmiot stosunku leży zawsze w sferze prawem określonych zadań adm. pub. Jest objęty kompetencją jednego z podmiotów adm. Podmiotami stosunku są ; zawsze organ administracji upoważniony do żądania określonego zachowania się , podmiot ( osoba fizyczna lub prawna , jednostka organizacyjna ) do którego skierowany jest nakaz lub zakaz albo który żąda określonego zachowania się od organu adm.

W stosunku administracyjnoprawnym jeden z podmiotów reprezentuje władztwo państwowe. Obowiązki i uprawnienia wynikające ze stosunków administracyjnoprawnych mają charakter osobisty nie mogą być przenoszone na inne osoby , wygasają z chwilą śmierci osoby obowiązanej lub uprawnionej ,po upływie czasu np. pozwolenie na alkohol wydaje się na okres 3 lat

8. NAWIĄZANIE STOSUNKU ADMINISTRACYJNOPRAWNEGO.

Stosunek administracyjnoprawny może być nawiązany -z mocy ustawy –powstają prawa i obowiązki w sferze podatkowej , obowiązku szkolnego , uczestników ruchu drogowego , użytkowników urządzeń pub.

-w drodze aktu adm. – konkretyzacja uprawnień i obowiązków

-w drodze decyzji – np. akt mianowania urzędnika służby cywilnej

-w drodze umowy administracyjnej

-w wyniku działań faktycznych- np. przez sam fakt korzystania z gminnego urządzenia publicznego powstaje stosunek prawny z uprawnieniami i obowiązkami gminy oraz osoby korzystającej .

-przez zgłoszenie przez obywatela ( lub jednostkę prawna) pod adresem organu roszczenia o określone zachowanie się.

9.RODZAJE STOSUNKÓW ADMINISTRACYJNOPRAWNYCH.

stosunki proceduralne- maja charakter stosunków czasowych , przejściowych ,podstawą prawną sa normy proceduralne ( przepisy o postępowaniu adm.) nawiązane zostają z chwilą wszczęcia postępowania , a wygasają z momętem wydania ostatecznejdecyzji adm . np. złożenie podania – od momętu złożenia podania do wydania decyzji ostatecznej . Łączy on organ prowadzący postępowanie, stronę oraz pozostałych uczestników tego postepowania określając ich wzajemne prawa i obowiązki .

stosunki proceduralne spornoadministracyjne- podstawa prawną sa przepisy dopuszczajace zaskarżenie aktów administracyjnych do sądu .Stosunek proceduralny spornoadministracyjny trwa od chwili zaskarżenia aktu administracyjnego do czasu wydania orzeczenia przez sąd. Charakterystyczne jest dla tego stosunku zrównanie pozycji podmiotów stosunku administracyjnoprawnego.

stosunki ad hoc- odnosza się do konkretnego jednorazowego działania np. okazania dokumentu , dopuszczenie do kontroli obiektu budowlanego czy zakładu pracy .

stosunki trwałe- mogą być związane z prawami osobistymi (obowiązek szkolny, obowiązek zasadniczej służby wojskowej), z prawami majątkowymi ( obowiązek podatkowy ) , z korzystaniem z zakładów użyteczności pub.( srodki komunikacji publicznej , wodociągi komunalne)

stosunki ustrojowe- sa regulowane nie tylko przepisami ustawowymi lecz także przepisami mającymi charakter wewnętrzny .Wstosunkach tych wszstkie podmioty są organami administracji państwowej, względnie innymi jednostkami organizacyjnymi lub podmiotami , które wykonują zadania zlecone z zakresu adm. pub.

stosunki nadzoru – występują między organem nadzoru ,a podmiotem nadzorowanym.

stosunki egzekucyjne- powstają w toku wykonywania obowiązków administracyjnoprawnych między organem egzekucyjnym ,a zobowiązanym i wierzycielem.

10.Pojęcie źródeł prawa i ich klasyfikacja

I Pojęcie

Źródłami prawa w znaczeniu materialnym są wszelkiego rodzaju stosunki międzynarodowe. W znaczeniu formalnym jest forma jego występowania i pochodzenia.

Rodzaje źródeł prawa:

a)zwyczaje (niepisane)

b) akty normatywne (pisane-prawo stanowione) akty wydane przez organy państwowe, złożone z przepisów prawa i zawierające normy prawne, mające określoną strukturę.

System źródeł prawa to całokształt aktów normatywnych obowiązujących w danym państwie- jedne akty mają nadrzędny charakter w stosunku do innych ( że prawo niższego rzędu nie może być sprzeczne z prawem wyższego rzędu )

11. Podział źródeł prawa adm. na org. stanowiący prawo

a)centralne org. państwa – władza ustawodawcza ( Sejm, Senat ), wykonawcza ( Prezydent RP, R M, Ministrowie )

b)Org. terenowe – to adm. zespolona ( Wojewoda i wszystkie org. podległe wojewodzie ) , niezespolona( ( bezpośrednio nie podlegają wojewodzie a podlegają Ministrowi np.: Dyrektor Izb Skarbowych) oraz samorząd terytorialny ( województwo, powiat, gmina )

Inny podział to:

a)powszechnie obowiązujące ( zawierają ogólne uregulowania dotyczą obywateli i osób prawnych, gdzie tworzą zmieniają lub uchylają prawo.) to konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego.

b) prawo wewnętrzne ( reguluje stosunki wewnątrz samego aparatu adm. publicznej, są to akty wewnątrz, planowania oraz normy techniczne

12.Źródła prawa stanowione przez org. centralne:

konstytucja, ustawa, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, zarządzenia, uchwały

13. Konstytucja –

to ustawa zasadnicza, jest najwyższym prawem RP, określa że ustrój RP opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.

Nawiązuje do wzajemnych stosunków między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz o samorządzie terytorialnym(tzw.” mała konstytucja”) zasady trójpodziału władzy państwowej z tym, że akcentuje konieczność zachowania między władzami równowagi.

Żaden inny akt normatywny nie może być sprzeczny z konstytucją. Określa zasady ustroju politycznego, gospodarczego państwa, jego strukturę organizacyjną oraz wolności, prawa i obowiązki obywateli.

14 Ustawa-

akt normatywny uchwalany przez Sejm zatwierdzany przez Senat.

Wnioskodawca- Senat, Prezydent RP, grupa co najmniej 15 posłów, grupa co najmniej 100tys. Obywateli posiadających prawo wybierania do sejmu. Wnioskodawca przekłada Sejmowi projekt ustawy w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu.. Sejm rozpatruje w trzech czytaniach. Wszelkie poprawki wnoszą wnioskodawcy, posłowie i RM, przekłada się je komisji sejmowej. Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi, który w ciągu 30 dni może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki, albo uchwalić odrzucenie w całości. Jeżeli Senat w tym terminie nie podejmie odpowiedniej uchwały, uznaje się ją uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm. Uchwaloną przez Sejm i Senat ustawę Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi RP. Podpisuje on w ciągu 21 dni i zarządza jej ogłoszenie w Dz.U. A także może wystąpić do TK z wnioskiem o zbadanie zgodności z konstytucją. Jeśli ustawa jest zgodna Prezydent nie może odmówić jej podpisania. W przypadku veta Prezydenta ustawa trafia do Sejmu , Sejm ponownie rozpatruje ustawę i uchwala ją większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Gdy Sejm nie uwzględni veta, Prezydent musi podpisać ustawę w ciągu 7 dni, nie przysługuje odwołanie do TK

15. Rola ustawy w procesie administrowania

Nadrzędności – wszystkie źródła muszą być zgodne formalnie, oraz materialnie powinny służyć ich wykonywaniu nawet gdy konkretyzują przepisy ustawowe

Wyłączności – sprawy powinny być rozstrzygane w wyłącznie w drodze ustawy a nie w drodze innych aktów normatywnych .

Ustawy zwykłe – akty prawne powszechnie obowiązujące uchwalone przez Sejm w szczególnym trybie.

16. Akty normatywne z mocą ustawy

Jeżeli w czasie stanu wojennego Sejm nie może się zebrać na posiedzenie. Prezydent na wniosek RM wydaje rozporządzenie z mocą ustawy. Rozporządzenia te mogą dotyczyć ograniczenia wolności i praw człowieka (stopień zagrożenia). Rozporządzenie podlega zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu.

17. Umowy międzynarodowe ( traktaty, konwencje, pakty, układy ) – stanowią źródła międzynarodowego prawa publicznego i regulują stosunki między państwami.

Ratyfikacja – akt w którym org. upoważniony od reprezentowania państwa, wyraża zgodę na obowiązywanie umowy międzynarodowej w danym państwie, w Polsce umowy międzynarodowe ratyfikuje Prezydent.

Ratyfikacji nie podlegają umowy handlowe oraz umowy rządowe i resortowe. Umowy międzynarodowe ratyfikowane stają się częścią krajowego porządku prawnego po ich opublikowaniu w Dz.U. i stosowane są bezpośrednio, chyba że konieczne jest do tego wydanie ustawy. Niektóre umowy ratyfikuje Prezydent zawiadamiając o tym Sejm i Senat, a inne wymagają wydania umowy upoważniającej do ratyfikacji ( umowy pokoju, układów politycznych lub wojskowych.

Umowa międzynarodowa ratyfikowana na podstawie upoważnienia wynikającego z ustawy ma pierwszeństwo przed ustawą krajową, jeśli jej treść nie da się pogodzić z treścią tej ustawy krajowej.

Nieratyfikowana umowa – zawierają centralne i terenowe org. państwowe i publiczne w sprawach należących do ich zakresu działania i kompetencji wynikających z odrębnej ustawy lub ratyfikowanej umowy międzynarodowej. Do wydania takiej umowy upoważnione są wszystkie org. oprócz Rady M.

Będą to ministrowie, urzędy centralne, org. samorządu terytorialnego. Mowy te wypowiada i zatwierdza RM

18. Rozporządzenie

– jest zawsze aktem normatywnym, ogólnym, źródłem prawa

wydane na podstawie szczegółowych upoważnień ustawowych jest aktem wykonawczym do ustawy, dopełnia ustawa w zakresie spraw, których w ustawie z jakiś przyczyn nie uregulowano, ma ono stworzyć szczegółowe przepisy wykonawcze, które umożliwiłyby wcielenie ustawy w życie.

Funkcje i znaczenie. Rozporządzenie nie ma zastępować ustawy lecz ją odciążyć od szczegółów technicznych, uregulowań zmiennych w czasie.

Odgraniczenie rozporządzenia od aktów prawnych – rozporządzenie jest właściwą formą stanowienia prawa powszechnie obowiązującego a uchwała i zarządzenie normatywne- prawa wewnętrznego. Rozporządzenie jest formą stanowienia prawa przez org. władzy wykonawczej

Podmioty uprawnione do wydawania rozporządzeń – Prezydent RP, Rada Ministrów, Prezes RM, poszczególni Ministrowie oraz Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, Wojewodowie.

Upoważnienie do wydawania rozporządzeń –konstytucja stawia wymogi upoważnieniu ustawowemu do wydania rozporządzenia.

Przygotowanie i ogłoszenie rozporządzenia – rozporządzenie przygotowują te org.., które są upoważnione do ich wydawania. Aby uzyskało moc prawną , należy ogłosić w Dz.U. W tekście należy podać podstawę prawną jego wydania. Wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Utrata mocy obowiązującej rozporządzenia - - następuje z chwilą, gdy przestaje obowiązywać ustawa zawierająca upoważnienie do jego wydania.

Rozporządzenie z mocą ustawy – akt prawodawczy wydany przez Prezydenta na wniosek RM. Może to zrobić tylko w czasie stanu wojennego, tylko wówczas jeżeli Sejm nie będzie mógł się zebrać. Podlega zatwierdzeniu przez Sejm na najbliższym posiedzeniu.

Kontrola legalności rozporządzeń :

kontrola wewnątrz adm. dotyczy rozporządzeń stanowiących przez niektóre org. PRM, koordynuje i kontroluje pracę członków RM.

Kontrola sądowa – czyli Trybunału Konstytucyjnego może nastąpić przez wniesienie skargi konstytucyjnej. Skarga taka musi być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego.

19. Pozostałe akty normatywne stanowione przez org. centralne

Uchwały RM oraz zarządzenia PRM i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe org. wydającemu te akty. Podlegają one kontroli zgodności z powszechnie obowiązującym prawem przez Trybunał Konstytucyjny. Publikowane są w Monitorze Polskim.

Zarządzenia – mogą być wydawane tylko na podstawie ustawy i nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych i innych podmiotów.

Uchwała – akt wydawany tylko przez org. kolegialny. Uprawnienie uchwałodawcze mają Sejm, Senat, Zgromadzenie Narodowe, Krajowa Rada R i T oraz Państwowa Komisja Wyborcza.

20.Prezydent wydaje:

ratyfikacje umów międzynarodowych

rozporządzenia z mocą ustawy

zarządzenia, rozporządzenia

PRM – rozporządzenia, zarządzenia

RM - “ , uchwały

M - “ , zarządzenia

KRR i T - “ , uchwały

Przew. Komite. Badań Naukowych i Przew. Komit. Integracji Europejskiej – rozporządzenia, zarządzenia

21.Terenowe źródła prawa.

Akty prawa miejscowego

I Pojęcie – to akty prawa miejscowego, rozumieć będziemy przepisy powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium państwa, a nie na całym jego obszarze i tylko wtedy, gdy wydawane są przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe org. Adm. Rządowej. Przez powszechne obowiązywanie należy rozumieć prawną możliwość regulowania postępowania wszystkich kategorii adresatów; obywateli, org. państwowych, osób prawnych, org. społecznych . Dla terenowych przepisów charakterystycznych jest ich lokalny zasięg obowiązywania, nie obowiązują one poza obszarem danej gminy, powiatu bądź województwa.

22.Klasyfikacja terenowych przepisów prawnych.

Hierarchia norm polega na tym iż normy wyższego rzędu ograniczają warunki tworzenia norm niższego rzędu określają ich przedmiot oraz zakres i sposób regulowania. Może on przybierać dwojaki charakter. Np. jeśli chodzi o przyznanie kompetencji to przepis wyższego rzędu sam reguluje treść danej materii i upoważnia organ niższy do jej wykonania lub upoważnia organ niższy do samodzielnego regulowania stosunków w ramach tego upoważnienia. Upoważnienia dzielimy na : szczegółowe albo generalne. W związku z powyższym nasuwają się II podziały

1)-przepisy wydawane przez org. samorz. terytor.

- przepisy wydawane przez org. adm. rządowej

2)-przepisy mające charakter samoistnych norm w ramach upoważnień ustawowych

-przepisy wykonawcze

23.Uzasadnienie wyposażenia org. terenowych w prawo stanowienia przepisów prawnych.

.Jeśli do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym to rozstrzyganie w tych sprawach musi nastąpić w formach działania przez stanowienie norm prawnych.

1. Konieczność uwzględnienia swoistych warunków terenowych, lokalnych, terenowe przepisy mogą i muszą to uwzględnić.

2. Zagadnienia ze wzg. Na swoją wagę nie wymagają uregulowania przez centralne org. , powinny być pozostawione do regulacji w drodze terenowych przepisów prawnych.

3. Jeśli zdarzą się zdarzenia losowe nie jest możliwe czekanie i występowanie, regulację przez org. centralne, lecz konieczne jest podjęcie uregulowania lokalnego

24Obecna regulacja-rozwój instytucji terenowych przepisów prawnych

Obecna konstytucja zawiera przepisy dotyczące terenowych źródeł prawa, które ona nazywa aktami prawa miejscowego. Zaś zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego określa ustawa. Jednostki samorządu terytorialnego ustalają wysokość podatków, opłat lokalnych.

Rodzaje aktów prawa miejscowego

1. akty zawierające statuty

2. przepisy wykonawcze / upoważnienia szczegółowe/

3. porządkowe / upoważnienia generalne /

Województwo- uchwalenie statutu województwa należy do sejmiku oraz wymaga uzgodnienia z PRM. Podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym oraz w DU RP ”Monitor Polski”. Powinny znaleźć się w nim przepisy dotyczące org. wewnętrznej oraz tryb prawny org. samorz. województwa.

Powiat- Minister w drodze rozporządzenia określa wzorcowy statut powiatu. Uchwalenie statutu należy do rady powiatu. Starosta przekazuje w ciągu 7 dni dla wojewody od dnia uchwalenia. Do spraw uregulowania należą org. wewnętrzna oraz tryb pracy rady i komisji.

Gmina – org. wewnętrzna, tryb pracy rady i ich organów,

- org. urzędów, zasady i tryb korzystania z gminnych obiektów użyteczności publicznej.

Charakter prawny statutów- Jednostki sam, terytorialnego mogą normować wszystkie zagadnienia ustrojowe danej jednostki. Statut nie może pozostać w sprzeczności z przepisami ustawowymi. Statuty różnią się od rozporządzeń tym, iż pochodzą od prawnie samodzielnych podmiotów

Statut podlega generalnym ograniczeniom.

-pod wzg, rzeczowym /ograniczenia ustawowe/

-podmiotom /ograniczone do członków wspólnoty /

-zasada wyłączności /podejmowanie istotnych uregulowań /

Akty wykonawcze – mogą wydawać: jednostki samorządu terytor, wojewodowie, org, adm, rządowej niezespolonej przyk, przepisów wykonawczych są podatki i opłaty lokalne uchwalane przez sejmik wojew, radę powiatu, gminy.

Przepisy porządkowe – W adm, rządowej województwa wydaje wojewoda w formie rozporządzeń porządkowych.

W powiecie – rada powiatu w formie uchwały, a w przypadkach nie cierpiących zwłoki zarząd powiatu ale na najbliższej sesji podlega zatwierdzeniu.

W gminie- rada gminy w formie uchwały lub zarząd, lecz na najbliższej sesji podlega zatwierdzeniu.

Wszystkie te przepisy wydawane są wtedy gdy jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia, mienia obywateli, ochrony środowiska.

Ogłoszenia aktów prawa miejscowego – podlegają ogłoszeniu w dzienniku urzędowym, który wydaje wojewoda. Dzień wydania D. Urzęd. Jest dniem ogłoszenia aktu. Akt prawa miejscowego wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Przepisy porządkowe wojewody i powiatowe ogłasza się w środkach masowego przekazu, obwieszczeń. Natomiast gmina przez rozplakatowanie w miejscach publicznych. Wchodzą z dniem takiego ogłoszenia.

25. Nadzór nad stanowieniem aktów prawa miejscowego i utrata ich mocy.

Nadzór stanowiony przez wojewodę, org, adm, rządowej niezespolonej sprawuje PRM, oraz uchylanie w trybie nadzoru akty prawa miejscowego ustanowione przez te org, jeśli są niezgodne z ustawami lub rozporządzeniami, a także niezgodności z polityką rządu lub naruszenia zasad rzetelności lub gospodarności. Akt prawa miejscowego traci moc w wyniku wyroku sądu adm, lub w skutek upływu czasu lub przez uchylenie przez inny akt

26.Swoiste źródła prawa.

Akty wewnętrzne.

Adresatem zawartych w nich norm są podporządkowane organom wydającemu akt jednostki organizacyjne oraz pracownicy tych jednostek bądź też w przypadku zakładów publicznych ich użytkownicy ( uczniowie, studenci, pacjenci ).

Źródłami prawa wewnęt. Mogą być uchwały org. kolegialnych i zarządzenia organów monokratycznych. Akty wewnętrzne nosić mogą różne nazwy; jak np. regulamin, instrukcja, pismo. J tak w urzędzie gminy, starostwie mamy regulamin organizacyjny. Org, zespolonej adm, rządowej określa statut urzędu wojewódzkiego nadany przez wojewodę.

Akty wewnętrzne mogą nakładać na podporządkowane organy i jednostki określone obowiązki.

Akty te wydawane są na podstawie przepisów kompetencyjnych bądź szczegółowych uprawnień ustawowych.

Mają charakter poleceń służbowych wydawane na podstawie przepisów regulujących zależność służbową.

Akty planowania.

Szczególny charakter norm planowanych przejawia się tym że wskazują one w sposób konkretny pewne zadania ( określone wielkości i termin realizacji ) oznaczonym adresatom.

Zadania określone w planach obejmują pewne okresy w przyszłości. Przykładem jest budżet ( planowany na rok ) , miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Są uchwalane przez gminę ; stanowią więc uchwały rady gminy.

Akty planowania mogą mieć charakter:

1. informacyjny- mają ułatwić org, adm, publicznej i obywatelom podejmowanie decyzji w różnych sprawach.

2. imperatywny – wiążą prawnie adresatów ( normy planowego zagospodarowania przestrzennego ).

3. Oddziaływujący – ustanawiają pewne bodźce czy zachętę do określonego zachowania się ( przewidywać zniżkę podatku, uruchamianie nowych stanowisk pracy ).

27. Zwyczaj i oznaczenie orzecznictwa dla adm, publicznej.

Prawo zwyczajowe powstaje przez długotrwałe, jednolite stosowanie ( consuetudo ) i przekonanie zainteresowanych, że to stosowanie jest prawnie nakazane ( opinio iuris ).

Tworzeniu się reguł zwyczajowych nie sprzyjają zmiany ustrojowe oraz zmiany ustawodawstwa. Dlatego prawo zwyczajowe nie można zaliczyć do źródeł prawa administracyjnego.

Zarówno orzeczenia org, adm, jak i orzeczenia sądowe nie tworzą one prawa, ma jednak znaczenie dla wykładni przepisów prawa administracyjnego i stosowania tych przepisów w praktyce administracyjnej.

28.Organy Publikacyjne

I Dziennik Ustaw RP i Dziennik Urzędowy RP “ Monitor Polski “.

Dzienniki Urzędowe dzielimy na :

1. Promulgacyjne- ogłaszanie pewnych aktów prawnych w sposób prawem przewidziany, przy czym dopiero wskutek promulgacji dany akt prawny uzyskuje pełną moc obowiązującą np., rozporządzenie ( jeśli jest stanowione przez centralne organy państwa, musi być pod warunkiem jego ważności ogłoszone w Dzienniku Ustaw RP ).

2. Informacyjne- dotyczą stosunków wewnętrznych adm, np. akty dotyczące jednostek podległych Ministrowi Edukacji Narodowej są ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Ministra Edukacji Narodowej.

W Dzienniku Ustaw ogłoszeniu podlegają :

1. Ustawy i rozporządzenia z mocą ustawy.

2. Rozporządzenia Prezydenta RP, RM, PRM, Ministrów Krajowej Rady Radiofonii i telewizji.

3. Umowy zawarte przez Państwo Polskie z innymi państwami, ich ratyfikacji oraz uczestnictwa w nich innych państw.

4. Obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów o sprostowaniu błędów w ogłoszonych aktach prawnych.

Ogłaszane są też zarządzenia : Prezydenta RP w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu i Senatu, Marszałka Sejmu w sprawie wyboru Prezydenta RP.

W Dzienniku Urzędowym ogłasza się :

1. Uchwały Sejm, Senat i RM.

2. Zarządzenia i postanowienia Prezydenta RP.

3. Zarządzenia państwowych władz naczelnych urzędów centralnych wydane celem wykonania ustaw.

4. Inne zarządzenia, obwieszczenia, komunikaty np. Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Ogłasza się też postanowienia Prezydenta RP o nadaniu adresów, odznaczeń, obwieszczenia Prezesa Trybunału Konstytucyjnego o utracie mocy obowiązującej aktów normatywnych publikowanych w “ Monitorze Polskim”.

Akty prawne ogłoszone w dzienniku wchodzą w życie po 14 dniach od dnia ich ogłoszenia. Dniem ogłoszenia jest dzień wydania. Dłuższy vacatio legis ( okres oczekiwania ) przeznaczony jest do wprowadzenia w życie nowego aktu prawnego.

29. Monitor Sądowy i Gospodarczy.

Są ogólnokrajowymi dziennikami urzędowymi przeznaczone do zamieszczania obwieszczeń lub ogłoszeń.

Ogłasza się :

1. Wszystkie wpisy do rejestru handlowego

2. Ogłoszenia wymagane przez Kodeks Handlowy i Kodeks Postępowania Cywilnego

3. Inne obwieszczenia, jeżeli ich ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym jest wymagane przez inne ustawy

30. Dzienniki Urzędowe org. centralnych.

Dzienniki te wydawane są za zezwoleniem PRM, oraz o wydaniu niektórych dzienników można znaleźć postanowienia w ustawach.

I tak ustawa o Urzędzie Ministra Finansów oraz o urzędzie i izbach skarbowych przewiduje że do zakresu działania Ministra Finansów należy wydawanie Dziennika Urzędowego Ministerstwa Finansów i Biuletynu Skarbowego- służyć będzie zapewnieniu jednolitego stosowania prawa podatkowego oraz tej samej interpretacji na terenie kraju.

31.Wojewódzkie Dzienniki urzędowe.

Wydaje wojewoda i ogłasza w nim :

1)akty prawa miejscowego stanowionego przez Sejmik województwa, wojewodę i org, adm, niezespolonej,

2)akty PRM uchylające akty prawa miejscowego,

3)akty stanowione przez powiat, gminę,

4)informacje, obwieszczenia

Zasady i tryb wydania określa PRM w drodze rozporządzenia.

32. Przygotowanie projektów aktów normatywnych przez org, adm, centralnej.

I Wskazania :

-ustawę należy redagować tak, aby dokładnie i w sposób zrozumiały dla adresatów zawartych w niej norm wyrażała intencje prawodawcy

-zadania należy budować zgodnie z powszechnie przyjętymi regułami składni języka polskiego, unikając długich, wieloczłonowych zdań złożonych

-należy posługiwać się poprawnymi wyrażeniami językowymi

Tryb opracowywania, uzgadniania, usuwania rozbieżności stanowisk oraz oceny projektów aktów normatywnych pod względem ich zgodności z prawem Unii Europejskiej normuje regulamin pracy RM.

Opiniowanie projektów co do ich zgodności należy do zadań Komitetu Integracji Europejskiej.

33.Rządowe Centrum Legislacji.

Od 1-go stycznia 2000 r. Przy Prezesie RM działa Rządowe Centrum Legislacji ”Centrum” jako państwowa jednostka org, podlega PRM.

Zapewnia :

1)kontroluje wydawanie przez org, adm, rządowej przepisów wykonawczych do ustaw

2)redaguje DU.RP oraz Dziennik Urzędowy RP ”Monitor Polski “

3)opracowuje rządowe projekty aktów skierowanych do rozpatrzenia przez RM

4)współdziała z Radą Legislacyjną w zakresie opiniowania rządowych projektów aktów normatywnych pod względem ich zgodności z Konstytucją.

34. Rada Legislacyjna.

Działa przy PRM jako organ opiniodawczo-doradczy.

Do PRM należy określenie zadań oraz szczegółowych zasad i trybu funkcjonowania Rady Legislacyjnej.

Do zadań należy :

1)dokonanie okresowych ocen stanu prawa w określonych dziedzinach z uwzględnieniem wymogu dostosowania do norm konstytucyjnych

2)opiniowanie projektów ustaw opracowywanych z inicjatyw Rządu

3)wyrażanie opinii dotyczących metod i sposobów rozwiązywania problemów związanych z wdrażaniem Konstytucji

4)formułowaniem opinii i wniosków w podstawowych sprawach związanych z procesem stanowienia prawa.

Kadencja Rady trwa 4 lata- wybierane są osoby wyróżniające się wiedzą prawniczą i dorobkiem praktyki prawniczej w liczbie nie przekraczającej 15 osób.

PRM powołuje i odwołuje : przewodniczącego, wiceprzewodniczącego oraz sekretarza Rady na wniosek przewodniczącego Rady.

35.Formy działania administracji publicznej

-czynności prawne

-inne działania administracji, nie podlegające na wydawaniu aktów prawnych, nie będące czynnościami prawnymi.

35A.Czynność prawna

-polega na objawieniu woli organów adm w celu wywołania określonych skutków prawnych. Różnica między czynnością prawną a inną formą działania administracji polega na tym , że celem

czynności prawnej jest wywołanie określonego skutku prawnego, zaś w przypadku innych działań administracji taki skutek następuje tylko czasem, ale nie jest to bezpośrednim celem takiego działania

35B. Inne formy działania administracji publicznej:

1.Działania społeczno-organizatorskie., które polegają na organizowaniu wszelkiego rodzaju akcji społecznych nie popartych przymusem państwowym.

2.Działania faktyczne-zwane też czynnościami materialno-technicznymi, można do nich zaliczyć prowadzenie różnych rejestrów, ewidencji, kartotek, sporządzanie maszynopisów itp., również działania na zewnątrz urzędów, jak np. utrzymanie czystości na ulicach, placach, czy nawet budowę urządzeń publicznych.

3.”Zwykłe” poświadczenia-poświadczenie jest nazwą rodzajową aktów stwierdzającą tylko istnienie określonego stanu faktycznego lub stanu prawnego, zwykle na podstawie uprzednio dokonywanych ustaleń czy zapisów

Czynności prawne-podział na dwie grupy:

1.gdy administracja działa władczo-to wtedy mamy do czynienia z czynnościami administracyjnoprawnymi,

regulowanymi przez prawo administracyjne.

2.gdy adm.nie działa władczo-lecz posługuje się czynnościami (aktami) prawa cywilnego, regulowanymi, oczywiście, przez prawo cywilne

Czynności administracyjnoprawne, regulowane przez prawo administracyjne-

mogą wywołać skutki prawne również w sferze prawa cywilnego(np. decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości),

ale nie jest to regułą. Natomiast regułą jest, że obowiązki ustanowione w drodze czynności administracyjnych

mogą być egzekwowane w drodze egzekucji administracyjnej bez potrzeby występowania do sądu o wydanie orzeczenia. Administracja publiczna sama wprowadza wykonanie aktów adm. i w miarę potrzeby stosuje przymus państwowy.

Akty (czynności) prawa cywilnego regulowane przez prawo cywilne-

wywołują skutki prawne w sferze prawa cywilnego, nie są aktami władczymi. Natomiast stwarzają stosunki prawne, które dla wyegzekwowania w drodze przymusu państwowego wymagają orzeczenia sądu powszechnego. Organ adm. musi występować z powództwem do sądu o wydanie wyroku, który stanowi tytuł egzekucyjny w postępowaniu egzekucyjnym

Zasadniczą różnicą między aktami prawa cywilnego, a czynnościami administracyjnoprawnymi jest to, że w czynnościach administracyjnoprawnych nie jest przewidziane ani potrzebne występowanie do sądu powszechnego

36.Czynności administracyjnoprawne dzielimy na :akty zewnętrzne, wewnętrzne, procesowe,generalne, indywidualne

1. Akty zewnętrzne-które skierowane są do wszystkich obywateli i podmiotów nie podporządkowanych organizacyjne ani nie pozostających w szczególnych stosunkach zależności (np. zależności zakładowej)

2. Akty wewnętrzne-które skierowane są do podmiotów pozostających w stosunku podporządkowania

albo do osób pozostających w szczególnym stosunku zależności i poddanych z tego tytułu szczególnym stosunkom prawnym(akty występujące w układzie wewnętrznym). Chodzi tu o akty skierowane przez organy nadrzędne do organów podporządkowanych9akty te obowiązują tylko w obrębie pewnego układu prawnego i dotyczą stosunków między organami) oraz o akty wewnątrzzakładowe, dotyczą spraw wewnątrzzakładowych(np. szpital do chorych)

Akty procesowe-służą do realizacji prawa materialnego, istnieją we wszystkich działach prawa.

Normy prawa procesowego mogą być proste albo skomplikowane. Do realizacji materialnego prawa administracyjnego podstawowe znaczenie mają kodeks postępowania adm. oraz ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w adm.

Czynności administracyjnoprawne można podzielić na akty :

1. Akty generalne(normatywne)-w układzie zewnętrznym są rozporządzenia, zaś w układzie wewnątrzadministracyjnym- instrukcje, zarządzenia wewnętrzne, a w układzie zakładowym -regulaminy

2. Akty indywidualne-w układzie zewnętrznym są przede wszystkim decyzje administracyjne, w układzie wewnątrzadministracyjnym- polecenia(rozkazy) służbowe, a w układzie zakładowym-polecenia zakładowe dla użytkowników.

37. Podział aktów ze względu na stopień konkretności oznaczenie adresata aktu:akty generalne,

planowania, subiektywne, egzekucyjne

1.Akty generalne-są to rozporządzenia, określają one reguły, metody postępowania np. ”każdy kto-to..”

2.Akty planowania-tutaj norma prawna nakłada obowiązek wykonania planu.Ustawa, uchwała, zarządzenie czy norma prawna zawarta jest w samym planie Wykonanie zadania konsumuje tę normę. Moc wiążąca tego aktu kończy się z chwilą wykonania zadania bądż z upływem okresu na jaki plan został uchwalony

3.Akty tworzące sytuację prawną dla obywateli-akty te regulują prawnie konkretne sytuacje, ale nie są skierowane do określonego adresata, nie stwarzają uprawnień dla danego konkretnego podmiotu. Stwarzają obiektywne, konkretne sytuacje na korzyść lub nie na korzyść obywatela :np. prawo korzystania z urządzeń publicznych, ustalenie zakazu kąpieli

4.Akty tworzące uprawnienia lub obowiązek dla oznaczenia adresata (subiektywne)-

Akty te tworzą normę indywidualną dla określonego adresata bezpośrednio, tz. bez pomocy sądów, regulują jakąś konkretną sprawę /akty adm./, stwarzają status trwały określonej osoby /np. .akt o nadaniu obywatelstwa/.

Decyzje adm tworzone są przy współuczestnictwie stron, zgłaszania dowodów, zasada czynnego udziału stron w postępowaniu itp.

Akty egzekucyjne-zaliczane są do kategorii aktów adm., o ile są czynnościami prawnymi. Zadaniem tych aktów jest doprowadzenie do wykonania prawa, zwłaszcza obowiązku prawnego.

38.Akt administracyjny

Jest to władcze działanie prawne organu administracji skierowane na wywołanie konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych. Skutek prawny aktu administracyjnego polega na tym, że akt ten tworzy, zmienia lub znosi prawa, bądź ustala w sposób wiążący stan prawny pewnej rzeczy. Jest władczy, reguluje konkretną sprawę i wywołuje skutek prawny.Podstawą aktu adm. jest przepis prawny, akt adm. musi pochodzić od org. uprawnionego do wydawania takich aktów.

39.Podział aktów administracyjnych:

1.Akt deklaratoryjny-stwierdza, że pewien skutek prawny zaistniał, ustala w sposób wiążący, że w danej sytuacji wynikają z mocy ustawy dla adresata aktu określone uprawnienia bądż obowiązki. Akt deklaratoryjny sam takich obowiązków czy uprawnień nie tworzy, wynikają one z przepisów prawa.

Akt deklaratoryjny działa ex tunc, a więc od chwili, gdy zostały spełnione przesłanki, z którymi przepis wiąże określone uprawnienia bądż też obowiązki. Akty deklaratoryjne mają też elementy konstytutywne, ponieważ stwierdzają, że zaszły wszelkie przesłanki warunkujące nabycie prawa, dopiero od chwili wydania takiego aktu można skutecznie powoływać się na prawo.

Od poświadczeń akt deklaratoryjny różni się tym, że ustala autorytatywnie istnienie i zakres (treść) stosunku prawnego, treść i granice i uprawnień i obowiązków adresata aktu.

Akt deklaratoryjny tworzy nową sytuację praną przez to, iż to co było dotąd w sferze uprawnień czy obowiązków wynikających z aktu normatywnego/generalnego/ jest w drodze takiego aktu realizowane.

2.Akt konstytutywny-ma charakter twórczy, tworzy, zmienia lub znosi stosunek prawny, przy czym skutek prawny aktu następuje tutaj nie z mocy ustawy, ale z mocy aktu administracyjnego. Wydanie aktu konstytutywnego następuje na podstawie przepisów ustawy. Jednak akt konstytutywny tworzy pewien stosunek prawny, skutek prawny powstaje z chwilą wydania(ogłoszenia lub doręczenia) aktu, a więc ex nunc

Również w akcie konstytutywnym występują pewne elementy deklaratoryjne, jak stwierdzenie, iż zaszły przewidziane prawem przesłanki do wydania takiego aktu np. w akcie mianowania pracownika państwowego-stwierdzenie, że spełnione są wymagane przez ustawę warunki do dokonania takiej nominacji.

3.Akty formalne i nieformalne-minimum formy zawsze jest konieczna dla nie budzącego wątpliwości podania treści aktu jego adresatowi np. policjant, który reguluje ruchem ulicznym, daje określone prawem o ruchu drogowym znaki.

4.Akty zewnętrzne i wewnętrzne-: kryterium podziału stanowi w tym przypadku stosunek wydającego akt

do adresata tego aktu.

Akty zewnętrzne-skierowane do podmiotów nie podporządkowanych organizacyjnie organowi wydającemu akt, a więc do obywateli i osób uprawnionych, a nawet do jednostek organizacyjnych nie posiadający osobowości prawnych, ale nie pozostających w stosunku zależności organizacyjnej od organu który wydaje akt.

Akty wewnętrzne-skierowane są do podporządkowanych organów i innych jednostek organizacyjnych oraz podległych pracowników.

5.Aktami pozytywnymi- są akty, które w całości uwzględniają żądanie adresata (strony).

6.Akty negatywne-nie uwzględniają choćby w części żądania strony i nakładają na stronę obowiązek prawny bądż ustalają taki obowiązek.

7.Akty jednostronne-wydawane są niezależnie od woli adresata aktu. np. akty z zakresu prawa podatkowego. Większość aktów administracyjnych stanowią akty jednostronne.

8.Akty dwustronne-wydaje się za zgodą adresata. Treść aktu zależy od woli stron np. akt mianowania urzędnika państwowego.

9.Akty nakazujące-zawierają nakazy lub zakazy, zobowiązują do określonego zachowania się. np. powołanie do wojska

10.Akty kształtujące- administracyjne akty kształtujące prawo, ustanawiają lub znoszą konkretny stosunek prawny, określony status prawny np. akt nadania obywatelstwa

11.Akty ustalające-administracyjne- ustalają prawo lub prawnie istotną właściwość osoby. np. akt stwierdzający obywatelstwo danej osoby, prawa wyborcze

12.Akty administracyjne, które wywierają skutki prawne w sferze prawa cywilnego bezpośrednio- np. decyzja adm. o wywłaszczeniu nieruchomości.

13.Akty rzeczowe-rzeczowy akt adm. związany z rzeczą lub przedsiębiorstwem. Uprawnienia i obowiązki w tym przypadku mogą przechodzić na każdorazowego właściciela rzeczy lub podmiot prowadzący przedsiębiorstwo.

40.Akt administracyjny a wyrok sądowy-są to akty stosowania prawa:

Różnice między aktem adm. a wyrokiem sądowym:

• wyrok rozstrzyga w sposób wiążący i ostateczny spór prawny w interesie porządku prawnego.

Akt adm. jest skierowaną na przyszłość formą działania adm. publicznej.

• Sąd rozstrzyga jako bezstronny i neutralny organ spór prawny między dwiema stronami. Org. Adm. pub. rozstrzyga w drodze aktu adm. o powierzonej mu sprawie adm. i jest jednocześnie org rozstrzygającym i

jedną ze stron.

• Wyrok jest rozstrzygnięciem prawnym, natomiast akt adm. jest zdeterminowany-w ramach prawa-przez celowość działania adm, konieczność osiągnięcia założonych celów.

• Sąd działa tylko na wniosek, a org. adm. może działać z urzędu.

41.Prawidłowości aktu administracyjnego

Jest prawidłowy jeżeli odpowiada wszelkim przesłankom stawianym mu przez porządek prawny i

odpowiada wszelkim prawnym wymogom:

• został wydany przez właściwy organ, tj. w tedy gdy organ miał prawo wydać taki akt

• wydany został z godnie z przepisami prawa formalnego /procesowego/

• gdy akt jest treściowo zgodny z obowiązującym prawem materialnym

Skutkiem wydania aktu adm. , że taki akt stwarza stosunek prawny między organem, a adresatem.

Stosunek ten wiąże tak długo, dopóki dany akt nie zostanie wykonany, albo zmieniony, bądż nie utracił mocy prawnej.

Ze względu na charakter aktu adm. należy przyjąć, że taki akt wiąże organ od chwili wydania, zaś adresata-

z chwilą upływu terminu do wniesienia odwołania, a jeśli adresat wniósł odwołanie obowiązuje go akt organu odwoławczego, z chwilą ogłoszenia lub prawidłowego doręczenia. Gdy odwołanie nie przysługuje, akt wiąże adresata z chwilą doręczenia lub ustnego ogłoszenia.

42.Wadliwość aktu administracyjnego

Jest wadliwy, sprzeczny z prawem, jeśli narusza jakikolwiek przepis obowiązującego prawa.

Niezgodność aktu adm. z prawem może dotyczyć różnych jego elementów, posiadający różny charakter.

Rozróżnia się wadliwość nieistotną i wadliwość istotną.

Akt dotknięty wadą nieistotną-wiąże adresata, jest aktem ważnym, można co najwyżej dokonać jego sprostowania, usunięcia oczywistej omyłki ( np. rachunkowej czy pisarskiej), albo dokonać uzupełnienia.

Akt dotknięte wadami istotnymi- mogą być w sposób przewidziany prawem-czy to na wniosek adresata, czy też z urzędu uchylane lub zmieniane. Takie akty nazywamy aktami wzruszalnymi ; mówi się o wzruszalności aktu adm.

Bezwzględna nieważność aktu-jest to taki akt który dotknięty jest szczególnie ciężkimi wadami, w istocie aktem adm. nie jest i nie należy przepisywać mu mocy wiążącej. Jednakże deklaracja nieważności takiego aktu jest potrzebna, aby usunąć akt z obrotu prawnego. Deklaracja działa ze skutkiem wstecznym ( ex tunc), ma ona istotne znaczenie, gdyż stwierdza nieważność aktu wobec wszystkich.

43.Trwałość aktu administracyjnego,

lub jego odwołalność może być określona w przepisach prawnych, które stanowią o wydaniu aktów w danej dziedzinie.

Wyróżniamy akty adm. o prawomocności formalnej i materialnej

Prawomocność formalna-jest to niezaskarżalność aktu administracyjnego polegająca na tym, że strona nie może powodować uchylenia lub zmiany aktu przez wzniesienie zwyczajnego środka prawnego.

Akt prawomocny formalnie nie może być zmieniany ani zniesiony na skutek wniosku strony, jest dla niej wiążący i tworzy dla niej prawo. Akt adm. nie jest przeto formalnie prawomocny dopóty, dopóki stronie przysługuje prawo wniesienia zwyczajnego środka prawnego. Prawomocność, o której mowa, powstaje więc z chwilą upływu terminu do wniesienia zwyczajnego środka prawnego, albo z chwilą wydania aktu, od którego nie przysługuje środek prawny. Jest więc to instytucja ściśle procesowa.

Prawomocność materialna-polega na tym, że akt adm. nie może być zmieniony ani zniesiony, zarówno na wniosek strony ani też przez organ z urzędu, aktem równorzędnym. Akt prawomocny materialnie wiąże strony jak i organy. Prawomocność materialna oznacza więc niewzruszalność aktu. Każdy akt prawomocny materialnie jest jednocześnie prawomocny formalnie, ale tego twierdzenia nie wolno odwrócić.

44.Klauzule dodatkowe i utrata mocy obowiązującej aktu administracyjnego

Akt adm. może być zaopatrzony w pewne klauzule dodatkowe, jeśli prawo na to zezwala.

Klauzule mogą mieć znaczenie dla okresu obowiązywania aktu bądż utraty mocy obowiązującej.

Do klauzul dodatkowych można zaliczyć:

• oznaczenie okresu obowiązywania aktu. Akt wydany na czas oznaczony obowiązuje do pewnego terminu, do wyznaczonej daty. Wydanie aktów na czas oznaczony musi przewidywać obowiązujące prawo.

• klauzula o warunku zawieszającym lub rozwiązującym. Akt zaopatrzony w klauzulę o warunku jest w swojej istocie aktem obowiązującym przez pewien okres, tak samo jak akt obowiązujący tylko przez czas oznaczony. Różnica polega na tym, że w przypadku aktu z warunkiem nie jest wiadomo, kiedy warunek się ziści, a nawet czy w ogóle się ziści.

Od warunku należy odróżnić zlecenie.

Zlecenie-należy uważać za odrębny, ale dodatkowy akt administracyjny, może zobowiązywać adresata do określonego działania, znoszenia lub zaniechania.

Akt adm. może utracić moc obowiązującą w skutek:

Zrzeczenia się-dotyczy to tylko aktów, na podstawie których strony nabywają prawa, nie można zrzekać się obowiązków prawnych.

Zasadniczej zmiany okoliczności faktycznych, jak np. w przypadku śmierci osoby uprawnionej, gdy chodzi o uprawnienie o charakterze osobistym.

Uchylenia przez właściwy organ w przypadkach przewidzianych przez prawo.

Uchylania całej grupy aktów adm. przez ustawę ( lex superveniens)

Zmiany charakteru aktu w przypadkach przez prawo przewidzianych ( np. orzeczenie kolegium ds. wykroczeń o ukaraniu zastępuje w postępowaniu sądowym akt oskarżenia)

45.Uznanie administracyjne tzw. ”swobodne uznanie”

W procesie stosowania normy prawnej w konkretnym przypadku pewien wpływ na ostateczne ukształtowanie się aktu indywidualnego posiada zawsze organ stosujący normę. Ustalenie i ocena stanu faktycznego, z którym norma prawna łączy pewne skutki prawne zależy od wielu czynników lokalnych, indywidualnych, od subiektywnych właściwości oceniającego. Ocena dowodów jest swobodna .Do ustalonego stanu faktycznego trzeba zastosować przepis prawa , który może operować ogólnymi sytuacjami. Norma prawna nie może przewidzieć wszystkich przypadków, dlatego norma pozostawia pewien luz, który musi wypełnić organ stosujący normę. W przypadkach , gdy wydanie aktu przez organ mieści się w ramach należycie pojętej interpretacji prawa, można ustalić prawidłowość czy też nieprawidłowość aktu. Cel przepisu prawa jest jeden

i jedno tylko rozwiązanie jest prawidłowe. Realizacja przepisu prawa w sposób niezgodny z należytym rozumieniem może być w rozmaity sposób korygowana.

Instytucję zwolnienia organu z mocy prawa od związania ustawowego nazwano “swobodnym uznaniem”,

obecnie mówi się o uznaniu administracyjnym.

46.Geneza instytucji swobodnego uznania

W państwie absolutnym- brak było związania administracji ustawami.

W państwie parlamentarnym ustawy ograniczały administrację na początku w niewielkim zakresie.

. Obowiązywała zasada niezależności administracji od ustawodawcy., o ile przepis prawa wyrażnie nie stanowił inaczej. Oznaczało to że administracja w pewnych sferach może działać swobodnie.

Pojawiła się teoria wolnej przestrzeni, gdzie administracja jest swobodną, twórczą działalnością

tzn. gdzie nie ma ograniczenia ustawowego ,administracja może działać swobodnie. Jednak organ adm. musi działać tak, jak nakazuje obowiązek służbowy, w interesie publicznym.

W państwie prawnym-organ administracyjny działa tylko na podstawie przepisów prawa. Nie ma sfery wolnej.

Uważa się , że organ administracji może działać tylko wówczas, gdy ustawa przyznaje mu kompetencje.

Decyzja jak wyrok sądowy musi mieć podstawę prawną. Swobodne uznanie znika w formie, w jakiej istniało do tej pory, ale pojawia się w innej formie tj. jako swobodne uznanie wprowadzone przez ustawodawstwo.

Administracja może działać tylko na podstawie ustawy, wyjątkiem zaś jest swobodne uznanie, które przysługuje administracji o ile zostanie jej to przyznane przez wyrażny przepis ustawy.

Sądy administracyjne badały legalność aktów adm

Teoria interesu Launa- głosiła tezę, że wszędzie tam, gzie ustawodawca używa pojęcia “Interes publiczny”

mamy do czynienia z udzieleniem prawa decydowania według swobodnego uznania, gdyż jedynie administracja jest powołana do oceny tego interesu. Teoria miała wpływ na praktykę sądów administracyjnych,

Najwyższy Trybunał Administracyjny odmawiał kontroli aktów administracyjnych o tyle o ile oparte były

na przepisach prawa powołujących się na interes publiczny.

Teoria pojęć nieoznaczonych- W. Jellinka oparła pojęcie swobodnego uznania na możliwościach różnej interpretacji normy prawnej przy stosowaniu ustawy. W/g tej teorii, jeśli ustawodawca używa pojęć

nieostrych, dopuszczających różną interpretację, to znaczy że chce org. stosującemu prawo pozostawić możliwość wyboru między kilkoma rozstrzygnięciami. W tych przypadkach mamy do czynienia ze swobodnym

uznaniem.

47.Uznanie administracyjne w ujęciu współczesnym.

Przy wykonywaniu ustaw ważne są dwie instytucje:

-uznanie administracyjne

-pojęcie nieokreślone

Gdy sytuacja prawna odpowiada stanowi przewidzianemu przez ustawę, to powinien nastąpić skutek prawny przewidziany przez ten akt.

Stosowanie prawa następuje w 4 fazach:

1.wyjaśnienie i ustalenie stanu faktycznego

2.wykładnia i ustalenie stanu ustawowego

3.subsumpcja, tj. udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy stan faktyczny odpowiada stanowi przewidzianemu przez ustawę.

4.ustalenie skutku prawnego udowodnionego faktu.

Prawidłowość stosowania prawa podlega kontroli zewnętrznej tj .kontroli sądu administracyjnego

48.Pojęcie uznania administracyjnego-

istnieje wówczas, gdy administracja dla urzeczywistnienia stanu prawnego może wybierać między różnymi rozwiązaniami.

Uznanie występuje w tedy, gdy norma prawna nie determinuje w sposób jednoznaczny skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyrażny dokonanie takiego wyboru org. adm.

Ustawa pozwala na wybór następstwa prawnego, przy czym można dokonywać wyboru między dwiema lub więcej możliwościami. Uznanie może polegać na tym, że adm. musi zdecydować czy dany środek można zastosować albo też jaki ze środków wybrać.

49. Przesłanki uznania administracyjnego i jego znaczenie.

Uznanie adm. zapewnia ustawodawca, ponieważ musi ono wynikać z normy prawnej /ustawowej/.

Upoważnienie /techniczne/ do uznania przybiera formę wyrażnego wskazania na uznanie, “może”, ”jest upoważniony”, bądż wynika to z całokształtu uregulowania.

Uznanie stwarza adm. możliwość działania na własną odpowiedzialność, na podstawie upoważnienia udzielonego przez ustawę. Gdy administracja działa na podstawie uznania, to wtedy jej szczególnym obowiązkiem jest dokładne zbadanie sprawy, rozważenie okoliczności indywidualnych i powinna wybrać rozstrzygnięcie optymalne Zawsze powinna mieć adm. na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. /z art.7 k.p.a./

W związku z instytucją uznania administracyjnego wyodrębniamy:

-akty wydawane w zakresie /na podstawie/ ścisłego związania ustawowego

-akty oparte na uznaniu administracyjnym

Decyzje adm. oparte na uznaniu podlegają kontroli Naczelnego Sądu Administracyjnego.

W ustawach pojawiają się pojęcia nieokreślone takie jak interes społeczny, interes publiczny, dobro publiczne, ważny interes stron i inne. Ustalenie co kryje się pod tymi pojęciami należy do adm. wykonującej ustawy. Ocena czy to ustalenie jest prawidłowe, podlega kontroli sprawowanej przez instytucje kontroli, łącznie z sądem adm .w zakresie jego kompetencji.

50.Inne formy działania administracji:umowa cywilnoprawna, umowa administracyjna, ugoda administracyjna, porozumienie i przyrzeczenie

-umowa cywilnoprawna, umowa administracyjna, ugoda administracyjna, porozumienie i przyrzeczenie.

. Formy regulowane prawem cywilnym :

Umowa-forma działania przynajmniej dwóch samodzielnych stron; akt który dochodzi do skutku w wyniku zgodnego oświadczenia woli stron.

Umowa jako forma działania adm. ma zastosowanie zwłaszcza w sferze majątkowej; gdy adm. nabywa, zbywa określone składniki majątkowe.

Swoistość umowy, jako formy działania adm., wynika stąd, że org. adm. używa umowy jako prawnej formy działania w celu wykonywania swoich zadań i dlatego zawieranie umów przez org. adm. regulowane jest nie tylko przepisami prawa cywilnego, ale również przez prawo adm.

Spory związane z takimi umowami podlegają rozpoznaniu przez sądy powszechne.

Umowa administracyjna-może być zawarta z osobą , w stosunku do której w innym przypadku musiałby być wydany akt adm. Umowę adm. zawiera organ adm. ze stroną bądż stronami. Umowa adm. może powodować nawiązywanie, zmianę bądż znoszenie stosunku administracyjnoprawnych.

Posłużenie się umową nie może prowadzić do skutku prawnego, którego nie można osiągnąć przy pomocy aktu administracyjnego. W naszym porządku prawnym niema generalnego upoważnienia dla organów adm.pub.do zawierania umów administracyjnych.

Ugoda administracyjna-jest to ugoda pomiędzy stronami postępowania administracyjnego, zawieranej przed organem , przed którym toczy się postępowanie administracyjne. Ugoda może być zawarta tylko w indywidualnej sprawie administracyjnej, wyłącznie w czasie trwania postępowania administracyjnego i to tylko

w takiej sprawie , w której biorą udział co najmniej dwie strony o spornych interesach

Ugoda adm., po jej zatwierdzeniu przez organ administracji, zastępuje decyzję w sprawie, gdyż k.p.a.

stanowi, że “zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w toku postępowania administracyjnego”

Porozumienie administracyjne-jest instrumentem organizowania działalności podmiotów w sferze przydzielonych im zadań, w szczególności obejmować może sferę stosunków administracyjnoprawnych.

Obecnie porozumienia mogą zawierać gminy z org.adm.rządowej w sprawie przejmowania przez org.gminy zadań z zakresu adm.rządowej,

Gminy mogą zawierać porozumienia komunalne w sprawie powierzenia jednej z nich zadań publicznych.

Ustawa o samorządzie województwa, -województwo może zawierać z innymi województwami oraz jednostkami samorządu terytorialnego porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych..

Również ustawa o samorządzie powiatowym przewiduje , że powiat może zawierać z org.adm.rządowej porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu adm.rządowej

Przyrzeczenie-jest to szczególny rodzaj oświadczenia organu administracyjnego, przez który zobowiązuje się org. adm. do podjęcia określonego działania albo do dopuszczenia do pewnego działania

Instytucja przyrzeczenia nie jest w naszym państwie prawnie uregulowana. Można spotkać przyrzeczenie w niektórych ustawach np. ustawa o działalności gospodarczej w art.23 stanowi, co następuje:”

Kto zamierza podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu, może ubiegać się o

wydanie promesy koncesji /przyrzeczenie wydania koncesji /.Promesę wydaje się w drodze decyzji administracyjnej, ustala się okres ważności z tym, że nie może być on krótszy niż 6-m.-cy, w okresie ważności promesy nie można odmówić wydania koncesji, chyba że uległ zmianie stan faktyczny lub prawny podany we wniosku o wydanie koncesji.

51.Akt normatywny,-

oświadczenie woli organu państwa (czasem także in. podmiotu uprawnionego do jego stanowienia), sporządzane w odpowiedniej formie, na podstawie kompetencji konstytucyjnych lub wynikających z ustawy.

52.POJĘCIE I ZASADY USTROJOWEGO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

Ustrój administracji publicznej

Obejmuje ustrój urządzeń społecznych spełniających funkcje administracji, o ile jest on prawnie unormowany oraz cały system organów administracji ich kompetencje, które są również unormowane przez prawo.

Zasadnicze zagadnienia ustrojowego prawa administracji

• Zagadnienia dotyczące organów adm. publicznej

• Zagadnienia dotyczące urzędów

• Klasyfikacji organów adm.

• Władztwa organizacyjnego

• Kompetencji i właściwości oraz zasad powiązań organów adm. Publicznej

.53.Aparat administracji-

jest to określenie zbiorcze dla oznaczenia różnych jednostek organizacyjnych wykonujących funkcje adm. publicznej (organy adm. publicznej, rządowej i samorządowej, zakłady publiczne, przedsiębiorstwo użyteczności publicznej, organizacje społeczne, korporacje, a nawet upoważnione osoby prawne.

54.Przyczyny podziału aparatu administracji

1. funkcjonalne – różne dziedziny adm. wymagają zróżnicowanych specjalnych kwalifikacji np. adm. służby zdrowia, adm. obrony kraju.

2. terytorialne – ze względu na podział terytorialny i wagę spraw występujących, inną np. w gminie, a inną w województwie czy w skali całego kraju

3. organizacyjne- inne są powiązania między organami samorządowymi, a inne między samorządem a adm. rządową, czy między organami adm. rządowej wzajemnie np. między wojewodą a Prezesem RM.

Jednostki wchodzące w skład aparatu adm. nazywane są też podmiotami administracyjnymi

55.POWIĄZANIA PODMIOTÓW ADM. PUBLICZNEJ: Dekoncentracja, koncentracja, centralizacja

Przy koncentracji – punkt ciężkości adm. spoczywa w rękach organów naczelnych, centralnych, które decydują we wszystkich ważnych sprawach.

Organy niższe są silnie skrępowane, niesamodzielne, mogą wykonywać np. czynności przygotowawcze.

Przy dekoncentracji – punkt ciężkości adm. leży w organach terenowych, które wykonują przeważającą większość zadań adm. Następuje przekazanie właściwości do załatwienia spraw administracyjnych przez organy centralne organom niższym poprzez prawo udzielania wytycznych, poleceń, rozkazów.

Organy niższe mogą być podporządkowane lub uzależnione od organów wyższych.

Zasada centralizacji – polega na tym że decyzje podejmowane są wyłącznie przez organy wyższe, organy niższe mają jedynie pozycję organów przygotowujących rozstrzygnięcia ./w tedy zbiega się koncentracja z centralizacją/ .

ZASADA HIERARCHICZNEGO PODPORZĄDKOWANIA-organy niższe podporządkowane są organom wyższym przejawia się w zależności służbowej i osobowej.

DO ZALET HIERARCHII ZALICZA SIĘ:

• Jednolitość działania aż do najniższego stopnia

• Łatwe ustalenie uzasadnienie i wyegzekwowanie odpowiedzialności ( odpowiada minister,przełożony)

• Eliminowanie sporów kompetencyjnych; powstałe spory rozstrzyga wspólny przełożony

• Jasny układ kompetencji w działaniach na zewnątrz, wobec obywateli.

56.Decentralizacja-

Proces przekazywania uprawnień ze szczebla centralnego na szczeble niższe, a także sposób organizacji i wykonywania władztwa administracyjnego państwa, w którym org. Działające na szczeblu nie pozostają w stosunku hierarchicznej podrzędności do organów szczebla wyższego.

ZALETY DECENTRALIZACJI:

1. zbliżenie podmiotu decydującego do załatwianej sprawy; dotyczy to przede wszystkim decentralizacji terytorialnej

2. lepszą możliwość kierowania procesem decyzyjnym w skutek kierownictwa na podstawie mniej skomplikowanej organizacji

3. większą przejrzystość, która prowadzi do szybszego i lepszego poznania wad i ich źródeł

4. mniejsze obciążenie pionowego przepływu informacji

5. zwiększenie poczucia odpowiedzialności związane z gotowością jej ponoszenia dzięki lepszemu poznaniu całokształtu podejmowanych rozstrzygnięć

6. zwiększenie potencjału wprowadzania nowości.

57.Autonomia-

polega na przyznaniu jednostkom samorządowym kompetencji do stanowienia przepisów prawa rangi ustawowej ( ustaw) niższych niż ustawa zasadnicza.

58.Nadzór

oznacza kontrolę oraz możność podjęcia prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego lub możność bezpośredniego wzruszenia (uchylenia, stwierdzenia nieważności ) jego aktów.

• PODZIAŁ ŚRODKÓW NADZORÓW

Środki nadzoru represyjnego –.

Zaliczamy do nich:

• żądanie informacji przez organ nadzoru o wszystkich sprawach poddanych nadzorowi

• uchylenie przez organ nadzoru aktu prawnego naruszającego prawo, bądź prawo żądania uchylenia takiego aktu przez organ, który akt wydał

• zarządzenie

• Zarządzenie zastępcze

• Ustanowienie organu komisarycznego

środków nadzoru prewencyjnego zaliczyć można :

• Uzgodnienie aktu organu nadzorowanego z organem

• Zatwierdzenie aktu prawnego organu nadzorowanego przez organ nadzorczy

• Ustalenie budżetu jednostki nadzorowanej przez organ nadzoru jeśli jednostka nadzorowana nie uchwali budżetu w określonym prawem terminie

Wyróżniamy również środki nadzoru merytorycznego ,personalnego

59.Kontrola-

prawo organu kontrolującego do wyłącznego sprawdzania działalności innych organów , czy jednostek organizacyjnych i oceniania prawidłowości ich działalności, przyrównania do jakichś wzorców.

Zamiast terminu kontrola używa się takich pojęć jak lustracja, wizytacja, rewizja.

60.PODMIOT ADMINISTRACJI

państwo jest pierwotnym podmiotem admini., realizuje należące do niego zadania adm. w części przez własne organy , w części przez samodzielne podmioty adm. Niektóre podmioty adm. są usamodzielnione pod względem organizacyjnym i prawnym, nazywamy je osobami prawnymi prawa publicznego zaliczamy do nich również korporacje, zakłady i fundacje. Samodzielność prawna umożliwia im wykonywanie adm. na własną odpowiedzialność. Podmioty te są jednak związane z państwem. Swoje istnienie i zadania wywodzą od państwa, w swojej działalności związane są z ustawami państwowymi jak i poddane są nadzorowi państwowemu. Określamy je jako pochodne podmioty adm. zdecentralizowanej.

- podmioty prawa prywatnego – osoba upoważniona bądź upoważniony przedsiębiorca ( osoba fizyczna, prawna ) którym określone zadania adm. zostają przekazane do samodzielnego, władczego wykonania. Są to osoby prawnie samodzielne i działają na własną odpowiedzialność.

-administrację może wykonywać również w formie prawa cywilnego prywatnego np.spółki akcyjne , sp.z o o ,

-podmioty które nie posiadają osobowości prawnej, prawa publicznego, ale mimo to są powołane do realizacji zadań adm. we własnym zakresie i na własną odpowiedzialność

61.ORGANY ADM. PUBLICZNEJ

Organ adm. publicznej :

stanowi wyodrębnioną część aparatu adm. pub., działa w imieniu i na rachunek państwa , uprawniony jest do korzystania ze środków władczych- uprawnia to do stanowienia aktów prawnych posiadających moc obowiązującą, zagwarantowaną możliwością zastosowania środków przymusu państwowego w celu doprowadzenia do ich wykonania, działa w zakresie przyznanych mu kompetencji

Wyodrębnienie organizacyjne- polega na tym, że organ posiada określoną przez państwo formę organizacyjną, która czyni z niego pewną organizacyjną jedność np. rada gminy – skład radnych, organem adm. rządowej jest minister kierujący określonym działem tej organizacji.

MINISTERSTWO – jest zespołem pracowników państwowych, kierowanych przez ministra i powołanych do pomocy ministrowi w wykonywaniu jego zadań.

URZĘDY CENTRALNE – są wyodrębnione organizacyjnie z ministerstwa i posiadają przez prawo własne kompetencje. Nadzoruje wykonuje minister.

Na szczeblu terenowym – wojewoda jest organem administracji rządowej w województwie, jemu przysługują kompetencje. Wojewoda wykonuje swoje zadania przy pomocy I i II wojewody, dyrektora generalnego urzędu wojewódzkiego oraz dyrektorów wydziałów. Urząd wojewódzki jest aparatem pomocniczym wojewody w miejscu jego siedziby, zaś delegatura urzędu woje. jest organem pomoc. zorganizowaną poza jego siedzibą.

WŁADZA- jest pojęciem ogólnym, a nie organizacyjnym. Organ sprawuje władzę, ale sam władzą nie jest. Można sprawować władzę np. ustawodawczą, wykonawczą czy sądowniczą.

URZĄD – zorganizowany zespół pracowników państwowych lub samorządowych, przydzielony do pomocy organowi administracji i powołany do merytorycznej i technicznej obsługi tego organu.

62.KLASYFIKACJA ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

1. ORGANY NACZELNE I ORGANY ADMINISTRACJI

• Prezydent

• Rada Ministrów

• Prezes RM

• Ministrowie

• Osoby powołane do składu Rządu np. Przewodniczący Komitetu Badań Naukowych, który wchodzi w skład RM.

2. ORGANY CENTRALNE I TERENOWE

Organ centralny działa na terenie całego kraju. Wszystkie organy naczelne są jednocześnie organami centralnymi, nie wszystkie organy centralne są jeszcze organami naczelnymi.

Organy terenowe- realizują swoje kompetencje tylko na określonej części terytorium państwa np. województwie, powiecie, gminie czy okręgu.

63.ORGANY DECYDUJĄCE I POMOCNICZE

Organy decydujące to organy, które mogą rozstrzygać sprawy w drodze czynności prawnych.

Organy pomocnicze- to takie organy, które mogą tylko występować z inicjatywą czy też opiniować przedstawione im sprawy przez organy decydujące bądź wykonywać jedynie czynności kontrolne. np. Rada Legislacyjna przy Prezesie RM czy kolegium przy wojewodzie.

64.ORGANY JEDNOOSOBOWE I KOLEGIALNE

Kolegialność organu powoduje, że wolę organu wyraża uchwała zespołu osób.

Organy kolegialne tworzy się do tego, aby ustalały ogólne kierunki działania, cele strategiczne, założenia polityki w poszczególnych dziedzinach działalności państwa.

ZALETY: udział wielu osób, trafnie rozwiązane rozstrzygnięcia

WADY: powolność działania, duże koszty, mniejsze poczucie odpowiedzialności

Organy jednoosobowe -są powoływane do załatwiania spraw konkretnych, licznych, wymagających konkretnego rozstrzygnięcia, gdy niezbędna jest wiedza fachowa i gdy chodzi o jasno określoną odpowiedzialność

ZALETY: duża operatywność, szybkość podejmowanych decyzji, niższe koszty, wyraźnie określona odpowiedź

WADĄ – jest brak zalet.

65.ORGANY ZAWODOWE I SPOŁECZNE

Organy zawodowe- w jego skład wchodzą osoby ,które z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie, będące źródłem utrzymania.

Organy społeczne – w skład którego wchodzą osoby traktujące swą pracę w organie honorowo, które z tego tytułu otrzymują diety lub ekwiwalent za utracony zarobek. np. rada miasta.

66. ZAKRES DZIAŁANIA I WŁAŚCIWOŚĆ ORGANU - wskazuje jakimi sprawami ma się zajmować dany organ.. Stanowi się zwykle w przepisach prawa tworzących dany organ . Do podejmowania działań władczych konieczne są jeszcze przepisy upoważniające do takiego działania, a więc przepisy kompetencyjne, które znajdują się w przepisach ustaw regulujących poszczególne dziedziny adm. publicznej np. w prawie budowlanym, wodnym, o ochronie środowiska.

WŁAŚCIWOŚĆ – pozwala na udzielenie odpowiedzi na pytanie, jakie podmioty adm. i jaki organ administracyjny jest powołany do załatwiania spraw adm. danego rodzaju.

67.RODZAJE WŁAŚCIWOŚCI:

1. właściwość rzeczowa dotyczy przydzielonych danemu organowi kategorii

spraw . Rozstrzyga on o tym, jaki organ załatwia sprawy z zakresu budownictwa, przemysłu, oświaty.

2. właściwość miejscowa dotyczy przestrzeni działania organu, np. czy na obszarze gm. X , czy gm. Y czy w województwie, powiecie bądź okręgu,

3. właściwość instancyjna zakłada wielostopniową organizację adm. i rozstrzyga, którego stopnia organ jest właściwy do załatwienia spraw.

4. właściwość funkcjonalna odnosi się ona do określenia, który z wewnętrznych organów danego podmiotu właściwy jest do załatwienia danej sprawy

68.PRZESTRZEGANIE WŁAŚCIWOŚCI

Właściwość stanowi podstawę i granicę działalności organu. Organ jest zobowiązany wykonywać zadania jemu przydzielone i przestrzegać z urzędu swojej właściwości. Organ właściwy rzeczowo i instancyjnie nie może sprawy załatwiać, jeśli nie jest jednocześnie organem właściwym miejscowo i odwrotnie.

69. PRZENOSZENIE WŁAŚCIWOŚCI

Ustawa może określać, iż pewne zadania stanowią zadania własne określonego podmiotu administracji np. zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. Jednakże ustawodawca może zlecać określonemu podmiotowi wykonywanie zadań zleconych z zakresu zadań innego podmiotu. np. ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadania z zakresu adm. rządowej.

70. WŁADZTWO ORGANIZACYJNE- uprawnienie do tworzenia, zmiany i znoszenia podmiotów administracji .Przysługuje organom państwa w zakresie władzy ustawodawczej i władzy wykonawczej.

Utworzenie podmiotu adm. następuj przez wydanie aktu prawnego, podobnie w przypadku łączenia bądź znoszenia podmiotu.

71.SAMORZĄD-

związki publicznoprawne. Istnieje i działa w ramach państwa wyłącznie na podstawie ustaw. Administrację samorządową można określić jako adm. samodzielną, poddaną jedynie nadzorowi, a ponadto realizowaną przez odrębne od państwa podmioty administrujące.

CECHY SAMORZĄDU:

1. “przepisy prawa powinny zabezpieczyć określonym grupom społecznym i wyłonionym przez nie organom prawo do zarządzania “swoimi” sprawami

2. grupy te uczestniczą w wykonywanie samorządu obligatoryjnie z mocy ustawy

3. grupy te i ich organy wykonują zadania należące do adm. publicznej

4. owo zarządzenie odbywa się na zasadach samodzielności (decentralizacji)

Rodzaje samorządów:

• terytorialny- tworzą grupy społeczne zamieszkałe na wspólnym terytorium np. samorząd wojewódzki

• specjalny : zawodowy- jednoczący grupy społeczne wykonujące ten sam zawód : gospodarczy- łączący ludzi o wspólnych interesach gospodarczych, prowadzących działalność gospodarczą : wyznaniowy- łączy ludzi wspólnego wyznania religijnego : narodowościowy- łączy ludzi przyznających się do tej samej narodowości.

72. ZAKŁAD-

jednostka organizacyjna, nie będąca organem państwowym (urzędem) ani organem samorządu , która została powołana do wykonywania zadań publicznych i jest uprawniona do nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych, wyposażona w zespół środków osobowych i rzeczowych, realizująca zadania publiczne i korzystająca z władztwa zakładowego.

Władztwo zakładowe- jest częścią władztwa państwowego, stanowi zakres upoważnień dla organów zakładu do jednostronnego kształtowania stosunków prawnych z użytkownikami zakładów, jak również z osobami , które znalazły się na terenie zakładu w innym charakterze ( np. jako osoby odwiedzające chorych w szpitalu).

Zakład publiczny stanowi jednostkę organizacyjną w której prowadzi się działalność oświatową, dydaktyczną, wychowawczą, leczniczą bądź służącą ochronie porządku i zdrowia publicznego.

W zakładzie adm. proces realizacji zadań społecznych przebiega w obrębie szeroko pojętej jego organizacji. Charakterystyczną cechą zakładu pub. jest jego prawo do nawiązywania stosunków administracyjno-prawnych z użytkownikami.

Zakłady pub. mogą być tworzone w drodze ustawy ( np. państwowa szkoła wyższa), aktów organów adm. rządowej i organów samorządu terytorialnego bądź też przez osoby fizyczne i prawne za zezwoleniem organu adm. publicznej.

73.UŻYTKOWNICY ZAKŁADÓW-

uczniowie, studenci, chorzy, czytelnicy itp. Użytkownicy są podmiotami , w stosunku do których ma zastosowanie władztwo zakładowe, realizowane przez organy zakładu.

Przykładem obowiązkowego korzystania z zakładu pub. jest obowiązek szkolny. Art.15 ustawy z 7 września 1991r.o systemie oświaty przewiduje, że nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia.

.Przyjęcie w poczet użytkowników zakładu pub. następuje w drodze aktu podjętego przez upoważniony organ zakładu. Akt ten zostaje podjęty w wyniku oświadczenia woli użytkownika(kandydata) zakładu bądź jego przedstawiciela ustawowego.

Prawa i obowiązki użytkownika zakładu wynikają z ustaw i aktów wykonawczych, jak również ze statutów i regulaminów zakładowych.

.74. FUNDACJA- mogą być publicznoprawne, państwowe, niepaństwowe

jest instytucją opartą na majątku przeznaczonym przez jej założyciela na określone, nie gospodarcze cele, zazwyczaj naukowe, kulturalne, oświatowe bądź dobroczynne. Fundatorem może być osoba fizyczna niezależnie od obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoba prawna mająca siedzibę w Polsce lub za granicą. Siedziba fundacji powinna znajdować się na terytorium RP. Fundator wskazuje cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację.

Statut fundacji określa jego nazwę, siedzibę i majątek, cele ,zasady, formy i zakres jej działalności, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia zarządu i jego członków.

Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru fundacji, które prowadzi Sąd Rejonowy.

O wpisaniu do rejestru sąd zawiadamia ministra właściwego ze względu na zakres jej działania oraz cel fundacji.

Minister i wojewoda mogą występować do sądu o uchylenie uchwały zarządu fundacji, pozostającej w rażącej sprzeczności z jej celem albo z postanowieniami jej statutu lub z przepisami prawa oraz o wstrzymanie wykonania uchwały do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

Minister i wojewoda mogą wystąpić do sądu o zawieszenie zarządu fundacji i wyznaczenie zarządcy przymusowego, który ma wykonywać czynności potrzebne do prawidłowego działania fundacji.

.Od decyzji Ministra służy Fundacji skarga do NSA.

75. INNE PODMIOTY WYKONUJĄCE ZADANIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Instytucja zlecenia funkcji z zakresu adm. publicznej polega na tym, że przepisy prawa powierzają bądź pozwalają na powierzanie określonemu podmiotowi, nie będącemu organem adm. rządowej bądź samorządu terytorialnego, wykonywania zadań adm. publicznej.

Zlecenia funkcji z zakresu adm. publicznej organizacjom społecznym może nastąpić w drodze ustawowej. Zlecenie to nie zmienia charakteru prawnego organizacji społecznej (wykonywanie zleceń oraz zadań własnych ).Według KPA pod określeniem “organizacja społeczna” rozumiemy –organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne organizacje społeczne.

Organy społeczne realizujące zadania z zakresu adm. publicznej:

• ochotnicze straże pożarne i związki ochotniczych straży pożarnych

• Polski Czerwony Krzyż

• Polski związek Łowiecki

• Straż Ochrony Przyrody. Ustawodawca powierzył członkom SOP wykonywanie typowych funkcji adm. władczej.

Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym informuje, że zadania z zakresu adm. publicznej mogą wykonywać również organy gminnych przedsiębiorstw i zakładów publicznych bądź innych gminnych jednostek organizacyjnych (nie tylko organy wykonawcze jednostek pomocniczych np. sołtys.

76. CENTRALNE ORGANY ADMINISTRACJI:

Znajdują się na najwyższym szczeblu w strukturze administracji. Ich terytorialny zasięg obejmuje cały kraj. Funkcje centralnych organów adm. spełniają:

Prezydent RP, RM, PRM, ministrowie, Komitet Badań Naukowych. Komitet Integracji Europejskiej, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji oraz liczne organy adm. centralnej, nie będące organami naczelnymi

77. PREZYDENT RP

KOMPETENCJE: czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz na nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium, ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, mianuje i odwołuje pełnomocnych przedstawicieli Rzeczpospolitej w innych państwach i przy organizacjach międzynarodowych, jest zwierzchnikiem sił zbrojnych, nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeczenie, korzysta z inicjatywy ustawodawczej, wydaje rozporządzenia, zarządzenia, nadaje statut Kancelarii Prezydenta RP

Urzędem obsługującym prezydenta jest Kancelaria, którą kieruje szef kancelarii

Powoływany i odwoływany przez Prezydenta

77. RADA MINISTRÓW i ADMINISTRACJA RZĄDOWA

W skład RM wchodzą: Prezes RM, Wiceprezesi RM, Ministrowie, Przewodniczący określonych w ustawach komisji

Powołanie RM wymaga współdziałania najwyższych organów państwowych; Prezydenta i Sejmu. Odbywa się następująco: Prezydent desygnuje Prezesa RM, a na jego wniosek powołuje RM w składzie zaproponowanym przez Prezesa RM, w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub przyjęcia dymisji RM.

Na wniosek Prezesa RM Prezydent może dokonywać zmian na stanowiskach poszczególnych ministrów.

KOMPETENCJE: korzysta RM z inicjatywy ustawodawczej, wydaje rozporządzenia w celu wykonywania ustaw i na podstawie udzielonych w nich upoważnień, podejmuje uchwały w zakresie wykonywania swoich konstytucyjnych uprawnień, do RM należą sprawy polityki państwa niezastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego, RM kieruje adm. rządową; koordynuje i kontroluje pracę organów adm. rządowej, zapewnia wykonanie ustaw, uchwala projekt budżetu państwa, kieruje wykonywaniem budżetu państwa

ORGANY WEWNĘTRZNE RM: stałe komitety RM, komitety do rozpatrywania określonej sprawy, rady i zespoły

RM może tworzyć, w drodze rozporządzenia stałe komitety RM jako organy pomocnicze i opiniodawcze.

Prezes RM może tworzyć komitety do rozpatrywania określonej sprawy; może to czynić z inicjatywy RM bądź własnej

Celem działania stałych komitetów jest uzgadnianie stanowiska członków RM, inicjowanie, przygotowywanie i przedstawienie RM i Prezesowi RM projektów rozstrzygnięć RM opinii oraz analizowanie sytuacji w poszczególnych dziedzinach polityki Rządu. Prezes RM może tworzyć rady i zespoły jako organy pomocnicze lub opiniodawczo-doradcze.

Przy RM utworzono Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, jako organ opiniodawczo-doradczy w sprawach programowania, nadzoru i koordynowania działań UOP i Wojskowych Służb Informacyjnych ( służby specjalne ) oraz podejmowanych dla ochrony bezpieczeństwa państwa działań policji, Straży Granicznej i Żandarmerii Wojskowej.

POSIEDZENIA RM

Zwołuje je Prezes RM, on też ustala ich porządek obrad oraz im przewodniczy. W wyjątkowych sytuacjach Prezydent może zwołać Radę Gabinetową , której nie przysługują kompetencje RM.

Posiedzenia RM odbywają się przy obecności większości członków RM, udział jest obowiązkowy. Posiedzenia mają charakter poufny, Prezes RM może zarządzić tajność całości lub części posiedzenia ze względu na np. tajemnicę państwową.

Prezes RM może zezwolić zaproszonym osobom na przysłuchiwanie się posiedzeniu.

Rozstrzygnięcia zapadają w drodze uzgodnienia, jednak gdy jest to niemożliwe następuje głosowanie jawne zwykłą większością głosów.

RM informuje opinię publiczną o przedmiocie posiedzenia oraz podjętych rozstrzygnięciach gdy nie jest to utajnione.

79.PREZES RADY MINISTRÓW

FUNKCJE: reprezentuje RM, kieruje pracami RM, wydaje rozporządzenia, zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonywania, koordynuje i kontroluje pracę członków RM, sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w konstytucji i ustawach, jest zwierzchnikiem służbowym pracowników adm. rządowej

jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej

KOMPETENCJE: powoływanie i odwoływanie sekretarzy i podsekretarzy stanu, powoływanie i odwoływanie kierowników niektórych urzędów centralnych oraz ich zastępców, powoływanie i odwoływanie wojewodów, sprawowanie nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego, zwoływanie posiedzeń z udziałem właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych lub wojewodów

KANCELARIA PREZESA RM ( jest urzędem obsługującym RM)

CZŁONKOWIE RM I PEŁNOMOCNICY RZĄDU

Członek RM uczestniczy w ustalaniu polityki państwa, obowiązany jest do inicjowania i opracowywania w zakresie swojego działania, polityki rządu, przedkładania inicjatyw i odpowiednich projektów aktów normatywnych na posiedzeniu RM.

80.KOMITETY, CENTRA I RADY

Komitet Integracji Europejskiej

ZADANIA: koordynowanie procesów adaptacyjnych i integracyjnych Polski z UE, , współpraca z Komisją Europejską w zakresie realizacji programu wymagań integracyjnych,

Komitet Badań Naukowych

Jest to naczelny organ adm. , kolegialny do spraw polityki naukowej i naukowo-technicznej państwa.

ZADANIA: opracowywanie i przedstawianie RM projektów polityki naukowej i technicznej państwa oraz podział środków finansowych na poszczególne jednostki naukowe, badawczo-rozwojowe, inwestycje, finansowanie projektów badawczych itp.

Rządowe Centrum Studiów Strategicznych

Jest państwową jednostką organizacyjną, prowadząca prace służące RM i Prezesowi RM do programowania strategicznego, prognozowania rozwoju gospodarczego, społecznego oraz zagospodarowania przestrzennego kraju.

KRAJOWA RADA RADIOFONII I TELEWIZJI

Stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Krajowa Rada ma kompetencje prawodawcze . W jej skład wchodzi 9 członków, kadencja trwa 6 lat. Krajowa Rada przedstawia corocznie do końca marca Sejmowi, Senatowi i Prezydentowi. Przewodniczący KR wydaje decyzje w sprawach koncesji na rozpowszechnienie programów radiowych i telewizyjnych.

81.URZĘDY CENTRALNE I AGENCJE

Centralne organy można podzielić na organy podległe bądź nadzorowane: bezpośrednio przez RM lub Prezesa RM , przez właściwego ministra (centralne organy resortowe) np. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Szef Służby Cywilnej

Państwowe jednostki organizacyjne- agencje np. Własności Rolnej Skarbu Państwa, A. Rynku Rolnego

Agencja prowadzi samodzielną gospodarkę finansową pod pewnymi warunkami działalność ta może być finansowana z budżetu państwa.

82.PODZIAŁ TERYTORIALNY

Podziałem terytorialnym nazywać będziemy względnie trwałe rozczłonkowanie przestrzeni państwa dokonywane dla pewnej grupy lub określonych tylko jednostek organizacyjnych państwa lub jednostek niepaństwowych wykonujących zadania państwowe.

Wyróżniamy trzy rodzaje podziału: podział zasadniczy /trójstopniowy/ tworzony jest dla organów terenowych o kompetencjach ogólnych Jednostkami zasadniczego podziału są: gminy, powiaty i województwa (16 województw).

Zmiana granic województw, w tym związana z tworzeniem, łączeniem, dzieleniem lub znoszeniem powiatów, następuje w drodze rozporządzenia RM, który wydaje się po zasięgnięciu opinii organów jednostek samorządu terytorialnego.

podział pomocniczy dokonywany jest dla organów o charakterze pomocniczym w stosunku do organów o podstawowym znaczeniu; np. podział gminy na sołectwa. Tworzenie w gminie jednostek pomocniczych w postaci sołectw, dzielnic miejskich, osiedli i innych jest pozostawione do decyzji rad gmin.

Nie cała gmina musi być podzielona na jednostki pomocnicze. Sołectwa, dzielnice i osiedla jako jednostki pomocnicze nie posiadają osobowości prawnej i własnego majątku. Jednostka pomocnicza oraz jednostka niższego rzędu mogą zarządzać i korzystać z mienia komunalnego oraz rozporządzać dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie.

podział specjalny dokonywany dla wykonywania takich zadań państwa. Ustawą z 5.06.1998 roku o adm. rządowej w województwie utworzono wojewódzką adm. zespoloną, którą – poza wojewodą – stanowią kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży. Powiatowe służby, inspekcje i straże działają pod zwierzchnictwem starosty. Dzięki temu ograniczono liczbę podziałów specjalnych, tworzonych dla określonych inspekcji bądź służb.

USTALANIE NAZW MIEJSCOWOŚCI I OBIEKTÓW FIZJOGRAFICZNYCH

Sprawę tę reguluje rozporządzenia Prezydenta z 24.10.1934 roku o ustalaniu nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych i o numeracji nieruchomości.

Rozporządzenie ustala, że w stosunkach urzędowych wolno używać nazw miejscowości jedynie w brzmieniu prawnie ustalonym.

83. Administracja terenowa

Na szczeblu gminy istnieje samorząd , na szczeblu województwa - administracja rządowa. Ponadto utworzono 267 rejonów , które nie stanowiły nowego szczebla podziału terytorialnego kraju , Rejonowe organy rządowej administracji ogólnej były swego rodzaju agendami wojewody w terenie.

Przywrócenie samorządu terytorialnego w gminie było pierwszym etapem wprowadzenia samorządu terytorialnego w naszym kraju. Dopiero ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz o samorządzie województwa wraz z innymi aktami ustawodawczymi , zwłaszcza z ustawą z 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu trójstopniowego podziału terytorialnego państwa oraz ustawą z 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej , stanowią podstawę zasadniczej reformy ustroju administracji publicznej.

84.Terenowe organy administracji rządowej

. Administrację rządową na obszarze województwa wykonują: wojewoda, kierownicy zespolonych służb , inspekcji i straży , organy administracji niezespolonej, organy samorządu terytorialnego , jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub zawartego porozumienia, kierownicy powiatowych służb , inspekcji i straży , organy innych samorządów, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej następuje na podstawie ustawy lub porozumienia.

.Zespolenie bezpośrednie mamy w sytuacji , gdy kierownik służby,inspekcji lub straży wykonuje zadania i kompetencje w imieniu wojewody i gdy służba ta, inspekcja lub straż jest włączona do urzędu wojewódzkiego (pod jednym zwierzchnikiem i w jednym urzędzie).

Zespolenie pośrednie ma miejsce w sytuacji, gdy kierownik służby, inspekcji lub straży działa we własnym imieniu, realizuje jemu przypisane kompetencje i gdy posiada aparat pomocniczy w postaci komendy, inspektorów lub innej jednostki organizacyjnej nie wchodzącej w skład urzędu wojewódzkiego (kierownik działa pod zwierzchnictwem wojewody).

Zadania i kompetencje

Reforma ustroju adm. publicznej z 1998 r. ma na celu realizację postanowień Konstytucji z 1997 r., a zwłaszcza oparcie ustroju terytorialnego na zasadzie decentralizacji władzy publicznej. Samorząd terytorialny jest podstawową formą decentralizacji, powoływaną do wykonywania zadań publicznych w sposób samodzielny. Natomiast kompetencje organów adm. rządowej powinny być usytuowane na najniższym poziomie, gwarantującym prawidłowe wykonanie zadań i wykorzystanie kompetencji.

Wojewoda jest: przedstawicielem Rady Ministrów w województwie, zwierzchnikiem zespolonej administracji rządowej,

organem nadzoru nad jednostkami samorządu terytorialnego, organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu

administracyjnym, reprezentantem Skarbu Państwa w zakresie i na zasadach określonych w ustawach.

Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów odpowiada za wykonywanie polityki rządu w województwie.

Zadania i kompetencje wojewody (art.15 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o adm. rządowej w województwie):

1) kontrola wykonywania przez organy zespolonej adm. rządowej, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa Rady Ministrów,

2. 2) kontrola wykonywania przez organy samorządu terytorialnego i inne samorządy zadań z zakresu adm. rządowej,

3)zapewnienie współdziałania wszystkich jednostek organizacyjnych adm. rządowej i samorządowej

4) współdziałanie z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych,

. W zakresie wykonywania funkcji przedstawiciela Rady Ministrów wojewoda może wydawać polecenia ,obowiązujące wszystkie organy adm. rządowej ,a w sytuacjach nadzwyczajnych, obowiązujące też organy samorządu terytorialnego.

Wojewoda jako zwierzchnik zespolonej adm. rządowej kieruje nią i koordynuje jej działalność, zapewnia warunki do skutecznego jej działania i ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania. Wojewoda sprawuje nadzór nad organami jednostek samorządu terytorialnego na zasadach określonych w ustawach Wojewoda jako reprezentant Skarbu Państwa: reprezentuje Skarb Państwa, wykonuje uprawnienia i obowiązki organu założycielskiego wobec przedsiębiorstw państwowych

Wojewoda jest organem zespolonej administracji w województwie, a w przypadkach określonych ustawami, takim organem jest kierownik zespolonej służby, inspekcji lub straży wojewódzkiej.

Organizacja wojewódzkiej administracji zespolonej

Powoływanie i odwoływanie

Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publicznej. Wice-wojewodów powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody.

Kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich powołuje i odwołuje wojewoda. Nie dotyczy to komendanta wojewódzkiego Policji i komendanta Państwowej Straży Pożarnej, których powołuje minister do spraw wewnętrznych za zgodą wojewody.

Statut i regulamin urzędu wojewódzkiego

Statut urzędu wojewódzkiego określa organizację wojewódzkiej administracji zespolonej. Nadawany jest przez wojewodę, w całości oraz ze zmianami podlega zatwierdzeniu przez Prezesa Rady Ministrów i ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Statut określa nazwy: wydziałów oraz innych komórek organizacyjnych urzędu, komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich, delegatur,

stanowisk dyrektorów wydziałów, stanowisk kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich.

Statut zawiera zakresy działania wydziałów i innych komórek organizacyjnych urzędu wojewódzkiego Statut określa skład kolegium wojewody i tryb jego pracy oraz inne sprawy istotne dla organizacji i funkcjonowania urzędu wojewódzkiego. Do statutu dołącza się też wykaz jednostek organizacyjnych podporządkowanych wojewodzie oraz przedsiębiorstw państwowych, dla których wojewoda pełni funkcję organu założycielskiego.

Regulamin urzędu wojewódzkiego - ważny dla funkcjonowania urzędu akt, składający się z dwóch części: 1/-określa szczegółową organizację oraz tryb pracy urzędu wojewódzkiego; ustalana jest przez wojewodę w drodze zarządzenia,

2/- regulaminy komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych.

Wykonywanie zadań

Wojewoda może upoważnić na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność.

Wojewoda może powierzyć prowadzenie w jego imieniu niektórych spraw z zakresu swej właściwości organom samorządu terytorialnego z obszaru województwa. Powierzenie następuje na podstawie porozumienia wojewody z zarządem gminy, powiatu lub województwa. Porozumienie podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Wojewoda może ustanowić, na czas określony, swojego pełnomocnika do prowadzenia spraw w zakresie określonym w pełnomocnictwie.

Delegatury urzędu wojewódzkiego, jak i delegatury komend, inspektoratów i innych jednostek organizacyjnych, tworzone są przez wojewodę w celu usprawnienia działania wojewódzkich organów zespolonej adm. rządowej.

Przy wojewodzie działa kolegium doradcze jako organ pomocniczy.

W skład kolegium wchodzą: wice-wojewodowie, dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego, komendant wojewódzki Policji,

komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, inne osoby wymienione w statucie urzędu wojewódzkiego.

Do udziału w pracach i posiedzeniach kolegium wojewoda może zapraszać inne osoby.

Nadzór i kierownictwo

Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością wojewody i dokonuje okresowej oceny jego pracy ,a także kieruje jego działalnością przez wydawane zarządzenia i polecenia. Prezes RM może upoważnić ministra właściwego do spraw administracji publicznej do wykonywania w jego imieniu przysługujących mu uprawnień nadzorczych i w zakresie kierownictwa, z wyj. powoływania i odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów między wojewodą a właściwym ministrem. Spory te rozstrzyga zawsze Prezes RM.

85.Samorząd terytorialny

Źródła prawa

Zmiany legislacyjne rozpoczęto od uchwalenia w dniu 8 marca 1990 r. ustaw: o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, o samorządzie terytorialnym, zwanej “ustawą o samorządzie gminnym , ordynacja wyborcza do rad gmin

Przywrócenie od 1 stycznia 1999 r. powiatów oraz utworzenie samorządu powiatowego i samorządu województwa wymagało wydania wielu aktów normatywnych .

Samorząd dokonuje regulacji prawnej głównie w drodze statutów. Podstawowy jest statut gminy, uchwalany przez radę gminy. Uchwalenie statutu gminy należy do wyłącznej właściwości rady gminy.

Uchwalenie statutu gminy liczącej powyżej 300 000 mieszkańców wymaga uzgodnienia z Prezesem RM.Ustawy o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa także przewidują uchwalenie statutu powiatu oraz statutu województwa, które stanowią najważniejsze akty prawa miejscowego powiatu lub województwa.

86.Pojęcie samorządu terytorialnego

Samorząd terytorialny stanowi wyodrębniony w strukturze państwa, powstały z mocy prawa, związek lokalnego społeczeństwa, powoływany do samodzielnego wykonywania administracji publicznej, wyposażony w materialne środki umożliwiające realizację nałożonych nań zadań.

Związek samorządowy korzysta ze względnej niezależności od innych części aparatu państwowego (organów rządowych) , a w konsekwencji z możliwości kształtowania własnej wewnętrznej organizacji, wyboru organów przedstawicielskich oraz uprawnień do stanowienia prawa lokalnego. Z faktu wykonywania administracji państwowej wynika możliwość stosowania władztwa administracyjnego oraz podległość nadzorowi państwa.

W nauce niemieckiej wskazuje się trzy istotne cechy pojęcia gminy , czyli podmiotu samorządu terytorialnego : terytorium, mieszkańcy tworzący korporację terytorialną, władztwo polegające na tworzeniu prawa i wykonywaniu administracji, wskutek czego mogą być nawiązane stosunki publicznoprawne i stosowane środki przymusu.

87.Pojęcie gminy, powiatu i województwa

Gmina stanowi wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Mieszkańcy gminy tworzą wspólnotę samorządową z mocy prawa. Ustawa o samorządzie gminnym tworzy uniwersalny układ gmin. Utrzymuje miasta, w których zamiast wójta działa burmistrz, a w miastach powyżej 100 000 mieszkańców lub gdy przed wejściem w życie ustawy działał prezydent, tj. w miastach powyżej 50 000 mieszkańców i w miastach będących siedzibą wojewódzkiej rady narodowej - prezydent miasta. Miasto może być podzielone na dzielnice.

Gmina posiada osobowość prawną. Wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej.

Powiat stanowi lokalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium. Lokalną wspólnotę samorządową tworzą z mocy prawa mieszkańcy powiatu. Powiat ma osobowość prawną. Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Powiatowi jako jednostce samorządu terytorialnego przysługują prawo własności i inne prawa majątkowe.

Województwo jest regionalną wspólnotą samorządową oraz największą jednostką zasadniczego podziału terytorialnego kraju w celu wykonywania administracji publicznej. Regionalną wspólnotę samorządową tworzą mieszkańcy województwa. Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznym o charakterze wojewódzkim, nie zastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej. Województwo ma osobowość prawną. Samodzielność województwa podlega ochronie sądowej.

Kodeks postępowania administracyjnego (art.22) i ustawa z 11 maja 1995 o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (art.18 ust.1) stanowią, że spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego oraz między organami tych jednostek a organami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

88. Zakres działania i zadania Gminy

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów Do spraw publicznych należy stanowienie przepisów gminnych, wybór i odwoływanie organów gminy oraz inne sprawy rozstrzygane w sposób władczy , w tym zwł. w drodze decyzji administracyjnej.

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy Zadania własne dzielą się na dwie grupy:

1) zadania obowiązkowe - takie, przy których gmina tylko w pewnym zakresie ma swobodę co do formy załatwienia danej sprawy, ale załatwić ją musi,

2) zadania pozostałe - gmina sama decyduje, czy je podejmuje, czy też nie podejmuje.

Zadania własne gminy finansują ze swoich dochodów uzupełnianych dotacjami i subwencjami z budżetu państwa. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa. Źródła dochodów tych jednostek określa się w ustawie. Przekazanie gminie , w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej oraz z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzania wyborów powszechnych oraz referendów. Zadania z zakresu adm. rządowej gmina może wykonywać także na podstawie porozumienia z organami adm. rządowej.

Ustawa o adm. rządowej w województwie nazywa sprawy z zakresu właściwości wojewody powierzone w drodze porozumienia z zarządem gminy, powiatu lub województwa zadaniami powierzonymi Gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonywania zadań zleconych w drodze ustawy, jak i na podstawie porozumienia

Różnice między zadaniami własnymi a zadaniami zleconymi z punktu widzenia prawnego:

1.co do zadań własnych obowiązuje klauzula generalna właściwości, co do zadań zleconych - każdorazowe upoważnienie;

2.za wykonanie zadań własnych odpowiedzialność ponosi gmina, za zadania zlecone - adm. rządowa;

3.wykonywanie zadań własnych następuje w oparciu o środki gminy, a zadań zleconych - po zapewnieniu środków przez adm. rządową;

4.nadzór nad działalnością w zakresie zadań własnych sprawowany jest na podstawie kryterium legalności (zgodności z prawem), a w sprawach zleconych nadzór sprawowany jest nadto na podstawie kryteriów celowości, rzetelności i gospodarności;

5.co do zadań własnych zapewniona jest ochrona prawnosądowa, a nie można dochodzić przed sądem zlecenia gminie określonych zadań z zakresu adm. rządowej.

89.Zakres działania i zadania Powiatu

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym.Wśród 22 dziedzin znalazły się m.in. : edukacja publicz., promocja i ochrona zdrowia, pomoc społeczna, gospodarka nieruchomościami, zagospodarowanie przestrzenne i nadzór budowlany, porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli ochrona przeciwpowodziowa, przeciwpożarowa i zapobieganie innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska.Do zakresu działania powiatu należy również wykonywanie zadań powiatowych służb, inspekcji i straży. Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gminy.

Właściwe organy adm. rządowej mogą, w drodze ustawy, nałożyć na powiat obowiązek wykonania pewnych czynności w zakresie należącym do zadań powiatu, Powiat może zawierać z organami adm. rządowej porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu adm. rządowej.

Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego oraz z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.

W celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy z innymi podmiotami. Powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.

90. Zakres działania i zadania województwa jako regionalnej wspólnoty samorządowej

Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań o charakterze wojewódzkim, nie zastrzeżonych ustawami na rzecz organów adm. rządowej.

Do samorządu województwa należy określanie strategii rozwoju województwa, uwzględniającej pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, pobudzanie aktywności gospodarczej, zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego a także kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego.

Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim: edukacja publiczna, w tym szkolnictwo wyższe,

promocja i ochrona zdrowia, pomoc społeczna, ochrona środowiska, gospodarka wodna, drogi publiczne i transport bezpieczeństwo publiczne

O przynależności zadania do zadań samorządu województwa decyduje charakter wojewódzki zadania oraz przepisy ustawowe określające taki charakter.

Ustawy mogą określać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania z zakresu adm. rządowej, wykonywane przez zarząd województwa.Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy. W celu wykonywania zadań województwo może tworzyć samorządowe jednostki organizacyjne oraz zawierać umowy z innymi podmiotami. W sferze użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne oraz przystępować do takich spółek. Zasady tworzenia spółek i przystępowania do nich określa ustawa o gospodarce komunalnej.

91Gospodarka komunalna: gminy, powiatu, województwa

Ustawa z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej określa zasady i formy prowadzenia gospodarki komunalnej

Zadania o charakterze użyteczności publicznej są to zadania, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Do usług takich należą np. zaopatrzenie w wodę, utrzymanie czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, lokalny transport zbiorowy, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą prowadzić gospodarkę komunalną w formach zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego. Mogą także powierzyć wykonywanie spraw z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom nie posiadającym osobowości prawnej.

O wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej ,wysokości cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz korzystanie z obiektów i urządzeń użyteczności publicznej gminy , powiatu lub województwa decydują rada gminy, rada powiatu bądź sejmik województwa, jeżeli przepisy ogólne nie stanowią inaczej. Uprawnienia te mogą być przekazane zarządowi gminy, powiatu lub województwa.

Jednostki samorządu terytorialnego mogą tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne oraz mogą przystępować do takich spółek.

Gmina bądź inna komunalna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w art.10 ustawy o gospodarce komunalnej. Działalność taka nie może być jednak prowadzona w formie zakładu budżetowego.

Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich.

Powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej.

Województwo poza sferą użyteczności publicznej może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne oraz przystępować do nich, jeżeli działalność tych spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych służących rozwojowi województwa.

92.Referenda

Referendum gminne-mieszkańcy gminy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym ( poprzez wybory i referendum) lub za pośrednictwem organów gminy.

Referendum jest formą demokracji bezpośredniej, dzięki której mieszkańcy gminy decydują w drodze głosowania o rozstrzygnięciu sprawy poddanej referendum.

Członkowie wspólnoty samorządowej mogą w drodze referendum decydować o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego w wyborach bezpośrednich organu samorządu terytorialnego, czyli rady gminy, powiatu i sejmiku województwa (art.170 Konstytucji).

Referendum różni się od konsultacji społecznej tym, że organ, który przeprowadził konsultację, ma obowiązek tylko rozpatrzenia jej wyniku i podania do publicznej wiadomości ; natomiast wynik referendum jest rozstrzygający w sprawie poddanej pod głosowanie w tej formie.

Wyłącznie w drodze referendum rozstrzyga się w kwestiach: w sprawach samoopodatkowania mieszkańców na cele publiczne oraz odwołania rady gminy przed upływem jej kadencji (art.12 ustawy o samorządzie gminnym). Referendum można przeprowadzić w każdej innej sprawie ważnej dla gminy.

Ustawa o referendum gminnym wprowadza pewne ograniczenie dotyczące odwoływania rady gminy Nie wolno przeprowadzać referendum gminnego w sprawie odwołania rady gminy, gdy do upływu kadencji pozostało mniej niż 6 miesięcy. Referendum w sprawie odwołania rady gminy przeprowadza się wyłącznie na wniosek mieszkańców, nie wcześniej jednak niż po upływie 12 miesięcy od dnia wyborów lub od dnia ostatniego referendum w sprawie odwołania rady gminy przed upływem jej kadencji.

Referendum przeprowadza się z inicjatywy rady lub na wniosek co najmniej 1/10 mieszkańców uprawnionych do głosowania. O przeprowadzeniu referendum decyduje rada gminy lub wojewódzki komisarz wyborczy. Rada gminy podejmuje uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie samoopodatkowania się na cele publiczne lub w innej ważnej dla gminy sprawie. Wojewódzki komisarz wyborczy postanawia o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania rady gminy.

Referendum jest ważne , jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania. Referendum w sprawie samoopodatkowania się mieszkańców na cele publiczne jest rozstrzygający , jeżeli za samoopodatkowaniem padło co najmniej 2/3 ważnie oddanych głosów.

Odwołanie rady gminy w wyniku referendum jest równoznaczne z rozwiązaniem zarządu gminy. W przypadku odwołania rady gminy przeprowadza się nowe wybory, a do tego czasu Prezes RM wyznacza osobę pełniącą funkcję organów gminy.

Koszty referendum gminnego pokrywane są z budżetu gminy.

Referendum powiatowe

Mieszkańcy powiatu podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (wybory i referendum powiatowe) lub za pośrednictwem organów powiatu.

Odwołanie rady powiatu przed upływem kadencji następuje w drodze referendum powiatowego ; tą drogą mogą być rozstrzygane sprawy z zakresu właściwości powiatu.

Referendum przeprowadza się z inicjatywy rady lub na wniosek co najmniej 10% mieszkańców uprawnionych do głosowania. Referendum jest ważne jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania.

Referendum w sprawie odwołania rady powiatu przed upływem kadencji przeprowadza się nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od dnia wyborów lub od dnia ostatniego referendum w sprawie odwołania rady powiatu przed upływem kadencji i nie później niż 6 miesięcy przed upływem kadencji.

Referendum wojewódzkie

Mieszkańcy województwa podejmują rozstrzygnięcia w drodze wyborów i referendum lub za pośrednictwem organów samorządu województwa. Referendum może być przeprowadzone w każdej ważnej dla województwa sprawie mieszczącej się w zakresie jego zadań. Referendum przeprowadza się z inicjatywy sejmiku województwa lub na wniosek co najmniej 1/10 mieszkańców uprawnionych do głosowania. Referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania .

Wyłącznie w drodze referendum wojewódzkiego rozstrzyga się w sprawie odwołania sejmiku województwa przed upływem kadencji.

93.Organy jednostek samorządu terytorialnego:

rada gminy, zarząd gminy, rada i zarząd powiatu, sejmik i zarząd województwa

94.Organy gminy: Rada gminy i zarząd gminy

Rada gminy jest organem uchwałodawczym i kontrolnym.

W skład rady gminy wchodzą radni w liczbie co najmniej 15 w gminie do 4 000 mieszkańców, do 45 radnych w gminie o liczbie mieszkańców powyżej 100 000 do 200 000 , a następnie po 5 radnych na każde dalsze rozpoczęte 100 000 mieszkańców, nie więcej jednak niż 100 radnych.

Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru.

Wybory do wymienionych rad i sejmików są równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym)

Eksponowane stanowisko wyraża się w tym, że należą do niej podstawowe kompetencje zastrzeżone na rzecz gminy. Są to kompetencje stanowiące i kontrolne.

W ramach kompetencji stanowiących rada podejmuje uchwały o różnym charakterze prawnym. Mogą to być przepisy gminne, budżet gminy uchwały o wyborze członków organów gminy (zarządu, komisji), mogą dotyczyć porozumień z organami adm. rządowej w sprawie przejęcia zadań powierzonych itp.

W ramach kompetencji kontrolnych rada gminy kontroluje działalność zarządu oraz podporządkowanych jednostek, do których należą : urząd gminy, zakłady (szkoły, ośrodki zdrowia itp.) i inne jednostki gospodarcze.

Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy będące w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.

Organizację wewnętrzną i tryb pracy rady i jej organów określa statut gminy, który musi być zgodny z ustawą.

Rada obraduje na sesjach, zwoływanych przez przewodniczącego rady “w miarę potrzeby”, ale nie rzadziej niż raz na kwartał. W przypadku wniesienia wniosku przez zarząd lub co najmniej 1/4 ustawowej liczby radnych o zwołanie sesji,wówczas w ciągu 7 dni sesję należy zwołać. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje się w ciągu 7 dni po ogłoszeniu wyników wyborów do rad na obszarze całego kraju.

Uchwały rady zapadają przy określonym quorum i odpowiednią większością głosów. Quorum powinno wynosić co najmniej 50% składu rady, uchwały zapadają zwykłą większością głosów. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego.

Wybór przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady gminy wymaga bezwzględnej większości głosów, tak jak wybór wójta lub burmistrza, zaś odwołanie wójta lub burmistrza wymaga większości 2/3 głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

Przewodniczącego rady wybiera się z grona radnych (nie może być on wójtem, burmistrzem czy prezydentem miasta). Wybiera się także od 1 do 3 wiceprzewodniczących, tj. zastępców przewodniczącego, także z grona radnych. Nie wolno łączyć funkcji przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady ze stanowiskiem wójta, burmistrza lub prezydenta miasta bądź innego członka zarządu gminy.

Organami “wewnętrznymi” rady są komisje rady. Rada może powoływać stałe i doraźne komisje do określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy. Komisje są organami rady i dlatego jej podlegają. Przedkładają radzie swoje plany pracy i składają sprawozdania ze swej działalności.

Szczególną pozycję ma komisja rewizyjna .Powołanie jej jest obligatoryjne. W jej skład mogą wchodzić wyłącznie radni, z wyłączeniem przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady gminy oraz członków zarządu. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi

Zarząd gminy i jego przewodniczący oraz urząd gminy

Zarząd gminy jest kolegialnym organem wykonawczym. Organ ten składa się z 3 do 7 osób. Przewodniczącym zarządu jest wójt lub burmistrz. Rada gminy wybiera zarząd spośród radnych lub spoza składu rady w ciągu 6 miesięcy od daty ogłoszenia wyników wyborów

Rada gminy wybiera wójta lub burmistrza bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Zastępca lub zastępcy wójta albo burmistrza oraz pozostali członkowie zarządu wybierani są na wniosek wójta lub burmistrza zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady , w głosowaniu tajnym.

Po upływie kadencji rady gminy zarząd działa do dnia wyboru nowego zarządu. Uchwała rady gminy w sprawie nie udzielenia zarządowi absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu. Nie wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia tej uchwały, rada gminy na zwołanej sesji rozpatruje sprawę odwołania zarządu.

Odwołanie zarządu z powodu nie udzielenia absolutorium może nastąpić po zapoznaniu się z opinią komisji rewizyjnej, opinią regionalnej izby obrachunkowej oraz uchwałą tej izby w sprawie uchwały rady gminy o nie udzieleniu absolutorium i po wysłuchaniu wyjaśnień zarządu.

Rada gminy może odwołać zarząd, z wyj. wójta lub burmistrza, z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek 1/4 ustawowego składu rady. Wniosek taki wymaga formy pisemnej i uzasadnienia , a także zaopiniowania przez właściwą komisję oraz przez komisję rewizyjną.

W obu tych przypadkach uchwała rady gminy w sprawie odwołania zarządu podejmowana jest bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

Rada gminy może odwołać wójta lub burmistrza większością 2/3 głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Odwołanie wójta lub burmistrza jest równoznaczne z odwołaniem pozostałych członków zarządu.

W przypadku odwołania zarządu rada gminy w ciągu 1 miesiąca wybiera nowy zarząd, a do tego czasu obowiązki zarządu wykonuje zarząd dotychczasowy.

Kompetencje zarządu zarząd jest organem wykonawczym rady. Wg ustawy zarząd wykonuje uchwały rady oraz przygotowuje projekty uchwał rady gminy. Projekty te mogą też przygotowywać inne organy, np. komisje rady.

Ponadto zarząd wykonuje zadania gminy określone przepisami prawa, np. : gospodarowanie mieniem gminy, wykonywanie budżetu, zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

Zarządowi przysługują też kompetencje, które konkretyzuje ustawa, np.; prawo wydawania zarządzeń zawierających przepisy porządkowe, przygotowanie projektu budżetu, informowanie mieszkańców gminy o kierunkach polityki społecznej i gospodarczej oraz o wykorzystaniu środków budżetowych.

Przewodniczący zarządu obok funkcji przewodniczącego organu kolegialnego, posiada też własne kompetencje. Poza tym w sprawach nie cierpiących zwłoki (w związku z bezpośrednim zagrożeniem interesu publicznego) wójt i burmistrz mogą realizować kompetencje zarządu. Akty podjęte w tym trybie wymagają zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu. Wójt nie może wydawać zarządzeń porządkowych.

Do kompetencji własnych wójta lub burmistrza należy przede wszystkim wydawanie decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu adm. publicznej, łącznie ze wszelkimi aktami indywidualnie skierowanymi do konkretnie oznaczonego adresata.

Od decyzji wydanej przez wójta, burmistrza, zarząd gminy lub upoważniony organ wykonawczy jednostki pomocniczej lub organ jednostki organizacyjnej j , służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego.

. Urząd nie jest organem, lecz zespołem środków materialnych i osobowych służących do wykonywania kompetencji i zadań organów. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu określa regulamin organizacyjny. Regulamin to akt prawny uchwalony przez radę na wniosek zarządu gminy. Regulamin musi być zgodny z ustawą i statutem gminy. Kierownikiem urzędu jest zawsze wójt lub burmistrz czy prezydent miasta.

Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze, w których powołuje się również ich organy.

W sołectwie działa zebranie wiejskie jako organ uchwałodawczy i sołtys jako organ wykonawczy, wspomagany przez radę sołecką. W dzielnicy lub osiedlu funkcjonuje rada jako organ uchwałodawczy o liczbie członków ustalonej wg przepisów o składzie rady gminy i zarząd w składzie liczbowym takim samym jak zarząd gminy. Na czele zarządu stoi przewodniczący

95. Organy powiatu : rada i zarząd powiatu

Rada powiatu

W skład rady powiatu wchodzą radni w liczbie 20 w powiatach liczących do 40 000 mieszkańców oraz po 5 na każde kolejne rozpoczęte 20 000 mieszkańców, ale nie więcej niż 60 radnych , wybrani w wyborach bezpośrednich.

Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu.

Do wyłącznej właściwości rady należą sprawy : stanowienie aktów prawa miejscowego, wybór i odwołanie zarządu powiatu, powołanie i odwołanie sekretarza powiatu i skarbnika powiatu, który jest głównym księgowym budżetu powiatu,

uchwalanie budżetu powiatu, podejmowanie uchwał w sprawie wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami, , sprawach majątkowych powiatu,

Rada powiatu wybiera ze swego grona przewodniczącego i jednego lub dwóch wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

Rada powiatu może powoływać ze swego grona stałe i doraźne komisje do określonych zadań .

Rada powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych. Dla sprawowania funkcji kontrolnej rada powołuje komisję rewizyjną z grona radnych, z wyłączeniem przewodniczącego, wiceprzewodniczących rady oraz radnych będących członkami zarządu. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu powiatu oraz występuje do rady z wnioskiem o udzielenie lub nieudzielenie absolutorium zarządowi..

. Uchwały rady, jak i zarządu powiatu zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu organu.

Statut powiatu określa organizację wewnętrzną oraz tryb pracy rady i komisji powoływanych przez radę , a także zasady tworzenia klubów radnych. Statut powiatu, jako jeden z aktów prawa miejscowego

Zarząd powiatu, starosta i starostwo powiatowe

Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu. W skład zarządu wchodzi starosta oraz pozostali członkowie zarządu w liczbie od 3 do 5 osób, w tym wicestarosta.. Rada powiatu dokonuje wyboru zarządu powiatu w ciągu 3 miesięcy w przeciwnym razie ulega rozwiązaniu z mocy prawa..

Zarząd powiatu może zostać odwołany z powodu nieudzielenia mu absolutorium, a także z innej przyczyny. Zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone przepisami prawa. W szczególności do zadań powiatu należy: przygotowywanie projektów uchwał rady, wykonywanie uchwał rady, gospodarowanie mieniem powiatu , wykonywanie budżetu powiatu,

Zarząd powiatu podlega wyłącznie radzie powiatu.

Statut powiatu określa organizację wewnętrzną oraz tryb pracy zarządu.

Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu, które wspólnie tworzą powiatową adm. zespoloną.

Kierownikiem starostwa oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży jest starosta . Powołuje i odwołuje on kierowników tych jednostek, zatwierdza programy ich działania, uzgadnia wspólne ich działanie, a w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek.

W sprawach nie cierpiących zwłoki, związanych z zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne starosta podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu powiatu. Czynności te wymagają zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu powiatu.

Od decyzji administracyjnych starosty oraz decyzji wydawanych w jego imieniu służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Organizację i zasady funkcjonowania starostwa powiatowego określa regulamin organizacyjny uchwalany przez radę powiatu na wniosek zarządu powiatu.

96.Organy samorządu województwa : sejmik i zarząd województwa

Sejmik województwa

Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. W skład sejmiku wchodzą radni w liczbie 45 w województwach liczących do 2 000 000 mieszkańców oraz po 5 radnych na każde kolejne rozpoczęte 500 000 mieszkańców.

Do wyłącznej właściwości sejmiku należą sprawy poza stanowieniem aktów prawa miejscowego należy uchwalanie: strategii rozwoju województwa oraz wieloletnich planów wojewódzkich, planu zagospodarowania przestrzennego, budżetu województwa,

podatków i opłat lokalnych, “Priorytetów współpracy zagranicznej województwa”,

Do sejmiku należy wybór i odwoływanie zarządu województwa, Do funkcji kontrolnych sejmiku należy rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa i realizacji strategii rozwoju oraz wieloletnich programów wojewódzkich, rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu i sprawozdań finansowych województwa. Sejmik podejmuje uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi z tytułu wykonania budżetu.

Sejmik wybiera ze swojego grona przewodniczącego i wiceprzewodniczących w liczbie nie większej niż trzech, w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów. Sejmik może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do wykonywania określonych zadań., jest obowiązany powołać komisję rewizyjną

Uchwały sejmiku zapadają większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej

Zarząd województwa, marszałek województwa i urząd marszałkowski

Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa, liczącym 5 osób. W skład zarządu wchodzi marszałek województwa jako przewodniczący, wiceprzewodniczący i pozostali członkowie. Sejmik wybiera ze swojego grona marszałka województwa bezwzględną większością głosów. Pozostałych członków zarządu , w tym nie więcej niż 2 wiceprzewodniczących, sejmik wybiera na wniosek marszałka, w ciągu 3 miesięcy od daty ogłoszenia wyników wyborów, bezwzględną większością głosów ustawowego składu sejmiku.

Uchwała sejmiku w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu. Sejmik po zapoznaniu się z wnioskiem komisji rewizyjnej i opinią regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały o nieudzielenie absolutorium zarządowi, może odwołać zarząd większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu.

Odwołanie marszałka z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium może nastąpić tylko w przypadku jednoczesnego wyboru marszałka województwa.

Odwołanie marszałka jest równoznaczne z odwołaniem całego zarządu.

Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa , nie zastrzeżone na rzecz sejmiku i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. Istnieje więc domniemanie kompetencji zarządu województwa w zakresie zadań należących do samorządu województwa.

Marszałek województwa kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz. Do niego należy organizowanie pracy zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego. W sprawach nie cierpiących zwłoki , związanych zagrożeniem bezpośrednio zdrowia i życia marszałek województwa podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu województwa. Czynności te wymagają zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu.

Marszałek województwa wydaje decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu adm. publicznej, tj. decyzje administracyjne. Od decyzji administracyjnych wydawanych przez marszałka i osoby przez niego upoważnione, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, natomiast w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą - do właściwego ministra.

Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.. Czynności prawne z których wynikają zobowiązania pieniężne województwa wymagają kontrasygnaty skarbnika.

97.Mienie komunalne: gminy, powiatu i samorządu województwa

Mienie gminy

Mieniem gminy jest własność i inne prawa majątkowe należące do gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych.

Gmina nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych gminnych osób prawnych, a one nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania gminy.

Mienie powiatu

Mieniem powiatu jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne. Innymi powiatowymi osobami prawnymi są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez powiat.

W stosunkach cywilnoprawnych powiat jest podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia powiatu nie należącego do innych powiatowych osób prawnych. Ustawa normuje sposób składania oświadczeń woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu oraz nakazuje , aby zarząd i ochrona mienia były wykonywane ze szczególną starannością.

Powiat nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych powiatowych osób prawnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Inne powiatowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania powiatu.

Mienie samorządu województwa

Mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo i inne wojewódzkie osoby prawne. Innymi wojewódzkimi osobami prawnymi są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status oraz te osoby, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo. Województwo jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia województwa nie należącego do innych wojewódzkich osób prawnych.

Wojewódzkie osoby prawne samodzielnie decydują o sposobie wykonywania należących do nich praw majątkowych. Od tej reguły ustawa wprowadza odstępstwa, jeśli chodzi o nieodpłatne rozporządzanie mieniem oraz zbycie:

a) nieruchomości służącej do powszechnego użytku lub bezpośredniego zaspokajania potrzeb publicznych,

b) przedmiotów posiadających szczególną wartość naukową, historyczną, kulturalną lub przyrodniczą,

bądź zmiany przeznaczenia wymienionych składników. Czynności te wymagają zgody zarządu województwa , wyrażonej w formie uchwały.

W przypadku zbycia przez województwo lub inną osobę prawną przedmiotów posiadających szczególną wartość naukową, historyczną, kulturalną lub przyrodniczą, Skarbowi Państwa przysługuje prawo pierwokupu lub wykupu, a mienie nabyte nieodpłatnie od Skarbu Państwa podlega zwrotowi na jego rzecz.

98.Finanse jednostek samorządu terytorialnego

. Co do wszystkich jednostek samorządu terytorialnego można stwierdzić , że : prowadzą one samodzielną gospodarkę finansową podstawą tej gospodarki jest budżet ( plan finansowy), budżet uchwalany jest przez ( radę gminy, radę powiatu , sejmik województwa, nadzór w zakresie spraw finansowych w odniesieniu do

jednostek samorządu terytorialnego sprawuje RIO

99. Samorządowe kolegia odwoławcze oraz związki, stowarzyszenia

i porozumienia gmin i powiatów

Samorządowe kolegia odwoławcze

Ustawa z 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych

Kolegium odwoławcze jest organem właściwym do rozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowienia postępowania i stwierdzenia nieważności decyzji. Kolegium jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów k.p.a Do czasu utworzenia sądów administracyjnych pierwszej instancji obszar właściwości samorządowych kolegiów odwoławczych określa rozporządzenie Prezesa RM z 17 lutego 1999 r. w ten sposób , że zachowano istniejące od 1994 r. kolegia w liczbie 49, a ich właściwość miejscowa obejmuje powiaty i miasta na prawach powiatu utworzone na obszarze 49 województw istniejących do 31 grudnia 1998 r. W sprawach należących do zadań organów samorządowych województwa właściwe jest kolegium mające siedzibę w mieście będącym siedzibą władz samorządowych.

Organami kolegium są zgromadzenie ogólne kolegium i prezes kolegium. W skład kolegium wchodzą prezes , wiceprezes i pozostali członkowie, których liczbę określa zgromadzenie ogólne na wniosek prezesa. Członkostwo w kolegium ma charakter etatowy lub poza etatowy.

Prezesa kolegium powołuje Prezes RM , na wniosek zgromadzenia ogólnego kolegium spośród dwóch kandydatów będących etatowymi członkami kolegium. Kadencja prezesa kolegium trwa 6 lat licząc od dnia powołania.

Etatowym członkiem kolegium może być tylko obywatel polski, korzystający z pełni praw publicznych, który ukończył magisterskie studia prawnicze lub administracyjne oraz ma doświadczenie zawodowe i nie był skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione z winy. Członka kolegium powołuje Prezes RM , na wniosek prezesa kolegium, zgłoszony po uzyskaniu opinii zgromadzenia ogólnego.

Kolegium orzeka w składzie trzyosobowym, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Składowi orzekającemu przewodniczy prezes lub etatowy członek kolegium. Orzeczenia zapadają po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu nie jawnym i wydawane są w formie decyzji lub postanowienia.

Właściwość kolegiów ogranicza się wyłącznie do spraw indywidualnych z zakresu administracji samorządu terytorialnego. Spełniają w tym zakresie funkcję orzeczniczą. Kolegia są organami administracji o charakterze quasi - sądowym, biorąc pod uwagę wymogi stawiane członkom kolegiów oraz związanie składów orzekających przy orzekaniu wyłącznie przepisami powszechnie obowiązującego prawa.

100.Związki , stowarzyszenia i porozumienia gmin

W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin. Utworzenie związku wymaga przyjęcia jego statutu przez rady zainteresowanych gmin.. Związek nabywa osobowość prawną po zarejestrowaniu , z datą ogłoszenia statutu w trybie i na zasadach ustalonych przez Prezesa RM , który to prowadzi rejestr związków międzygminnych.

Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku, zaś organem wykonawczym - zarząd związku. Zarząd związku powoływany i odwoływany jest przez zgromadzenie związku spośród jego członków. Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych.. Gminy powierzające swoje zadania mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.

Powierzenie zadań ma charakter porozumienia , tj. formy prawa publicznego, przypominającej w swej istocie umowę ( dobrowolność zawarcia porozumienia oraz ustalenia wzajemnych praw i obowiązków)..

Przedmiotem porozumienia może być tylko przekazanie zadań publicznych. Treścią porozumienia jest przekazanie praw i obowiązków, związanych z zadaniami gminy, jednej z nich. Od związków komunalnych należy odróżnić stowarzyszenia gmin o których mówi art.84 ustawy o samorządzie gminnym..

Ustawa nie przewiduje ogólnopolskiej reprezentacji gmin. Mimo to 28 września 1990 r. w Poznaniu powołano Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego, który ma stanowić ogólnopolską reprezentację gmin. Ta forma organizacyjna została uznana ( do czasu utworzenia ogólnopolskiej reprezentacji gmin na podstawie odrębnych przepisów) przepisem art.27 ustawy z 14 grudnia 1990 r. o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w 1991 r. oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym. Ustawa z 10 grudnia 1993 r. o finansowaniu gmin stanowi, że pod określeniem “ogólnopolska reprezentacja gmin” rozumie się Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego,do czasu innego uregulowania.

101 Związki , stowarzyszenia i porozumienia powiatów

Powiaty mogą tworzyć związki, stowarzyszenia oraz zawierać porozumienia powiatów.

Powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami. W sprawach utworzenia związku, przystąpienia do niego decydują rady zainteresowanych powiatów, w formie uchwał.

Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Związek ma osobowość prawną, którą nabywa po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia statutu związku . Utworzenie związku wymaga przyjęcia statutu związku przez rady zainteresowanych powiatów bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady powiatu. Związki powiatów podlegają rejestracji w rejestrze związków prowadzonym przez ministra właściwego do spraw administracji..

Organami związku są :

- zgromadzenie związku - organ stanowiący i kontrolny,

- zarząd związku - organ wykonawczy.

W skład zgromadzenia wchodzi po dwóch reprezentantów powiatów uczestniczących w związku. Uchwały zgromadzenia podejmowane są bezwzględną większością głosów statutowej liczby członków zgromadzenia.

Zarząd związku jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spośród jego członków. Statut może dopuszczać wybór członków spoza członków zgromadzenia w liczbie nie przekraczającej 1/3 składu zarządu związku.

Powiaty mogą zawierać porozumienia w sprawie powierzenia jednemu z nich prowadzenia zadań publicznych.

Miasto na prawach powiatu może tworzyć związki i zawierać porozumienia z gminami.

Powiaty mogą tworzyć stowarzyszenia z innymi powiatami, a także z gminami. Do stowarzyszeń tych stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach.

102.Nadzór nad samorządem terytorialnym

Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. W myśl Konstytucji organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes RM i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe. Art.171 ust.3 mówi że Sejm , na wniosek Prezesa RM, może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli ten narusza Konstytucję lub ustawy.

103 Nadzór nad samorządem gminnym

Według art.86 ustawy o samorządzie gminnym organami nadzoru są : Prezes RM i wojewoda, a w zakresie spraw budżetowych - regionalna izba obrachunkowa.

104.Przedmiot i kryteria nadzoru

Według ustawy przedmiotem nadzoru jest “działalność gminna”. Pod tym określeniem należy rozumieć zarówno działalność polegającą na realizacji zadań własnych samorządu, jak również zadań zleconych. W sprawach własnych samorządu nadzór ma się ograniczyć tylko do kryterium legalności, tj.zgodności działań z prawem. Przez prawo należy rozumieć tylko przepisy powszechnie obowiązujące. Art.97 ust.1 ustawy odstępuje od zasady, iż nadzór ma być realizowany według kryterium legalności ; mówi o ingerencji nadzorczej “w razie nie rokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy”.

W przypadku zadań zleconych samorządowi nadzór poszerzono o dalsze kryteria (poza kryterium legalności) : celowości , gospodarności , rzetelności

W sprawach zleconych samorządowi nie jest dopuszczalne wydawanie wiążących poleceń służbowych, a więc wyłączone jest hierarchiczne podporządkowanie i związane z nim środki kierownictwa.

105.Zakres podmiotowy nadzoru

Organami nadzoru są : Prezes RM, wojewodowie i regionalne izby obrachunkowe. Kompetencje nadzorcze przysługują - również Sejmowi.

Funkcje nadzoru nad samorządem gminnym sprawują głównie organy adm. rządowej. Jedynie w przypadku regionalnych izb obrachunkowych uwzględnia się czynnik społeczny - na zasadzie parytetu - gdy chodzi o członków kolegium izby, co ma wpływ na ocenę charakteru prawnego tego organu.

Nadzorowi poddane są organy gminy ( rada i zarząd gminy).

Poza prawem żądania niezbędnych informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania gminy oraz prawem dokonywania wizytacji administracji gminnej, które odnoszą się do całej organizacji gminy, pozostałe przepisy o nadzorze dotyczą tylko określonych organów gminy. Zakłady gminne poddane są odrębnym reżimom prawnym i wynikającym z nich przepisom o nadzorze nad ich działalnością.

Nad jednostkami pomocniczymi nadzór powinien być sprawowany na podstawie postanowień statutu gminy bądź innych podmiotów gminnych.

Przepisy o nadzorze nad gminami stosuje się odpowiednio do związków i porozumień międzygminnych.

106. Środki nadzoru

Ustawa o samorządzie gminnym stanowi, że “organy nadzoru mogą wkraczać w działalność gminną tylko w przypadkach określonych ustawami. Ustawa gwarantuje ochronę sądową samodzielności gminy, dlatego gdy środek nadzoru przybiera formę rozstrzygnięcia , to wówczas gminie służy skarga do sądu administracyjnego.. Zaskarżeniu do sądu podlega również stanowisko wyrażane przez organy nadzoru oraz wszystkie te organy , od których zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania uzależnia się ważność rozstrzygnięcia organu gminy.

Ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym przewiduje skargę do sądu administracyjnego nie na rozstrzygnięcia nadzorcze, ale na “akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.Następujące akty podejmowane przez organy nadzoru bieżącego i zwierzchniego posiadają cechy rozstrzygnięcia nadzorcze:1) orzeczenie (stwierdzenie) o nieważności, niezgodności uchwały samorządu terytorialnego ,

. Jedną z form nadzoru mogą być zatwierdzanie, uzgodnienie lub zaopiniowanie przez inny organ, niekoniecznie organ nadzoru. Obowiązuje generalna zasada, że uchwały organów gminy sprzeczne z prawem są nieważne i że o nieważności tych uchwał w całości lub części orzeka organ nadzoru. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopuszczalności skargi do sądu administracyjnego. Właściwy organ gminy może wnieść skargę na rozstrzygnięcie nadzorcze w terminie 30 dni od daty doręczenia mu tegoż rozstrzygnięcia.

W sprawach zleconych.: wstrzymanie wykonania uchwały organu gminy oraz uchylenie uchwały takiego organu i wydanie zarządzenia zastępczego. Wstrzymanie wykonania uchwały może nastąpić nie tylko z przyczyn nielegalności działania, ale także z powodu niecelowości, nierzetelności lub niegospodarności. Gdy organ samorządu podejmując uchwałę nie uwzględnia wskazówek wojewody zawartych w akcie o wstrzymaniu uchwały, to wówczas wojewoda może uchylić uchwałę i wydać zarządzenie zastępcze , o czym ma obowiązek powiadomić właściwego ministra. Takie zarządzenie wchodzi w życie w terminie 30 dni od dnia jego wydania, chyba że powiadomiony o zarządzeniu zastępczym minister wyda inne rozstrzygnięcie, może nawet uwzględnić stanowisko samorządu.

Najbardziej drastycznym środkiem nadzoru jest rozwiązanie rady gminy lub rozwiązanie zarządu gminy. Rozwiązać radę gminy może tylko Sejm i to nie z własnej inicjatywy, lecz na wniosek Prezesa RM.

Drastyczny środek nadzoru : zawieszenie organów gminy i ustanowienie zarządu komisarycznego . Ten środek nadzoru zastrzeżony jest dla Prezesa RM, a można go stosować gdy wystąpią jednocześnie dwie przesłanki : przedłużający się brak skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych oraz wystąpienie sytuacji, gdy brak skuteczności nie rokuje nadziei na szybką poprawę.

107. Nadzór nad działalnością powiatu

Nadzór nad działalnością powiatu sprawują te sam organy co nad działalnością gminy, stosują to samo kryterium legalności (zgodności z prawem). organy nadzoru mogą wkraczać w działalność powiatu tylko w przypadkach określonych ustawami. Uchwały rady powiatu organom nadzoru przedkłada starosta w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Uchwały organów powiatu w sprawie wydania przepisów porządkowych podlegają przekazaniu niezwłocznie.

Konsekwencje sprzeczności uchwały z prawem są takie sama jak w przypadku uchwały rady gminy. A więc nieważność uchwały sprzecznej z prawem, a w przypadku nieistotnego naruszenia prawa wskazanie przez organ nadzoru, że uchwałę wydano sprzecznie z prawem. Takie same jak w przypadku gminy są terminy do podjęcia rozstrzygnięcia nadzorczego (30 dni od dnia dostarczenia organowi nadzoru uchwały) oraz do stwierdzenia nieważności uchwały przez sąd administracyjny ( 1 rok od jej podjęcia, o ile dotrzymano 7-dniowy termin do przedłożenia uchwały organowi nadzoru).

W razie rażącego naruszenia przez radę powiatu Konstytucji lub ustaw , ulega ona rozwiązaniu przez Sejm, co jest równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów powiatu.

Prezes RM może zawiesić organy powiatu i ustanowić zarząd komisaryczny, po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom powiatu i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji powiatu oraz po wysłuchaniu opinii sejmiku województwa.

Komisarza rządowego powołuje Prezes RM na wniosek wojewody, zaopiniowany przez sejmik województwa. Komisarz przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji organów powiatu.

Rozstrzygnięcia organów nadzoru, w tym dotyczące rozwiązania zarządu powiatu oraz zawieszenie organów powiatu i ustanowienie zarządu komisarycznego, podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia. Zaskarżać można też rozstrzygnięcia dotyczące organów związków i porozumień powiatów.

Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do wniesienia skargi, jeśli skargi nie wniesiono albo z dniem oddalenia lub odrzucenia skargi.

108. Nadzór nad działalnością samorządu województwa

Nadzór nad działalnością samorządu województwa sprawują te same organy co nad działalnością powiatu. Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność województwa tylko w przypadkach określonych ustawami. Nadzór ten jest sprawowany na podstawie kryterium zgodności z prawem, a więc legalności.

Organy nadzoru nad działalnością województwa mają prawo :żądać informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania województwa, orzekać o nieważności uchwał sprzecznych z prawem,

Marszałek województwa zobowiązany jest przedstawiać wojewodzie uchwały sejmiku województwa oraz uchwały zarządu województwa podlegające nadzorowi w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia.

Do uchwał zarządu województwa poddanych nadzorowi należą uchwały (art.58 ust.1 i 2 ustawy o samorządzie województwa) wyrażające zgodę na nieodpłatne rozporządzenie oraz zbycie nieruchomości służącej do powszechnego użytku lub bezpośredniego zaspokajania potrzeb publicznych bądź przedmiotów posiadających szczególną wartość naukową, historyczną, kulturalną lub przyrodniczą bądź też na zmianę przeznaczenia składników takiego mienia.

Organ nadzoru ma prawo stwierdzić nieważność uchwały organu samorządu województwa tylko w ciągu 30 dni od dnia jej otrzymania. Po upływie tego terminu - inaczej niż w przypadku uchwały organu gminy lub powiatu - organ nadzoru nie może zaskarżyć uchwały do sądu administracyjnego, lecz może we własnym zakresie orzec o niezgodności uchwały z prawem. Co do skutków takiego orzeczenia stosuje się przepisy k.p.a.

Dalszą różnicą w porównaniu z powiatem jest to, że rozwiązanie sejmiku województwa przez Sejm może nastąpić tylko “ w razie naruszenia przez sejmik województwa Konstytucji lub rażącego albo wielokrotnego naruszania ustaw”. Rozwiązanie sejmiku województwa jest równoznaczne z rozwiązaniem wszystkich organów samorządu województwa. Do czasu wyboru nowych organów ich funkcje pełni właściwy terytorialnie wojewoda.

Ta sama przesłanka (naruszenie Konstytucji lub rażące albo wielokrotne naruszanie ustaw) stanowi przyczynę rozwiązania zarządu województwa. .

Organy samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, województwa) mają prawo zaskarżać do sądu administracyjnego skierowane do nich rozstrzygnięcia nadzorcze. Mogą to czynić , podnosząc zarzut niezgodności z prawem , w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego..

109. Nadzór w zakresie spraw powierzonych

Wojewoda może powierzyć prowadzenie w jego imieniu niektórych spraw z zakresu swojej właściwości organom samorządu terytorialnego z obszaru województwa. Następuje to na podstawie porozumienia wojewody z zarządem gminy, powiatu lub województwa.

Wojewoda może wstrzymać wykonanie uchwały rady gminy, powiatu lub samorządu województwa i przekazać ją do ponownego rozpatrzenia , wskazując zaistniałe uchybienia oraz termin jej ponownego uchwalenia. Jeżeli uchwała wymienionych organów nie uwzględnia wskazań wojewody, wojewoda może uchylić uchwałę i wydać w to miejsce zarządzenie , informując o tym właściwego ministra. Zarządzenie wojewody wchodzi w życie po upływie 30 dni od daty jego wydania, chyba że w tym czasie właściwy minister wyda inne rozstrzygnięcie.

Akt wojewody o uchyleniu uchwały organu samorządu terytorialnego oraz jego zarządzenie bądź rozstrzygnięcie właściwego ministra mogą być zaskarżone do sądu administracyjnego.

Skarga z art. 101 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym

Art.101 ustawy o samorządzie gminnym stwarza możliwość zaskarżenia uchwał organów gminy poza trybem nadzorczym.

Art.101 ust.1 stanowi : “każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego”.

Określenie “uchwała podjęta przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej” obejmuje wszystkie uchwały organów gminy będące aktami normatywnymi, a więc takimi, które nie mają imiennie oznaczonego adresata oraz regulują nieokreśloną liczbę przypadków. Należą do nich uchwały zawierające przepisy gminne, jak i podejmowane w sprawie statutu gminy, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, budżetu gminy, w sprawie podatków i opłat, ustalenia zakresu działania sołectwa i dzielnic (osiedla itp Skargę można wnieść w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, jeżeli wyrażą oni na to pisemną zgodę.

Skargi nie można wnosić jeżeli orzekał już w danej sprawie sąd administracyjny i skargę oddalił.

110.Pojęcie kontroli administracji publicznej

Kontrolą jest to obserwowanie, ustalanie czy wykrywanie stanu faktycznego, porównywanie rzeczywistości z zamierzeniami, występowanie przeciwko zjawiskom niekorzystnym i sygnalizowanie właściwym jednostkom o dokonanych spostrzeżeniach.

Kontrola polega na :

-ustalaniu istniejącego stanu rzeczy

-ustaleniu jak być powinno

-zestawieniu tego, co istnieje z tym, co być powinno, w przypadku istnienia różnicy między stanem rzeczywistym, a stanem pożądanym, na ustaleniu przyczyn tej różnicy i sformułowaniu zaleceń w celu usunięcia niepożądanych zjawisk

Inspekcja-

Jest kontrolą wykonywaną poprzez bezpośrednią obserwację zachowania się badanej jednostki i porównania tego zachowania z odpowiednimi wzorcami zachowania poprawnego.

Lustracja

-jest kontrolą skierowaną nie na zachowanie się podmiotu lecz zwykle na określony przedmiot, na jego rzeczywisty stan, jego cechy w porównaniu z odpowiednimi wzorcami określającymi stan pożądany.

Rewizja

-rewizję łączy się z reguły z kontrolą w dziedzinie finansów, polegającą na bezpośredniej konfrontacji stanu faktycznego środków finansowych i innych składników majątkowych jednostki kontrolowanej z odpowiednią dokumentacją i na ocenie prawidłowości dysponowanie tymi składnikami.

Wizytacja

-nazywamy kontrolę mającą na celu bezpośredni wgląd w działalność jednostki kontrolowanej.

Nadzór

-jest pojęciem szerszym niż kontrola, nadzór obejmuje zawsze kontrolę, natomiast wykonywanie kontroli nie musi się łączyć z prawem stosowania środków nadzorczych. O nadzorze mówi się wówczas, gdy w grę wchodzi prawo wydawania poleceń co do zmiany kierunku działania.

111.Zadania kontroli administracji publicznej

Zadaniem kontroli jest zapobieganie błędom w działaniu administracji. Kontrola musi być proporcjonalna do rozmiarów działania administracji. System kontroli, musi nie tylko wykrywa ć błędy, ale określić, jakie sytuacja rodzą błędy, musi też zapewnić zapobieganie powstawaniu błędów. Instytucje kontrolne muszą wykrywać żródła powstawania błędów przez analizę przyczyn ich powstawania oraz przez samo potencjalne oddziaływanie kontroli.

111A.Rodzaje kontroli:

• Zupełna /nieograniczona/- obejmuje całość działania kontrolowanej jednostki ze wszystkich możliwych stron: od strony przestrzegania przepisów prawa, gospodarności, celowości, rzetelności itp.

• Ograniczona-obejmuje pewien etap działania, w który wkraczać może organ kontrolowany.

Organ ten może wkraczać w czynności jednostki kontrolowanej zanim ta podejmie działanie na zewnątrz, może kontrolować zamierzenia, fakty i wkraczać w toku samego działania lub po dokonanej już czynności.

W przypadku gdy organ kontrolujący staje się, praktycznie rzecz ujmując organem nadzorującym, z tego powodu kontrola wstępna ma ograniczone zastosowanie.

• Wstępna-polega na możliwości badania samych zamierzeń podjęcie określonego działania przez organ kontrolowany. Organ kontrolowany ma obowiązek przedstawienia organowi kontrolującemu do wglądu dokumentacji działania jeszcze przed jego rozpoczęciem, obowiązek zawiadomienia organu kontrolnego o zamiarze podjęcia działania . Wydaje się że taka kontrola ma duże zalety, bo zapobiega powstawaniu błędów i nadużyć. W rzeczywistości jest jednak inaczej, gdyż komplikuje ona tok administrowania, opóżnia działanie administracji, a co najważniejsze zmniejsza odpowiedzialność organu administracyjnego za efekty jego działania, gdyż odpowiedzialność za podjęte działania rozdziela się między organ kontrolujący a organ kontrolowany, kontrolę wstępną można nazwać kontrolą ograniczoną z w/w powodów.

• Następna-jest najczęściej spotykaną i najbardziej efektywną formą kontroli. Kontrola ta koncentruje się na etapach działania, które zostały już zakończone. Wnioski z tej kontroli dotyczą zakończonych działań.

• Wewnętrzna i zewnętrzna

Kontrolą wewnętrzną jest kontrola sprawowana w warunkach, gdy zarówno kontrolujący i kontrolowany wchodzą w skład tej samej jednostki organizacyjnej najniższego rzędu np. (kontrola głównego księgowego nad czynnościami kasjera). Każda kontrola wykonywana przez inną jednostkę organizacyjną może byc określona jako zewnętrzna z punktu widzenia jednostki kontrolowanej ( np. kontrola przeprowadzona przez inspektora ministerstwa w urzędzie wojewódzkim).

• Kontrola faktyczna-kontrola ta jest wykonywana w czasie trwania działania, jest kontrolą towarzyszącą procesowi działania, ma ona wpływ na dalszy bieg tego procesu i ewentualnie na podobne działania w przyszłości. Kontrole faktyczną wykonują dość liczne organy, nie spełniające funkcji nadzoru wobec podmiotu kontrolowanego i tak np. tak postępowania administracyjnego, może kontrolować prokurator na podstawie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego.

• Kontrola prowadzona z urzędu i na wniosek- w wyniku żądania z zewnątrz.

Kontrola podejmowana z urzędu ma na celu przede wszystkim ochronę interesu społecznego, publicznego, zaś kontrola podejmowana na wniosek- przede wszystkim ochronę interesu indywidualnego, prawa podmiotowego jednostki np. kontrola instancyjna uruchamiana na skutek wniesienia odwołania.

112.Główne cechy kontroli:

• kontrola powinna być bezstronna-bezstronność kontroli jest wtedy zapewniona, gdy organ kontrolujący nie jest powiązany z jednostką kontrolowana stosunkiem nadzoru, gdy nie ponosi za jej działalność odpowiedzialność.

• fachowa- fachowość należy rozumieć jako zdolność oceny działalności jednostki kontrolowanej z określonego punktu widzenia. Kontroler powinien być wybitnym znawcą badanej działalności administracyjnej, znawcą zagadnień, które ma ocenić. Fachowość kontroli oznacza także umiejętność wyboru takiej metody jej prowadzenia, aby przy możliwie najmniejszym nakładzie pracy uzyskać najlepsze wyniki.

efektywna- zadaniem kontroli jest ocena prawidłowości działania administracji, ujawnienie w tym działaniu błędów i wad, wskazywanie źródeł ich powstawania. Efektywność kontroli oznacza więc należyte wykorzystanie wyników kontroli dla poprawy działalności aparatu administracyjnego. Na problem efektywności kontroli można spojrzeć jeszcze z innego punktu widzenia. I tak, można zwrócić uwagę na:

-możliwie najniższe nakłady przeznaczone na kontrolę (oszczędności)

-możliwie najlepsze wyniki kontroli (skuteczność)

-możliwie najlepszy stosunek między nakładami a wynikami.

113.System kontroli administracji publicznej

Systemy kontroli adm. publicznej są zróżnicowane w poszczególnych państwach i pozostają, oczywiście w zależności od ustroju społeczno-politycznego danego państwa.

W naszym państwie przemiany ustrojowe doprowadziły do ukształtowania się nowego systemu kontroli administracji publicznej. Kontrola adm. pub. sprawowana przez:

-organy państwowe niezawisłe od administracji publicznej

-instytucje kontrolne usytuowane w systemie administracji.

-inne instytucje i społeczeństwo (kontrola społeczna)

114.Kontrola administracji sprawowana przez organy państwowe niezawisłe od administracji.

2. Kontrola parlamentarna- Parlament wykonuje zadania kontrolne wobec władzy wykonawczej, inaczej mówiąc kontroluje administrację. Rząd odpowiada

przed parlamentem za swoją działalność, jest to odpowiedzialność polityczna. Dlatego parlament można określić jako organ kontroli politycznej. Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów. Sejm na swoich posiedzeniach plenerowych sprawuje funkcje kontrolne tylko w sprawach o zasadniczym znaczeniu i w ograniczonych przypadkach. Dzieje się to zwłaszcza w czasie debaty nad projektem ustawy budżetowej,.. W szerszym zakresie kontrolę administracji sprawują komisje sejmowe.

Zgodnie z regulowaniem Sejmu komisje rozpatrują sprawozdania i informacja ministrów oraz kierowników naczelnych organów administracji państwowej, a także kierowników innych urzędów i instytucji państwowych,

. Poszczególni posłowie- w wykonaniu swoich obowiązków poselskich mają prawo podejmować interwencje w organach administracji państwowej, przedsiębiorstwach i zakładach państwowych oraz organizacjach społecznych, a także w niepaństwowych jednostkach organizacyjnych dla załatwienia spraw, które wnoszą we własnym imieniu wyborcy. Posłowie mają prawo składać interpelacje oraz zgłaszać zapytania poselskie i pytania w sprawach bieżących- kierowane do członków Rady Ministrów

115.Kontrola Najwyższej Izby Kontroli tzw. kontrola państwowa

Ustawą z 9 marca 1949r o kontroli państwowej powołano do życia NIK,.

NIK jest naczelnym organem kontroli państwowej. NIK kontroluje działalność organów adm. rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności

Organizacja NIK

NIK kieruje prezes NIK, powołany przez Sejm bezwzględną większością głosów za zgodą Senatu. Kadencja Prezesa NIK trwa 6 lat,. Ta sama osoba nie może być na tym stanowisku więcej jak dwie kadencje.

Odwołanie Prezesa NIK :

2. Prezesa NIK odwołuje Sejm

Prezes NIK korzysta z immunitetu , bierze udział w posiedzeniach Sejmu oraz ma prawo uczestniczyć w posiedzeniach RM.

Wiceprezesów NIK, w liczbie od 2 do 4, powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu na wniosek Prezesa NIK. Za zgodą Marszałka Sejmu Prezes NIK powołuje i odwołuje dyrektora generalnego NIK.

NIK działa na zasadach kolegialności, wobec tego najważniejsze kompetencje-w myśl ustawy- przysługują Kolegium NIK.

W skład Kolegium NIK wchodzą:

• Prezes NIK jako przewodniczący

• wiceprezesi i dyrektor generalny oraz 14 członków.

Na wniosek Prezesa NIK Marszałek Sejmu powołuje na członków Kolegium 7 przedstawicieli nauk prawnych lub ekonomicznych oraz 7 dyrektorów jednostek organizacyjnych NIK lub doradców Prezesa NIK. Członkowie NIK są niezawiśli. Ich kadencja trwa 3 lata. Marszałek Sejmu, na wniosek Prezesa NIK, może odwołać członka Kolegium NIK.

Kolegium NIK zatwierdza analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej oraz sprawozdanie NIK z działalności NIK za rok ubiegły. Kolegium NIK uchwala min. opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów , projekt statutu NIK i okresowe plany pracy NIK oraz opiniuje programy kontroli i informuje o wynikach szczególnie ważnych kontroli oraz inne sprawy wniesione przez Prezesa NIK lub przedstawione przez co najmniej 1/3 członków Kolegium.

.116.Rzecznik Praw Obywatelskich

jest powołany przez Sejm za zgoda Senatu na 5 lat. Nie może on zajmować innego stanowiska , z wyjątkiem stanowiska profesora szkoły wyższej. Musi być apolityczny. Wniosek o powołanie RPO może zgłosić Marszałek Sejmu , albo grupa 35 posłów.

RPO jest niezawisły w swojej działalności , odpowiada jedynie przed Sejmem. RPO corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie postrzegania wolności i praw człowieka i obywatela. Sprawozdanie to jest podawane do publicznej wiadomości.

Wszyscy obywatele mają równy dostęp do RPO.

RPO może występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądż zmianę innych niż ustawy aktów prawnych w sprawach dotyczących praw i wolności obywateli.

RPO ma prawo występować do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie zgodności aktu ustawodawczego z Konstytucją lub aktem ustawodawczym.

Każdy organ , organizacja lub instytucja , do których zwraca się RPO obowiązane są z nim współdziałać i udzielać mu pomocy.

Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich , mającego swoją siedzibę w Warszawie.

117. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych

w zakresie wykonywania swoich zadań podlega tylko ustawie. Nie może on zajmować innego stanowiska z wyjątkiem profesora szkoły wyższej .

Korzysta z immunitetu.

GIODO składa Sejmowi raz w roku sprawozdanie ze swej działalności .

Swoje zadanie GIODO wykonuje przy pomocy Biura GIODO.

Do zadań GIODO należy min.

• kontrola zgodności przestrzegania danych z przepisami o ochronie danych osobowych,

• wydawanie decyzji i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych,

• prowadzenie rejestru zbiorów danych oraz udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach.

GIODO i upoważnieni przez niego inspektorzy mają prawo dokonywać czynności kontrolnych w miejscach zlokalizowania zbiorów danych osobowych.

W razie stwierdzenia naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych GIODO nakazuje w drodze decyzji administracyjnej , przywrócenie stanu zgodności z prawem.

118.Państwowa Inspekcja Pracy

jest to organ podległy Sejmowi.

PIP tworzą Główny Inspektor Pracy i okręgowe inspektoraty pracy oraz inspektorzy pracy.

PIP kieruje Główny Inspektor pracy , powoływany i odwoływany przez Marszałka Sejmu po zasięgnięciu opinii Rady Ochrony Pracy.

Zastępców GIP powołuje i odwołuje Marszałek Sejmu na wniosek Głównego Inspektora Pracy.

Okręgowych Inspektorów Pracy powołuje i odwołuje GIP.

PIP powołana jest do nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy , w szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nadzorem i kontrolą PIP są objęte wszystkie zakłady pracy. Do inspektora pracy należy ściganie wykroczeń związanych z wykonywaniem pracy zarobkowej , a także innych wykroczeń , gdy ustawa tak stanowi.

Sciganie wykroczeń odbywa się na zasadach i w trybie określonym w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.

Nadzór nad PIP sprawuje Rada Ochrony Pracy.

119.KONTROLA SĄDOWA :sądownictwo adm., NSA

1.Sądownictwo administracyjne.

W toku rozwoju historycznego ukształtowały się różne typy kontroli nad adm. i tak można wyróżnić:

• kontrolę wykonywana wyłącznie powołane w tym celu sadownictwo administracyjne

• kontrole wykonywaną przez sady powszechne

• typ mieszany kontroli wykonywanej przez sady powszechne i przez specjalistyczne sądownictwo administracyjne.

Sadownictwo adm. polega w zasadzie na orzekaniu o legalności aktów adm. przez organy o charakterze sądowym.Jeśli jest, więc mowa o sadownictwie adm w odróżnieniu od innych rodzajów sądownictwa, to czynimy to ze względu na cel tego sądownictwa. Organ sądowy kontroluje powstały akt administracyjny z punktu widzenia jego zgodności z prawem i orzeka o jego ważności z tego właśnie punktu widzenia Sądownictwo adm. jest najczęściej sadownictwem kasacyjnym. Oznacza to, że sąd orzeka czy akt administracyjny jest ważny, czy nie. Gdy sąd stwierdzi, że akt jest nieważny, to wówczas sam nowego aktu nie wydaje, lecz jedynie znosi akt organu kontrolowanego, który z kolei wydaje akt nowy. Wydając nowy akt organ administracyjny jest jednak związany interpretacją ustawy dokonaną przez sąd administracyjny.

W sądownictwie administracyjnym można wyróżnić system oparty o zasadę klauzuli generalnej oraz system oparty o zasadę enumeracji.

System klauzuli generalnej polega na tym że wszystkie akty adm. ,bądź wszystkie akty określonego rodzaju , podlegają kontroli sadu adm. Jednak niektóre akty wyłączone są spod kontroli sądu adm.. Dlatego system klauzuli generalnej często łączy się z negatywną klauzulą enumeracyjną , tzn. z klauzulą wyliczającą akty administracyjne wyłączone spod kontroli sądu adm.

Można też odróżnić w organizacji sadownictwa administracyjnego system ochrony prawa i ochrony prawa przedmiotowego. System ochrony prawa podmiotowego polega na tym,że sad adm. działa tylko na wniosek osoby, której prawo podmiotowe zostało przez akt naruszone. Orzecznictwo sądowe ogranicza się tylko do orzekania o tych aktach, które zostały zaskarżone przez osoby uprawnione. “ legitymowane".

Natomiast w system prawa przedmiotowego jest to system mający na celu zapewnienie przestrzegania prawa przedmiotowego, zbudowany z punktu widzenia legalności aktów adm.

W systemie ochrony prawa przedmiotowego skargę można wnosić nie tylko na nielegalny akt adm., lecz także na nielegalne rozporządzenie, którego legalność sad kontroluje i w wyniku przeprowadzonej kontroli rozporządzenie może uchylić.

W systemie ochrony prawa przedmiotowego sąd może wkraczać z urzędu albo też z czyjejkolwiek inicjatywy (actio popularis), a nadto kontroli poddawane są również akty o charakterze generalnym(rozporządzenia , statuty itp.)

Różnica między ochroną prawa przedmiotowego, a ochroną prawa podmiotowego polega na tym, że w prawie przedmiotowym, np., jeśli minister wyda rozporządzenie niezgodne z ustawa to w systemie prawa przedmiotowego można wnieść skargę na nielegalne rozporządzenie. Natomiast w systemie prawa podmiotowego skargę będzie mogła wnieść osoba, która otrzymała akt adm. ( decyzję), wydaną na podstawie nielegalnego rozporządzenia i przez to niezgodna z prawem.

120.Naczelny Sąd Administracyjny, NSA, organ sądowniczy, który sprawuje wymiar sprawiedliwości przez sądową kontrolę administracji publicznej. NSA działa w Warszawie i w ośrodkach zamiejscowych tworzonych dla jednego lub kilku województw.

W skład NSA wchodzą: prezes i wiceprezesi Sądu, prezesi izb, prezesi ośrodków zamiejscowych oraz sędziowie. Prezesa i wiceprezesów NSA powołuje i odwołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej spośród sędziów tego Sądu, za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów NSA.

NSA oraz inne sądy adm. sprawują w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności adm. pub. Kontrola ta obejmuje również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów normatywnych terenowych organów adm. rządowej.

. Prezesów izb i ośrodków zamiejscowych, dyrektorów biur i przewodniczących wydziałów powołuje i odwołuje Prezes NSA za zgodą Kolegium tego sądu.

W NSA działają Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu –organ decyzyjny i opiniodawczy, oraz Kolegium Sadu – organ opiniodawczy i doradczy, a w przypadkach określonych przepisami prawa organ decyzyjny.

Nadzór nad działalnością NSA sprawuje Sąd Najwyższy. O działalności NSA i sprawach wynikających z tej działalności Prezes NSA informuje Prezydenta i Krajową Radę Sadownictwa, zaś o problemach związanych z funkcjonowaniem organów adm. pub., Wiadomych sądowi z rozpatrywania spraw, Prezes NSA informuje Prezesa Rady Ministrów

121. Zakres kontroli NSA:

1. DECYZJE ADMINISTRACYJNE.

2. Postanowienia wydane w postępowaniu adm., na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także rozstrzygające sprawę, co do istoty,

3. Postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie

4. Inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji pub. Dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa

Uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego Oraz akty organów adm. rządowej stanowiących przepisy prawa miejscowego

5. Uchwały organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków podejmowane w sprawach z zakresu adm. pub.

6. Akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego.

Ponadto NSA rozpatruje skargi na bezczynność organów adm. pub., Rozstrzyga spory między organami samorządu terytorialnego a terenowymi organami adm. rządowej , oraz udziela odpowiedzi na pytania prawne przedstawione do rozstrzygnięcia przez samorządowe kolegia odwoławcze.

Ogólnie należy stwierdzić,że polskie sadownictwo administracyjne charakteryzuje się następnymi cechami:

-skoncentrowane jest w jednym sądzie i jest jednoinstancyjne

-po prawie dziesięcioletnim oparciu jego kompetencji na klauzuli enumeracji pozytywnej obecnie jest oparte na klauzuli generalnej ograniczonej, klauzulą enumeracji negatywnej,

-jest oparte o system ochronny prawa podmiotowego,

-sad adm. Sprawuje kontrole legalności działania adm. pub.,

-sąd sprawuje kontrolę następna,

-kontroli sadu poddane sa również akty adm. oparte na uznaniu adm.,

-sad posiada w zasadzie jedynie kompetencje kasacyjne,

-dopuszczalna jest skarga na bezczynność adm.: w tym przypadku sąd nie zastępuje adm., a więc nie wydaje rozstrzygnięcia merytorycznego sprawy adm.

122. Pozostałe sądy: sądy ubezpieczeń społecznych, powszechne, antymonopolowe, TK

a/Sądy ubezpieczeń społecznych

Obecnie obowjązuje ustawa z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje ona, że ZUS wydaje decyzje w zakresie spraw indywidualnych dotyczących:

-zgłaszania do ubezpieczeń społecznych

-przebiegu ubezpieczeń

-ustalania wymiaru składek i ich poboru, umarzania należności z tytułu składek

- ustalania uprawnień do świadczeń z tytułu składek

-wymiaru świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Od decyzji Zakładu przysługuje odwołanie do właściwego sądu ubezpieczeń społecznych w terminie miesiąca od doręczenia decyzji wg zasad postępowania kodeksu postępowania cywilnego.Odwołanie wnosi się na piśmie do jednostki organizacyjnej zakładu, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez jednostkę. Jeżeli Zakład uzna odwołanie za słuszne, zmienia bądź uchyla decyzję w terminie 14 dni od wniesienia odwołania.

Jeżeli odwołanie nie zostało uwzględnione, Zakład przekazuje w ciągu 14 dni od wniesienia odwołania sprawę do sadu z uzasadnieniem. Sąd ubezpieczeń społecznych rozpatruje sprawę, po rozpatrzeniu sprawy sąd, oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia, w razie uwzględnienia odwołania sąd zmienia zaskarżoną decyzje w całości lub w części i orzeka, co do istoty sprawy.

B/ SĄDY POWSZECHNE –mogą sprawować kontrolę decyzji administracyjnych jedynie w przypadkach przewidzianych przez obowiązujące prawo. Sądy powszechne rozpatrują sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych,sprawy przeciwdziałania praktykom monopolistycznym , oraz inne sprawy związane z adm. pub.

123.Sąd antymonopolowy

Przepisy ustawy z 24 luego1990r. o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów, oraz ustawy z 10 kwietnia 1997r.-Prawo energetyczne przewidują, że od decyzji organów administracji rządowej właściwych w tych sprawach przysługują środki odwoławcze do Sądu Okręgowego w Warszawie –sądu antymonopolowego. W sprawach przeciwdziałania praktykom monopolistycznym decyzje wydaje Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który jest centralnym organem adm. rządowej bądź dyrektorzy delegatur tego urzędu, a w sprawach z zakresu regulacji gospodarki paliwami i energią decyzje, a zwłaszcza koncesje wydaje Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, będący centralnym organem adm. rządowej, bądź dyrektorzy: Oddziału Centralnego w Warszawie i ośmiu oddziałów terenowych.

Sąd antymonopolowy stosuje przepisy kodeksu postępowania cywilnego. Strona wnosi odwołanie w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Jeżeli organ adm. rządowej, który wydał decyzję, uzna odwołanie za słuszne, może uchylić lub zmienić swoją decyzji wydać nowa decyzje, od której stronie przysługuje odwołanie. W przeciwnym razie organ, adm. przekazuje odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu. Sąd antymonopolowy oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.W razie uwzględnienia odwołania sad zaskarżoną decyzję albo uchyla albo zmienia w całości lub w części i orzeka, co do istoty sprawy. Od wyroku sądu antymonopolowego przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego.

123A.Trybunał Konstytucyjny

Trybunałowi Konstytucyjnemu poświecone sa art.188-197 oraz ustawa z 1 sierpnia 1997r. o Trybunale Konstytucyjnym.

Konstytucja poszerzyła kompetencje Trybunału o prawo orzekania o zgodności z Konstytucją umów międzynarodowych, wprowadziła powszechną skargę konstytucyjną. Trybunał uzyskał prawo rozstrzygania sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa, orzeka o zgodności ustaw i innych aktów normatywnych z Konstytucją. Orzeczenia Trybunału mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Trybunał Konstytucyjny informuje Sejm i Senat o problemach wynikających działalności i orzecznictwa Trybunału.

TK przedstawia uwagi innym organom stanowiącym prawo o stwierdzonych uchybieniach i lukach w prawie, których usunięcie jest niezbędne dla zachowania spójnosci prawa

124..Kontrola wewnątrzadministracyjna-

pod tym pojęciem należy rozumieć, instytucje kontrolne usytuowane w systemie organów adm. pub. Zaliczamy do nich: kontrolę wykonywaną w ramach poszczególnych resortów ( kontrola resortowa ), kontrolę instancyjną, kontrolę międzyresortową, kontrolę prokuratorską oraz kontrolę sprawowaną przez RIO.

125. Kontrola resortowa-

jest to kontrola wykonywana w ramach struktury organizacyjnej resortu, wówczas gdy organ kontrolujący, jak i podmiot kontrolowany podporządkowane są temu samemu naczelnemu lub centralnemu organowi adm. rządowej. Kontrola resort. jest przejawem zachodzącego pomiędzy podmiotami, pozostającymi w zależności od siebie, stosunku nadzoru. Organ nadrzędny odpowiada za działalność organu podporządkowanego i stąd wynika potrzeba uzyskiwania informacji, które pozwalają na ocenę działalności i uruchomienie w porę środków korygujących lub zapobiegających powstawaniu zjawisk niekorzystnych.

W obrębie każdej jednostki organizacyjnej przełożony powinien kontrolować pracę podległych pracowników i sam podlega kontroli Kontrola resort. obejmuje liczne zespoły podmiotów, jednostek organizacyjnych i osób, działających w strukturze aparatu podległego naczelnemu lub centralnemu organowi adm. rządowej. Jest ona wynikiem stosunku nadrzędności i podporządkowania. Kontrola resort. realizowana jest w sposób bezpośredni przez pracowników poszczególnych komórek organizacyjnych organu nadrzędnego nad jednostką kontrolowaną albo też jest wykonywana przez specjalne komórki organizacyjne. W myśl ustawy z 08.08.1996r. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów w każdym ministerstwie tworzy się m.in. komórkę organizacyjną, biuro, wydział lub wyodrębnione stanowiska d/s kontroli, skarg i wniosków. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów sprawuje kontrolę na polecenie Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

126.Kontrola instancyjna

-Jest szczególną formą wykonywania kontroli resortowej. Kontrola ta jest instytucją procedury adm. Wiąże się ona jednak często z wykonywaniem funkcji nadzoru, ponieważ kontrolujący organ ma prawo do zmian rozstrzygnięć organu niższego stopnia. Kontrola instancyjna wiąże się zawsze z pewnym podporządkowaniem organu niższego organowi wyższego stopnia, jest jedną z najpełniejszych form kontroli. Kontrola instancyjna nie jest w pełni obiektywna, ponieważ organ kontrolujący jest współodpowiedzialny za wyniki działania organu kontrolowanego, kontrola może być nieskuteczna, ponieważ org. kontrolowany działa zgodnie z zaleceniami org. kontrolującego .Kontrola instancyjna wymaga uzupełnienia różnymi formami kontroli niezawisłej, a zwłaszcza kontrolą sądową.

Aby zwiększyć bezstronność kontroli instancyjnej powołuje się dla niektórych spraw specjalne organy odwoławcze, organy kolegialne z udziałem obywateli. Organy te wyposażone są w pewną niezawisłość w orzekaniu. Do tych organów należą samorządowe kolegia odwoławcze i inne kolegialne organy odwoławcze.

127. Kontrola międzyresortowa

Zadania adm. pub. są tak rozległe, iż w niektórych dziedzinach nie mogą być zamknięte w ramach jednego resortu jak np. ochrona środowiska, występuje w działaniu jednostek organizacyjnych podporządkowanych innym naczelnym organom adm. rządowej, stanowiąc dla nich nie zadania pierwszoplanowe lecz uboczne, incydentalne. Poszczególne resorty odpowiadają za ich całokształt, a więc też za odcinki, które są realizowane w innych resortach lub innych podmiotów adm. publicznej. To powoduje, że w systemie adm. rządowej istnieją organy, które będąc podporządkowane jednemu określonemu naczelnemu org. adm. rządowej sprawują kontrolę działalności podmiotów usytuowanych także poza strukturą danego resortu.

128.Inspekcje specjalne:

-charakteryzują się tym, że ich zadaniem jest czuwanie nad realizacją określonego odcinka zadań adm. rządowej w sferze działań różnych resortów. Inspekcje specjalne dzielą się na dwie grupy: o pełnym zakresie międzyresortowym np. Kontrola Skarbowa, Inspekcja Sanitarna

o ograniczonym zakresie międzyresortowym które wchodzą w skład zespolonej adm. wojewódzkiej np. Inspekcję Nasienną, Farmaceutyczną, Ochrony Roślin, Weterynaryjną

129.Kontrola skarbowa

zakres działania normuje ustawa z 28.09.1991r o kontroli skarbowej. Organami kontroli skarbowej jest minister do spraw finansów publicznych jako naczelny organ kontroli skarbowej, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ wyższego stopnia nad inspektorami kontroli skarbowej oraz inspektorzy kontroli skarbowej. Kontroli skarb. podlegają podmioty zobowiązane do świadczeń pieniężnych na rzecz Skarbu Państwa lub państwowych funduszy celowych, podmioty wydatkujące środki z budżetu państwa. Kontroli podlegają również płatnicy i inkasenci podatków i innych należności pieniężnych budżetu państwa. Celem kontroli skarbowej jest ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa, oraz skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód państwa

130.Inspekcja Sanitarna-

zakres działania normuje ustawa z 14.03.1985r o Inspekcji Sanitarnej, Ustawa z 24.07.1998r o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów adm. pub. dokonała zasadniczych zmian w organizacji i funkcjonowaniu Inspekcji Sanitarnej. Obecnie Główny Inspektor Sanitarny jest organem adm. rządowej podległym ministrowi do spraw zdrowia. Powołuje i odwołuje go Prezes RM na wniosek ministra zdrowia. Zadania Inspekcji Sanitarnej wykonują:

• wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora sanitarnego, jako kierownika wojewódzkiej inspekcji sanitarnej wchodzącej w skład zespolonej adm. woj.

• Powiatowy inspektor sanitarny, jako kierownik powiatowej inspekcji sanitarnej wchodzącej w skład zespolonej adm. powiatowej.

• Portowy inspektor sanitarny dla portów i przystani, wód wewnętrznych i terytorialnych oraz jednostek pływających na tych obszarach.

• Kolejowy inspektor sanitarny dla kolei

W/w inspektorzy sanitarni kierują odpowiedni stacjami sanitarno-epidemiologicznych, będącymi zakładami opieki zdrowotnej. Nowelizacja ustawy z 1998r. O inspekcji sanit. Przyniosła zespolenie tej inspekcji z adm. woj., adm. powiatową. Pewne uprawnienia wobec tej inspekcji zyskali sejmik województwa, rada powiatu, starosta itp. zwłaszcza w przypadkach zagrożenia bezpieczeństwa sanitarnego.

131.Inspekcja Ochrony Środowiska

-działa na podstawie ustawy z 20.07.1991r. o Inspekcji Ochrony Środowiska, podlega ministrowi właściwemu do spraw środowiska.

Jest to organ kontroli przestrzegania przepisów o ochronie środowiska oraz badanie stanu środowiska. Zadania Inspekcji Ochrony Środowiska wykonują:

• Główny Inspektor Ochrony Środowiska

• Wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora jako kierownika wojewódzkiej inspekcji ochrony środowiska wchodzącej w skład zespolonej adm.woj.

Pewne uprawnienia przysługują w stosunku do IOŚ sejmikowi województwa, radzie powiatu, staroście, burmistrzowi, wójtowi. Kontroli poddane są zarówno jednostki organizacyjne, jak i osoby fizyczne. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska w wyniku kontroli może wydać zarządzenie pokontrolne, albo na podstawie odrębnych przepisów -decyzję adm., bądż wszcząć postępowanie egzekucyjne. W drodze decyzji adm. może podjąć działania zmierzające do usunięcia przyczyn szkodliwego oddziaływania na środowisko, wymierzyć karę pieniężną, a nawet wstrzymać działalność zakładu.

132.Inspekcja Handlowa-

powołana do ochrony interesów konsumentów oraz interesów państwa. Inspekcja działa na podstawie ustawy z 25.02.1958r. o Inspekcji Handlowej.

Zadania Inspekcji Handlowej wykonują:

• Główny Inspektorat Inspekcji Handlowej-Głównego Inspektora IH powołuje i odwołuje Prezes RM na wniosek Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

• Wojewoda przy pomocy wojewódzkiego inspektora inspekcji handlowej jako kierownika wojewódzkiej inspekcji handlowej wchodzącej w skład zespolonej administracji wojewódzkiej. Wojewódzkiego inspektora powołuje i odwołuje wojewoda, po zasięgnięciu opinii Głównego Inspektora. Wojewódzki Inspektor kieruje działalnością wojewódzkiego inspektoratu inspekcji handlowej.

Do zadań Inspekcji Handlowej należy:

• kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji, handlu i usług,

• kontrola jakości i bezpieczeństwa towarów i usług, w szczególności zagrażających życiu lub zdrowiu konsumentów,

• podejmowanie kontroli , mediacji i innych działań interwencyjnych w celu ochrony indywidualnych interesów i praw konsumentów,

• prowadzenie wojewódzkich i centralnych laboratoriów kontrolno-analitycznych,

• organizowanie i prowadzenie polubownego sądownictwa konsumenckiego,

• prowadzenie poradnictwa konsumenckiego.

Organy IH współpracują z powiatowym rzecznikiem konsumentów oraz z innymi organami adm. pub. na zasadach , które określi rozporządzenie RM. Zadania ochrony konsumentów

Sprawują organy jednostek samorządu terytorialnego. Zadania samorządu powiatowego w zakresie ochrony konsumentów wykonuje powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów,

powoływany i odwoływany przez radę powiatu lub radę miasta na prawach powiatu, /który działa na podstawie ustawy z 24.02.1990r o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie konsumentów/. Do jego zadań należy zapewnienie konsumentom bezpłatnego poradnictwa i informacji prawnej w zakresie ochrony ich interesów, wytaczanie powództw na rzecz konsumentów itp.

133.Inspekcja Weterynaryjna

-ustawa z 24.04.1997 o zwalczaniu chorób zakażnych zwierząt rzeżnych i mięsa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej. Inspekcją Weterynaryjną kieruje Główny Lekarz Weterynarii, który jest centralnym organem adm. rządowej, powoływanym i odwoływanym przez Prezesa RM na wniosek ministra właściwego d/s rolnictwa.,/ wojewódzcy inspektorzy jako kierownicy wojewódzkiej inspekcji wchodzi w skład zespolonej adm. wojewódzkiej/

Inspekcja Weterynaryjna jest zespolona także na szczeblu powiatu, Powiatowy lekarz weterynarii jest kierownikiem powiatowej inspekcji weterynaryjnej, wchodzącej w skład zespolonej adm powiatowej. Powiatowego lekarza weterynarii powołuje i odwołuje starosta na wniosek wojewódzkiego lekarza weterynarii lub za jego zgodą.

Zadania Inspekcji Weterynaryjnej wykonują również graniczni lekarze weterynarii, których siedziby oraz terytorialny zakres działania określa minister właściwy do spraw rolnictwa z porozumieniem z ministrem d/s adm. pub. Granicznego lekarza weterynarii powołuje i odwołuje wojewoda na wniosek wojewódzkiego lekarza weterynarii.

134.Państwowa Inspekcja Telekomunikacyjna i Pocztowa

podlega Ministrowi Łączności, powołana do kontroli przewodowych sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, a także w dziedzinie poczty oraz Państwowa Agencja Radiokomunikacyjna, powołana w szczególności do kontroli wykorzystania częstotliwości.

Państwowa Agencja Radiokomunikacyjna wykonuje nie tylko zadania kontrolne, ale również inne zadania określone ustawą o łączności. Agencja ta wydaje min. Decyzje w sprawie przydziału częstotliwości i zakresów częstotliwości. W tych sprawach agencja działa jako organ I instancji, a organem odwoławczym w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania adm. jest Minister Łączności.

135.Inspekcja Celna-

ust. Z 06.06.1997r. o Inspekcji Celnej utworzono służbę adm. rządowej , powołaną do przeciwdziałania i zwalczania naruszeń prawa obowiązującego w dziedzinie obrotu towarowego z zagranic i obrotu towarami pochodzącymi z zagranicy.

Do zadań IC należy:

-rozpoznawanie, zapobieganie, wykrywanie i zwalczanie przestępstw i wykroczeń w zakresie obrotu towarowego z zagranicą i kontrola legalności pochodzenia towarów dopuszczonych do obrotu na polskim obszarze celnym lub do wywozu za granicę albo mających inne przeznaczenie celne, w wypadkach gdy zostały zakończone procedury celne.

Generalny Inspektor Celny jest centralnym organem adm. rządowej, podlegającym Ministrowi Finansów.

Terenowymi organami IC są regionalni inspektorzy celni podlegający Generalnemu Inspektorowi Celnemu. Regionalni Inspektorzy celni są organami adm. niezespolonej.

Generalny IC, powoływanej odwoływany przez Prezesa RM na wniosek Ministra Finansów, wykonuje swoje zadania przy pomocy podległego mu Generalnego IC. Regionalni inspektorzy celni powoływani i odwoływani przez Ministra Finansów na wniosek Generalnego Inspektora Celnego, wykonują swoje zadania przy pomocy podległych im regionalnych inspektoratów celnych.

136Kontrola wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych-

ust. Z 13.10.1998 o systemie ubezpieczeń społecznych, przyznała bardzo liczne i istotne kompetencje kontrolne ZUS. W/g art.66 tej ustawy ZUS jest państwową jednostką organizacyjną, odrębną osobą prawną. Jednakże w zakresie prowadzenia

działalności Zakładowi temu przysługują środki prawne właściwe organom adm. państwowej.

W ramach ZUS działają główny inspektor kontroli Zakładu oraz inspektorzy kontroli ZUS, Inspektorem kontroli Zakładu może być pracownik Zakładu, obywatel polski, korzystający z pełnych praw cywilnych i obywatelskich, cieszący się nie naganą opinią , nie karany za przestępstwo z winny umyślnej, posiadający wyższe wykształcenie, legitymującym się co najmniej dwuletnim stażem zatrudnienia w centrali lub terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu..

Kontrolę międzyresortową sprawują też organy adm. rządowej, wyposażone w odpowiednie kompetencje w tej dziedzinie np. GUS kontroluje legalność, terminowość i rzetelność sprawozdawczości statystycznej.

137.Kontrola prokuratorska-

Funkcje Prokuratora Generalnego sprawuje Minister Sprawiedliwości, a prokuratura jest włączona do resoru sprawiedliwości.

Zadania prokuratury:

-strzeżenie praworządności

-czuwanie nad ściganiem przestępstw

-strzeżenie praworządności w działaniach adm. pub.

Zadanie to prokuratura wykonuje przez podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i jednolitego stosowania prawa w postępowaniu sądowym., administracyjnym, w sprawach wykroczenia oraz w innych postępowaniach, przez zaskarżenie do sądu niezgodnych decyzji adm. oraz udział w postępowaniu sądowym w sprawach zgodności z prawem takich decyzji, jak i przez opiniowanie projektów aktów normatywnych.

Prokurator Generalny może występować do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie zgodności ustawy i umowy międzynarodowej z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.

Jeżeli uchwała organu samorządu terytorialnego albo rozporządzenie wojewody są niezgodne z prawem, prokurator zwraca się do organu, który je wydał, o ich zmianę lub uchylenie albo kieruje wniosek o ich uchylenie do właściwego organu nadzoru.. W przypadku uchwal organów jednostek samorządu terytorialnego prokurator może też wystąpić z wnioskiem o ich uchylenie do sądu administracyjnego. Od 1.10.1995 /wejście w życie ustawy o NSA/ prokurator może zaskarżać również akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę oraz organy adm. niezespolonej.

Udział prokuratora w postępowaniu adm, reguluje kodeks postępowania administracyjnego. Na postawie tych przepisów prokurator ma prawo zwrócenia się do organu adm. o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem, brać udział w każdym stadium postępowania w celu zapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcia sprawy były zgodne z prawem. Prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu adm, służą prawa strony.

Prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeli przepisy KPA lub przepisy szczególnie przewidują wznowienie postępowania, stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchybienie lub zmianę. Prokuratorowi służy skarga do sądu adm. na rozstrzygnięcia organów adm pub. w sprawie indywidualnej, inne akty bądź czynności uzasadniające wniesienie skargi. Skargę wnosi się w terminie 6 m.-cy od dnia doręczenia stronie rozstrzygnięć w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie 6 m.-cy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającej wniesienie skargi.

Postępowanie przed sądem adm toczy się z udziałem prokuratora, gdy wniósł on skargę albo zgłosił swój udział w postępowaniu przed sądem adm. Jednakże nieobecność prokuratora na rozprawie nie wstrzymuje rozpoznania sprawy przez sąd.

138.Regionalne izby obrachunkowe

Ustawa z 08.03.1990r. o samorządzie gminnym stanowi, że organami nadzoru nad działalnością gminną w zakresie spraw budżetowych są regionalne izby obrachunkowe.

Ustawa z 07/10/1992r o regionalnych izbach obrachunkowych która weszła w życie z dn. 01/01/1993r.

Rozporządzeniem Prezesa RM z 09/12/1992r ustalono siedziby 17 regionalnych izb obrachunkowych, ich zasięg terytorialny, obejmujący od 1 do 4 województw, oraz szczegółową organizację i tryb postępowania tych izb. Obecnie jest ich 16, tyle samo jak województw. Ustawa określa izby, jako państwowe organy nadzoru i kontroli. Izby sprawują nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego w zakresie spraw finansowych oraz dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych następujących podmiotów:

-jednostek samorządu terytorialnego

-związków międzygminnych

-stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów

-związków powiatów

-stowarzyszeń powiatów

-samorządowych jednostek organizacyjnych mających osobowość prawną

-innych podmiotów, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego

Izby kontrolują gospodarkę finansową na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym. Kontrola gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zadań adm. rządowej, wykonywanych przez te jednostki na podstawie ustaw lub zawieranych porozumień, dokonywana jest także z uwzględnieniem kryterium celowości, rzetelności i gospodarności.

Izby przeprowadzają co najmniej raz na cztery lata kompleksową kontrolę gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego, obejmuje całokształt zagadnień finansowych związanych z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego.

139.Inne formy kontroli administracyjnej

Oprócz kontroli administracyjnej w/w istnieją jeszcze formy kontroli sprawowanej bezpośrednio przez obywateli i ich organizację oraz przez środki masowego przekazu.

W/g art.63 Konstytucji z 1997r każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym do organów adm. pub. oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywaniem przez nie zadaniami zleconymi z zakresu adm. pub. Tryb rozpatrywania skarg i wniosków określa ustawa.

W/g art.221k.p.a. każdemu służy prawo składania petycji, skarg i wniosków do organów państwowych, org .jed. samorządu terytorialnego, organów samorządowych jednostek organizacyjnych oraz do organizacji i instytucji społecznych. Petycje , skargi i wnioski, można składać w interesie publicznym, własnym lub innej osoby, ale za jej zgodą.

Organami właściwymi do rozpatrzenia skarg są w zasadzie organy nadrzędne nad organami , których zadań lub działalności dotyczy skarga.

Skarżący mogą kierować skargi bezpośredni do organów właściwych do ich rozpatrzenia albo za pośrednictwem posłów na Sejm, senatorów, radnych bądż organizacji społecznych oraz redakcji prasowych, radia telewizji i kroniki filmowej.

Istotna rola w zakresie kontroli adm przypada środkom masowego przekazu, zwłaszcza prasie. Us. Z 26/01/1984 r. Prawo prasowe nakłada na organy państwowe i inne jed. org. obowiązek udzielania prasie rzetelnych informacji związanych z ich działalnością.

W demokratycznym państwie prawnym opinia publiczna ma duże znaczenie dla funkcjonowania systemu politycznego, w tym adm pub. W interesie adm leży przekazywanie środkom masowego przekazu rzetelnych informacji o swojej działalności, brak takich informacji prowadzi często do nieuzasadnionej krytyki.

140.KPA-akt normatywny, stanowiący zbiór przepisów regulujących postępowanie przed organami administracji w związku z wydaniem decyzji administracyjnej i zaświadczeń, oraz zaskarżenie decyzji administracyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego i rozstrzyganie sporów o właściwość.

141.Administracja, struktura organizacyjna państwa, o charakterze wykonawczym, oparta na systemie kierowania (zarządzania) państwem.

Obecnie administracja ujmowana jest najczęściej w dwóch aspektach: podmiotowym (organy powołane do pełnienia funkcji administracyjnych, np. administracja: rządowa, samorządowa, zakładowa, związkowa) i przedmiotowym (zorganizowana działalność państwa, o charakterze publicznym, w stosunku do obywateli

142.Prawo administracyjne, dział prawa, który obejmuje ogół norm regulujących stosunki społeczne związane z administracyjną działalnością organów państwowych i innych podmiotów wykonujących funkcje administracyjne w administracji publicznej. Charakterystyczną cechą norm prawa administracyjnego jest możliwość zastosowania przymusu państwowego w celu ich wykonania.

.W Polsce prawo administracyjne obejmuje: przepisy ustrojowe organów administracji publicznej, przepisy proceduralne, przepisy dotyczące kontroli nad działalnością administracji, przepisy dotyczące szczegółowych działów administracji. Nauka prawa administracyjnego zajmuje się: ustrojem administracji, prawnymi formami jej działania, kontrolą administracji, funkcjonowaniem działów administracji.

143.Stosunek administracyjnoprawny, -

stosunek prawny, którego jednym z podmiotów jest organ administracji państwowej obdarzony kompetencją władczą wobec drugiego podmiotu (władztwo administracyjne). Wynikłe ze stosunku administracyjnoprawnego spory rozstrzyga organ administracji państwowej.

144.Centralizm, zasada sprawowania władzy i budowy aparatu państwowego, oparta na 2 głównych przesłankach:

1) uprawnienia decyzyjne skoncentrowane są w rękach jednego centralnego organu władzy,

2) organy niższego szczebla (pośrednie, wykonawcze) są ściśle hierarchicznie podporządkowane naczelnemu organowi władzy państwowej.

Centralizm jest swoistą cechą systemów władzy totalitarnej i występował w różnych okresach historycznych.

145.Centralizacja- proces skupiania uprawnień decyzyjnych w sprawach politycznych, administracyjnych i gospodarczych w ręku organów centralnych, przy równoczesnym ograniczeniu kompetencji organów lokalnych (w skrajnym przypadku w jednym - pełna centralizacja).

146.USTAWA O PARTIACH POLITYCZ. 27.06.77

I. Co to jest partia polityczna?

Dobrowolną organizacją

Występuje pod określoną nazwą

Cel – udział w życiu publicznym

II. Tryb tworzenia partii polit.

Członkami mogą być obywatele polscy, którzy ukończyli 18 lat

Utworzenie partii polit. wymaga wpisu do ewidencji partii polit. Prowadzi Sąd Okregowy w Warszawie. Do zgłoszenia należy dołączyć:

Statut partii

Wykaz zawierający imiona i nazwiska, adresy, nr PESEL oraz własnoręczne podpisy popierających zgłoszenie co najmniej 1000 obywateli, którzy ukończyli 18 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych

Zgłoszenia partii do ewidencji dokonują 3 osoby z w/w . sąd wydaje orzeczenia o wpisie do ewidencji w formie postanowienia. od postanowienia przysługuje apelacja.

Przesłanki odmowy wpisu do ewidencji

Jeżeli zgłoszenie partii polit. Do ewidencji zostało dokonane z naruszeniem przepisów, Sąd wzywa zgłaszających do usunięcia stwierdzonych wad w wyznaczonym terminie nie dłuższym niż 3 m-ce

W przypadku nie usunięcia wad wydaje postanowienie o odmowie.

Sąd wydaje postanowienie o odmowie wpisy partii do ewidencji

W razie powstania wątpliwości co do zgodności z konstytucją celu lub zasad działania partii określonych w statucie lub programie

Sąd zawiesza postępowanie i występuje do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności celu partii polit.z konstytucją.Jeżeli Trybunał Konstytucyjny wyda orzeczenie o sprzeczności partii z konstytucją sąd odmawia wpisy partii do ewidencji.

III.Postanowienia o wpisie do ewidencji ogłasza się bezpłatnie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym

Z chwilą wpisania do ewidencji partii politycznych partia nabywa osobowość prawną.

IV. Finansowanie partii polit.

Źródła finansowania partii polit.są jawne

Majątek partii polit.powstaje z: Składek członkowskich,darowizn, spadków zapisów, dochodów z majątku , ze zbiórek publicznych, działalności gospodarczej

Partie polit.mogą prowadzić działalność gospodar. wyłącznie w formie

-Spółdzielni

-Udziału w spółkach z wyjątkiem spółek z udziałem skarbu państwa albo jednostek samorządu terytorialnego

Dochody partii polit.uzyskane z działalności gosp.

Są wolne od podatku dochod.od osób prawnych w części w jakiej zostały przeznaczone na cele statutowe partii.

Partiom nie mogą być przekazywane środki pieniężne rzeczy ruchome, zbywalne prawa majątkowe pochodzące z:

Budżetu państwa (z wyjątkiem dotacji, które uzyskała partia uczestnicząca w ostatnio zarządzonych wyborach do sejmu i senatu

Od Skarbu Państwa i innych państwowych osób prawnych

Jednostek samorząd.terytorialnego

Państwowych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych z udziałem skarbu państwa i jednostek samorz.terytorialnego.

O wykorzystaniu w/w dotacji partia polit.informuje Państwową Komisję Wyborczą.

147.USTAWA Z DN. 14.12.1994 O ZATRUDNIANIU I PRZECIWDZIAŁANIU BEZROBOCIU.

Określa zadania państwa w zakresie zapobiegania skutków bezrobocia zatrudniania osób poszukujących pracy.

Ma zastosowanie

• Do obywateli polskich zamieszkałych na terytorium RP

• Cudzoziemców przebywających w RP i posiadających kartę stałego pobytu lub status uchodźcy

• Cudzoziemców którym starosta udzielił zgody na zatrudnienie.

Ustawa dotyczy

• Absolwentów

• Bezrobotnych

Organy właściwe

Zadania określone w ustawie realizuje minister do spraw pracy przy pomocy Prezesa Krajowego Urzędu Pracy .PKUP jest organem centralnym adm.rządowej . Jest on powoływany i odwoływany przez Prezesa RM na wniosek właściwego ministra zaopiniowany przez NRZ (naczelna Rada Zatrudnienia) NRZ organ opiniodawczo-doradczy

Do zadań samorządu województwa należy:

• Opracowanie analiz i ocen dotyczących przeciwdziałania bezrobociu

• Współdziałanie z wojewódzką radą zatrudnienia, tworzenie nowych miejsc pracy

• Planowanie wydatków i gospodarowanie środkami finansowymi

Do zadań adm.rządowej należy:

• Rejestrowanie bezrobotnych i przedstawianie propozycji zatrudnienia

• Przyznawanie i wypłata zasiłków dla bezrobotnych oraz wypłata świadczeń przedemerytalnych

• Prowadzenie poradnictwa zawodowego

• Kontrola w zakresie przestrzegania przepisów

Do zadań samorządu powiatowego:

• Udzielanie pomocy bezrobotnym w poszukiwaniu pracy

• Tworzenie nowych miejsc pracy

• Pozyskiwanie i gospodarowanie środkami finansowymi

• Prowadzi szkolenia, prace interwencyjne, prace publiczne

Biuro pracy wysyła na szkolenia w celu podwyższania kwalifikacji. Szkolenie trwa nie dłużej niż

6 m-cy w uzasadnionych przypadkach do 10 m-cy

Dodatek szkoleniowy wynosi 20% zasiłku podstawowego.

Udzielane są pożyczki pracodawcom na zorganizowanie nowych stanowisk pracy do wysokości 50%(przez starostę) pod warunkiem, że działalność będzie wykonywana przez 24 m-ce. Starosta zwraca część kosztów za udokumentowane szkolenia wynagrodzenia wraz a ZUS-em. Wszystko to wynika z umowy, która była zawarta (pracodawcy z biurem)

Prawo do zasiłku przysługuje za każdy dzień kalendarzowy po upływie 7 dni od zarejestrowania

Zasiłek otrzymują osoby, które przepracowały na całym etacie w okresie 18 m-cy 365 dni

Wysokość zasiłku wynosi 80% jeżeli okres zatrudnienia (całego) wynosi co najmniej 5 lat

100% - od 5 lat do 20 lat

120% - co najmniej 20 lat

Okres pobierania

6 m-cy na obszarze gdzie stopa bezrobocia jest niższa na obszarze kraju

12 m-cy gdzie stopa bezrobocia przekracza przeciętna stopę bezrob.

18 m-cy duże bezrobocie oraz osoby mające co najmniej 20 lat okres uprawniający do zasiłku oraz osoby, które mają n utrzymaniu dziecko w wieku do lat 15 a małżonek bezrobotnego jest na zasiłku lub utracił prawo do zasiłku. Do zasiłku nie można dorabiać

Nie przysługuje zasiłek:

• Odmówił podjęcia pracy, propozycji szkolenia

• W okresie 6 m-cy przed zarejestrowaniem nastąpiło rozwiązanie umowy o pracę z winy pracownika

• Dostał ekwiwalent pieniężny za skrócony okres wypowiedzenia

• Otrzymał świadczenia jednorazowe w postaci jednorazowego ekwiwalentu odprawy socjalnej (górnicy)

Bezrobotny jest obowiązany co miesiąc do podpisania dokumentów – do gotowości do pracy

Zasiłek przedemerytalny – przysługuje

Osobie, która posiada okres uprawniający do zasiłku 30 lat kobieta : 35 lat mężczyzna

Pracował w szczególnych warunkach co najmniej 15 lat to 25 lat kobieta; 30 lat mężczyzna.

Wysokość wynosi 120% zasiłku podstawowego dla osób zamieszkałych na terenach o niższym bezrobociu 160% o wyższym bezrobociu oraz gdy stosunek pracy został rozwiązany z przyczyn ekonomicznych dot.zakładu pracy oraz gdy wynagtodzenie z ostatnich 12 m-cy przekracza 90%. Świadczenia przedemerytalne

Osoba osiągnęła wiek co najmniej 58 lat kobieta

63 lat mężczyzna i posiada okres pracy wystarczający do przyznania emerytury

55 lat kobieta, 60 lat mężczyzna zwolnieni z przyczyn ekonomicznych zakładu osiągnęły wymagany okres uprawniający do emerytury. Wysokość wynosi 90%

Osoby pobierające zasiłek i świadczenia przedemerytalne nie mają obowiązku zgłaszania się do urzędu celem podpisania gotowości do pracy.

Osoby te po 3 m-cach pobierania zasiłków mogą pracować i zarobić połowę najniższego wynagrodzenia.

148.O OCHRONIE DANYCH OSOBOWYCH USTAWA Z DNIA 29.8.1997R.

Ustawę stosuje się do organów państwowych, samorządu terytorialnego, komunalnych jednostek organizacyjnych, do osób fizycznych i prawnych.

Organem właściwym jest Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych którego powołuje i odwołuje sejm RP za zgodą senatu. Kadencja trwa 4 lata licząc od dnia złożenia ślubowania. Osoba ta może być Inspektorem nie więcej niż 2 kadencje.

Do zadań Generalnego Inspektora należy:

1) Kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych osobowych,

2) Prowadzenie rejestru zbiorów,

3) udzielanie informacji o zarejestrowanych zbiorach,

4) wydawanie decyzji administracyjnych rozpatrywanie skarg.

Przetwarzanie danych jest dopuszczalne tylko gdy:

1) Osoba, której dane dotyczą, wyrazi zgodę na ich przetwarzanie na piśmie,

2) Zezwalają na to przepisy,

3) Niezbędne do wykonywania określonych zadań realizowanych dla dobra publicznego,

4) Niezbędne osobie, której dane dotyczą w celu wywiązania się z umowy.

W przypadku zbierania danych osobowych administrator jest zobowiązany poinformować tę osobę o:

a) adresie swojej siedziby i pełnej nazwie,

b) w jakim celu zbiera dane,

c)prawie wglądu do swoich danych oraz ich poprawienia,

d) dobrowolności albo obowiązku podania danych.

Każdej osobie przysługuje prawo do kontroli przetwarzania danych, które jej dotyczą.

Administrator danych jest  zobowiązany zabezpieczyć dane przed ich udostępnieniem osobom upoważnionym, zabraniem przez osobę nieuprawnioną, uszkodzeniem lub zniszczeniem.

Kto przetwarza dane osobowe, choć ich przetwarzanie nie jest dopuszczalne do których nie jest uprawniony podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Jeżeli dotyczy danych ujawniających pochodzenie rasowe, przekonania religijne dane ostanie zdrowia podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.

149.USTAWA O ADM. RZĄDOWEJ W WOJEWÓDZ.

Admin. Pub. w wojew. Wykonują

• Wojewoda

• Org.adm.niezespolonej

• Org.samorz.województwa

Admin.rządową w woj. Wykonują

• Wojewoda

• Kierowniczy zespolonych insp. i straży ( w imieniu wojewody lub zgody z ustawą)

• Organy admin niezespolonej

• Samorząd terytorialny

• Kierownicy powiat.służb insp.i straży

• Inne org.adm. publicz. Wykonujący zadania na podstawie ustawy lub porozum.

Ustanowieni org. Adm.niezespolonej może nastąpic tylko w wyniku ustawy

Wojewoda jest:

• Przedstaw. RM w wojewódz.

• Zwierzchnikiem zespolonej admin.rządowej

• Organem nadzoru nad samorz.terytor.

• Organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępow.admin.

• Reprezentantem Skarbu Państwa

Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes RM

Prezes RM
sprawuje nadzór nad wojew.

Kieruje działalnością wojew.

W drodze zarządz. Określa zasady sprawozdania z wykon.ustawy

Spory między wojewódz. rozstrzyga prezes RM
Wojewoda jako przedstawiciel rządu odpow.za wykonanie polit.rządu w wojew.

• Kontroluje adm.zespoloną

• Kontroluje wykon.z zakresu adm.rządowej i ustaw organy samorząd.terytor.

• Dba o polit.regionalną(koord i nadzoruje)

• Zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organ.adm.rządowej i samorząd.na obszarze województwa, kieruje działal. w zakresie zapobiegania zagrożenia życia i zdrowia

• Reprezentuje RM na uroczystościach

Powoływanie i odwoływanie organ.adm.niezespol.

Następuje na wniosek miejscowego wojewody. W przypadku niezgody na odwołanie minister właściwy kieruje wniosek do prezesa RM o rozstrzygnięcie sporu

wojewoda jako zwierzchnik adm.zespolonej

• Kieruje i koordynuje jej działalność

• Zapewnia warunki do skutecz.jej działania

• Ponosi rezultaty za jej działalność

Wojewoda sprawuje nadzór nad

• Gminą, powiatem, samorz.wojewódz

Wice wojewodę powołuje i odwołuje prezes RM

na wniosek wojewody

Organizację zespolonej adm.rządowej określa statut urzędu nadany przez wojew.ogłoszony w DZ.U.

Zawiera

-nazwę i siedzibę

-nazwy wydziałów

-nazwy stanowisk

Szczegóły organizacji i tryb pracy określa regulam.

Wojewoda może powierzyć prowadzenie niektórych spraw następuje to w drodze porozumienia

Z zarządem powiatu,gminy lub wojewódz. i jest

Ogłoszone w Dz.U.

Akty prawa miejscowego stanowią

• Wojewoda

• Org.adm.niezespolonej

• Samorząd.terytor.

Prezes RM uchyla akty pr.miejscowego gdy

• Niezgodne z ustawą lub aktami w celu ich wykonywania

• Niezgodności z polityką rządu

• Naruszenie zasad rzetelności i gospodar.

Akty pr.miejscowego publikowane są w Wojew. Dz.Urz – dzień wydania jest dniem ogłoszenia aktu wchodzą w życie po 14 dniach

Rozporządzenie porządkowe a chwilą ogłoszenia

Ogłoszenie następuje w prasie lub w sposób zwyczajowo przyjęty

Wojewoda wydaje Wojew.Dz.Urz. ogłasza się w nim:

• Akty prawa miejscowego

• Akty prezesa RM uchylające akty prawa miejscowego

• Akty pr.miejscowego stanowione przez organ.gminy i powiatu

• Wyroki Sądu Administr.uwzględn. skargi

149.USTAWA O RZECZNIKU PRAW OBYWAT. DN.15.07.00

Rzecznik praw Obywat.stoi na straży wolności praw człowieka i obywatela określonych w konstytucji oraz w innych aktach normatywnych

Rzecznikiem może być obywatel polski wyróżniający się wiedzą prawniczą i doświadczeniem.

Rzecznika powołuje Sejm za zgodą senatu na wniosek marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów

Składa on ślubowanie przed Sejmem

Kadencja trwa 5 lat licząc od dnia złożenia ślubowania, może być rzecznikiem przez 2 kadencje

Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w ustawie jeżeli dotyczą naruszenia wolności i praw człowieka

Wniosek skierowany do rozpatrzenia jest wolny od opłat

Rzecznik po zapoznaniu się z nim

• Podejmuje sprawę

• Poprzestaje na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środ. działania

• Przekazać sprawę wg właściwości

• Nie podjąć sprawy (zawiadamiając wnioskodawcę i osobę, której sprawa dotyczy

Po zbadaniu sprawy może:

• Wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził naruszenia wolności i praw obywateli

• Żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych

• Wystąpić z wnioskiem o ukaranie

• Wnieść kasację lub rewizję

Zgłosić udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym

Rzecznik na wniosek marszałka Sejmu przedstawia informację lub podejmuje czynności w określonych sprawach

Wykonuje on swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich

Rzecznik odmawia ujawnienia nazwiska i innych danych osobowych skarżącego w tym także wobec organów władzy publicznej jeżeli uzna to za niezbędne dla ochrony wolności, praw i interesów jednostki

151.O ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM USTAWA Z DNIA 07.07.1994

Ustawa określa zakres oraz sposoby postępowania w sprawach przeznaczenia terenów na określone cele i ustalenia zasad ich zagospodarowania, przyjmując rozwój zrównoważony jako podstawę tych działań, a także określa zasady i tryb rozwiązywania konfliktów między interesami obywateli, wspólnot samorządowych i państwa w tych sprawach.

W zagospodarowaniu przestrzennym uwzględnia się:

1)wymagania ładu przestrzennego, urbanistyki i architektury,

2) walory architektoniczne i krajobrazowe

3) wymagania ochrony środowiska przyrodniczego, zdrowia oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia a także wymagania osób niepełnosprawnych,

4) walory ekonomiczne przestrzeni,

5) ochrony dziedzictwa kulturowego i dóbr kultury

Kształtowanie polityki przestrzennej w województwie należy do zadań samorządu województwa. Natomiast państwa od zadań RM i właściwych organów admin rządowej.

Organem Centralnym admin rządowej jest Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast.

Organem doradczym PUM iRM jest główna Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna. Zarząd gminy po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kolejno:

1) Ogłasza w miejscowej prasie i przez obwieszczenia o przystąpieniu do sporządzenia planu, określając formę, miejsce i termin nie krótszy niż 21 dni, składania wniosków do planu,

2) Zawiadamia na piśmie o przystąpieniu do sporządzania planu organy właściwe do uzgodnienia projektu planu, oraz sejmik samorządowy. Bada się spójność rozwiązań projektu planu z polityką przestrzenną gminy.

3) Występuje o opinię właściwych organów rządowych,

4) Uzgadnia projekt planu, stosownie do jego zakresu z:

a) org właściwymi według przepisów szczególnych z wojewodą, zarządem gmin sąsiednich, org wojskowymi, ochrony granic oraz bezpieczeństwa państwa, właściwym zarządem dróg,

5) Zawiadamia na piśmie o terminie wyłożenia projektu planu,

- właścicieli, których interes prawny może być naruszony ustaleniami planu,

- osoby, których wnioski nie zostały uwzględnione w projekcie planu (uzasadniając odmowę),

6) Wykłada projekt do publicznego wglądu na okres co najmniej 21 dni, zawiadamiając o tym co najmniej 7 dni wcześniej,

7) Przyjmuje protesty i zarzuty do tego planu,

8) Rozpatruje je w ciągu miesiąca,

9) Przedstawia radzie gminy do ustalenia projekt planu ,

10) Ogłasza o terminie sesji na której rozpatrywany będzie projekt planu,

11) Przedstawia wojewodzie uchwałę gminy wraz z dokumentacją plastyczną,

12) Kieruje w terminie do 30 dni uchwałę rady gminy do ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Z dnie wejścia w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmiany wyrażają wydane uprzednio decyzje o warunkach zabudowy sprzeczne z ustaleniami tego planu. Nie wygasają decyzje o pozwoleniu na budowę.