SKAŁY DROBNOOKRUCHOWE (ALEURYTY)
Do skał drobnookruchowych zalicza się:
pyły - skały luźne, które mogą być: rezydualne, pochodzenia wodnego (muły) lub eolicznego (lessy)
mułowce - skały scementowane, powstałe w wyniku <diageneza.html> mułów
MUŁY
Muły
są osadami wodnymi, składającymi się w przeważającej części z
pyłu kwarcowo
<sio2.htm>-
skaleniowego
<skalenie.htm>,
któremu towarzyszyć mogą drobne łuseczki muskowitu
<lyszczyki.htm>,
autogeniczny piryt
<siarczki.htm>,
szczątki organiczne i pewne ilości substancji <ilaste.htm>.
Muły aluwialne tworzą się w dolnym biegu rzeki (między innymi na
Żuławach) i odznaczają się dużą zasobnością w składniki
pokarmowe dla roślin. Niekiedy wykazują wadliwe stosunki
powietrzno-wodne, ze względu na dużą zawartość ziarn drobnych
(<
0,01 mm), jednak na ogół stanowią dobrą skałę macierzystą
gleb.
LESSY
Lessy są pyłami pochodzenia eolicznego <transport.html>, o barwie żółtej, wykazują pionową łupliwość i brak warstwowania <osadowe.html>. Typowy less składa się z kwarcu <sio2.htm> (60 - 70%), glinokrzemianów <krzem.htm> (20 - 30%), wêglanów <weglany.htm> (8 - 12%), wodorotlenków ¿elaza <fe.htm> i glinu <al.htm> oraz minera³ów ilastych <ilaste.htm>. Ziarna lessu są na ogół ostrokrawędziste, co przyczynia się do wykształcenia dużej porowatości. W naturalnych odsłonięciach lessu widoczne są często konkrecje węglanowe (tzw. laleczki lessowe) oraz pionowe kanaliki po roślinności, na której osadzał się less. Osady lessowe wykazują bardzo dobre właściwości fizyczne, dobre właściwości fizykochemiczne i stanowią jedną z najwartościowszych skał macierzystych gleb. Ich wadą jest stosunkowo łatwa podatność na erozję, zwłaszcza wodną. Lessy i utwory lessopodopbne występują na Wyżynie Lubelskiej, Kielecko- Sandomierskiej i Miechowskiej, w pasie pogórzy przedkarpackich, na Płaskowyżu Głubczyckim, Rybnickim oraz na Przedgórzu Sudeckim i Wzgórzach Trzebnickich. MUŁOWCE
Mułowce powstają na skutek <diageneza.html> mu³ów <aleuryty.html>. Są skałami silnie scementowanymi spoiwem <okruch.html>, w którym oprócz innych składników występuje żel. Ich skład mineralny jest zbliżony do piaskowców <psamity.html>, lecz wykazuje większą zawartość minera³ów ilastych <ilaste.htm>. W procesie diagenezy może dojść do złupkowacenia mułów - mówimy wtedy o łupkach mulastych. Barwa mułowców jest różna: od jasnoszarej, poprzez szarą , szarozieloną do prawie czarnej. Występują one jedynie lokalnie w terenach górskich.